Rapport Beleidskader Kunst & Cultuur 2013-2016 Stadspanel Den Haag, ronde voorjaar 2011
INHOUDSOPGAVE Inleiding - 2 - Wat vindt men belangrijk aan het aanbod van kunst en cultuur in Den Haag? - 3 - Hoe vaak maakt men gebruik van het kunst- en cultuuraanbod in Den Haag? - 4 - Bezoeken respondenten de genres die ze het belangrijkst vinden in de stad, ook het vaakst? - 6 - Maakt men gebruik van het kunst- en cultuuraanbod buiten Den Haag? Zo ja, waar? - 9 - Waarom bezoekt men kunst- en cultuur buiten Den Haag? - 10 - Wat zijn de belemmeringen om kunst en cultuur in Den Haag te bezoeken? - 11 - Hoe waardeert men het kunst- en cultuuraanbod in Den Haag? - 12 - Doet men zelf aan kunstbeoefening? En zo ja, om welke kunstdisciplines gaat het dan? - 15 - Maakt u of uw vereniging gebruik van de cursussen en/of ondersteuning deze organisaties? - 16 - Heeft u suggesties op het gebied van kunst en cultuur? - 17 - - 1 -
INLEIDING In het voorjaar 2011 is het Stadspanel Den Haag geraadpleegd in verband met de totstandkoming van het Beleidskader Kunst & Cultuur 2013-2016. Het stadspanel wordt gevormd door een groep inwoners van Den Haag, momenteel ruim 2700, die met enige regelmaat gevraagd wordt om hun mening te geven over allerlei maatschappelijke onderwerpen. Het panel bestaat uit gemotiveerde, betrokken burgers die bereid zijn om mee te denken met het stadsbestuur en ander maatschappelijk op Den Haag georiënteerde organisaties. De samenstelling van het panel maakt dat bepaalde groepen Hagenaars zijn oververtegenwoordigd (en andere dus ondervertegenwoordigd). Daarom worden de volgende kanttekeningen gemaakt: de respons en daarmee de uitkomsten zijn niet geheel representatief voor de hele Haagse bevolking. Anders gezegd, de cijfers kunnen niet worden beschouwd als geldig voor alle Hagenaars. Daarbij is deze stadspanelmeting een zogenaamd one issue onderzoek, dat mogelijk bijdraagt aan selectieve respons. Panelleden die zich aangesproken voelen door het onderwerp kunst en cultuur zullen immers eerder geneigd zijn geweest om de vragenlijst in te vullen dan panelleden die zich daardoor niet aangesproken voelen. De waarde van de adviezen van het stadspanel is juist gelegen in het feit dat de leden van het stadspanel zich interesseren voor het betreffende onderwerp, zodat de adviezen van het stadspanel van goede kwaliteit zijn en door de gemeente Den Haag ook zeer gewaardeerd worden Aan de hand van een vragenlijst is nagegaan wat de panelleden (inwoners van Den Haag), belangrijk vinden aan het cultuuraanbod, hoe vaak ze gebruik maken van het aanbod en hoe ze het aanbod waarderen. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen het aanbod in Den Haag en daarbuiten. Waarom bezoeken inwoners van Den Haag kunst en cultuur buiten de stad? Wat missen ze hier en vinden ze elders? Ten slotte is gevraagd naar actieve cultuurparticipatie: welke kunstdisciplines beoefenen de respondenten zelf? Hierna worden de uitkomsten van het onderzoek beschreven. - 2 -
WAT VINDT MEN BELANGRIJK AAN HET AANBOD VAN KUNST EN CULTUUR IN DEN HAAG? De resultaten uit de enquête onder de stadspanelleden zijn weergegeven in figuur 1. We zien dat de meeste respondenten het belangrijkste onderdeel van het culturele aanbod in Den Haag vindt, maar liefst 86% noemt dit genre. Direct daarop volgen film en media (84%), (84%) en theater, toneel (80%). Het minst hecht men aan : 48% vindt het belangrijk dat deze kunstdiscipline wordt aangeboden in de stad. Figuur 1. Het belang dat men hecht aan het aanbod ( in %) 86% 10% 4% film en media 84% 12% 4% 82% 12% 6% theater, toneel 80% 14% 6% cabaret, comedy, musicals 79% 14% 7% 76% 15% 9% Belangrijk 76% 72% 16% 20% 8% 8% Neutraal Onbelangrijk jazz, wereldmuziek 69% 20% 11% 68% 18% 14% 66% 22% 12% moderne dans, ballet 62% 24% 14% 48% 31% 21% 0% 20% 40% 60% 80% 100% - 3 -
HOE VAAK MAAKT MEN GEBRUIK VAN HET KUNST- EN CULTUURAANBOD IN DEN HAAG? De resultaten uit de enquête onder de stadspanelleden zijn weergegeven in figuur 2. We zien dat van film en media het meest gebruik wordt gemaakt: 34% van de respondenten bezoekt meer dan 5x per jaar een voorstelling; 43% doet dat tussen de 1x en 5x per jaar en 15% maakt 1x per jaar gebruik van deze discipline. De stadspanelleden maken ook frequent (meer dan 5x per jaar) gebruik van het aanbod in Den Haag op het gebied van (23%) en (16%). Figuur 2. Het gebruik van het aanbod (in %) film en media 34% 43% 15% 8% 23% 36% 22% 19% 16% 42% 27% 15% theater, toneel 11% 39% 29% 21% 9% 31% 28% 32% 8% 7% 7% 41% 26% 28% 28% 29% 30% 21% 39% 36% >5x per jaar 1-5x per jaar 1x per jaar nooit cabaret, comedy, musicals 7% 37% 33% 23% moderne dans, ballet 5% 18% 30% 47% jazz, wereldmuziek 5% 25% 32% 38% 4% 10% 11% 75% 1% 9% 23% 67% 0% 20% 40% 60% 80% 100% - 4 -
Als we een onderscheid maken naar leeftijdsgroep dan krijgen we het volgende resultaat: Figuur 3. Het aanbod waar men gebruik van maakt naar leeftijd film en media theater, toneel cabaret, comedy, musicals totaal 60+ jaar <39 jaar jazz, wereldmuziek moderne dans, ballet 0% 20% 40% 60% 80% 100% * de leeftijdscategorie 40-60 jaar neemt een tussenpositie in en is voor de overzichtelijkheid weggelaten. Uit figuur 3 komt naar voren dat de uitkomsten uit de enquête onder de stadspanelleden in grote lijnen overeenkomen met de verwachtingen: en worden meer door de groep jonger dan 39 jaar bezocht, terwijl,, theater/toneel, en klassieke muziek meer 60-plussers trekken. - 5 -
BEZOEKEN RESPONDENTEN DE GENRES DIE ZE HET BELANGRIJKST VINDEN IN DE STAD, OOK HET VAAKST? Daartoe hebben we het percentage panelleden dat minimaal 1 keer per jaar gebruik maakt van het aanbod vergeleken met het percentage panelleden dat het aanbod belangrijk vindt. Daarbij kunnen we onderscheid naar leeftijdsgroepen maken. De resultaten staan in de figuren 4, 4a, 4b en 4c. Figuur 4. Het percentage panelleden dat minimaal 1 keer per jaar gebruik maakt van het aanbod en het aanbod belangrijk vindt film en media theater, toneel cabaret, comedy, musicals Bezoek Belangrijk jazz, wereldmuziek moderne dans, ballet 0% 20% 40% 60% 80% 100% In figuur 4 zien we dat het belang dat respondenten aan het culturele aanbod hechten in grote lijnen overeenkomt met de genres die ze bezoeken. Er is een uitzondering:. Opvallend, maar verklaarbaar, is dat de respondenten relatief weinig gebruik maken van terwijl ze het zeer belangrijk achten. De verklaring ligt natuurlijk in het feit dat de respondenten volwassenen zijn. In de grafieken (4a.-4c.) op de volgende pagina s is het onderscheid in leeftijdsgroepen weer opgenomen. We zien de patronen die we verwachten. De genres die jonge panelleden(<39 jaar) minimaal 1x per jaar bezoeken en hoog waarderen zijn film/media en (zie figuur 4b.) Bij de oudere panelleden (60+ jaar) zijn dat, en theater/toneel. Het genre dat slechts een klein percentage van de oudere panelleden minimaal 1x per jaar bezoekt en dat ze laag waarderen is, zoals verwacht: (zie figuur 4c.). - 6 -
Figuur 4a. Het percentage panelleden dat minimaal 1 keer per jaar gebruik maakt van het aanbod en het aanbod belangrijk vindt Percentage dat >1x per jaar bezoek brengt aan 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% dans/ballet jazz/wereldmuziek theater/toneel cabaret/musicals 40% 50% 60% 70% 80% 90% Percentage dat belang hecht aan Figuur 4b. Het percentage jonge panelleden (<39 jaar) dat minimaal 1 keer per jaar gebruik maakt van het aanbod en het aanbod belangrijk vindt Percentage dat >1x per jaar bezoek brengt aan 90% film/media 80% 70% 60% 50% theater/toneel cabaret/musicals 40% 30% 20% jazz/wereldmuziek dans/ballet 10% 0% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Percentage dat belang hecht aan - 7 -
Figuur 4c. Het percentage oudere panelleden (60+ jaar) dat minimaal 1 keer per jaar gebruik maakt van het aanbod en het aanbod belangrijk vindt Percentage dat >1x per jaar bezoek brengt aan 75% 65% theater/toneel film/media 55% 45% cabaret/musicals 35% 25% dans/ballet jazz/wereldmuziek 15% 5% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Percentage dat belang hecht aan - 8 -
MAAKT MEN GEBRUIK VAN HET KUNST- EN CULTUURAANBOD BUITEN DEN HAAG? ZO JA, WAAR? (meerdere antwoorden mogelijk) Aan de stadspanelleden is gevraagd aan te geven waar men buiten Den Haag gebruik maakt van het kunst- en cultuuraanbod. De uitkomsten van die vraag zijn weergeven in figuur 5. We zien dat de respondenten alle kunstdisciplines het meest in eigen stad bezoeken. Erfgoed, en bezoekt men ook buiten Den Haag. De vragen die dan opkomen zijn: waarom bezoekt men kunst en cultuur buiten Den Haag? En wat zijn de belemmeringen om kunst en cultuur in Den Haag te bezoeken? De uitkomsten van die vragen zijn respectievelijk weergeven in de figuur 6 en figuur 7. Figuur 5 Plaats waar men van het aanbod gebruik maakt (meer antwoorden mogelijk) film en media theater, toneel cabaret, comedy, musicals Den Haag Rotterdam Elders Zuid-Holland Amsterdam Elders NL jazz, wereldmuziek moderne dans, ballet 0% 20% 40% 60% 80% 100% - 9 -
WAAROM BEZOEKT MEN KUNST- EN CULTUUR BUITEN DEN HAAG? 88% van de respondenten bezoekt wel eens kunst en cultuur buiten Den Haag. In figuur 6 zijn de antwoorden van de respondenten weergegeven. We zien dat de meest gegeven redenen zijn dat het aanbod niet plaatsvindt in Den Haag (66%), gevolgd door het combineren van dagje uit/weekendje weg (50%) met het bezoek aan een kunstuiting. Grote verschillen tussen leeftijdsgroepen bij het beantwoorden van deze vraag zijn er niet. De groep respondenten jonger dan 39 jaar geeft, in vergelijking met de 60-plussers, wat meer aan dat het aanbod niet plaatsvindt in Den Haag en dat het aanbod elders meer aanspreekt. Figuur 6 Redenen waarom men kunst en cultuur buiten Den Haag bezoekt Wat ik wil bezoeken vindt niet plaats in DH 66% Combi dagje uit / weekend weg etc. 50% Datum/tijdstip komt beter uit 25% Was uitverkocht in DH Aanbod elders spreekt meer aan 14% 20% totaal 60+ jaar <39 jaar Gebouwen/voorzieningen elders beter 5% Service is elders beter 1% Andere reden 7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% * de leeftijdscategorie 40-60 jaar neemt een tussenpositie in en is voor de overzichtelijkheid weggelaten. - 10 -
WAT ZIJN DE BELEMMERINGEN OM KUNST EN CULTUUR IN DEN HAAG TE BEZOEKEN? In figuur 7 zien we dat het grootste deel van de respondenten aangeeft dat er geen belemmeringen zijn om kunst en cultuur in Den Haag te bezoeken. Dit geldt voor iets meer dan de helft van 60- plussers en iets minder dan de helft voor de groep jonger dan 39 jaar. Een kwart van de respondenten geeft als belemmering voor bezoek in Den Haag dat het aanbod niet aanspreekt. Dat geldt overigens meer voor de groep jonger dan 39 jaar dan voor de 65-plussers. Bijna een kwart geeft als belemmering (ook) aan prijs is te hoog. Ten slotte vinden, zoals verwacht, meer 65-plussers dan respondenten tot 39 jaar bereikbaarheid een belemmering om kunst en cultuur te bezoeken. Figuur 7 Belemmeringen om kunst en cultuur in Den Haag te bezoeken Heb geen belemmeringen 49% Aanbod spreekt niet aan Prijs is te hoog 22% 25% Bereikbaarheid is probleem 13% Is te druk Openingstijden zijn onhandig Snap veel kunst niet Zalen, andere ruimtes zijn ongezellig Weet niet waar ik info. kan vinden Anders 8% 7% 6% 5% 3% 7% totaal 60+ jaar <39 jaar 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% - 11 -
HOE WAARDEERT MEN HET KUNST- EN CULTUURAANBOD IN DEN HAAG? Aan de respondenten is gevraagd hoe ze het aanbod waarderen. In figuur 8 staan de resultaten. Figuur 8. Rapportcijfer voor het kunst- en cultuuraanbod in Den Haag film en media theater, toneel cabaret, comedy, musicals jazz, wereldmuziek moderne dans, ballet 7,6 7,3 7,0 7,5 7,2 7,2 6,9 6,8 7,2 6,8 7,4 % beoordeeld rapportcijfer 6,0 6,4 0 2 4 6 8 10 Het hoogste rapportcijfers van alle kunstdisciplines krijgt film en media. 86 procent van de respondenten heeft een oordeel uitgesproken over dit onderdeel, gemiddeld rapportcijfer is een 7,6. Daarna volgen met een 7,5 en moderne dans/ballet met een 7,4 (beoordeeld door 52% van de respondenten). Onderaan bungelt met een 6,0 (beoordeeld door 35 % van de respondenten). Cultuur in de school is slechts door 24% van de respondenten beoordeeld, die kwamen tot een gemiddeld rapportcijfer van 6,4. Hier geldt wat we al eerder zagen: volwassenen kunnen lastig oordelen over cultuureducatie op scholen. In onderstaande figuren (9, 10 en 11) leggen we de volgende relaties: tussen het belang dat men aan het aanbod hecht, en het rapportcijfer tussen het belang dat men aan het aanbod hecht, en het rapportcijfer bij jongeren tussen het belang dat men aan het aanbod hecht, en het rapportcijfer bij ouderen - 12 -
Figuur 9. Relatie tussen het belang dat men aan het aanbod hecht, en het rapportcijfer Gemiddeld rapportcijfer 7,5 7 6,5 dans/ballet theater/toneel cabaret/musicals jazz/wereldmuziek film/media 6 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Percentage dat belang hecht aan Figuur 10. Relatie tussen het belang dat men aan het aanbod hecht, en het rapportcijfer bij jongeren 7,5 dans/ballet film/media Gemiddeld rapportcijfer 7 6,5 theater/toneel cabaret/musicals jazz/wereldmuziek 6 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Percentage dat belang hecht aan - 13 -
Figuur 11. Relatie tussen het belang dat men aan het aanbod hecht, en het rapportcijfer bij ouderen Gemiddeld rapportcijfer 7,5 7 6,5 film/media theater/toneel dans/ballet cabaret/musicals jazz/wereldmuziek 6 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Percentage dat belang hecht aan, bewerkingen OIV - 14 -
DOET MEN ZELF AAN KUNSTBEOEFENING? EN ZO JA, OM WELKE KUNSTDISCIPLINES GAAT HET DAN? 21 procent van de panelleden doet zelf aan kunstbeoefening. Hieronder is het uitgesplitst naar disciplines en de leeftijdsgroepen, zoals we die eerder hanteerden. Figuur 12. Percentage panelleden dat zelf aan kunstbeoefening doet Beeldende kunst 45% Klassieke muziek 25% Andere muziekvormen 21% Literatuur Popmuziek Film, video, nieuwe media Historisch onderzoek Dans Theater Anders 15% 14% 13% 10% 10% 10% 11% totaal 60+ jaar <39 jaar 0% 10% 20% 30% 40% 50%, bewerkingen OIV In figuur 12 zien we dat het aandeel panelleden dat aan, en andere muziekvormen doet het hoogst is. De groep oudere panelleden doet dit bovengemiddeld, het aandeel van de jongere panelleden ligt onder het gemiddelde. Er zijn opmerkelijke verschillen tussen mannen en vrouwen die zelf actief kunst beoefenen: het percentage mannen dat aan doet is 5x hoger dan bij de vrouwen. Andersom is het aandeel vrouwen dat aan dans doet, 4x hoger dan bij de mannen. Ook zijn er grote verschillen tussen de leeftijdsgroepen. Bij de oudere panelleden is het aandeel dat en beoefent duidelijk hoger, bij de jongere panelleden geldt dit voor, theater, dans en film/video/nieuwe media. - 15 -
MAAKT U OF UW VERENIGING GEBRUIK VAN DE CURSUSSEN EN/OF ONDERSTEUNING DEZE ORGANISATIES? (meerdere antwoorden mogelijk) Hieronder in figuur zijn de uitkomsten van deze vraag weergegeven. Het percentage respondenten, of de vereniging waar ze bij zijn aangesloten, dat geen ondersteuning krijgt van genoemde organisaties is zeer hoog. Figuur 13. Organisaties waar de verenigingen van panelleden ondersteuning van krijgen Koorenhuis 11% Anders 7% Haags Gemeentearchief 5% Culturalis 4% Haags Popcentrum 2% Geen 79% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% - 16 -
HEEFT U SUGGESTIES OP HET GEBIED VAN KUNST EN CULTUUR? Antwoorden op de vraag: Heeft u suggesties die u de gemeente mee wilt geven bij de formulering van het beleid op het gebied va n kunst en cultuur? Er moet niet bezuinigd worden op cultuur: - Ga zo door/ niet bezuinigen (51x) - Probeer zoveel mogelijk te behouden (20x) - Laat geen /gezelschappen vertrekken naar andere steden (19x) Investeren in cultuur is goed: - Investeer in cultuur, dat komt de stad (economisch) ten goede (21x) - Cultuur is moeder van beschaving/ bron van inspiratie (niet bezuinigen) (15x) - Investeer in cultuur, dat komt de leefbaarheid ten goede (11x) - Een grote stad heeft een ruim cultureel aanbod nodig (11x) Cultuureducatie en talentontwikkeling is belangrijk: - Doe meer aan cultuureducatie (op scholen) (52x) - Stimuleer talentontwikkeling en vernieuwing/ geef jonge (Haagse) kunstenaars een kans (14x) Cultuur moet toegankelijk blijven: - Houd het betaalbaar/ laat het niet elitair worden (34x) - Houd het toegankelijk/laagdrempelig (17x) - Zorg voor goede bereikbaarheid (met OV) (9x) - Houd rekening met toegankelijkheid voor gehandicapten/ouderen (6x) - Gratis vervoer/parkeren (bij grote evenementen) (3x) - Stel musea minsten één dag per week gratis open (3x) Bezuinigen op cultuur kan: - Het is niet erg dat er bezuinigd wordt op cultuur, andere zaken zijn belangrijker (13x) - Richt het aanbod meer op de massa/geen geld naar onbegrijpelijke kunst (13x) - Subsidieer alleen kunst van hoog kwalitatief niveau (11x) - Laat mensen meer zelf betalen (voor, ballet e.d.) (6x) - Stop met subsidiëren, zoek naar sponsor/fondsen (6x) Suggesties voor het aanbod: - Zorg voor aantrekkelijk programma (14x) - Meer/ook subsidie voor kleine kunst/podia (incl. amateurs) (14x) - Beter/ruimer aanbod in de wijken (13x) - Beter jazz aanbod/ haal North Sea Jazz Festival terug (12x) - Meer aandacht voor behoud cultureel (11x) - Beter aanbod voor jongeren (5x) - Beter aanbod voor ouderen (5x) - Meer subsidie voor niet -westerse cultuur (5x) - Beter muziek aanbod (5x) - Meer /evenementen (4x) - Meer evenementen op straat (3x) - Beter aanbod (2x) Cultuurcentrum aan het Spui: - Investeer in een cultuurcentrum/grote concertzaal (10x) - Geen duur cultuurcentrum op spuiplein (4x) Overige suggesties: - Meer/betere publiciteit om een breder/groter publiek aan te trekken (21x) - Specialiseer/verdeel grote gezelschappen over Randstad (16x) - Geen sluiting bibliotheken (9x) - Doe iets met leegstaande panden (5x) - Minder regels/regelgeving werkt belemmerend (5x) - Betere spreiding van in de tijd (4x) - Voer geen btw-verhoging door (3x) - Stop met grote evenementen die voor overlast zorgen (3x) - Probeer Culturele Hoofdstuk 2018 te worden (2x) - 17 -
Uitgave Gemeente Den Haag Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn Postbus 12 652 2500 DP Den Haag Productie Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn Productgroep Onderzoek & Integrale Vraagstukken Henk van Andel Ron Kamerling Informatie Ron Kamerling De teksten en cijfers van dit rapport zijn met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Toch kan het voorkomen dat bepaalde informatie niet (geheel) juist wordt weergegeven. U kunt dan ook geen rechten ontlenen aan de teksten en cijfers uit dit rapport. DEN HAAG, JULI 2011