Whitepaper Diginetwerk Versie: 1.0 Datum: 18-6- 2015 Auteur: egem Datum Versie : april 2016 : 0.1
Ons verhaal egem is een eigenzinnige ICT- leverancier. Geboren vanuit de behoefte omdat het anders moet. Het anders kan. De combinatie van ICT en lokale overheid heeft al jaren onze harten gestolen. Deze markt kennen wij door en door en hier voelen wij ons thuis. Dat vind je terug in onze dienstverlening. Dienstverlening met een passie voor kwaliteit en voor onze klanten. Pagina 1 van 7
1. Wat is Diginetwerk? Achtergrond Naar mate de e- Overheid verder ontwikkeld wordt en meer gebruikt gaat worden, groeit de behoefte aan elektronische gegevensuitwisseling van verschillende aard. De afgelopen jaren heeft dat geleid tot een groei van het aantal datacommunicatienetwerken en van directe verbindingen tussen overheden. Er zijn in de loop der tijd specifieke oplossingen op het gebied van connectiviteit ontstaan, die slechts beperkt kunnen worden hergebruikt. Overheden hebben behoefte aan één oplossing op het gebied van connectiviteit, die het mogelijk maakt dat ze met een eenmalige inspanning (implementatie van één netwerkstekker) gegevens veilig en betrouwbaar - kunnen uitwisselen met alle overheden. Diginetwerk is door Logius in het leven geroepen om deze doelstelling te realiseren. Wat houdt Diginetwerk in? Diginetwerk is een afsprakenstelsel voor het koppelen van besloten netwerken van de overheid. Via deze gekoppelde netwerken kunnen overheidsorganisaties onderling eenvoudig en veilig gegevens uitwisselen. Door aan te sluiten bij één van de besloten gekoppelde (overheids)netwerken maakt u gebruik van het afsprakenstelsel. U kan hierbij zelf de keuze maken bij welke netwerkbeheerder u wenst aan te sluiten. Eenmaal aangesloten kunt u met alle aangesloten overheidsorganisaties communiceren. En dat via slechts één Diginetwerk verbinding. Koppelnetwerken De besloten netwerken die onderdeel zijn van Diginetwerk noemen we koppelnetwerken. Voorbeelden van koppelnetwerken zijn egem, Suwinet en de Haagse Ring. Elk koppelnetwerk heeft zijn eigen kenmerken en identiteit. Zo is Suwinet met name bedoeld voor berichtuitwisseling binnen het taakveld Werk en Inkomen. De Haagse Ring bedient met name de ministeries in Den Haag en egem biedt diverse mogelijkheden aan lokale overheden, zoals gemeenten, Sociale Werkvoorziening (SW bedrijven), waterschappen en provincies. Pagina 2 van 7
Koppelnet Publieke Sector De Koppelnetwerken zijn fysiek gekoppeld via het Koppelnet Publieke Sector (KPS). Het Koppelnet bevindt zich in twee datacentra en elke Koppelnetwerk is hiermee redundant verbonden. De beschikbaarheid van Diginetwerk is dan ook hoog. Logius (een onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) beheert het Koppelnet. Logius bespaart de overheid kosten doordat beheer centraal (in gemeenschappelijkheid) plaatsvindt. Publieke IP- nummers Het zomaar koppelen van besloten netwerken is uiteraard niet mogelijk. Hiervoor zijn standaarden noodzakelijk. Een belangrijke standaard is het gebruik van Publieke IP- nummers. U kunt het vergelijken met het telefoonnetwerk en de telefoonnummers; er is altijd maar één telefoonnummer beschikbaar. Hierdoor worden conflicten voorkomen en komt u bij het bellen van bijvoorbeeld ons nummer 088-9600800 niet uit bij Pizzeria egem maar bij egem Overheid & ICT. Nummerportabiliteit De publieke IP- nummers zijn in de meeste gevallen in eigendom van Logius en deze worden ter beschikking gesteld aan de aan te sluiten organisaties. Indien een aangesloten organisatie van koppelnetwerk wenst te veranderen vanwege bijvoorbeeld betere dienstverlening en tarieven dan is dat veelal mogelijk. Net zoals u dus gewend bent om uw eigen telefoonnummer met nummerbehoud mee te mogen nemen naar een andere provider. Vraag hierom bij uw koppelnetwerkbeheerder, zodat u ook in de toekomst keuzevrijheid heeft. Besloten netwerken Diginetwerk staat los van het internet. Door dit besloten karakter is Diginetwerk een veiliger alternatief dan het open internet voor het uitwisselen van gegevens tussen overheidsorganisaties. Mocht er zich een veiligheidsprobleem voor doen op het internet, dan kunnen overheden via Diginetwerk gegevens blijven uitwisselen. Dit geldt met name ook bij storingen, zoals de landelijke internetstoring op 13 mei 2015 bij het internetknooppunt AMS- IX. Diginetwerk draait dan gewoon door. 2. Wat kunnen overheden met Diginetwerk? De behoefte om als overheden gegevens onderling uit te wisselen is de afgelopen jaren eigenlijk alleen maar toegenomen. Wij verwachten dat deze trend zich de komende jaren zal voortzetten. Een actueel voorbeeld hiervan is de gegevensuitwisseling in het sociaal domein. Door de behoefte naar wijk- en gezinsgerichte aanpak is gegevensuitwisseling tussen professionals in de keten (zorgaanbieders en gemeenten) toegenomen. Daarnaast dienen gemeenten en uitvoeringsorganisaties de verantwoordingsinformatie op orde te hebben. Gestandaardiseerde gegevensuitwisseling is dus cruciaal. Op dit moment zijn er meerdere standaard mogelijkheden voor overheden wat betreft het transport van berichten. Internet is daarvan de bekendste variant. Internet is overal beschikbaar en is niet meer weg te denken in de hedendaagse maatschappij. In de communicatie tussen overheden en burgers wordt internet dan ook al veelvuldig toegepast. Internet brengt ook een aantal risico s qua beveiliging en beschikbaarheid met zich mee. In de meeste gevallen zijn deze risico s aanvaardbaar. Pagina 3 van 7
Echter als het gaat om bedrijfskritische en privacy- gevoelige informatie, ligt dat vaak anders. Als overheid wil je op deze punten de risico s minimaliseren om de schade bij gelekte informatie te beperken en negativiteit in het nieuws te voorkomen. Het toepassen van besloten netwerken kan dan nuttig zijn. Simpelweg omdat ze los staan van het internet. Er zijn al meerdere besloten overheidsnetwerken in Nederland. Probleem opgelost zou je zeggen. Nee, de overheidsnetwerken kunnen niet zondermeer met elkaar communiceren. Ze hebben allemaal hun eigen regels en voorwaarden. Om deze reden zijn sommige overheden niet op één, maar vaak op meerdere besloten netwerken aangesloten. Een dure aangelegenheid. Diginetwerk zorgt er voor dat deze besloten netwerken wel gestandaardiseerd met elkaar kunnen communiceren en dat je als overheid maar één keer hoeft aan te sluiten. Zonder gedoe en met een garantie op beschikbaarheid. De voordelen volgens egem op een rijtje: Slechts één keer aansluiten Eenmaal als overheid aangesloten op Diginetwerk betekent dat u alle collega- overheden eenvoudig kan bereiken. U heeft geen meerdere verbindingen van verschillende besloten netwerk leveranciers meer nodig. Geen conflicten meer door gebruik Publieke IP- adressen Diginetwerk werkt met Publieke IP- adressen. Dit is een wereldwijde standaard en het voordeel hiervan is dat een adres uniek is in de wereld. Conflicten behoren daarom tot het verleden. Aansluitpartij naar keuze Het maakt niet meer uit via welke aansluitpartij u wenst aan te sluiten. Elke aansluitpartij voorziet u in een gestandaardiseerde wijze van Diginetwerk. Het onderscheid zit in de kwaliteit van de dienstverlening en de serviceverlening. U kunt dus kiezen. Geen vendor lock- in meer door gebruik van IP- adressen van Logius Doordat de meeste aansluitpartijen de adressen van Logius gebruiken, bestaat de mogelijkheid ook om met behoud met uw toegewezen IP- adressen te verhuizen naar de aansluitpartij naar keuze. Dit betekent dat u niet hoeft om te nummeren bij een eventuele verhuizing. Beschikbaarheid geborgd door een SLA Bij een Diginetwerk aansluiting ontvangt u ook een Service Level Agreement (SLA). Hierdoor krijgt u garanties op beschikbaarheid van de Diginetwerk verbinding. Veiliger alternatief voor internet Ondanks dat internet voor veel berichtuitwisselingen prima voldoet, is voor uitwisseling van privacy- gevoelige informatie Diginetwerk een must. Diginetwerk staat los van het internet en dat is een geruststellende gedachte. Nu aansluiten zorgt voor het juiste fundament U kunt nu al laagdrempelig aansluiten op Diginetwerk en standaard communiceren met andere overheden. Bijvoorbeeld om aan te sluiten op het UWV portaal of op de Landelijke Voorziening WOZ (LVWOZ). Diginetwerk is het fundament onder uw informatiehuishouding. Zorg dat deze aanwezig is voordat u verder gaat bouwen. Pagina 4 van 7
Kortom wat kunt u als overheid met Diginetwerk? U communiceert met één netwerkaansluiting efficiënt en betrouwbaar met alle aangesloten overheidsorganisaties. Eén standaardwijze van beheer en beveiliging van de gekoppelde besloten netwerken, centraal verzorgd. Dit zorgt voor optimale beschikbaarheid, eenvoud en voor goedkopere berichtuitwisseling tussen overheden. 3. Wie mogen er aansluiten? Diginetwerk is primair bestemd voor alle overheidsorganisaties. Denk hierbij aan bijvoorbeeld gemeenten, waterschappen, ministeries, provincies, agentschappen, uitvoeringsorganisaties, intergemeentelijke sociale diensten, sociale werkbedrijven (SW- bedrijven), omgevingsdiensten en belastingsamenwerkingen. Secundair kunnen private organisaties met een publieke taak of bevoegdheid aansluiten. Voorbeelden hiervan zijn verzekeraars, pensioenfondsen, notarissen, deurwaarders en softwareleveranciers. Of zoals Logius het verwoordt: Een overheidsorganisatie, publiekrechtelijke of een privaatrechtelijke organisatie, een college of een persoon met een publieke taak of bevoegdheid kan aansluiten. Het aansluiten gaat echter niet zomaar. Organisaties dienen te voldoen aan de aansluitvoorwaarden Diginetwerk. Hierin staat zaken beschreven zoals het gebruik van Diginetwerk, de afspraken rondom de bereikbaarheid bij incidenten, het leveren van testmogelijkheden, maar ook voorwaarden rondom de beveiliging. Organisaties dienen bijvoorbeeld het Diginetwerkverkeer gescheiden te houden van het Internetverkeer. Als beveiligingsrichtlijn wordt door Logius het NORA- katern Informatiebeveiliging gehanteerd. In deze richtlijn is een zogenaamd basis beveiligingsniveau uitgewerkt. Dit niveau is voldoende voor de beveiliging van massale verwerking van persoons- en financiële gegevens. Indien u hieraan voldoet dan kunt u terecht bij één van de verschillende koppelnetbeheerders Diginetwerk. Na opdrachtverstrekking doorloopt u aantal fases. Hieronder geven wij een voorbeeld, zoals egem dit toepast: Pagina 5 van 7
U bent niet de eerste die aan wenst te sluiten. Doordat Diginetwerk bestaande overheidsnetwerken heeft gekoppeld is het aantal aangesloten overheidsorganisaties al fors. Al ruim 150 gemeenten zijn bijvoorbeeld al aangesloten, maar denk ook aan organisaties als de Kamer van Koophandel en het Bureau Keteninformatisering Werk & Inkomen (BKWI). Het zijn aangesloten op Diginetwerk wil niet altijd zeggen dat ook alle diensten, waaronder bijvoorbeeld basisregistraties van een Ministerie al zijn ontsloten op Diginetwerk. Pagina 6 van 7
Het is daarom verstandig om u eerst goed te laten informeren welke diensten u wenst te ontsluiten. Vaak is aansluiten echter nu al interessant. Diginetwerk is namelijk één van de belangrijkste fundamenten onder het realiseren de digitale overheid. 4. Wat zijn de ontwikkelingen de komende tijd? Een belangrijke ontwikkeling rondom Diginetwerk is de wet GDI. Deze wet moet het gebruik van de Generieke Digitale Infrastructuur wettelijk regelen. De wet regelt het gebruik van het geheel van voorzieningen, standaarden en basisregistraties die sinds de komst van de Digicommissaris de Generieke Digitale Infrastructuur zijn gaan heten. De wet is nodig om het rijksprogramma Digitaal 2017 mogelijk te maken. Het is goed dat Diginetwerk onderdeel van de wet GDI uit gaat maken. De wet geeft een democratische legitimatie aan wat er tot dusver voor de elektronische overheid is ontwikkeld en al in gebruik is genomen. Daarnaast worden de verantwoordelijkheden van ministers formeel worden vastgelegd. De governance van Diginetwerk wordt dan nog beter geregeld. Ook regelt de wet de verplichtingen die bestuursorganen hebben rond het gebruik van de voorzieningen; verplichtingen die er nu eigenlijk nog niet zijn. In principe zijn dadelijk alle bestuursorganen verplicht om aan te sluiten op de genoemde voorzieningen. Uiteraard zijn er uitzonderingen mogelijk, bijvoorbeeld als met aansluiting onevenredige kosten zijn gemoeid, of in de uitzonderlijke gevallen dat het onverantwoord of onzinnig is om aan te sluiten. De wet gaat niet in één keer door de 2 e en 1 e kamer. Stap voor stap wordt de wet doogevoerd, waarbij de allerbelangrijkste zaken als eerste aan de beurt zijn. Minister Plasterk heeft de Kamer beloofd het voorstel voor de Wet GDI eind 2016 in te dienen. Tot die tijd moet er nog heel wat overleg en toetsing plaatsvinden. Tot de zomer vindt er een Privacy Impact Assessment plaats en wordt het wetsvoorstel opgesteld, evenals een invoeringsplan. In juli begint er een internetconsultatie en adviseert de Autoriteit Persoonsgegevens over het wetsvoorstel. In het najaar is er dan tijd voor verdere bestuurlijke besluitvorming en het advies van de Raad van State. Wachten met het aansluiten op Diginetwerk kan, maar is niet altijd even handig. Voor de toegang tot het UWV portaal (voorheen Stekker4only) is Diginetwerk al een verplichting. En veel voorzieningen zijn al aangesloten op Diginetwerk, zodat een gefaseerde en gecontroleerde migratie nu al tot de mogelijkheden behoort. Voor elke organisatie ligt dit echter weer anders. Laat u daarom goed informeren naar de mogelijkheden voor uw specifieke situatie. Pagina 7 van 7