Resolutions of the Council of Policy of Cape of Good Hope Cape Town Archives Repository, South Africa Reference code: C. 225, pp. 282 325. Dingsdag den 9 September 1794 'S voormiddags present den Edele Heer Commissaris, beneevens den Heer Gezachhebber en de Heeren Leeden Le Sueur, de Wet, van Reede van Oudtshoorn en Bergh. De Resolutien ter sessie van den 3 deezer geresumeerd en geapprobreerd geworden zijnde wierd door den Edele Heer Commissaris den Raade te kennen gegeeven, dat zijn Ed: by 't nagaan der ordres door de Heeren van de Secreete Commissie aan zyn Ed: en den Heere Gezachhebber voorgeschreeven, om by 't expedieeren van de RetourScheepen welke in dit Jaar aan deeze uithoek zouden aankomen, niets gevonden hebbende wat zijn Ed: en welgemelde Heere Gezachhebber zouden kunnen wederhouden, om ter voldoening aan de stellige ordres door de Wel Edele Groot Achtb: Heeren Bewindhebberen ter presidiale Kamer Amsterdam bij Hoogstderzelver Missive van de 10 Maart deezes Jaars gegeeven en waarover de dispositie ter Sessie van den 3 deezer is opgeschort geworden, de zig thans ter deezer Rheede bevinden Twee Retourbodems de Phnicier en Zuiderburg van hier naar Nederland te doen reijsvorderen, vermeende ook niet af te moogen zijn den Raade te proponeeren, omme conform de daartoe by evengemelde gevenereerde Letteren gegeeven stellige beveelen, gedagte Bodems naar de Haven hunner bestemming te doen vertrekken met welke propositie van den Edele Heer Commissaris den Rade zig volkomen geconformeerd hebbende, zo zullen de beide gemelde Scheepen de Phnicier en Zuiderburg overeenkomstig de voorzeide beveelen door de Wel Edele Groot Achtb: Heeren Bewindhebberen ter kamer Amsterdam gegeeven, met de meeste spoed in gereedheid worden gebragt om derzelver Reize naar Nederland te kunnen aantreeden, en daar bij in agt genoomen worden de ordres door de Heere van de Secreete Commisssie aan den Edelen Heere Commissaris en den Heere Gezachhebber voorgeschreeven In het onlangs ter deezer Rheede gearriveerd Scheepje de Onderneeming zig voor Batavia afgelaaden vinden Twintig duizend Ponden Yzer, van de voor deeze Colonie meest benodigde assortementen, zo is bij den Raade beslooten de gezegde quantiteit Yzer ten behoeve van dit Gouvernement uit die Bodem te doen ligten, zo nogthans dat 't zelve bij aanbreng van Yzer in voldoening der Eisschen voor deeze Colonie 't zij per het dagelijks verwagt wordend Schip de Buitenverwagting dan wel per andere Bodems, wederom aan Indias Hoofdplaatze zal worden gerestitueerd in zo na mogelijke gelijke assortementen als thans zullen worden geligt. Zullende voorts van den ruimte zig in gemeld Schip de Onderneeming en in het ter Rheede van Baaijfals geankerd leggend Schip Westcapelle het welk na gedaane reparatie herwaards moet koomen bevindende en van die welke ongetwijffeld het nog verwagtwordend Schip de buitenverwagting zal hebben gebruik worden gemaakt om voor Batavia aftelaaden de Wynen en Tarwe voor dit Jaar van deeze Uithoek gepetitioneerd en zo veel meerder Tarwe als by anticipatie op de verwagt wordende Eisch voor den Jaare 1795 in gemelde drie Bodems zal kunnen worden afgeladen. Commissarissen uit de Raade van Justitie aan deeze Regeering ingedient hebbende het volgend Vertoog Aan den Wel Edele Groot Achtb: Heer Abraham Josias Sluijsken Raad ordinair van Nederlands India, mitsgaders Commissaris over 't Gouvernement van Kaap de Goede Hoop en den Ressorte van dien & & &, 1
beneevens den Ed: Achtb: Heer Gezachhebber en den Wel Edele Heeren Raden van Politie. Wel Edele Groot Achtb: Heer en E: Achtb: Heeren! De gepreviligeerde Broodbakkers van dit Kaapse Vlek ingevolge derzelver gehoudenisse aan Commissarissen uit den Raade van Justitie opgegeeven hebbende gehad de quantiteit van 23310 Mudden Tarwe welke zy ter voortzetting hunner neering voor een rond Jaar ofte wel van primo Julij Jongst verloopen tot Ultimo Junij van 't volgende Jaar 1795 zouden koomen te benodigen, hebben Commissarissen zig over de geringe opgaaf als eene minderheid in tegenoverstelling van die van den gepasseerden Jaare van 8290 Mudden uitmaakende niet weinig verwonderd gehad, zij hebben bij onderzoek bevonden, dat dit alleen moet worden toegeschreeven aan de grooten voorraad van Tarwe die de Bakkers van derzelver ruim gedaane opgaave en de daar op gevolgde ontfangst in de laatste 12 Maanden restant behouden hebben en aan de geringe aankomst zo van eigen Natie als vreemde Scheepen, waar door men zig te leur heeft gesteld gevonden uit de hoop en verwagting om in de tegenswoordige overvloed zo een ruime debiet van Brood te hebben als aanzienlyke exportatien van Beschuit en Meel te kunnen doen zonder het vooruitzigt te kunnen voeden, omme zo lange de teegenswoordige verderffelijken oorlog zal continueeren daar toe te zullen geraaken Dan daar deeze geringe opgaave zeer zeeker ten gevolge zal hebben dat Commissarissen onder Ultimo December deezes Jaars in haare Maguazynen restant zullen hebben circa een maal zo veel Tarwe als ingevolge de beraamde en bewerkstellige schikkingen behoorden te zijn, en uit dat grooter restant natuurlijk zal voortvloeijen dat men bij de aanstaande nieuwe recolte veel minder Koorn van den Landman zal kunnen ontfangen als waarop het vastgesteld Plan had moeten doen calculeeren zo de voorseide hindernisse niet waaren ontmoet waar door dezelve Landlieden dus waarschijnlijk genoodzaakt zullen zijn, een goed gedeelte van hunnen door den Zeegen van Godt, en hunnen moeïelijken arbeid gedaane inzaam te moeten behouden dan wel zig in den verkoop van dat gedeelte zo als te meermalen is geschied en waardoor de Colonie meer dan eens op den oever van haaren ondergaan is gebracht geworden naar de beuzelagtige prijzen, die baatzuchtige en woekerende Ingezeetenen daarop zullen willen stellen te moeten reguleeren, En dewijl dit een en ander niets anders dan micontentement Ja, gemor onder hen zouden kunnen te weegen brengen, zo permitteeren Commissarissen zig de vrijheid, de voorsz: geringe opgaave der Bakkers, mitsgaders de gevolgen die daaruit naar hun inzien zoude kunnen resulteeren bij deeze onder het oog van Uwel Edele Groot Achtb: en E: Achtb: te brengen; ten einde wel dezelve in staat te stellen derzelver deliberatien te laaten gaan of in tijds gepaste maatregulen zouden kunnen worden beraamt om het gevreesd ongenoegen hier omtrend te kunnen prevenieeren De voorsz: Bakkers bij die geleegentheid almeede ingebragt hebbende derzelver bezwaaren over de prijs waar voor hen 't Koorn word afgestaan, met beede dat Commissarissen dog eene modeficatie daar in willen tragten te weege te brengen vermits dezelve naar hun inzien te hoog is genoomen en hen inderzelver moeijelijke neering en vooral in deeze neeringlooze tijds omstandigheeden te drukkende veel tot staving van hunne gezegdens bij brengende, dat door deeze nieuw gemaakte schikkingen bereids veele Bakkers te raade waaren geworden hunne bakneering te laaten vaaren, en dat zij ter vermijding van eene totaale ruine die voetstappen wel ook ras genoodzaakt zouden zijn te volgen, hebben Commissarissen almeede vermeend Uwel Edele Groot Achtb: en Ed: Achtb: van dit verzoek niet onkundig te moeten laaten zonder het zelve evenwel te appucieeren om reedenen dat zij vermeenen, dat, wanneer aan dit verzoek wierd voldaan, zig zeer onvermijdelijk ten gevolge zoude hebben de gedeeltelijke onverwerping van het Plan door Hun Hoog Edelheedens de Heeren Commissarissen Generaal, hier omtrend tot nut en welzijn deezer Colonie en dies Ingezeetenen zo wijs beraamd en vastgesteld. Commissarissen, hebben de Eer zig met alle Eerbied te noemen. Wel Edele Groot Achtb: Heer! en E: Achtb: Heeren! 2
Uwer Wel Edele Groot Achtb: en E: achtb: zeer onderd: en gehoorzame Dienaren /:geteekend:/ W: F: van Reede van Oudtshoorn J: Smuts R: J: van der Riet A: J: de Wet C: Matthiessen j:r A: Fleck. J: P: Baumgardt. Kaap de Goede Hoop den 29 August 1794 na welkers Lecture den Ed: Heer Commissaris in zyn Ed: qualiteit uit hoofde van de aangeleegendheid deezer zaake en den gevolgen die dezelve zoude kunnen hebben van den Heere Gezachhebber en den Heere Leeden des Raads verzogt en gerequireerd heeft om een ieder afzonderlijk bij eene volgende Vergadering derzelver schriftelijk adviesen over 't eerste en gewigtige gedeelte van dat Vertoog in te leeveren terwijl ten aanzien van 't tweede Lidt van gedagt Vertoog houdende voordragt van 't verzoek der Bakkers om vermindering te hebben in de prijs der Tarwe die door hen navolgens de inrigtingen door de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal ten deeze Gouvernemente gemaakt van Commissarissen uit den Raade van Justitie moet worden gekogt bij den Raade is besloten, omme uit aanmerking dat deeze prijs bepaaling niet is gemaakt dan na de juiste bereekening dat dezelve voor de Bakkers voordeelig kwam te zijn, mitsgaders dat Commissarissen uit den Raade van Justitie geene gronden schijnen te hebben gevonden om dit verzoek bij deeze Regeering te kunnen appuieeren te verklaaren zo als verklaard word by deeze, dat door deeze Raade in de voorschreeven bepaling van prijs geene vermindering of verandering kan worden gemaakt. Gemelde Collegie van Commissarissen uit den Raade van Justitie nog aan deezen Raade geaddresseerd hebbende 't volgend Vertoog Aan den Wel Edele Groot Achtb: Heer Abraham Josias Sluijsken Raad ordinair van Neerlandsch India, mitsgaders Commissaris over 't Gouvernement van Kaap de Goede Hoop en den Ressorte van dien & & & beneevens den Wel Edele Achtb: Heer Gezachhebber en de Wel Edele Heeren Raden van Politie Wel Edele Groot Achtb: Heer! en E: Achtbaare Heeren! De Wijkmeester Rademan bij occasie dat denzelven van Commissarissen gaarne wenschte te zijn geëlucideert omtrend verscheide Poincten van de alteratie en ampliatie zyner Instructie onder anderen ook hebben koomen te verzoeken, te moogen weezen geinformeerd, omtrend de geboortens of sterfgevallen, welke in de Huishoudingen koomen voor te vallen of de Inwoonders van dit Vlek niet gehouden zijn daarvan dadelijk aan den Wijkmeester onder wiens Wyk zij koomen te sorteeren kennisse te geeven, hebben Commissarissen alzo der Wijkmeesteren Instructie hier van geen 't minste gewag gemaakt hem daarop geen uitsluitend antwoord kunnen geeven, maar liefst verkoozen deeze zaak bij haar in advies te houden, tot tijd en wijlen zij dies aangaande de intentie van Uwel Edele Groot Achtb: en E: Achtb: zouden hebben vernomen, zij gevoelen inmiddels de noodzaaklijkheid hier van om dat wanneer van de Geboortens en sterfgevallen eens in 't Jaar aan Wijkmeesteren opgaave werde gedaan, het van zelve spreekt dat de Lijsten van 't getal der Persoonen in ieder Wijk zelden kunnen effen staan, en mogten zulx ook als zodanig bij Uwel Edele Groot Achtb: en E: Achtb: worden beschouwd, zo verzoeken Commissarissen hoogst dezelve de Instructie van Wijkmeesteren met dit Articul te willen amplieeren en ter voorkoming van ignorantie, deeze gehoudenis aan 't publiecq te willen doen bekend maken. Van de Secretarij van Justitie gerequireerd en ook ontfangen hebbende de Lijst van zodanige Coetzen, Charetwagen en Chaizen als aan de betaaling van 't Carosse geld onderheevig gemaakt, vervolgens aan gecommitteerde Leeden uit den Raade van Justitie waaren opgegeeven geworden hebben Commissarissen met de invordering der penningen daarop zo lange gesupercedeerd tot dat van Wijkmeesters met betrekking tot de kaapse Vlek en van den Boode van haar Collegie met relatie tot de buiten Districten gereekend aan deeze zijde, van de zoute en liesbeeks rivier zodanig zijn ingekoomen derzelver opgaave van alle de Rijtuigen die in de termen viele van het Carosse geld te moeten voldoen. 3
De voorsz: opgaaven hier na bij Commissarissen ontfangen zijnde, hebben zij daaruit ten duijdelijksten ontdekt, dat nog een groot aantal Rytuigen werden aangehouden, bij hen, die daarvan ter behoorlijker tijd verzuimd hebben gehad opgaave te doen, eene afzonderlyke Notitie daarvan geformeerd zynde, hebben Commissarissen, zo daaruit als uit de Lyst van de Secretarije van Justitie ontfangen, ontwaard, dat veele Persoonen daarby voorkomen, welke bezitters van Buiten plaatzen en Tuinen zijn mitsgaders die hunnen ampts en andere noodzaaklyke bezigheeden in de Buiten districten en zo ook tegenovergesteld hun verblyff buiten houdende dezelve aan deeze Hoofdplaatze hebben te verrigten, van welke ten einde aan 't zeer g'eerd requisit van den Wel Ed: Groot Achtb: Heer Commissaris deezes Gouvernements, het Collegie door den Eerstgeteekende Præsident bij monde te kennen gegeeven, / en deeze naar behooren te kunnen voldoen, 't dus aan Commissarissen ondoenlijk is geworden te betalen of zy hunne Rytuigen tot gemak en vermaak dan wel uit noodzaaklijkheid aanhouden En alzo Commissarissen dienstig hebben geoordeeld de zodanige op eene separatie Lijst te doen brengen, permitteeren zij zig dienvolgens de vrijheid dezelve Lyste met de beide overige opgaaven waarvan in dit berigt gewag word gemaakt by deeze aan Uwel Edele Groot Achtb: en E: Achtb: over te leggen, met ootmoedige sollicitatie Commissarissen te willen informeeren op wat wijze zy met de invordering van dit Carosse Geld zullen hebben te werk te gaan Namentlijk of dezelve zig daaromtend alleen zullen moeten bepaalen by de Lyst van de Secretarij van Justitie ontfangen of dat ook by hem in aanmerking zal moeten worden genoomen de Lyst uit de opgaave van Wijkmeesteren getrokken, bijde zonder uijtzondering van Persoonen dan wel dat van de betaling zullen zyn geexcuseerd, de zodanige die als Bezitters van Buitenplaatzen en Tuinen en als hunne ampt en andere noodzaakelijke verrigtingen, gelijk hier voorengemelde, onderscheidendlijk te volbrengen hebbende zig op eene derde Lyst vinden opgebragt Commissarissen neemen de vrijheid zig overigens met diepschuldigen Eerbied te onderteekenen / onderstond / Wel Ed: Groot Achtb: Heer en E: Achtb: Heeren! /: lager / Uwel Ed: groot Achtb: en E: Achtb: zeer onderdanige en gehoorzaame Dienaaren / was geteekend / W: F: van Reede van Oudtshoorn, J: Smuts, R: J: v: d: Riet, H: J: de Wet, C:s Matthiessen j:r A: Fleck, J: P: Baumgardt, / in margine stond / Kaap de Goede Hoop den 29 Augustus 1794. zo zyn na deliberatie over den inhoud van dat Vertoog de daar by aangehaalde redenen en motiven niet van die magnitude geoordeeld dat dezelve noodzaaklijk zouden maaken om Wijkmeesteren ook te belasten met het houden van aanteekeningen van de kinderen die in hunne Wyken respective worden gebooren of de Persoonen welke daar in komen te sterven, goedgevonden en dienvolgens beslooten Wijkmeesteren daar meede niet te chargeeren, te minder nog daar Jaarlijks voor Gecommitteerde Leeden uit den Raade van Justitie moet worden opgegeeven het getal der Mannen, Vrouwen en Kinderen aan deeze plaatze aanweezig, en in welke opgaave geene reedenen tot achter houdendheid kunnen zyn; en is voorts de dispositie op het tweede gedeelte van gedacht Vertoog, met betrekking tot de bepaling welke Persoonen van den opbreng van 't Carosse Geld, door den Edelen Heer Commissaris tot eene nadere geleegendheid uitgesteld gelaaten. De Heere Le Sueur, ingevolge en ter voldoening van 't geen aan zyn Ed: is gedemandeerd geworden ontworpen en heeden ingedient hebbende eene Instructie voor den opzichter der Kuipers Winkel, mitsgaders Keurder der Wynen en Brandewijnen die aan de Compagnie door den Aanneemer dier Leverantie zullen moeten worden geleeverd zo wierd dezelve Instructie bevonden van volgende inhoud Concept Instructie voor den opzigter der Kuipers Winkel en Keurder der Wynen en Brandewijnen aan de E: Compagnie moetende worden geleevert Articul 1 4
Als opzigter over de Kuipers Winkel zal hij het bestuur hebben over den Baas Kuipers en de gemeene Kuipers d:o 2 en als zodanig moeten toezien en zorgen, dat de een zo wel als den anderen in behoorlijk ordre ordre worden gehouden d:o 3 Wanneer het een of ander Vaatwerk moet worden aangemaakt, zal hy in Persoon het daar toe benodigt Houtwerk en Banden aan den Baas Kuiper moeten overhandigen. d:o 4 die daar van met de gemaakte stukken behoorlyke en specificque verantwoordinge zal moeten doen aan den opzigter Aricul 5 Ingelyker voege zal hy moeten handelen met al zodanige Vaatwerk, het welk van zogenaamd oud Hout word vervaardigt of in zyn geheel tot dat gebruik word afgegeeven d:o 6 hy zal by ontfangst der Leedige waater Leggers van de Scheepen, geene dan goede en gaaven moogen ontfangen, ten waere sulx bij de ordonnantie bekend staat d:o 7 Hij zal zo veel in zyn vermoogen is moeten zorgen, dat de Scheeps Overheeden, al het leedig randzoen Vaatwerk ingevolge de gestelde ordres van Heeren Commissarissen Generaal ten dienste van het Gouvernement afgeeven d:o 8 Gelijk hy voortaan den Leverancier van 'S Comp:s Wijnen en Brandewyn, van de nodige Leggers met de nodige Sponsen en dwarsschyven zal moeten voorzien, en zorgen, dat al dit Vaatwerk in goeden staat zy, dog dezelve niet vermogen aftegeeven, dan na alvorens met S' E: Compagnies merk gebrand te zijn Articul 9 zal hij ook moeten zorge dragen dat dezelven door den Leverancier by de Leverantie of afscheep der dranken, als zodanig goed en deugdzaam worden afgeleeverd. d:o 10 de Leverancier der Wynen en Brandewijn de defect geraakte Leggers ter reparatie zullende moogen brengen op de Kuipers Winkel d:o 11 5
zal hij opzigter dezelven niet mogen aanneemen, zoo wanneer die Leggers zodanig slegt gesteld kwamen te zijn dat de kosten van reparatie niet verdienden, in welk geval de Aanneemer of Leverancier verpligt zijn zal, in steede van zodanig defect Vaatwerk andere aan de E: Compagnie te moeten restitueeren of dies waarde voldoen. Articul 12 Zoo ras als aan den Opzigter overgaave zal weezen gedaan van al het Vaatwerk, duigen, Schoven, Yzere banden, 't Scheeps Vaatwerk met een woord al wat tot de administratie der Kuipers Winkel behoord, en heeft gestaan ter verantwoordinge van den geweezen Keldermeester. d:o 13 Zal hij daarvan Pertinent Boek moeten houden, en wel accuraat op en afschrijven van het geen zal hebben ontfangen dan wel afgegeeven. d:o 14 Hij zal onder Ult:o van ijder Maand by Specificatie moeten bekend stellen, 't geen ontfangen dan wel op de Kuipers Winkel is vervaardigt geworden Articul 15 Zo zal hij ook verpligt zijn op een apart Boekje te noteeren den ontfangst der van de Scheepen ontfangene leedige randzoen Vaten, en het employ dat daarvan is gemaakt ten gebruike van de passeerende Scheepen, om als ongetaxeerd by de Cognoscementen bekend gesteld te worden d:o 16 Hij zal geen Vaatwerk hoegenaamd moogen afgeeven dan op geteekende ordonnantien. d:o 17 en zal hy met primo der Maand de Specificatie van 't geen dezelve ontfangen, op de kuipers Winkel heeft laaten vervaardigen, en vervolgens afgegeeven aan den Heere Hoofdadministrateur geteekend moeten overhandigen d:o 18 De opzigter zal gehouden zyn aan de door Hoog Edele Heeren Commissarissen aangestelden Commissarissen over de Kuipers Winkel opening van zyne administratie te geeven, zo dikwils hun Ed:s zulks zullen begeeren. Articul 19 Als keurder der Wijnen zal hij verpligt zijn, zoo dikwijls eenige Wynen per factuur na het Vaderland, Batavia of eenig ander Comptoir in Indien worden verzonden, dezelve vooraf te proeven ten overstaan van zodanige Gecommitteerdens als daar toe door den Edelen Heer Commissaris over dit Gouvernement zullen worden benoemd en zo bevonden mogten worden niet deugdzaam of van de vereischte qualiteit te zijn dezelven aftekeuren, doende telkens van zijne bevinding beneevens voorm: Gecommitteerdens raport in scriptis d:o 20 6
Ingelyker voege zal hij moeten toezien, dat de wijnen, Brandewijn en azijn aan S' Comp:s Scheepen tot randzoenen worden verstrekt goed en deugdzaam zijn ArticuL 21 Gelijk hij ook verpligt zijn zal om bij het uitreiken der Randzoenen 's maandelijks wordende verstrekt aan 'S E: Comp:s Hospitaal, de Linie en andere Posten Aldus Gearresteerd in 't Casteel de Goede Hoop dn 9 Sept: 1794. Ter ordonnantie van den Edelen Heer Commissaris en den Raad / geteekend / G: F: Goetz Secretaris / geteekend / A: J: Sluijsken na welkers lecture is goedgevonden en verstaan de voorsz: Instructie alzoo te approbeeren en te arresteeren gelijk dezelve gearresteerd en geapprobeerd word bij deeze, zullende dienvolgens een origineel daarvan worden inhandigt aan den tegenswoordigen opzichter van 'S Comp:s Kuiperswinkel den Boekhouder Ernst Fredrik Schrader, aan wie door 't afschaffen van 'S Comp:s Wynkelder door welgemelde Heere Le Sueur geadministreerd geweest, de geheele beheering van de kuipers Winkel onder Ult:o augustus Jongstleeden moet worden overgegeeven en ter zyner verantwoording gesteld, met last en bevel aan gedachte Schrader zich in zijne gemelde bedieningen daar na stipte te gedragen. Door den Heere de Wet als Boekhouder van 'S Lands Generaale Inkomsten ingedient zijnde het volgend Vertoog Aan den Wel Edele Groot Achtb: Heer Abraham Josias Sluijsken Raad ordinair van Neerlands India mitsgaders Commissaris over 't Gouvernement van kabo de Goede Hoop, beneevens den Wel Edele Achtb: Heer Gezaghebber en de Wel Edele Heeren Raden van Politie Wel Edele Groot Achtb: Heer! en E Achtb: Heeren. Den ondergeteekende bekomen hebbende Extract uit de Resolutie van den 26 der jongst voorleedene Maand Augustus, vervattende onder anderen Uwel Ed: Groot Achtb: en E: Achtb: dispositie op 't Request van den oud Heemraad van Stellenbosch Jan de Villers Jan PietersZoon heeft naauwkeurig onderzogt wat 'er zoude mogen zijn van des Suppl:s bezwaar over 't geen hij ten agteren staat op een Leeningsplaats genaamt de Scherpe Heuvel geleegen aan de Cambdebos Rivier, zo als hij daar voor na aanwijzing der Wildschutte Boeken gedebiteerd geworden is; by welk onderzoek aan den Ondergeteekende is gebleeken. Dat wel op de naam van den Suppl:t onder dato 9 Maart 1772 by het 15:de Wildschutte boek op folio 60 geboekt staat de gemelde plaats de Scherpe heuvel, maar dat nog op 't oude Register nog ook bij doorbladering der Wildschutte Boeken zelve, ergens gevonden word dat door hem Villiers immer, zo als hij egter sustineert, in Leening zoude zijn genoomen een plaats gen:t Meerlust meede aan de Cambdebos Rivier geleegen. Dat evenwel bij 't 16:de Wildschutte boek op folio 141 blykt aan Johanna Matthijs de Beer op den 17 December 1774 in leening te zijn toegestaan een plaats genaamt Meerlust geleegen aan de Cambdebos rivier, met deeze bijvoeging zynde de verlaten plaats van den oud Heemraad Jan de Villers J: P: Z Zijnde het alzo zeer waarschijnlijk dat gem: de Beer de plaats de Scherpe Heuvel als toen Meerlust zal hebben hernoemd, dewijl geen andere plaats onder die benaming aan de Cambdebos Rivier geleegen is of bekend staat en dat den Suppl:t dierhalven, daar door in een verkeerde waan gebragt, bij zijn Request abusivelijk te kennen geeft nooit de Scherpe Heuvel, maar wel Meerlust op ordonnantie gehad, en den opstal daarvan, met verlating van de 7
plaats in het Jaar 1774 aan de Beer verkogt te hebben. En het is in allen gevallen zeeker dat als toen de plaats Meerlust, wanneer den Suppliant dezelve in leening bezeeten had, ook op zyn naam had behoren te worden geroïeerd, 't geen onmogelijk geschieden kon, daar zodanige plaats op zijn naam, en ook zelfs niet op die van een ander te vinden was, terwijl intusschen die roïeering nagebleeven is op de plaats de Scherpe Heuvel, welke eigentlijk de geene was die door den Suppliant verlaaten wierd, door welk verzuim dezelve plaats zeer abusivelijk op des Suppliants naam zijnde blijven voortloopen, is hij in schijn daarop met de Jaarlijkse Recognitie agteren geraakt en dus zeer ten onregte desweegens onder Ultimo Augustus 1794 een debiteur van 21 Jaaren en 6 Maanden geworden Den ondergeteekende heeft zig verpligt geoordeeld deeze zijne bevinding aan Uwel Edele Groot Achtb: te moeten representeeren of 't waare dat door de ilucidatie van den eenige verandering in de voormelde dispositie op 't request van opgem: Villiers mogt worden nodig geagt; laatende deeze dierhalven dienen voor nedrig berigt Kabo de Goede Hoop den 3 September 1794. / geteekend / O: G: de Wet. zo is uit aanmerking dat als nu volkomen consteerd de waarheid van het geen door den Heemraad Jan de Villiers Jan Pieterszoon bij zijne ter sessie van den 26 Augustus Jongstleeden ingediende en bij de Resolutien van die datum ingeschreeven Requeste is geallegueerd geworden om bevryd te zyn van de betaling van 21 Jaaren en 6 Maanden achterstallige Recognitie penningen welke ten zijnen lasten zoude zyn hechtende op de plaats de Scherpe Heuvel, geleegen aan de Camdebosrivier, en dat deeze gewaande pretentie alleen haar oorsprong is verschuldigt aan de veranderde naam Meerlust die den Burger Johannes Matthijs de Beer heeft gegeeven aan de plaats de Scherpe Heuvel, wanneer van den gem: de Villiers in den Jaare 1774 dies opstal heeft gekogt; goedgevonden en dienvolgens beslooten den meermelde Jan de Villiers Jan Pieterszoon te bevryden van het presteeren der Eed hem deswegens ter Vergadering van den 26:ste Ausgustus Jongstleeden opgelegd, zo als hy daarvan bevrijd word bij deeze, en word dienvolgens den Heere Boekhouder van S' lands Generaale Inkomsten by deeze gequalificeerd de voorzeide 21 Jaaren en 6 Maanden achterstallige recognitie op de naam van gedachte de Villiers bij de Boeken afteschryven, en de plaats de Scherpe Heuvel te roïeeren Bij deeze geleegendheid wierd door den Ed: Heer Commissaris ter kennisse van den Raade gebracht, dat den Burger Wijkmeester Jan Casper Loos welke ter sessie van den 26 augustus Jongstleeden bij Requeste verzoek heeft gedaan van een stukje gronds geleegen aan de Baas Harmens kraal te mogen ontginnen tot het aanplanten van Indigo; zijn Ed: hadt voorgedragen, omme uit hoofde van de moeilijkheeden welke hij voorzag dat dit verzoek na zig zou kunnen sleepen, van het zelve verzoek te willen afzien, en is dienvolgens beslooten, omme het geene met betrekking tot gedagte Stukje Lands ter sessie van en 26 Augustus JongstLeeden, zo aan de Heeren Gordon en van Reede van Oudtshoorn, als aan Commissarissen uit den Raade van Justitie is gedemandeerd geworden, te houden voor vervallen Voorts getreeden zynde ter resumptie van eene Missive door Landdrost en krijgs officieren van Graaffe Reinet aan deeze Raade, van volgende inhoud gericht Caap de Goede Hoop. Aan den Wel Edele Groot Achtb: Heer Abraham Josias Sluijsken Raad Ordinair van Neerlands India, mitsgaders Commissaris over 't Gouvernement van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien & & &, beneevens den Wel Edele Achtbaare Heere Gezachhebber en de Wel Edele Heeren Raden van Politie Wel Edele Groot Achtb: Heer en Wel Edele Achtbaare Heeren 8
Vermits uit eene door den Heere Landdrost in onze Vergadering van heeden geproduceerde Lijst van dewelke Wij de Eere hebben UwelEdele Groot Achtb: en Wel Edele Achtb: copia hier neevens toe te zenden is gebleeken dat er van de door den Wel Edele Groot Achtb: Heer Commissaris aan ons gezondene Zes Vaten kruit reeds 386 lb is verstrekt en in de eerstkomende Maand July een Commando teegens een formidabele Craal te zaam gerotte Bosjesmans staat gedetacheerd te worden waartoe weder 70 lb kruit word vereischt, zo hebben wij onvermijdelijk nodig geacht Uwel Edele Groot Achtb: en Wel Edele Achtb: te supliceeren zo als wij bij deeze aller nedrigst zijn doende, omme deeze Colonie met het volgende te voorzien, Namentlyk Een duizend lb kruit Twee duizend lb Loot Een duizend p:s Vuursteenen. Alzo men in deeze Conjonctuuren dezelve niet raadzaamst van deeze Articulen ontbloot durven laaten overigens hebben Wy de eere naar Uwel Edele Groot Achtb: en WelEd: Achtb: dierbaare Perzoonen in Godes bescherming aanbevoolen te hebben met allen onderdanigst respect en verschuldigde hoogachting te verblijven. Wel Edele Groot Achtb: Heer! en Wel Edele Achtb: Heeren Uwel Ed: Groot Achtb: en Wel Ed: Achtb: zeer onderdanige en gehoorz: Dienaren Ter ordonnantie van den Heere Landdrost en krijgs officieren / geteekend / J:s VercueiL, Secretaris Actum in Krijgs Vergadering te Graaffe Reinet den 16 Junij 1794. zo is verstaan aan het daarbij voorkomend verzoek te defereeren, zullende dienvolgens aan gedachte Colonie worden verstrekt. 700 lb Buskruit 2100 d:o Loot en 1000 Snaphaansteenen omme volgens de ordres verantwoord te worden Dan nadien de evengemelde Missive niet volgens gebruik en pligt door den Landdrost en Krijgsofficieren, maar alleen ter ordonnantie van deeze door den Secretaris is onderteekend, zo zal den Landdrost Honoratus Christiaan David Maijnier bij Extract deezer worden geordonneerd, omme alle de Missives Berichten en verdere Geschriften welke door de Colegien zyner Colonie bij het vervolg aan deeze Regeering zullen worden geaddresseerd, ook door alle de presente Leeden van die Colegien te laaten teekenen, zo als hij behoord te weeten dat subalterne officieren en Colegianten aan Hunne Overigheid verschuldigd zijn. De Landdrost van Stellenbosch en Drakenstein Hendrik Lodewijk Bletterman over zijne verrichtingen omtrend het aan hem gedemandeerd onderzoek wegens de Leeningsplaatzen onder gemelde Districten gehoorende, ingedient hebbende een ampel Vertoog, zo is verstaan, omme alvoorens daarop te besluiten het zelve Vertoog, beneevens de daarbij gevoegde Lyst te stellen in handen van den Heere de Wet, als Boekhouder van 'S Lands Generaale Inkomsten, met last omme den Raade te berichten, hoedanige dispositien daar op zouden kunnen en behooren te worden genomen. Hier op geleezen zijnde het onderstaand Request door den Capitein Luitenant der Stellenbosche Burgerij Rudolph Johannes Laubscher aan deeze Regeering gericht, 9
Aan den Wel Edele Groot Achtb: Heer Abraham Josias Sluijsken Raad ordinair van Nederlands India mitsgaders Commissaris over 't Gouvernement van Kaap de Goede Hoop en den Ressorte van dien & & &, beneevens den Wel Edele Achtb: Heere Gezachebber en den Wel Edele Heeren Raaden van Politie Wel Edele Groot Achtb: Heer en E: Achtb: Heeren! Geevt met diepschuldigen eerbied te kennen Uwel Ed: Groot Achtb: en E: Achtb: ootmoedige Dienaar den Eerste Luitenant bij de Burger Cavallery te Stellenbosch Rudolph Johannes Laubscher. Dat vermits door 't ontslag van den Capitein Eduard Wium, den Suppl:t hoe zeer ook als oudste eerste Luitenant, om de vacant gewordene plaats van Capitein bij Uwel Ed: Groot Achtb: en E: Achtb: zou kunnen en vermogen solliciteeren den Suppl:t echter door aanhoudende lighaams Corruptien en andere ongelukkige omstandigheeden zig niet genoegzaam in staat bevind dien post met dien luijster en vigelantie te kunnen waarneemen als tot die qualiteit word vereischt; Weshalven den Suppliant de vrijheid neemt hem te keeren tot Uwel Edele Groot Achtb: en Ed: Achtb:s ootmoedig verzoekende dat 't van UwelEd: Groot Achtb: en E: Achtb:s welbehagen gelieve te zyn, den Suppl:t uit hoofde zijner langjarige Diensten zyn ontslag met den rang van Capitein te verbeeteren. 'T welk doende &:a / geteekend / R: J: Laubscher. zo is na deliberatie goedgevonden en verstaan des Suppliants verzoek te accordeeren gelijk geschied bij deeze, wordende hij dienvolgens van zynen dienst als Capitein Luitenant der Stellenbosche Burgerij ontslagen, met den rang van Capitein; en is wyders beslooten omme de vacatures zo door dit ontslag als 't geen ter sessie van den 11:de Augustus Jongstleeden aan den Capitein Eduard Wium is geaccordeerd geworden, onder de officieren der Burgerij aan Stellenbosch ontstaan in voege als volgd te vervullen Tot Capitein de eerste Luitenant Hendrik Cloete Junior Tot eerste Luitenants de tweede Luitenants Wouter de Vos Philip Zoon en Philip Hendrik Morkel Tot tweede Luitenants de Cornets Willem Morkel en Willem van As. Tot Cornets de tweede Adjudant Johannes Albertus Meijburg en de Wachtmeester David de Villiers JansZ: en Tot tweede Adjudant de Monster Schrijver Jacobus Christiaan Faure. van welke bevorderingen en aanstelling aan Landdrost en Heemraden van Stellenbosch en Drakenstein by Missive kennisse zal worden gegeeven. 10
Per het permanent FregatSchip de Meermin voor eenige dagen alhier uit Baaifals aangebracht zijnde de Suiker, Coffijboonen en Rijst door de Hooge Indiasche Regeering ter gedeeltelijk voldoening van de Eisch deezes Gouvernements herwaards gezonden, zo om ten behoeve van de Compagnie te worden verstrekt als om aan de Ingezeetenen te worden verkogt, zo is op propositie van den Edelen Heer Commissaris goedgevonden en beslooten om, na dat alvoorens door den Negotie Overdrager aan zijn Edele zal zijn opgegeeven de quantiteiten welke men van die Articulen voor een rond Jaar ten dienste van 't Gouvernement zal benodigen de meerdere daar na door den Heere Gezachhebber als Hoofdadministrateur bij publicque Vendutie te doen verkoopen, en waartoe zyn Ed: gequalificeerd word bij deeze ende zulx bij kleine quantiteiten als de Coffijboonen van 50 lb de Rijst 125 lb en de Suiker by Canassers Nog is op propositie van den Ed: Heer Commissaris goedgevonden en besloten omme alle de kopere yzere en andere maten, mitsg:s alles wat op Reekening van ongetaxeerde Goederen de onderscheidene administratien en departementen gebruikt word te doen merken met S' Comp:s Sjap en 't teegenswoordig Jaargetal, en bij vervolg met 't Jaargetal wanneer zullen worden verstrekt, ten einde wanneer in steede van afgesleeten, nieuwe verzocht worden, te kunnen weeten hoe lange de afgesleetene, zijn gebruikt geworden en die weeder teegen de verstrekt wordende te kunnen inruijlen om vervolgens onder de onbekwame Goederen by vendutie te worden verkogt. Na dit een en ander geliefde den Ed: Heer Commissaris den Rade te bedeelen dat zijn Ed: de adsisten ten Soldij Comptoire Nicolaas Hoffman en Hendrik Eckhard vermits expiratie van hun eerst verband in gagie hadt verhoogd tot 24 p:r Maand onder een nieuw vyfjarig verband, welk een en ander respective ingang zal neemen met den 29:ste anno passato, en den 3 April Jongstleeden dat hunne Verbanden geexpireerd zijn. Laatstelijk heeft den adinterim Fiscaal Willem Stephanus van Rijneveld als honorair Lidt en Andries Godfried Watermeijer als aangestelde adjunct gesw: Clercq by 't eerwaarde Colegie van Weesmeesteren deezer Steede aan handen van den Edelen Heer Commissaris afgelegd de heden tot deeze hunne respective functien staande Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In 't Casteel de Goede Hoop Ten daage en Jaaren voorschreeven A: J: Sluijsken J: I: Rhenius J: J: Le Sueur O: G: De Wet W: F: V: Reede van Oudtshoorn E: Bergh My present G: F: Goetz Secret:s Publication is only permitted if the name of the repository and the reference number are mentioned. 11