Chirurgie Verklein de kans op het ontstaan/verergeren van vaatziekten i Patiënteninformatie Tips en leefregels Slingeland Ziekenhuis
Algemeen Vaatziekten ontstaan door het dichtslibben van slagaders als gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Door de verkalking beschadigt de binnenkant van de bloedvaten. Op deze beschadigde plekken kunnen vetten en cholesterol zich eenvoudig hechten. Dit heet plaque. Hierdoor vernauwt de slagader en kan er steeds minder bloed doorheen stromen. Op plaque kunnen bloedstolseltjes ontstaan. Als een bloedstolsel loslaat, kan dit voor een verstopping van een bloedvat zorgen. Hierdoor kunnen aandoeningen als een hartinfarct, pijn op de borst, beroerte of vaatafwijkingen in de benen ontstaan. In deze folder vindt u informatie over het verkleinen van het risico op het ontstaan en verergeren van vaatziekten. Een gezonde leefstijl staat hierbij centraal. Risicofactoren Een aantal factoren verhogen het risico op (verergering van) vaatziekten. Hieronder vindt u de belangrijkste risicofactoren: Roken Door roken komen veel schadelijke stoffen in het bloed terecht. Deze stoffen beschadigen de vaatwand. Ook verhoogt het de bloeddruk en vernauwt het de bloedvaten. Hoge bloeddruk Bij een hoge bloeddruk is de druk in de bloedvaten voortdurend te hoog. Dit kan beschadiging van de vaatwand opleveren, waardoor makkelijker plaque ontstaat. Hoog cholesterolgehalte Een hoog cholesterolgehalte zorgt voor een verhoogde kans op plaquevorming in het bloed. Overgewicht Overgewicht gaat vaak samen met diabetes, een te hoge bloeddruk en een te hoog cholesterolgehalte.
Diabetes Mensen met diabetes hebben twee tot vier keer zoveel kans op het krijgen en verergeren van vaatziekten. Diabetes bevordert de vorming van plaques. Voeding Ongezonde voeding verhoogt de kans op overgewicht en een hoog cholesterolgehalte. Leeftijd Vanaf een leeftijd van 50 jaar, neemt het risico op het krijgen van vaatproblemen toe. Geslacht Mannen lopen op jongere leeftijd meer kans op vaatziekten. Bij vrouwen bieden de geslachtshormonen tot de overgang bescherming tegen slagaderverkalking. Tips en leefregels Ook als u al bekend bent met vaatproblemen kunt u zelf maatregelen nemen om verdere verergering van de klachten tegen te gaan. Gezonde leefstijl Veel van de risicofactoren voor het krijgen of verergeren van een vaatziekte kunt u zelf beïnvloeden door anders te gaan leven. De belangrijkste punten zijn: Stoppen met roken. Hiervoor kunt u ondersteuning krijgen bij de polikliniek Stoppen-met-roken van het Slingeland Ziekenhuis. Voldoende bewegen. Een half uur per dag wandelen, fietsen, te voet of op de fiets boodschappen doen, tuinieren, etc. is al voldoende. Gezond eten. Voldoende groente en fruit en zo min mogelijk zout, suiker en vet eten. Als u vet gebruikt, zorg er dan voor dat het zoveel mogelijk onverzadigd is. Onverzadigd vet zit in bijvoorbeeld olijfolie en vis. In plaats van zout kunt u specerijen gebruiken. Alcohol. Drink niet meer dan één (voor vrouwen) of twee (voor mannen) glazen alcohol per dag.
Gezond gewicht. U heeft een gezond gewicht als uw BMI (Body Mass Index) tussen de 18,5 en 24,9 is. U kunt uw BMI berekenen op www.hartstichting.nl. Bij diabetes: uw bloedsuiker goed bewaken. Houding en kleding Om de vaten niet af te knellen en voor een zo goed mogelijke doorstroming van het bloed te zorgen, is het voor u belangrijk rekening te houden met het volgende: Zorg ervoor dat als u gaat zitten, uw billen zich hoger dan uw knieën bevinden en uw voeten voor uw knieën staan. De hoek van de liezen en de hoek van de knieholtes zijn dan groter dan 90. Geen knellende kleding in de liezen of knieholtes dragen. Niet met uw benen of voeten over elkaar zitten/liggen. Lopen is goed, (lang) stilstaan niet. Ga liever even zitten of blijf in beweging. Voetverzorging Als u vaatproblemen heeft, is aandacht voor uw voeten belangrijk. Door een verminderde doorstroming van bloed in uw benen, is het mogelijk dat kleine wondjes aan de voeten minder snel genezen of zelfs verergeren. Naast vaatproblemen kunt u ook te maken krijgen met neuropathie. Bij neuropathie functioneren één of meer (gevoels)zenuwcellen niet meer. Klachten die u hierbij kunt hebben zijn gevoelloosheid in delen van het lichaam (meestal de voeten en handen) en een verminderde gevoeligheid voor pijn. Als u last heeft van neuropathie, is een goede voetcontrole extra belangrijk. Wondjes kunnen namelijk minder snel worden opgemerkt. Tips voor een goede voetverzorging: Was uw voeten dagelijks, droog ze zeer goed af, zeker tussen de tenen om verweking te voorkomen. Controleer altijd de temperatuur van het water met uw elleboog of hand om verbranding te voorkomen. Wrijf na het wassen uw voeten in met een hydraterende zalf of crème (niet tussen de tenen om verweking te voorkomen).
Controleer dagelijks uw voeten op wondjes, eelt, verkleuring of drukplekken. Dit kan bijvoorbeeld met een spiegeltje. Verwijder eelt voorzichtig met een puimsteen. Knip uw nagels recht en niet te kort af om ingroeien te voorkomen. Schakel bij voorkeur een pedicure met speciale aantekening voor de diabetische voet in. Gebruik nooit een metalen of scherp voorwerp om uw voeten te verzorgen. Tips over schoeisel: Loop niet op blote voeten rond om (ongemerkte) wondjes te voorkomen. Draag altijd schoeisel dat goed past. Het mag niet te ruim of te strak zitten en moet uw voeten goed beschermen om druk- en schuifkrachten te voorkomen. Vermijd het dragen van hoge hakken. Controleer regelmatig de binnenkant van uw schoenen op oneffenheden, ruwe plekken of losliggende voorwerpen. Als u nieuwe schoenen koopt, doe dit dan aan het einde van de dag. Dan zijn uw voeten namelijk iets gezwollen. Draag altijd (bij voorkeur naadloze) sokken/kousen om wrijving en irritatie te voorkomen. Draag geen knellende of versleten sokken/kousen. Tip: draag de sokken/kousen binnenste buiten zodat de naad niet in de voet drukt. Tips over beweging: Voer dagelijks voetgymnastiek uit. Als u 's nachts last heeft van koude voeten, trek dan warme, niet knellende sokken/kousen aan. Gebruik nooit een warmwaterkruik. Zo voorkomt u eventuele brandwonden. Huisarts Als u plotseling een ijskoude en/of witte voet of been heeft, neemt u dan direct contact op met uw huisarts. Ook kunt u contact opnemen met uw huisarts als wonden niet genezen of verergeren.
Vragen Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met een medewerker van de polikliniek Vaatchirurgie. Het telefoonnummer van het secretariaat is (0314) 32 95 43. Meer informatie Meer informatie over vaatziekten vindt u op www.hartstichting.nl en www.hartenvaatgroep.nl.
Slingeland Ziekenhuis Kruisbergseweg 25 Postadres: Postbus 169 7000 AD Doetinchem Telefoon: (0314) 32 99 11 Internet: www.slingeland.nl Nr. 1683-feb 14