Installatiehandleiding InterSole SE A InterSole B Anker C Metalen goot D Compriband E Waterkerende flap, bijv. Ubiflex F Montage-hoek G Koppelstuk H Profiel I Eindklem J Zonnepaneel K Tussenklem L Onderste Esthétivette M Bovenste Esthétivette B C A F G M I J K D H E L De InterSole SE is een compleet bevestigingssysteem om zonne panelen (overeenkomstig de normen IEC61215 of IEC61646) ongeacht hun afmetingen, in hellende daken te integreren. Nadat de dakpannen verwijderd zijn, worden de InterSole platen (high density polyethyleen) aangebracht, die het dak waterdicht maken. De InterSole platen worden net als de dakpannen aan de panlatten bevestigd. Bovenop de InterSole wordt een speciaal ontworpen aluminium anker aangebracht, dat door de InterSole heen stevig op de panlatten of spanten wordt vastgeschroefd. De ankers dragen de aluminium profielen waarop de panelen zijn bevestigd, en dienen daarnaast als voetsteun voor de installateur. Het systeem is BDA (Nederland) en TüV gecertificeerd. Renusol GmbH Renusol Taubenholzweg GmbH 1 Deutschland Segment C - 1.OG Köln Tel.: +49-221-788 D-51105 Köln 707-0 Fax.: Tel.: +49-221-788 +49-221-788 707-99 707-0 Fax.: info@renusol.com +49-221-788 707-99 info@ubbinksolar.com www.renusol.com www.ubbinksolar.com De InterSole panelen zijn speciaal geschikt voor daken met een hellingshoek tussen de 15 en 70 (zonder Esthétivette 20 tot 70 ). Het systeem moet ontworpen en geïnstalleerd worden volgens EN 1991-1-4:2004 Eurocode 1: Actions on structures en DIN1055:2004. Wij raden u aan een expertise-onderzoek te laten uitvoeren zodat u zeker weet of uw systeem geschikt is voor de lokale omstandigheden en voldoet aan de daar geldende regelgeving. De garantie is alleen geldig wanneer er een compleet en origineel InterSole systeem gebruikt werd. Controleer op www.ubbinksolar.com of dit de laatste versie van de installatiehandleiding is. De algemene voorwaarden en de garantievoorwaarden van Ubbink Econergy Solar GmbH zijn van toepassing. Ubbink Solar Version 6.0 SE april 2008
Bevestigingscriteria verticale montage Bevestigingscriteria voor verticale montage van de panelen In de tekening hieronder wordt een voorbeeld van verticale montage uitgelegd. De aluminium profielen liggen horizontaal. De positie van de ankers wordt bepaald door de positie van de profielen. Volg de montagecriteria die hieronder beschreven zijn. Esthétivette De InterSole SE kan zonder Esthétivette geïnstalleerd worden. De Esthétivette maakt installatie mogelijk op daken met een helling vanaf 15 tot 70. Bovendien wordt het verschijningsbeeld verbeterd. Esthétivette maakt de aanpassing mogelijk aan de dakpannen aan de bovenzijde en een betere esthetiek aan de onderzijde van de modules. Dakpan Extra panlat Compriband Bovenste Esthétivette Zonnepanelen InterSole 20 min. 200 mm 400 1/4 L 1/2 L 1/4 L 1/4 L L 1/2 L 1/4 L max 20 cm max 100 cm max 100 cm max 100 cm max 20 cm 1. Algemeen Onderzijde: de InterSole overlapt de waterkerende flap minimaal 15 cm. Bovenzijde: de bovenste pannen overlappen de InterSole minstens 15 cm. De bovenste Esthétivette wordt op de InterSole en de goot en onder de pannen geplaatst (zie illustratie). Onder de pannen wordt de bovenste Esthétivette vastgezet met een zelftappende schroef. 2. Bevestiging van de ankers De profielen steken aan beide zijden ongeveer 20 cm uit. De ankers worden gelijkmatig over de lengte van de profielen verdeeld. De onderlinge afstand tussen de ankers mag niet meer dan 1 meter bedragen. Het InterSole systeem wordt projectspecifiek ontworpen. Bij het systeem ontvangt u een tekening voor uw project waarin alle nood zakelijke aanwijzingen zijn opgenomen. Wij raden u aan om, indien mogelijk, voor verticale montage te kiezen. De montage profielen worden horizontaal gemonteerd zodat men gemakkelijk over het dak kan lopen. Zonnepanelen Profiel Anker InterSole Extra panlat Onderste Esthétivette Ubiflex Dakpan 20 30 150 200 150 240 ca. 400 Extra panlat 2
Bevestigingscriteria horizontale montage Bevestigingscriteria voor horizontale montage van de panelen In de tekening hieronder wordt een voorbeeld van horizontale montage uitgelegd. De aluminium profielen liggen verticaal. De positie van de ankers wordt bepaald door de positie van de profielen. Volg de montagecriteria die hieronder beschreven zijn. Esthétivette De InterSole SE kan zonder Esthétivette geïnstalleerd worden. De Esthétivette maakt installatie mogelijk op daken met een helling vanaf 15 tot 70. Bovendien wordt het verschijningsbeeld verbeterd. Esthétivette maakt de aanpassing mogelijk aan de dakpannen aan de bovenzijde en een betere esthetiek aan de onderzijde van de modules. Dakpan Extra panlat Compriband Bovenste Esthétivette Zonnepanelen InterSole 20 min. 200 mm 400 max 20 cm max 90 cm max 90 cm max 90 cm max 20 cm 1/4 L 1/2 L 1/4 L 1/4 L 1/2 L 1/4 L L 1. Algemeen Onderzijde: de InterSole overlapt de waterkerende flap minimaal 15 cm. Bovenzijde: de bovenste pannen overlappen de InterSole minstens 15 cm. De optioneel verkrijgbare bovenste Esthétivette wordt op de InterSole en de goot en onder de pannen geplaatst (zie illustratie). Onder de pannen wordt de bovenste Esthétivette vastgezet met een zelftappende schroef. 2. Bevestigen van de ankers De profielen steken aan beide zijden van het anker ongeveer 20 cm uit. De ankers worden gelijkmatig over de lengte van de profielen verdeeld. De onderlinge afstand tussen de ankers mag niet meer dan 0,9 meter bedragen. Het InterSole systeem wordt projectspecifiek ontworpen. Bij het systeem ontvangt u een tekening voor uw project waarin alle noodzakelijke aanwijzingen zijn opgenomen. Zonnepanelen Profiel Anker InterSole Extra panlat Onderste Esthétivette Ubiflex Dakpan 20 30 150 200 150 240 ca. 400 Extra panlat 3
Installatie in stappen Let op! Veiligheid voor alles. Let op de voorschriften (ongevallenpreventievoorschrift voor bouwwerkzaamheden). 1 Verwijderen van de dakpannen Verwijder de dakpannen aan de bovenkant en zijkanten voor meer werkruimte. 2 Aanbrengen van lood of Ubiflex Let op! De kwaliteit van de panlatten en de wijze waarop ze met schroeven bevestigd zijn, moet door een bouwexpert gecontroleerd worden. Hij moet beoordelen of het dak geschikt is voor de montage van InterSole, waarbij de lokale wind- en sneeuwomstandigheden in acht genomen moeten worden. Vervang slechte panlatten door panlatten die voldoen aan de geldende voorschriften. Omvouwen van de hoek Extra panlat 20 cm Breng 20 cm boven de onderste panlat een extra panlat aan. Maak de Ubiflex band aan deze panlat vast. Vouw eerst de buitenste bovenhoeken om en vervolgens de bovenrand over de hele breedte. De bovenste rand van de flap wordt over de hele lengte omgevouwen (vermijding van het binnendringen van water bij wind). Het wordt aanbevolen een extra brede panlat te gebruiken om te voorkomen dat de Ubiflex band gaat doorhangen. Let op: het gebruik van loodhoudend band is niet overal toegestaan. Wij bevelen Ubiflex aan, dat geen lood bevat en niet vervuilend is. 3 Aanbrengen van de eerste rij InterSoles Aanbrengen van de eerste rij InterSoles Hang de eerste rij InterSole panelen aan de panlatten. De InterSole overlapt de bovenzijde van de Ubiflex band met minimaal 15 cm. De optioneel verkrijgbare onderste Esthétivette bevindt zich tussen de InterSole en de Ubiflex. Indien nodig moet u de onderkant van de InterSole passend snijden. In horizontale richting moet de overlapping van de InterSole panelen minstens 2 rillen bedragen (19 cm). Overlap ten minste 2 rillen 1 2 15 cm 10 cm Esthétivette De InterSole SE kan zonder Esthétivette geïnstalleerd worden. De Esthétivette maakt installatie mogelijk op daken met een helling vanaf 15 tot 70. Bovendien wordt het verschijningsbeeld verbeterd. Esthétivette maakt de aanpassing mogelijk aan de dakpannen aan de bovenzijde en een betere esthetiek aan de onderzijde van de modules. Leg de rijen InterSole panelen zoveel mogelijk symmetrisch op het vrije dakoppervlak. U vindt de afmetingen in de projectspecifieke tekening. Het kan zijn dat de zijkanten van de InterSole panelen niet aansluiten op de dakpannen. Deze ruimte zal later worden opgevuld met de metalen goten. 4
Installatie in stappen 4 Bevestigen van de ankers Schroef 4,5 x 60 mm Torx20 (4 per anker) Bepaal de positie van de ankers volgens de hiervoor beschreven criteria of haal deze uit de projectspecifieke tekening. Let daarbij op of de panelen horizontaal of verticaal gemonteerd worden. De ankers worden telkens met vier schroeven in de panlatten vastgezet (4,5 x 60 mm Torx20). Schroef altijd in het hoogste gedeelte van een groef. Begin langzaam om te voorkomen dat de schroef wegglijdt. Let erop dat de schroeven niet door de panlatten heen steken en de onderliggende folie kunnen beschadigen. 5 Plaatsen van de tweede rij InterSoles Anker Overlap 20 cm Plaats de volgende rij InterSole door ze aan een panlat te hangen. De horizontale overlap tussen de rijen InterSole bedraagt minimaal 20 cm. Plaats de ankers niet op een plek waar 4 InterSole panelen elkaar overlappen. Hierdoor komt de hele installatie omhoog. Verplaats in zo n geval de ankers naar boven of beneden, naar een plek waar slechts 2 panelen elkaar overlappen. Let op! De InterSole panelen worden glad als ze nat zijn. De ankers dienen als voetsteun voor de installateur. Loop niet over de InterSole panelen. Ankers dienen als voetsteun voor de installateur 6 Aanpassen aan de bovenzijde Extra panlat In de meeste gevallen zal het nodig zijn een extra panlat aan te brengen waaraan de bovenste rij InterSole kan worden gehangen. U vindt de totale verticale maat van alle InterSoles in de projectspecifieke tekening. Maat (in projectspecifieke tekening) 5
Installatie in stappen 7 Extra schroeven (zelftappers) Zelftappende schroef (4,5 x 55 mm) Indien nodig, kan elke InterSole aan de onderkant met nog twee zelftappende schroeven worden bevestigd (om de waterdichtheid te garanderen). Schroeven worden altijd in het hoogste punt van een ril aangebracht (zie illustratie). Schroef alleen in het hoogste punt Let erop dat de schroeven niet door de panlatten heen steken en de onderliggende folie kunnen beschadigen. 8 Montage van het profiel met aluminium montage-hoek Borging M8x16 (met ring en borgring) Tandveerring en moer M8 Hamerkopbout Monteer de aluminium montagehoeken met de moeren (M8x16) op de ankers. Gebruik voor de M8x16 bouten telkens een ring en een borgring. Bevestig de profielen door middel van de hamerkopbouten, veerringen en M8 bouten op de montagehoeken. Stand van de panelen: verticale plaatsing Profielen lopen horizontaal (zie pag. 2). Stand van de panelen: horizontale plaatsing Profielen lopen verticaal (zie pag. 3). Let erop dat de profielen de panelen altijd symmetrisch ondersteunen; er wordt een tussenruimte van ongeveer een halve modulelengte aanbevolen. Om dit te bereiken kunnen de hoeken en profielen op vier verschillende manieren op het anker bevestigd worden. Popnagel Koppelstuk Om meerdere profielen met elkaar te verbinden, zijn koppelstukken noodzakelijk. Eerst moet het koppelstuk in het reeds gemonteerde profiel aangebracht worden tot de popnagel het koppelstuk stopt. Schuif het volgende profiel met kracht op het koppelstuk tot de popnagel compleet in het profiel verdwijnt en de profielen contact hebben. De verbinding is klaar. De popnagel zorgt ervoor dat het koppelstuk in beide profielen even diep aangebracht wordt. In geval van ultra low montage worden er speciale metalen hoekjes gebruikt (zie bijlage). 6
Installatie in stappen 9 Aanbrengen van de goten Bevestig de goten zodanig dat het uiteinde (A) zich onder het laagste punt van de dakpan (B) bevindt. Bevestig de goot met een zelftappende schroef op de panlat. De goten worden van onder naar boven gelegd. Schroef altijd in het overlapgebied van de goten. Module Altijd in het gebied waar de goten elkaar overlappen B A 10 Aanbrengen van de zelfklevende compriband Hermetisch afdichten! De optioneel verkrijgbare Esthétivette wordt op de InterSole en de goot alsook onder de pannen geplaatst (zie illustratie). Onder de pannen wordt de optioneel verkrijgbare Esthétivette vastgezet met een zelftappende schroef. Bevestig de compriband links en rechts op de metalen goten en de bovenste Esthétivette (zie illustratie). In de hoeken moet de band hermetisch afdichten; laat geen kieren open. De band loopt over de rand door tot aan de onderrand van de flap. 11 Aanpassen van de bovenste rij pannen min. 20 cm De bovenste pannen overlappen de InterSole minstens 20 cm. Verplaats of zaag de bovenste rij dakpannen zodanig dat deze overlapping bereikt wordt. De tussenruimte tussen panelen en dakpannen mag niet meer dan bedragen. tussenruimte tussen module en dakpan: max. goot Overlap min. 20 cm 7
Installatie in stappen 12 Bevestiging van een module Inbusbout Tussenklem Monteer de panelen met behulp van de eindklemmen zoals op de tekening staat aangegeven: Schuif de eindklemmen zijdelings in het profiel. De eindklemmen worden op hun plaats gezet en vervolgens op het frame van de module bevestigd door de inbusbout met een inbussleutel (aanhaalmoment 9-10 Nm) linksom vast te draaien. De tussenklemmen kunnen op ieder punt van het profiel worden vast geklikt. Haak de klem aan één kant achter de bovenrand van het profiel en druk op de klem totdat u deze zich hoort vastklikken. De tussenklemmen worden op hun plaats gezet en vervolgens op het frame van de module bevestigd door de inbusbout met een inbussleutel (aanhaal moment 9-10 Nm) rechtsom vast te draaien. Let erop dat de modulen strak tegen de klemmen aanliggen. Eindklem Let op! Let op de veiligheidsaanwijzing overeenkomstig BVG A2: Elektrische installaties en bedrijfsmiddelen. De elektrische verbinding van de modules mag alleen door een elektromonteur tot stand gebracht worden. 13 Maak een dakdoorvoer Volg onderstaande aanwijzingen op bij een geïsoleerd dak: Boor een gat in het dak, boven de bovenste Intersoles onder de dakpannen. Voer hier de kabels door. Dicht het gat af. 8
Appendix Montage van profiel met RVS montage-hoek Ultra low In geval van ultra low montage worden er lage hoekjes uit speciaal staal gebruikt. Bij deze oplossing lopen de profielen altijd verticaal en worden de panelen dus altijd horizontaal gemonteerd. Bout M8x16 (met ring en veerring) Veerring en moer M8 Hamerkopschroef (2x) Monteer de lage aluminium montagehoeken met de moeren (M8x16) op de ankers. Gebruik voor de M8x16 bouten telkens een ring en een borgring. Bevestig de profielen door middel van de hamerkopbouten, veerringen en M8 bouten op de lage montagehoeken. Stand van de panelen: horizontale plaatsing de profielen lopen verticaal aan de onderkant ligt het profiel op één lijn met de bovenrand van de onderste rij dakpannen. Let erop dat de profielen de panelen altijd symmetrisch ondersteunen; er wordt een tussenruimte van ongeveer een kwart modulelengte aanbevolen. Om dit te bereiken kunnen de hoeken en profielen op twee verschillende manieren op het anker bevestigd worden. Om meerdere profielen aan elkaar te bevestigen, zijn koppelstukken noodzakelijk. Schuif eerst het koppelstuk in het reeds gemonteerde profiel tot de popnagel het koppelstuk stopt. Schuif het volgende profiel met kracht op het koppelstuk tot de popnagel helemaal in het profiel verdwijnt en de profielen contact hebben. De verbinding is klaar. De popnagel zorgt ervoor dat het koppelstuk in beide profielen even diep aangebracht is. Popnagel Koppelstuk Renusol GmbH Germany - Cologne Tel.: +49-221-788 707-0 Fax.: +49-221-788 707-99 info@renusol.com www.renusol.com 9
Veel gestelde vragen Van welk materiaal is de InterSole gemaakt? De InterSole is gemaakt van High Density Polyethyleen (HDPE), een kunststof die uitermate geschikt is voor buitentoepassingen. Bovendien zijn er stabilisatoren aan het materiaal toegevoegd om de UV-bestendigheid te verbeteren. Waarom heeft mijn InterSole niet dezelfde afmetingen als de afmetingen uit de installatiehandleiding? De afmetingen van de InterSole kunnen in de praktijk afwijken van de theoretische afmetingen, omdat de InterSole onder invloed van de temperatuur uitzet of krimpt. De constructie kan kleine maatafwijkingen opvangen zonder dat dit de werking van het systeem beïnvloedt. Kan ik het dak hermetisch afdichten met de InterSole? De InterSole ligt niet direct op het dak. Tussen het dak en de InterSole kan de lucht vrij circuleren. Dankzij de ventilatieopeningen in de InterSole wordt het onderliggende dak voldoende geventileerd. Onder de zonnepanelen kan het flink warm worden. Hoe wordt deze warmte afgevoerd? De panelen liggen vrij boven de InterSole waardoor er voldoende ventilatie en warmteafvoer mogelijk is. Wat moet ik doen als de panlatten slecht zijn? De ankers van de InterSole worden vastgeschroefd op de panlatten. Wanneer de panlatten in slechte staat verkeren, moeten ze vervangen worden door nieuwe panlatten die aan de geldende richtlijnen voldoen. Tot welke hoek kan InterSole geplaatst worden? De minimale dakhoek voor toepassing van de InterSole SE is 20 (met Esthétivette 15 ). Als de hoek kleiner dan 15 is, kunnen er problemen met de waterdichtheid van de constructie ontstaan. De maximale hoek is 70. Als de hoek kleiner dan 20 is, is de optie Esthétivette steeds noodzakelijk. Kan ik de InterSole onder alle weersomstandigheden installeren? De installatie moet bij voorkeur bij droog, windstil en niet te warm weer worden uitgevoerd. De redenen hiervoor zijn: De InterSole kan bij nat weer zeer glad worden. Het relatief grote oppervlak van de InterSole kan veel wind vangen. Waar en wanneer werd de eerste InterSole geïnstalleerd? De eerste generatie InterSole werd in juli 1999 in Nederland geïnstalleerd. Hoeveel tijd kost de installatie van bijvoorbeeld 6x3 panelen van 120 Wp? De ervaring leert dat dit voor 2 installateurs ongeveer 4 à 5 uur in beslag neemt (zonder omvormer). Kan de InterSole het hele dak bedekken of moeten er altijd dakpannen rondom blijven liggen? Ja, InterSole kan gebruikt worden voor het bedekken van het hele dak, maar aan de dakrand moeten dan wel de juiste waterdichte aansluitingen gemaakt worden. Wat is het verschil met andere geïntegreerde daksystemen? Bij de meeste geïntegreerde daksystemen worden de zonnepanelen als waterkerende afdekking gebruikt. Bij InterSole worden de zonnepanelen echter alleen gebruikt voor de functie waar ze voor bedoeld zijn: de productie van stroom. Al het andere wordt door de InterSole overgenomen. En omdat InterSole niet zichtbaar is, kunnen afdichtingen en bevestigingen worden uitgevoerd met eenvoudige middelen waarvan de afwerking niet van belang is. Voor welke zonnepanelen is de InterSole geschikt? De InterSole kan in principe gebruikt worden voor alle zonnepanelen die voldoen aan de IEC61215 of IEC61646 normen. Kunnen de zonnepanelen alleen horizontaal gemonteerd worden? Nee, de panelen kunnen zowel horizontaal als verticaal gemonteerd worden. In welke lengtes is het InterSole profiel leverbaar? Het profiel wordt op lengte gezaagd en kan indien nodig met de meegeleverde verbindingsstukken aan elkaar gekoppeld worden. De maximale lengte van een profiel is 3 m. Waarom kan ik een zonnepaneel niet aan de korte zijden monteren? Een zonnepaneel is relatief kwetsbaar. De bevestiging dient daarom met zorg te gebeuren. Bij bevestiging aan de korte zijden wordt een grote spanning op de module uitgeoefend. Het frame van de zonnepanelen is daar niet op berekend. In extreme gevallen leidt windbelasting tot beschadiging van de modules. Hoe groot is de afstand tussen twee zonnepanelen indien een tussenklem wordt gebruikt? 20 mm. Kan, in geval van verticale montage, een zonnepaneel uit de klemmen glijden? Nee. Deze bevestigingstechniek werd uitvoerig getest en heeft bewezen veilig te zijn. Tot op heden hebben wij nooit klachten over dit bevestigingstype ontvangen. Welk gereedschap heb ik nodig? Accuschroever met torx-bit Inbussleutel (5 mm) Dopsleutel en steeksleutel (13 mm) Hamer Zaag (voor het afkorten van de InterSole) Meetlint Waterpas Is er een specifieke werkvolgorde bij de montage van de InterSole? Ja, het wordt aanbevolen de installatie altijd van onder naar boven te monteren (dakpanprincipe). Hoe lang valt het InterSolesysteem onder de garantie? Er wordt een productgarantie van 10 jaar op het InterSole systeem gegeven. De geschatte levensduur van de InterSole is meer dan 30 jaar. Welke producten worden er geleverd? De InterSole is een compleet systeem. Naast de InterSole platen worden profielen, goten, compriband en het bevestigingsmateriaal (schroeven, bouten, enz.) meegeleverd. Ubiflex en Esthétivette zijn optioneel beschikbaar. Hoe groot moet de tussenruimte tussen twee panlatten zijn? Een gebruikelijke afstand van 300 tot 340 mm is ideaal. De bestaande panlatten kunnen dus gewoon gebruikt worden als ze in goede staat zijn. Als er nieuwe panlatten geplaatst worden, bevelen wij een tussenruimte van 300 mm aan. Waar kan de InterSole toegepast worden? De omstandigheden ter plaatse moeten steeds in acht genomen worden. Daarom raden wij een statische berekening aan overeenkomstig de normen en voorschriften die voor de montageplaats gelden. In Duitsland kan de InterSole in de standaarduitvoering bij montage volgens de voorschriften (installatieaanwijzing en projectspecifieke tekening) op basis van de volgende voorwaarden ingezet worden: Windzone 1 en 2 volgens de windkaart DIN 1055-4 (referentiewaarde van de windsnelheid 25m/s). Terreincategorie III volgens DIN 1055-4 (voorsteden, industrieen nijverheidsgebieden) en IV (steden). Sneeuwlastzone 2 tot 350 m boven zeespiegel of 1,04 kn/m 2 sneeuwbelasting volgens DIN 1055-4. Daken zonder dakbereiken F (hoekbereiken) en G (randbereiken) overeenkomstig DIN 1055-4. Nokhoogte van maximaal 12 m. In andere omstandigheden kan het systeem aangepast worden. De belastbaarheid tegen winddruk en windzuigkracht is berekend overeenkomstig DIN 1055-4 (2005-03) en EN 1991-1-4 Eurocode 1. Deze berekeningen zijn als hulp bedoeld en vervangen niet de projectspecifieke berekening door een staticus. 10
Voor uw notities 11
Renusol. From visions to solutions 12