Dienst uitvoering en toezicht Energie Aan De Minister van Economische Zaken T.a.v. de heer mr L.J. Brinkhorst Postbus 20101 2500 EC DEN HAAG Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 4 februari 2004 ME/EM/3040928 101537/90.B154 2 Onderwerp Achterstanden dataoverdracht en facturering vrije klanten I Samenvatting conclusies Hieronder treft u mijn bevindingen aan uit het vervolgonderzoek achterstanden dataoverdracht en facturering vrije klanten (fase II). Eerst informeer ik u omtrent de belangrijkste conclusies die heb getrokken uit voormeld onderzoek. De belangrijkste conclusies kunnen als volgt worden samengevat: Hoewel er nog steeds achterstanden bij dataoverdracht en de facturering van vrije klanten zijn, is de belangrijkste conclusie dat er sinds het vorige onderzoek van DTe sprake is van een duidelijke verbetering. Gebaseerd op de reacties van de meeste marktpartijen zou verwacht mogen worden dat ook de resterende achterstanden op 1 maart 2004 zullen zijn weggewerkt. Uitdrukkelijk zij echter opgemerkt dat met name nieuwkomers op de markt géén indicatie geven dat de problemen op korte termijn zullen zijn opgelost. De resultaten van het onderzoek stellen DTe dan ook geenszins gerust en geven ons geen zekerheid dat de resterende achterstanden en factureringsperikelen op 1 maart aanstaande tot het verleden zullen behoren. Aangezien de nieuwe Meetcode eerst op 1 maart 2004 in werking treedt, zijn de daarin vastgelegde rechten en plichten ook dan pas afdwingbaar en kan DTe handhavend optreden. De nieuwe Meetcode stelt onder meer duidelijke regels aangaande de dataoverdracht tussen de verantwoordelijke partijen. In het licht van dit onderzoek zal de nieuwe Meetcode, die op 1 maart 2004 in werking treedt, een belangrijke rol vervullen bij het oplossen en voorkomen van de geconstateerde factureringsproblemen. Een aantal technische bepalingen van de Postbus 16326 Wijnhaven 24 T: [070] 330 33 30 E-mail: info@nmanet.nl 2500 BH Den Haag 2511 GA Den Haag F: [070] 330 35 35 Rabo 19.23.24.233
voorgestelde Meetcode zal pas na notificatie door de Europese Commissie kunnen worden vastgesteld. Streefdatum ter vaststelling van deze bepalingen is 1 juli 2004. Aangezien onderhavig onderzoek ziet op de achterstanden in de overdracht van verbruiksgegevens en de facturering van vrije klanten in fase II van het liberaliseringsproces kunnen er géén conclusies worden getrokken voor eventuele problemen ten tijde van de marktopening op 1 juli 2004 met betrekking tot de fase III klanten. II Inleiding Bij brief van 17 juni 2003 (kenmerk 101537/38) heb ik u een rapportage gestuurd waarin ik u onder meer heb geïnformeerd over mijn bevindingen van het onderzoek dat ik heb uitgevoerd bij diverse partijen in verband met de achterstanden bij de dataoverdracht en facturering van vrije klanten (fase II van de liberalisering). In voormelde rapportage heb ik aangekondigd de ontwikkelingen in dit verband nauwlettend te volgen en in de loop van 2003 een vervolgonderzoek te houden. In deze brief informeer ik u over dat vervolgonderzoek. In het onderzoek zijn een zevental meetbedrijven betrokken, alle regionale netbeheerders (elektriciteit en gas) en acht leveranciers. Gelet op uw verzoek van 25 augustus 2003 heeft DTe ook gesprekken gevoerd met de landelijke netbeheerders voor elektriciteit en gas. Het vervolgonderzoek focust op de periode april tot oktober 2003 en sluit daarbij aan op de periode waarop het eerste onderzoek betrekking had. De bevindingen in deze rapportage zijn gebaseerd op de situatie per 1 oktober 2003. De opzet van deze rapportage is vrijwel identiek aan voormelde rapportage. De belangrijkste bevindingen van DTe naar aanleiding van de reacties van de diverse aan het onderzoek deelnemende partijen worden in hoofdstuk II weergegeven. In hoofdstuk III reageert DTe op de bevindingen en wordt ingegaan op de onlangs vastgestelde (nieuwe) Meetcode. In hoofdstuk IV tenslotte worden de conclusies naar aanleiding van dit factureringsonderzoek weergegeven. In een (vertrouwelijke) bijlage (1) zijn de reacties van partijen op de belangrijkste vragen samengevat. Ook de gehanteerde vragenlijsten zijn als bijlage (2) bijgevoegd. III Bevindingen Uit de binnengekomen reacties van de verschillende marktpartijen kunnen kort samengevat de volgende conclusies worden getrokken: Meetbedrijven Verzamelen meetgegevens door meetbedrijven Alle meetbedrijven geven aan dat er geen (structurele) problemen zijn bij het verzamelen van meet- en verbruiksgegevens. Wel geeft één meetbedrijf aan dat er nog steeds problemen zijn 2
met de interpretatie van meetgegevens (verkeerde omzetverhouding, onjuist geadministreerde kengegevens van de meter). Dit probleem zal voor eind 2003 zijn opgelost. De meeste meetbedrijven geven aan dat het verzamelen van meetgegevens nu (oktober 2003) beter verloopt dan in het voorjaar (april 2003). Aanleveren meetgegevens aan netbeheerders Alle meetbedrijven geven aan dat er geen (structurele) problemen zijn bij het aanleveren van de meetgegevens aan de netbeheerders. De meeste meetbedrijven geven aan dat het aanleveren van meetgegevens nu (oktober 2003) beter verloopt dan in het voorjaar (april 2003). Twee van de zeven meetbedrijven verstrekken vooruitlopend op de nieuwe Meetcode inmiddels ook maandtotalen ten behoeve van de facturering. Deze meetbedrijven geven echter aan dat netbeheerders deze gegevens vaak (nog) niet kunnen verwerken. Netbeheerders Verkrijgen meet- en verbruiksgegevens van de meetbedrijven Zeven van de zestien van de netbeheerders ontvingen per oktober 2003 de betreffende meetgegevens nog niet in alle gevallen op tijd. Ruim de helft van de netbeheerders geeft nu dus aan de meetgegevens tijdig te ontvangen. Ook de netbeheerders die nog een achterstand rapporteren constateren een (significante) verbetering in de aanlevering van meetgegevens door de meetbedrijven. Enkele netbeheerders geven aan dat het berichtenverkeer voor gegevens van aansluitingen zonder telemetriemeting nog definitief moet worden ingeregeld. Eén netbeheerder benadrukt expliciet dat, hoewel er in algemene zin een verbetering wordt geconstateerd, de problematiek pas na inwerkingtreding van de nieuwe Meetcode definitief zal worden opgelost. Aanleveren verbruiksgegevens aan leveranciers Zes van de zestien netbeheerders geven aan een achterstand te hebben bij het aanleveren van definitieve verbruiksgegevens. Oorzaak is vrijwel altijd het ontbreken van meet- en verbruiksgegevens van de betreffende afnemers. Wanneer er geen verbruiksgegevens zijn verstrekt, worden verbruiken vaak geschat. Enkele netbeheerders geven aan dat de verbruiksgegevens nu via het Energie Clearing House (ECH) worden verstrekt aan de leveranciers. Eén netbeheerder geeft expliciet aan nog niet in staat te zijn om verbruiksgegevens via het berichtenverkeer te verstrekken aan leveranciers. Een andere netbeheerder verstrekt de verbruiksgegevens nog steeds per kwartaal per e-mail aan de leveranciers (methode Taskforce). Enkele andere netbeheerders geven aan dat een deel van het berichtenverkeer nog ontwikkeld en ingevoerd moet worden. Deze problemen zullen naar verwachting eind 2003 / begin 2004 zijn opgelost. 3
Leveranciers Verkrijgen verbruiksgegevens van netbeheerders Alle leveranciers geven aan dat er achterstanden zijn bij het aanleveren van verbruiksgegevens door de netbeheerder aan de leverancier. Gegevens worden vaak niet tijdig, niet in het juiste format en / of niet juist aangeleverd. Een groot deel van de netbeheerders zou nog steeds geen data kunnen versturen volgens de afgesproken methode (UTILTS berichtenverkeer). Vaak worden gegevens wel op een andere wijze - bijvoorbeeld via de e-mail in een Excelbestand - aangeleverd. Alle leveranciers constateren een verbetering in de aanlevering van verbruiksgegevens door de netbeheerders. Met name de tijdigheid van de aanlevering is verbeterd. Een aantal leveranciers geeft echter aan dat met name de kwaliteit van de aangeleverde meetgegevens nog steeds een bron van zorg is. Factureren van afnemers Alle leveranciers hebben een achterstand bij het factureren van afnemers (definitieve facturen) door een gebrek aan verbruiksgegevens en administratieve problemen bij de netbeheerder. IV Reactie DTe op bevindingen Achterstanden Voor zover de geënquêteerde bedrijven al aangeven nog problemen te ondervinden, constateren vrijwel al deze bedrijven - zowel meetbedrijven, netbeheerders als leveranciers - ten opzichte van het vorige onderzoek een (aanmerkelijke) verbetering in de aanlevering van meetdata. Met name de netbeheerders constateren een duidelijke verbetering ten opzichte van de situatie in het voorjaar van 2003. Structureel overleg, het instellen van projectgroepen, het maken van afspraken, het stroomlijnen van interne processen/(geautomatiseerde)systemen, de inzet van extra personeel en de inzet van juridische middelen (aansprakelijkstelling) worden onder meer genoemd als redenen die aan deze verbetering (mede) hebben bijgedragen. Wel geven alle leveranciers nog steeds aan dat er achterstanden zijn bij het aanleveren van verbruiksgegevens door de netbeheerders. Met name de netbeheerders en de met een netbeheerder in een groep verbonden leveringsbedrijven verwachten dat de (structurele) problemen bij het verstrekken van meetgegevens voor 1 maart 2004 zullen zijn opgelost. Verschil perceptie netbeheerders - leveranciers Opvallend is dat slechts 1/3 van de netbeheerders aangeeft een achterstand te hebben bij het aanleveren van verbruiksgegevens aan leveranciers, terwijl alle leveranciers aangeven dat er achterstanden zijn bij het verstrekken van de verbruiksgegevens door de netbeheerders. 4
Een mogelijke oorzaak voor dit verschil kan zijn gelegen in het feit dat leveranciers ook spreken van een achterstand in de verstrekking van meetgegevens, wanneer de gegevens niet in het juist format worden verstrekt. De netbeheerder geeft in dat geval aan dat hij de verbruiksgegevens tijdig heeft verstrekt, maar de betreffende leverancier heeft grote problemen met het tijdig verwerken van deze in een afwijkend format aangeleverde gegevens. Verschil perceptie leveranciers onderling Verder valt op dat leveranciers die onderdeel uitmaken van een traditioneel energiebedrijf positiever zijn over een tijdige oplossing van de problemen bij de aanlevering van verbruiksgegevens door de netbeheerders dan nieuwkomers op de Nederlandse markt. Alle traditionele leveranciers spreken de verwachting uit dat de problemen met de aanlevering van meetgegevens voor 1 maart 2004 zullen zijn opgelost. Nieuwkomers geven aan niet te weten wanneer de problemen met de aanlevering van meetgegevens zullen zijn opgelost. Met name de kwaliteit van de aangeleverde gegevens blijft een bron van zorg. Oorzaken factureringsproblemen Afgaande op de reacties van de leveranciers kunnen er een viertal oorzaken worden onderscheiden voor de achterstanden van de aanlevering van verbruiksgegevens door de netbeheerders en daarmee de facturering van vrije afnemers: 1. De kwaliteit van de (basis)administratie. 2. De kwaliteit van de aangeleverde verbruiksgegevens 3. De wijze waarop de verbruiksgegevens worden aangeleverd (format), en 4. De snelheid van aanlevering van verbruiksgegevens (tijdigheid) 1. Kwaliteit van de (basis)administratie Een aantal leveranciers geeft aan dat de aansluitregisters van de netbeheerders vaak nog niet geheel zijn gesynchroniseerd. Hierdoor zijn er afwijkingen tussen het aansluitingenregister van de netbeheerder en het klanten-(of contracten)register van de leverancier. De netbeheerders registreren wie de leverancier is van welke aansluiting. Op basis hiervan verstrekken de netbeheerders de verbruiksgegevens aan de leveranciers. Leveranciers geven aan regelmatig contact te hebben met de netbeheerders over door hen geconstateerde afwijkingen in de geregistreerde gegevens. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een leverancier geen gebruiksgegevens heeft ontvangen van één of meer van haar aansluitingen of juist wel verbruiksgegevens heeft ontvangen van een aansluiting die niet van haar is. Een grote leverancier noemt het ook niet correct en tijdig switchen door de netbeheerders als een van de oorzaken van dit probleem. Het herstellen van de hierdoor foutief opgemaakte facturen en het oplossen van blokkades voor facturering vertraagt volgens deze leverancier het proces. Een andere leverancier geeft in dit verband aan dat bij het proces Einde Levering (als gevolg van 5
bijvoorbeeld wanbetaling door de klant) verzoeken van de leverancier aan de netbeheerder vaak niet tijdig en vaak onjuist door de netbeheerder worden verwerkt. 2. Kwaliteit van de aangeleverde verbruiksgegevens Veel leveranciers melden dat de aangeleverde verbruiken vaak niet juist zijn. Het gaat dan dus om de kwaliteit van de gegevens. De verbruiken kloppen gewoon niet of zijn onvolledig. Zo geeft één leverancier aan dat 20% van de door haar ontvangen verbruiksgegevens onjuist zijn. In hoofdstuk 3 van de nieuwe Meetcode is vastgelegd dat dataverzameling, datavalidatie, dataoverdracht aan de netbeheerder en de dataopslag en beveiliging de verantwoordelijkheid is van het meetbedrijf (de erkende meetverantwoordelijke). Onder de oude Meetcode was lang onzeker wie verantwoordelijk was voor de dataverzameling en de dataoverdracht. Pas met de uitspraak van het CBb van 5 november 2003 (no. AWB 01/412) is het recht van datacollectie door derde meetbedrijven onomstoten komen vast te staan. Met de nieuwe Meetcode zijn de rechten en plichten van de verschillende deelnemers op de markt duidelijk geformuleerd en wordt vastgelegd wie wat van wie mag verwachten en binnen welke termijn. Vanaf 1 maart 2004 kunnen deze verplichtingen waar nodig worden gehandhaafd door DTe. 3. De wijze waarop de verbruiksgegevens worden aangeleverd (format) Volgens enkele leveranciers is het grootste probleem bij het verwerken van de achterstanden bij de facturering het binnenhalen van de maandverbruiken. Een groot deel van de netbeheerders zou de data nog steeds niet volgens de afgesproken methode, UTILTS berichtenverkeer, versturen. Het binnenhalen van de data gebeurt dan noodgedwongen via Excel format, waardoor deze data elke maand handmatig moet worden verwerkt. Daarnaast blijft het een probleem dat de verbruiken niet tijdig worden aangeleverd en dat de aangeleverde verbruiken vaak onjuist zijn. Ook de meeste andere leveranciers noemen het aanleveren van verbruiksgegevens door de netbeheerders in verschillend format als een probleem. In de huidige Meetcode is de aanlevering van de verbruiksgegevens door de netbeheerder aan de leverancier niet geregeld en dus ook niet de wijze waarop dit moet gebeuren. Uit de reacties van de verschillende marktpartijen kan wel worden opgemaakt dat ondertussen in de sector overeenstemming is bereikt over een standaardisatie van het berichtenverkeer. In dit verband wordt het UTILTS-berichtenverkeer genoemd. Uit de reacties van netbeheerders en leveranciers blijkt echter dat een aantal netbeheerders (nog) niet in staat is om gegevens via dit standaardberichtenverkeer te versturen. Ook in de onlangs vastgestelde nieuwe Meetcode is nog geen standaard voor het berichtenverkeer opgenomen. Dit was wel voorgesteld door de gezamenlijke netbeheerders, maar het voorstel bevat op dit punt een aantal bepalingen die technische voorschriften inhouden die nog niet eerder waren genotificeerd. De directeur DTe heeft de voorgestelde regeling daarom ter 6
notificatie aangeboden aan de Europese Commissie. De betreffende artikelen zullen later dit jaar worden vastgesteld. 4. De snelheid van de aanlevering van verbruiksgegevens (tijdigheid) Een deel van de verbruiksgegevens wordt door de leveranciers nog steeds niet tijdig ontvangen. Gegevens worden vaak niet tijdig aangeleverd en een maand na afsluiting van een verbruiksmaand is nog steeds een groot deel van de verbruiken niet ontvangen. Het beeld verschilt sterk per netbeheerder en varieert ook per leverancier. Wel constateren de meeste leveranciers een verbetering in de snelheid waarmee deze gegevens worden aangeleverd. Vrije klanten (fase II) worden in beginsel maandelijks gefactureerd door hun leverancier. De aanlevering van verbruiksgegevens door de netbeheerder aan de leverancier is niet geregeld in de huidige Meetcode. Alleen de aanlevering van de kwh - meterstanden ten behoeve van de programmaverantwoordelijke en de afnemers zelf is hierin geregeld. In de nieuwe Meetcode is een zelfstandig recht op aanlevering van verbruiksgegevens door de netbeheerder aan de leverancier en de termijn voor de aanlevering van deze gegevens geregeld. De betreffende bepalingen treden per 1 maart 2004 in werking. Nieuwe Meetcode Inhoud Meetcode op hoofdlijnen Bij besluit van 18 december 2003 is door de directeur DTe de (nieuwe) Meetcode vastgesteld. De Meetcode bevat de voorwaarden met betrekking tot het ontwerpen en beheren van meetinrichtingen alsmede het meten van gegevens betreffende het transport en de levering van elektriciteit en de uitwisseling van meetgegevens en administratieve gegevens van meetinrichtingen. In de Meetcode worden de begrippen meetverantwoordelijkheid en meetverantwoordelijke geïntroduceerd (hoofdstuk 1). De meetverantwoordelijke draagt meetverantwoordelijkheid hetgeen kort gezegd inhoudt dat eerstgenoemde zorgt draagt voor het aanwezig zijn van een geschikte meetinrichting en het correct en tijdig (doen) vaststellen en (doen) doorgeven van meetgegevens en administratieve gegevens van de meetinrichting. Normaal gesproken is de meetverantwoordelijke een meetbedrijf, al dan niet onderdeel uitmakend van een energieholding, die de meetverantwoordelijkheid 1 krijgt overgedragen van een aangeslotene of, in geval van een bestaande meetinrichting in eigendom of beheer van een netbeheerder, van de netbeheerder. Een meetverantwoordelijke dient als zodanig te zijn erkend door de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet (TenneT). TenneT toetst of aan de bij de Meetcode gestelde voorwaarden is voldaan. In de Meetcode (hoofdstuk 3) worden een aantal taken toebedeeld aan de meetverantwoordelijke zoals taken betreffende dataverzameling, 1 Die ligt in laatste instantie bij de aangeslotene. 7
datavalidatie, dataoverdracht aan de netbeheerder, dataopslag, beveiliging en archivering. Voorts is er een apart hoofdstuk (hoofdstuk 4) waarin wordt ingegaan op de dataverwerking door de netbeheerder. In hoofdstuk 5 ten slotte zijn nog een aantal bijzondere bepalingen opgenomen over verwisseling of wijziging van de meetinrichting en het switchen van erkende meetverantwoordelijke. In algemene zin kan gezegd worden dat de (nieuwe) Meetcode duidelijkheid verschaft over wie (aangeslotene, meetbedrijf of netbeheerder) op welk moment verantwoordelijkheid draagt voor het verzamelen en verstrekken van verbruiks- en meetdata. Tevens zijn er in dat verband duidelijke termijnen gesteld. Inwerkingtreding De Meetcode zal - behoudens artikel 2.3.3.2 en de nieuwe definitie van kwmax in de begrippenlijst - eerst op 1 maart 2004 in werking treden. 2 Vanaf die dag zijn de in de Meetcode vastgelegde rechten en plichten ook afdwingbaar hetgeen gelet op de marktopening per 1 juli 2004 van groot belang is. Wel zijn een aantal technische voorschriften, zoals die zijn voorgesteld door de gezamenlijke netbeheerders, nog niet vastgesteld door de directeur DTe aangezien - conform de wettelijke verplichtingen - deze voorschriften ter notificatie aan de Europese Commissie zijn aangeboden. In dit kader zijn met name de voorschriften omtrent het standaard aanleveren van verbruiksgegevens (het format)relevant. Wanneer de notificatieprocedure is afgerond, zal de directeur DTe bij een aanvullend besluit deze resterende voorschriften vaststellen. DTe streeft er naar om deze bepalingen uiterlijk op 1 juli 2004 vast te stellen. Of deze datum ook daadwerkelijk wordt gehaald, is met name afhankelijk van de tijd die de Europese Commissie nodig heeft voor de notificatieprocedure. De Meetcode in het kader van dit onderzoek In het licht van onderhavig vervolgonderzoek en de daarin gesignaleerde knelpunten voor wat betreft dataoverdracht en de daarmee samenhangende factureringsproblematiek zijn met name onderstaande onderdelen uit Meetcode relevant: 1. Dataoverdracht aan de netbeheerder 2. Dataoverdracht door de netbeheerder 3. De wijze waarop de verbruiksgegevens worden aangeleverd (fromat) 4. Kwaliteit van de aangeleverde verbruiksgegevens 1. Dataoverdracht aan de netbeheerder In hoofdstuk 3 van de Meetcode zijn (nieuwe) regels gesteld die het meetbedrijf, de erkende meetverantwoordelijke, verplichten meetdata aan de netbeheerder te verstrekken en dat te doen 2 Daar artikel 2.3.3.2 en de definitie van kwmax direct verband houden verband met de Tarievencode die per 1 januari 2004 in werking is getreden, is ervoor gekozen om deze bepalingen uit de Meetcode ook op 1 januari 2004 in werking te laten treden. 8
binnen een bepaalde termijn (paragraaf 3.1.3 en 3.2.3 van de Meetcode). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen op afstand uitleesbare meetinrichtingen en overige meetinrichtingen. 2. Dataoverdracht door de netbeheerder De netbeheerder is op grond van artikel 4.5.1, 4.5.2 en 4.5.3 van de Meetcode verplicht, tenzij anders is overeengekomen, om afhankelijk van de grootte van de netaansluiting jaarlijks dan wel maandelijks aan de leverancier de laatste en voorlaatste tellerstand(en), alsmede het tussenliggend verbruik, door te geven. Voormelde dataoverdracht dient, afhankelijk van de grootte van de netaansluiting, plaats te vinden uiterlijk op de vijftiende werkdag van de maand genoemd in het aansluitingenregister dan wel uiterlijk op de vijftiende werkdag van de maand na de maand waarop de data betrekking hebben. Hiermee is tussen netbeheerder en leverancier thans expliciet vastgelegd wie voor het verstrekken van de verbruiksgegevens verantwoordelijk is. Voorts is een harde termijn gesteld waarbinnen deze gegevens in het bezit van de leverancier dienen te zijn. 3. De wijze waarop de verbruiksgegevens worden aangeleverd (format) In het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders is voorgesteld om de te verstrekken data aan te leveren in een standaard format. De betreffende bepaling is, evenals een aantal andere technische voorschriften, ter notificatie aan de Europese Commissie aangeboden. De te notificeren bepalingen kunnen pas worden vastgesteld door de directeur DTe indien de notificatieprocedure is afgerond. Zoals gezegd streeft DTe hierbij naar 1 juli 2004. 4. Kwaliteit van de aangeleverde verbruiksgegevens Een meetbedrijf dient een erkenning als meetverantwoordelijke te verkrijgen alvorens hij als zodanig mag opereren (paragraaf 1.2 van de Meetcode). De netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet zal zich dienen te vergewissen of het desbetreffende meetbedrijf zijn verplichtingen op grond van de Meetcode kan nakomen. In hoofdstuk 2 van de Meetcode worden (nauwkeurigheids)eisen gesteld aan de meetinrichtingen. Er bestaat de plicht de meetinrichting te verzegelen en te onderhouden en er gelden gedetailleerde regels voor wat betreft de te registeren gegevens per meetinrichting (paragraaf 2.3). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende typen meetinrichtingen. In hoofdstuk 3 zijn regels gesteld in verband met de datacollectie, en is vastgelegd wie verantwoordelijk is voor datavalidatie (paragraaf 3.1.2). Voormelde regels zullen de kwaliteit van de verbruiksgegevens in belangrijke mate kunnen waarborgen. Gas Ten aanzien van de overdracht van meetdata en de facturering van vrije gasafnemers wordt opgemerkt dat het aantal vrije gasafnemers in vergelijking met de vrije klanten elektriciteit thans 9
nog zeer gering is. Bij de fase II afnemers (> 1 miljoen m 3 ) doen zich gelet op de binnengekomen reacties daarom ook niet of nauwelijks problemen voor 3. Systeembeheer DTe heeft ook bij de twee landelijke netbeheerders -TenneT en Gastransport Services - geïnformeerd naar de kwaliteit en tijdigheid van meetgegevens die deze netbeheerders ontvangen. Opgemerkt zij dat het, tegen de achtergrond van onderhavig onderzoek, gaat om dataoverdracht van een geheel andere orde. Het betreft de uitwisseling van meetgegevens in het kader van de systeemdiensten waarbij het voornamelijk gaat om de dataoverdracht tussen regionale netbeheerders en de landelijke netbeheerders ten behoeve van de onbalans. Dit staat los van de factureringsproblematiek die in dit vervolgonderzoek centraal staat. Gastransport Services heeft aangegeven dat er in met name in het verleden wel problemen zijn geweest. Met de invoering van een nieuw geautomatiseerd systeem en het maken van duidelijke afspraken met de regionale netbeheerders zullen deze problemen naar verwachting afnemen. TenneT heeft aangegeven - op enkele incidenten na - geen structurele moeilijkheden te ondervinden in het licht van de gegevensverstrekking op grond van paragraaf 3.7 van de Systeemcode. V Conclusies DTe Achterstanden Uit het vervolgonderzoek naar de achterstanden bij de overdracht van meetgegevens en de facturering van vrije afnemers blijkt dat de situatie per 1 oktober 2003 is verbeterd ten opzichte van 1 april 2003. Met name de netbeheerders geven aan dat de situatie ten opzichte van het voorjaar 2003 substantieel is verbeterd. Toch geven alle leveranciers desgevraagd aan dat er nog steeds achterstanden zijn bij de aanlevering van verbruiksgegevens. Door het gebrek aan verbruiksgegevens en administratieve problemen bij de netbeheerders hebben alle leveranciers een achterstand bij het factureren van hun afnemers (definitieve facturen). De meeste deelnemers aan het onderzoek spreken de verwachting uit dat eventuele problemen op korte termijn zullen worden opgelost. Daarbij wordt vaak de datum van 1 maart 2004 genoemd. Op 1 maart 2004 treden de belangrijkste bepalingen van de nieuwe Meetcode in werking. Daarnaast hebben de grote energiebedrijven (Nuon, Essent en ENECO) en EnergieNed met de Minister van Economische Zaken afgesproken dat de huidige problemen met de facturering van vrije afnemers (fase II) per 1 maart 2004 zullen zijn opgelost. Opvallend is dat met name nieuwkomers op de markt geen indicatie hebben dat de problemen op korte termijn zullen zijn opgelost. De resultaten van het onderzoek stellen DTe dan ook geenszins gerust en geven ons 3 Opgemerkt moet worden dat de reacties van mono gasbedrijven summier waren en dat de gemende bedrijven (gas en elektriciteit) weinig specifieke opmerkingen over gas hebben gemaakt. 10
geen zekerheid dat de resterende achterstanden en factureringsperikelen op 1 maart aanstaande tot het verleden zullen behoren. Gelet op het bovenstaande kan het onderhavige vervolgonderzoek worden gezien als een tussenrapportage. Cruciaal is de situatie per 1 maart 2004. Ondertussen heeft de Minister van Economische Zaken aangekondigd een onderzoek te doen naar de situatie per 1 maart 2004. In dit onderzoek zal met name gekeken worden naar de tevredenheid van de vrije afnemers over de dienstverlening per 1 maart 2004 door netbeheerders en leveranciers. Hierover worden mogelijk concrete afspraken gemaakt tussen de energiebedrijven en belangenorganisaties van zakelijke afnemers. 2002 is geen 2004 Het onderzoek van DTe heeft betrekking op de achterstanden in de overdracht van verbruiksgegevens en de facturering van vrije klanten (fase II). Uit het onderzoek kunnen daarom ook geen conclusies worden getrokken voor eventuele problemen op de kleinverbruikersmarkt. Wel spreekt DTe ook in het kader van dit vervolgonderzoek de verwachting uit dat de problematiek, zoals die is ontstaan bij de liberalisering van de grootzakelijke markt niet in deze mate zal optreden bij de liberalisering van de markt voor kleinverbruikers. Voor kleinverbruikers is, in tegenstelling tot afnemers die behoren tot de 2 de fase, geen dagelijks berichtenverkeer noodzakelijk. Een ander groot verschil is dat grootzakelijke afnemers maandelijks worden afgerekend, terwijl de facturering van kleinverbruikers plaatsvindt op basis van maandelijkse voorschotten in combinatie met één jaarlijkse eindafrekening. De meter van een kleinverbruiker hoeft maar één keer per jaar te worden opgenomen, terwijl grootzakelijke afnemers (moeten) beschikken over een meter die elke vijf minuten de meterstand opneemt. De uitwisseling van meetinformatie voor het grootzakelijke segment is daarmee van een andere orde dan de uitwisseling van meetinformatie voor kleinverbruikers. Overigens bereiken DTe wel signalen dat zich met name bij fase III mogelijk problemen kunnen voordoen bij verhuizingen van afnemers. Verhuizingen zouden niet altijd tijdig worden doorgegeven aan de betreffende leverancier of netbeheerder. De kwaliteit van de basisadministratie is ook tijdens dit onderzoek al genoemd als een van de oorzaken van de factureringsproblemen in fase II. Gelet op de grote aantallen afnemers in fase III is een accurate naleving van de switch- en verhuisprocedure door alle marktpartijen en het actueel houden van het aansluitingenregister door de netbeheerders cruciaal. De nieuwe Meetcode Onder de oude meetcode was lang onzeker wie verantwoordelijk was voor de verzameling en overdracht van meetgegevens. Pas met de uitspraak van het CBb van 5 november 2003 (no. AWB 01/412) is het recht van datacollectie door derde meetbedrijven onomstoten komen vast te staan. Met de nieuwe Meetcode zijn de rechten en plichten van de verschillende spelers op de markt duidelijk geformuleerd en is vastgelegd wie wat van wie mag verwachten binnen welke termijn. 11
De nieuwe Meetcode is bij besluit van 18 december 2003 vastgesteld en zal op een enkele bepaling na op 1 maart 2004 inwerking treden. De dataoverdracht door de meetverantwoordelijke aan de netbeheerder en de dataoverdracht door de netbeheerder aan de leverancier is daarmee vanaf 1 maart 2004 formeel geregeld en kan vanaf dan ook door DTe worden gehandhaafd. Wel is een aantal technische voorschriften, zoals die zijn voorgesteld door de gezamenlijke netbeheerders nog niet vastgesteld, omdat deze voorschriften ter notificatie aan de Europese Commissie moesten worden aangeboden. In dit kader zijn met name de voorschriften omtrent het standaard aanleveren van verbruiksgegevens relevant. Deze voorschriften kunnen pas worden vastgesteld als de notificatieprocedure is afgerond. DTe streeft er naar deze bepalingen voor 1 juli 2004 vast te stellen. Vanaf dan zullen ook deze voorschriften formeel afdwingbaar zijn. DTe roept marktpartijen op, om vooruitlopend op deze vaststelling, nu al verbruiksgegevens uit te wisselen conform de in de sector overeengekomen standaard (UTILTS - berichtenverkeer). Ik vertrouw er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Ik ben echter altijd bereid om een en ander in een gesprek of op een andere wijze nader toe te lichten. Hoogachtend, Ir. G.J.L. Zijl De directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie W.g. 4 februari 2004 Bijlagen (deels vertrouwelijk, niet openbaar): 1 Samenvatting van de reacties van partijen op de belangrijkste vragen; 2 Vragenlijsten 12