Creditnotes. Informatiebulletin voor kapitaalgoederenexporteurs, banken, internationaal opererende aannemingsbedrijven en ingenieursbureaus



Vergelijkbare documenten
Aruba-Mobiel 24. Australië 8. Australië-Mobiel 19. Azerbeidzjan 18. Azerbeidzjan-Mobiel 30. Azoren 5. Bahama s 17. Bahama s-mobiel 17.

HERKOMST EN BESTEMMING GOEDEREN VIA ROTTERDAM

Rapport met betrekking tot Gegunde Uitvoer Periode : van 01/07/2012 tot en met 31/08/2012

Rapport met betrekking tot Gegunde Uitvoer Periode : van 01/07/2018 tot en met 31/07/2018

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO)

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO)

Prijslijst. Prijslijst VOIP. Geldig vanaf: Prijzen per bestemming

Visumvereisten voor buitenlanders die Oekraïne betreden. Land Visum vereist / niet vereist Opmerking*

Landenlijst Bazel, OESO, EU en EVA

Buitenlandse dienstreizen - tabel van de dagelijkse forfaitaire vergoedingen en maximumprijzen voor logies (vanaf 1 april 2011)

Bezorginformatie per land

TRACTATENBLAD VAN HET

Wereldwijde prevalentie van overgewicht en obesitas bij volwassenen per regio

Naar de nieuwe tariefplannen

Voizz Prijslijst. 1 maart 2011

International Call Advantage

Binnen de EU bellen, sms en en internetten uit je bundel, zonder extra kosten

0,09 per SMS 0,20 per MMS

mobiel prepaid HEMA Tarieven Buitenland: 1. Bellen in Nederland naar buitenlandse nummers (internationaal)

Prijslijst tarieven buiten bundel

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO)

Buitenlandse dienstreizen - tabel van de dagelijkse forfaitaire vergoedingen en maximumprijzen voor logies (vanaf 1 april 2016)

Prijslijst. Prijslijst World Card. Geldig vanaf: Wereldwijde inbelnummers

Land (Op)starttarief Belkosten Tijdseenheid Bellen naar mobiel 0,05 0,18 per minuut Oezbekistan 0,05 1,96 per minuut Kirgizie 0,05 1,96 per minuut

Binnen de EU bellen, sms en en internetten uit je bundel, zonder extra kosten

Afghanistan incl mobiel - Azoren

Tarieven buitenland. Tarieven zone 1. Landen zone 1 1/4

A) Lijst van derde landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen in het bezit moeten zijn van een visum. 1.

TRACTATENBLAD VAN HET. Statuut en Verdrag van de Internationale Unie voor Telecommunicatie; (met Facultatief Protocol) Genève, 22 december 1992

Prijslijst vaste telefonie

Regeling woonlandbeginsel in de sociale zekerheid

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling woonlandbeginsel in de sociale zekerheid 2012 wordt als volgt gewijzigd:

Proximus mobile Business tarieven

Bestemming Starttarief Exclusief BTW Inclusief 21% BTW Vast Mobiel Vast Mobiel

Handels- en investeringscijfers Cuba-Nederland 1

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Bestemming Starttarief Inclusief 21% BTW Exclusief BTW Vast Mobiel Vast Mobiel

Proximus mobile prijzen (GSM-abonnementen)

Handels- en investeringscijfers Mozambique-Nederland mei 2019

Toeslagen Belastingdienst. Berekening kindgebonden budget 2017

Proximus mobile prijzen (GSM-abonnementen)

Proximus mobile prijzen (prepaid kaarten)

Internationale beltarieven ZET solutions geldig per 1 maart Alle bedragen zijn in euro's en excl BTW.

Tarieven Internationale registratie (Benelux basis) 2016

Proximus mobile prijzen (GSM-abonnementen)

Vast tarief Wereld 0 2 kg 2-10 kg kg kg

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Bestemming Starttarief Inclusief BTW Exclusief BTW Vast Mobiel Vast Mobiel

Proximus mobile prijzen (prepaid kaarten)

Tarieven Wereld. *genoemde tarieven zijn exclusief btw.

Proximus mobile prijzen (GSM-abonnementen)

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling woonlandbeginsel in de sociale zekerheid 2012 wordt als volgt gewijzigd:

Proximus mobile Business tarieven

LANDNAAM Forfait reiskosten (1) Forfait verblijfkosten (2)

Libervoice gesprekstarieven internationaal

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO)

Value Pack Nations. Alle tarieven zijn in euro en zonder BTW

Pulse to All Basic. Alle tarieven zijn in euro en zonder BTW

Benefit Preference. Alle tarieven zijn in euro en zonder BTW

Landen (inclusief LGO) lijst Bazel, OESO, EU en EVA

Gesprekstarieven Voice & Voice CPS. Geldig van tot WeTalk Telecom

CNE Internationale gesprekstarieven april 2019

De tarieven voor bellen naar het buitenland wijzigen vanaf 1 augustus 2017

TARIEVENLIJST TTG STUDENTENTELEFONIE

Gesprekstarieven Internationaal

De tarieven van Proximus

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Deze regeling treedt in werking met ingang van 1 januari 2018.

tariefvoorwaarden hollandsnieuwe Sim Only

LAND WERELDDEEL VIDEOREPORTAGES VLAANDEREN VAKANTIELAND

Alle prijzen zijn afgerond per minuut en inclusief het hogere btw tarief van 21%.

Werelddeel Land Verzekeringsbewijs. Afrika. Centraal-Afrikaanse Republiek. Congo-Brazzaville. Equatoriaal-Guinea. Sao Tomé en Principe

TARIEVEN EN BEZORGING

VOETBAL TORNOOI VAN DE LAGERE SCHOLEN VAN SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE

Nationaal. Internationaal. Bestemming Start Per minuut Afghanistan 0,0420. Aruba mobiel 0,0420. Algerije 0,0420. Belgie mobiel 0,0420

Internationale gesprekstarieven

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2006 Nr. 256

Gesprekstarieven ISDN2. Versie:

De tarieven voor bellen naar het buitenland wijzigen vanaf 1 juli 2017

DenCom Gesprekstarieven Internationaal voor Managed Voice & Voice Connect en Voice Select (WLR en CPS)

Toeslagen Belastingdienst. Berekening kindgebonden budget 2015

Tarieven Gesprekskosten Internationaal

De tarieven van Proximus

De tarieven van Proximus

Berekening kindgebondenbudget 2013

Onbezorgd lekker veel bellen.

Datum onderteken ing

Internationale Tarieven

Tarieven Internationaal

X2VoIP & X2desk Gesprekstarieven Internationaal

Nieuwe FedEx tarieven Geldig vanaf 4 januari 2016

Voizz Nederland Prijslijst

Kosten per minuut afhankelijk van bestemming 14XYZ/085/088/ ,075 0,04

TARIEVEN EN BEZORGING

TARIEVEN EN BEZORGING

Verkooptarieven Gesprekskosten Internationaal

Handels- en investeringscijfers Angola-Nederland 1

Auteur. Federale Overheidsdienst Financiën. Onderwerp

Rapport met betrekking tot Gegunde Uitvoer Periode : van 01/01/2017 tot en met 31/01/2017

Internationale tarieven Telecom Capacity

Transcriptie:

Nummer 2/2015 - april Creditnotes Informatiebulletin voor kapitaalgoederenexporteurs, banken, internationaal opererende aannemingsbedrijven en ingenieursbureaus Gevolgen dalende olieprijs voor oliesector Janson Bridging bouwt 463 bruggen in Sri Lanka Eerste Exportkredietgarantie afgegeven aan Commerzbank

Inhoudsopgave Hoewel bij het redigeren van Creditnotes de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht bestaat altijd de mogelijkheid dat bepaalde informatie na verloop van tijd verouderd of niet juist meer is. Atradius is dan ook niet aansprakelijk voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van deze uitgave. Gevolgen dalende olieprijs voor oliesector Janson Bridging bouwt 463 bruggen in Sri Lanka Eerste Exportkredietgarantie afgegeven aan Commerzbank Personeelswijzigingen Laatste nieuws Overname van artikelen is toegestaan, mits integraal en met bronvermelding ISSN 1386-7598. Nummer 2/2015 - april - pagina 2

Gevolgen dalende olieprijs voor oliesector Dalende olieprijs Sinds augustus 2014 is de olieprijs aanmerkelijk gedaald: van $105 voor een vat ruwe Brent olie tot $50 in januari 2015. Sindsdien is de olieprijs licht hersteld. Het effect van deze lagere olieprijs voor de wereldeconomie is in principe gunstig: goedkopere energie is goed voor de industrie, en huishoudens kunnen het geld dat anders werd besteed aan brandstof nu uitgeven aan andere goederen en diensten. Dit is echter niet het geval voor olieproducenten. Zowel oliebedrijven als landen die sterk afhankelijk zijn van de oliesector, ondervinden de negatieve effecten van de lagere olieprijs. Hoe kon de olieprijs binnen zo n korte tijd zo snel dalen? Hiervoor zijn meerdere redenen aan te voeren. (1) Zowel de vraag naar olie als de productie is inelastisch op de korte termijn. Dit betekent dat een geringe overproductie of een geringe vraaguitval kan leiden tot een forse wijziging van de olieprijs. (2) De schalieolierevolutie in de VS heeft geleid tot een forse toename van de Amerikaanse olieproductie. Deze is gestegen van 8,3 miljoen vaten per dag in 2006 tot 12,3 miljoen vaten per dag in 2013. Nieuwe technieken zoals horizontaal boren en fracking hebben de exploratie mogelijk gemaakt van oliereserves die voorheen niet toegankelijk waren. Bovendien zijn de productiekosten de afgelopen jaren gestaag afgenomen, waardoor steeds nieuwe reservoirs economische gezien rendabel zijn geworden. (3) Een andere aanbodschok werd veroorzaakt door OPEC. Traditioneel treedt OPEC op als marktstabilisator: bij een dalende olieprijs wordt het productievolume gereduceerd, bij een te snel stijgende prijs laat OPEC het aanbod toenemen. Tijdens de laatste vergadering in november 2014 heeft OPEC echter besloten om het productievolume constant te houden. OPEC is bang om marktaandeel te verliezen en neemt de lagere prijs voorlopig voor lief. Daarnaast verrassen twee OPEClidstaten door hun constante productie: Irak en Libië. De algemene verwachting was dat deze twee landen een fors deel van hun productie verstoord zouden zien als gevolg van de ernstige politieke instabiliteit. Dit is echter tot op heden niet gebeurd, waardoor OPEC-productie hoger uitvalt dan waarop was geanticipeerd. (4) De vraag naar olie uit China is momenteel wat lager dan werd verwacht als gevolg van de groeivertraging in dit land. (5) Speculanten hebben hun posities in grondstoffen, waaronder olie, teruggebracht nu het risico op hoge inflatie is geweken. (6) De appreciërende trend van de dollar heeft een drukkend effect op de prijs van grondstoffen. Amerikaanse schalieolie Zoals iedere markt wordt de oliemarkt gevormd door vraag en aanbod. Ook leggen de productiekosten van een gemiddeld vat olie op de wereldmarkt een ondergrens aan de prijs op middellange termijn. Hoewel op het ogenblik de Amerikaanse oliemarkt wat lijkt losgekoppeld van de wereldmarkt (dit blijkt uit het grote verschil tussen de prijs van een vat Brent olie en een vat Texaanse WTI), is het toch inzichtelijk om je voor te stellen dat een vat extra olie zal worden geleverd in de vorm van een vat onconventionele olie: schalieolie of eventueel diepzee-olie. De productiekosten van dergelijke olie zijn relatief hoog. Met andere woorden; de zeer lage productiekosten van Arabische olie van circa $7 per vat hebben geen invloed op de wereldmarktprijs, maar de productiekosten van een vat Amerikaanse schalieolie (geschatte prijs tussen $40 en $100 per vat) wel. De productiekosten variëren echter enorm per veld, deel van het veld en producent. Als gevolg hiervan lopen de schattingen van de productiekosten sterk uiteen. Niettemin is het duidelijk dat met de huidige WTI-prijs veel schalieolieprojecten niet meer lucratief zijn. In tegenstelling tot conventionele oliewinningprojecten, die een levensduur hebben van enkele decennia, zijn schalieolieprojecten relatief snel uitgeput. Het aanbod van schalieolie valt dus op de middellange termijn bij te sturen. Bij een lage prijs zal het aanbod van schalieolie dalen. OPEC Zoals reeds opgemerkt heeft OPEC zijn traditionele rol als stabilisator van de oliemarkt niet waargemaakt. OPEC wordt vanouds gedomineerd door Saoedi-Arabië. Dit land Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com Nummer 2/2015 - april - Pagina 3

heeft forse liquiditeitsbuffers om de huidige prijsschok op te vangen. Op de langere termijn heeft ook Saoedi-Arabië echter behoefte aan een hogere olieprijs. Het land heeft een jonge en snel groeiende bevolking en het scheppen van banen alsmede de diversificatie van de economie is noodzakelijk om politieke en economische stabiliteit te bewaren. Tevens groeit de binnenlandse consumptie van olie snel, waardoor er minder overblijft voor de export. Hierdoor verwachten wij dat Saoedi-Arabië (dus OPEC) op termijn haar rol van stabiliserend kartel weer zal oppakken. Dit kan echter nog even duren. Vraag naar olie uit opkomende markten Sinds de oliecrises van de jaren zeventig hebben de OESOlidstaten hard gewerkt aan energiebesparingen. Auto s zijn een stuk zuiniger geworden en zelfs elektrische auto s winnen aan populariteit. Stookolie en olie voor elektriciteitsopwekking worden nauwelijks meer gebruikt. De consumptie van olie daalt dan ook al jaren geleidelijk in de OESO. De wereldvraag naar olie stijgt echter nog steeds en dit is geheel toe te schrijven aan de opkomende markten. In het bijzonder China heeft zich ontwikkeld tot een belangrijke olieconsument. Op termijn wordt ook aanzienlijke groei verwacht vanuit India, Zuidoost-Azië, het Midden-Oosten en op de lange termijn zelfs vanuit Afrika. Milieuvervuiling en CO2- uitstoot staan thans laag op de prioriteitenlijst van overheden in opkomende markten. Dit kan natuurlijk wijzigen. Vooral in China maakt het centralistische karakter van de overheid een overschakeling op alternatieve energie relatief gemakkelijk. Wij verwachten dit voorlopig echter niet. Voorlopig geldt dat er voor ieder vat olie dat de OESO-landen besparen, er twee vaten consumptie uit de opkomende markten voor terugkomen. Kwetsbare landen Zoals hierboven reeds werd gesteld, is de lagere olieprijs gunstig voor de wereldeconomie, maar zijn olieproducerende landen er slechter door af. Vooral landen die niet beschikken over buffers om de huidige schok op te vangen zijn kwetsbaar. Atradius heeft geïnventariseerd welke landen al dan niet kwetsbaar zijn (zie onderstaand schema). Toekomstige ontwikkelingen Er zijn drie ontwikkelingen van belang voor de ontwikkeling van de oliemarkt op de (middel)lange termijn: (1) de productie van Amerikaanse schalieolie; (2) de houding van OPEC; (3) de vraag vanuit opkomende markten. Atradius denkt dat de reductie van de Amerikaanse schalieolie zal voortduren, omdat de huidige lage prijs (zeker voor WTI) veel projecten verliesgevend maakt. Vooral in het laatste kwartaal van 2015 verwachten wij een grote vermindering van de Amerikaanse productie. Dit leidt echter niet direct tot een enorme vermindering van het aanbod, omdat de strategische petroleumreserves in de OESO inmiddels behoorlijk gevuld zijn. Wij volgen de prijs- Olie% export Olie% BBP Olie/overheids- Fiscaal Maanden Olie reserves inkomsten evenwicht invoerdekking in jaren olieprijs (2014) (2014) 1 productie Angola 96,9 59,4 81,3 98 14,2 19,3 Azerbeidjan 94,9 44.6 74,3 94 63,3 21,9 Bahrain 77,6 49,4 87,2 126,4 11,0 6,8 Colombia 51,3 8,5 15,5 92 10,1 6,5 Congo Brazzaville 89,6 69,0 77,0 94 19,3 15,6 Ecuador 58,0 16,3 30 103 2,4 42,6 Gabon 88,2 47,7 57,3 92 10,8 23,1 Ghana 28,2 4,4 2,7 n.b. 4,4 22,7 Irak 99,7 44,1 91,6 124,7 17,7 130,8 Kazachstan 64,9 27,7 49,9 85 54,9 46,0 Koeweit 94,3 64,5 83,5 44 178,8 89,0 Nigeria 84,0 17,5 73,0 117 8,9 43,8 Noorwegen 27,2 25,6 32,6 40 80,2 13,0 Rusland 54,0 14,1 30,2 97 18,0 23,6 Saoedi-Arabië 86,9 46,0 92,6 98,9 55,9 63,2 Trinidad & Tobago 37,0 18,2 56,1 75 21,7 18,6 VAE 32,5 30,5 65,0 69,6 46,3 73,5 Mexico 9,6 3,1 33,78 95 6,1 10,6 Kameroen 51,3 11,2 29,20 107 6,1 8,6 Malaisië 20,0 14,9 35,00 n.b. 10.8 15,3 Brazilië 1,3 0,1 1,9 n.n. 19,0 n.b. 1) Uitgedrukt in deviezenreserves en staatsbeleggingsfondsen Nummer 2/2015 - april - pagina 4

verwachting van de Energieautoriteiten van de VS: gemiddeld $58 voor een vat Brent in 2015. De prijsstijging zal zich naar verwachting voortzetten in 2016. Voor dat jaar wordt een prijs van $75 verwacht. Op de middellange termijn denken wij dat de OPEC zijn traditionele stabiliserende rol weer op zich neemt, omdat een te lange prijsflauwte negatieve gevolgen heeft voor veel OPEC-lidstaten, zelfs voor Saoedi-Arabië. In de periode na 2020 zal de Amerikaanse productie hoe dan ook niet meer toenemen, want dan begint de conventionele Amerikaanse olieproductie af te nemen. Tenslotte verwacht Atradius op de middellange termijn een forse groei van de vraag uit opkomende markten. De groeivertraging in China heeft naar onze verwachting geen blijvend effect op de groei van het autobezit. De massale motorisering in India, Zuidoost-Azië en Afrika moet nog beginnen, terwijl drastische maatregelen om de uitstoot van CO2 te beteugelen niet voor de hand liggen. Daarom denkt Atradius dat de stijging van de olieprijs zich ook na 2016 zal blijven voortzetten. We verwachten een terugkeer naar het niveau van $100 in uiteindelijk 2021. $ 120 $ 100 $ 80 $ 60 $ 40 $ 20 $ 0 IEA 450 IEA NPS EIA Reference Scenario EIA Low oil price EIA STO Atradius basis scenario IEA 450: Best case scenario van International Energy Agency NPS: New policies scenario (gestage verbetering op basis van milieuwetgeving) EIA: Energy Information Administration STO: Short Term Outlook Voor meer informatie over de ontwikkelingen in de oliesector kunt u contact opnemen met Marijn Kastelein, Senior Econoom op 020 553 2403 of marijn.kastelein@atradius.com en/of Afke Zeilstra, Senior Econoom op 020 553 2873 of afke.zeilstra@atradius.com. Nummer 2/2015 - april - Pagina 5

Janson Bridging bouwt 463 bruggen in Sri Lanka Bruggen ontsluiten landelijke gebieden in Sri Lanka en zullen toegang tot werk, onderwijs en gezondheidszorg verbeteren. De Nederlandse exporteur Janson Bridging zal de komende 3 jaar 463 bruggen leveren en installeren in Sri Lanka. De bruggen worden geleverd aan het ministerie van Economische Ontwikkeling van Sri Lanka en worden grotendeels betaald uit een door Rabobank verstrekt exportkrediet. Het krediet wordt verzekerd door Atradius Dutch State Business. De modulaire bruggen worden op turnkeybasis geleverd, dat wil zeggen inclusief funderingen, toegangswegen en installatie. De transactie maakt onderdeel uit van het project Enhancement of rural road infrastructure through the implementation of bridges on the rural road network, in de volksmond het 1000-bruggen project. Door het ministerie van Economische Ontwikkeling van Sri Lanka zijn meer dan duizend locaties geïdentificeerd waar bruggen ontbreken, of de bestaande aan vervanging toe zijn. Op sommige locaties is momenteel bijvoorbeeld sprake van een houten balkbrug, geïmproviseerde hangbrug of een betonnen plaat. De mobiliteit van de bevolking van Sri Lanka wordt beperkt door het gebrek aan infrastructuur, wat interactie met omringende gemeenschappen in veel gevallen onmogelijk maakt. Door de ontsluiting van deze gebieden wordt toegang tot nabije markten, medische voorzieningen, werk en ook onderwijs mogelijk gemaakt. Ook zullen bruggen, die soms meer dan 50 jaar oud zijn, vervangen worden door deze moderne bruggen die geschikt zijn voor auto s en vrachtverkeer. Het project is erop gericht om de levensstandaard voor de lokale bevolking sterk te verbeteren. Exporteur Janson Bridging is door de overheid van Sri Lanka geselecteerd om de bruggen te leveren en te bouwen. Het bedrijf is in 1972 opgericht, heeft lange ervaring met de bouw en levering van bruggen wereldwijd Nummer 2/2015 - april - pagina 6

en is marktleider in Europa. Janson Bridging is actief in alle werelddelen en heeft direct beschikbare voorraden in meerdere landen. Ze ontwerpen, verhuren en verkopen zowel permanente als tijdelijke modulaire bruggen, veerponten en pontons. De transactie is een goed voorbeeld van Nederlands vakmanschap in de watersector en bevestigt de leidende positie die Nederlandse bedrijven hierin hebben. Bob Barkel, CEO Janson Bridging Groep: Ik ben erg trots op mijn team voor het wederom tot stand brengen van een groots project en dankbaar voor het vertrouwen dat de klant in Janson stelt. Dit succes is mede te danken aan de ondersteuning van Rabo s Export Finance team en de constructieve opstelling van Atradius. Dit project is een mooie kroon op Janson Bridging s inspanningen: elke dag weer het vertrouwen van de klant winnen met een prachtig (Nederlands) product en een nog betere dienst. Atradius heeft voor de transactie het fabricatie- en kredietrisico in verzekering genomen. Daarnaast is er ten behoeve van de funding van Rabobank een exportkredietgarantie afgegeven. Voor meer informatiekunt u contact opnemen met Stephan Naber, Senior Underwriter/Regional Specialist Middle East op 020 553 2204 of stephan.naber@atradius.com. Enkele voorbeelden van de 463 bruggen die worden geleverd en geïnstalleerd door de Nederlandse exporteur Janson Bridging in de komende 3 jaar in Sri Lanka. Nummer 2/2015 - april - Pagina 7

Eerste Exportkredietgarantie afgegeven aan Commerzbank Onlangs heeft Atradius Dutch State Business een Exportkredietgarantie afgegeven aan Commerzbank voor de financiering van een tweetal Damen ASD 2609 ICE sleepboten. Scheepswerf Damen te Gorinchem heeft deze sleepboten speciaal ontwikkeld om in koude gebieden te opereren, waarbij de romp versterkt is om door ijs te varen. Scheepswerf Damen is wereldwijd marktleider op het gebied van havensleepboten. Magadan in het oosten van Rusland. De schepen zullen worden ingezet in de haven van Magadan, Rusland. Magadan ligt in het uiterste noordoosten van Rusland. De afnemer is JSC Magadan Commercial Seaport (Port of Magadan). Port of Magadan is niet een havenautoriteit maar een 100% commercieel (privaat) bedrijf. Damen zal de schepen bouwen in China en leveren in de haven van Magadan, Rusland. Voor de financiering van de schepen heeft Atradius de lening tussen Commerzbank en de Eurasian Development Bank in Astana, Kazachstan verzekerd. Ten behoeve van de funding heeft Commerzbank een variant op de exportkredietgarantie genomen, de pandbriefvariant. Met deze variant van de Exportkredietgarantie kan de Commerzbank goedkope funding aantrekken door de afgifte van pandbrieven waarbij de aflossing van de pandbrieven via Atradius is gegarandeerd door de Nederlandse staat. Deze goedkopere funding leidt weer tot lagere financieringskosten voor de afnemer van Damen. Commerzbank is een van de grootste banken van Duitsland en van origine altijd erg sterk geweest in handelsen exportfinanciering. Commerzbank Amsterdam is met een portefeuille van circa 800 bedrijven één van de sterkst groeiende banken in Nederland. Exportkredietgarantie Het bijzondere van de pandbriefvariant is dat de begun- Nummer 2/2015 - april - pagina 8

stigde van de garantie en de financier van de transactie dezelfde bank is. Indien de bank niet meer in staat is om de verplichtingen, zoals het terugbetalen aan de pandbriefhouders van de funding ten behoeve van de financiering van de exporttransactie na te komen, dan zijn de pandbriefhouders preferente schuldeisers. Dit wordt bereikt doordat zowel de exportkredietverzekering als de exportkredietgarantie bij insolventie van de bank niet in de failliete boedel van de bank vallen, maar worden afgescheiden van het vermogen van de bank. Hierdoor hoeven de pandbriefhouders de schadevergoeding uit de verzekering en de garantie niet te delen met andere schuldeisers. De heer Wilko Herrings is de Export Finance Manager van Commerzbank AG te Amsterdam: De samenwerking met Damen en Atradius bij deze transactie voorliep zeer voorspoedig. Mede dankzij de exportkredietgarantie konden wij de klant voorzien van een zeer aantrekkelijke geprijsde financiering. Wij zijn van plan om de pandbriefvariant van de exportkredietgarantie voor al onze toekomstige Atradius gedekte financieringen toe te passen. De exportkredietgarantie maakt het mede mogelijk om onze ambitieuze groeidoelstellingen op het gebied van Nederlandse exportfinanciering te realiseren en een breed scala aan transacties (groot en klein) te faciliteren. Nummer 2/2015 - april - Pagina 9

Naast exportkredietgaranties verzekert Atradius al tientallen jaren betalingsrisico s die Nederlandse bedrijven en hun financiers lopen tijdens het internationale zakendoen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Robert Harsanyi, Senior Underwriter en Regional Specialist Eastern Europe op 020 553 2320 of robert.harsanyi@atradius.com. Personeelswijzigingen Sinds 1 maart 2015 is Matthijs Gerritsen in dienst getreden als Senior Quantitative Economist in het Economic Research Department. Matthijs is Econometrist en heeft hiervoor zeven jaar bij SEO Economisch Onderzoek gewerkt. Sinds 1 maart is Anna Peletier in dienst getreden als Environmental and Social Advisor. Zij werkte van 2008 tot 2010 al voor Atradius Dutch State Business. In de tussenliggende tijd verbleef zij in het buitenland en werkte als Environmental Specialist voor de Asian Development Bank in India. Sinds 15 april jl. is Gijs Mallant in dienst getreden als Senior International Relations & Insurance Advisor. Gijs heeft een financiële en juridische achtergrond en heeft voorheen onder meer bij ABN Amro gewerkt. Nummer 2/2015 - april - pagina 10

Laatste nieuws Atradius Wereldrisicokaart Door onze economen is een wereldrisicokaart ontwikkeld die een overzicht geeft van de landen geclassificeerd op basis van het risico. Deze risico s komen niet geheel overeen met de landenklassen zoals die door de OESO worden gehanteerd. Mocht u geïnteresseerd zijn in een kaart, dan kunt u die aanvragen via monique.duns@atradius.com. We hebben een klein aantal exemplaren beschikbaar. Nummer 2/2015 - april - pagina 11

Landenbeleid voor ééntransactiepolissen Atradius Dutch State Business situatie 1 april 2015 Atradius Dutch State Business verzekert namens de Nederlandse Staat betalingsrisico s verbonden aan transacties van ondernemingen met buitenlandse afnemers. Voor inlichtin gen over het landenbeleid kunt u zich wenden tot Afke Zeilstra, Afdeling Economic Research, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam, telefoon 020 553 2873 of e-mail afke. zeilstra@atradius.com of tot uw account-manager. U kunt ook kijken op www.atradiusdutchstatebusiness.nl Deze informatie bevat slechts algemene richtlijnen over het Atradius Dutch State Business landenbeleid in een gecom primeerde vorm en is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Het is mogelijk dat er veranderingen hebben plaatsgevonden na publicatie. Atradius Dutch State Business aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten. Onze aansprakelijkheid beperkt zich tot de verplich tingen die voortvloeien uit onze verzekeringspolissen. Middellang landenbeleid Het beleid is van toepassing op namens de Nederlandse Staat verzekerde ééntransactiepolissen met een krediettermijn van langer dan 12 maanden, alsmede contante aannemingswerken met een uitvoeringsduur langer dan 12 maanden. In geval van verzekering van middellang krediet geldt een signalerings plafond. Zodra het obligo op een land het signaleringsplafond bereikt, wordt samen met de Nederlandse Staat bezien of en hoe dit plafond kan worden aangepast of overschreden. Ook wordt aangegeven welk gedeelte van het plafond reeds benut is (exclusief in behandeling zijnde aanvragen). Tevens zijn de middellange landenklassen vermeld voor het politieke risico, van 0 (zeer goed) tot en met 7 (slecht). De landenklasse is me debepalend voor de hoogte van de middellange premie en de hoogte van het landenplafond. Op landen voorzien van een (*) is sinds de datum van de voorafgaande publicatie van dit over zicht het beleid opnieuw vastgesteld. Dit hoeft niet nood za kelijkerwijs te betekenen dat het beleid dan is gewijzigd. n.r. non-rated (niet geclassificeerd). Nadere informatie en uitleg van begrippen kunt u vinden op www.atradiusdutchstatebusiness.nl Legenda beleid 1. Open zonder beperkingen 4. Dekking opgeschort 2. Open met beperkingen 5. Beleid wordt herzien 3. Geen dekking 6. Geen beleid vastgesteld Definities Signaleringsplafonds Wanneer door de acceptatie van een zaak het signaleringsplafond * wordt overschreden zal het landenbeleid opnieuw worden bezien. De minister van Financiën besluit, na advisering van de Commissie Advisering Risicobeheer**, tegen welke voorwaarden resterende capaciteit kan worden geboden. In geval van aanhoudende grote politieke en/of economische risico s kan worden besloten deze capaciteit niet te bieden. Andersom kan bij ongewijzigde of verbeterde omstandigheden capaciteit tegen de reeds geldende voorwaarden worden geboden. Dekkingsadviessituatie (da) Een dekkingsadviessituatie ontstaat door capaciteitsgebrek op een bepaald land. Een dekkingsadvies is geen verplichting voor de staat om een verzekering af te geven. Het is alleen een verzekeringstechnische beoordeling van een transactie. Indien op een later tijdstip weer ruimte ontstaat, zal de transactie opnieuw beoordeeld worden tegen de dan geldende voorwaarden, voordat eventueel een polis zal worden uitgereikt. Tekenclausule (tc) Een tekenclausule bij een nog niet getekend contract houdt in dat de verzekerde het contract niet mag tekenen voordat schriftelijke goedkeuring van Atradius Dutch State Business is verkregen. Een tekenclausule bij een getekend contract dat nog niet in werking is getreden en waarvoor een handeling van de verzekerde noodzakelijk is, houdt in dat deze handeling niet mag worden verricht dan na schriftelijke goedkeuring van Atradius Dutch State Business. DSA/DSF Nederland onderschrijft de IMF/Wereldbank-uitgangspunten ten aanzien van de schuldhoudbaarheid van ontwikkelingslanden (Debt Sustainability Analysis, Debt Sustainability Framework). Dit betekent dat overheidskopers in deze landen slechts onder beperkende voorwaarden (de concessionaliteitseis en goed bestuur -toets) nieuwe schulden mogen aangaan. In de kolom DSA/DSF is aangegeven hoe groot deze concessionaliteit dient te zijn indien het niet-schenkingsdeel verzekerbaar is. Neem voor alle zaken waar de kolom DSA/DSF gevuld is contact op met uw accountmanager, want er zijn uitzonderingen op de concessionaliteitseis mogelijk. DGGF Open voor Dutch Good Growth Fund (DGGF). Voor meer informatie zie onze website. * Relevant voor het bepalen van de overschrijding is het maximale-schadebedrag, niet het contractbedrag ** De leden van de deze commissie zijn vertegenwoordigers van het ministerie van Financiën, Atradius Dutch State Business, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse Zaken. LAND beleid landen klasse signaleringsplafond (mln euro) benut (mln euro) per 31-3-2015 DSA/DSF DGGF Afghanistan 3 7 J, 35% ja Albanië 2 6 100 8 ja Algerije 2 3 1500 0 ja Andorra 2 50 Angola (en Cabinda) 2 5 750 197 ja Anguilla 2 6 50 Antigua & Barbuda 2 7 30 2 Argentinië 3 7 367 Armenië 2 6 80 ja Aruba 1 4 65 2 Australië 1 1500 1 Azerbajdzjan 2 5 750 23 Bahama Eilanden 1 3 150 109 Bahrain 2 4 950 66 Bangladesh 2 6 400 J, 35% ja Barbados 2 5 50 15 Nummer 2/2015 - april - Pagina 12

LAND beleid landen klasse signaleringsplafond (mln euro) benut (mln euro) per 31-3-2015 DSA/DSF DGGF België 1 1500 134 Belize 2 6 30 Benin Volksrepubliek 2 7 100 J, 35% ja Bermuda 2 2 50 Bhoutan 2 6 100 ja Boeroendi 3 7 J, 50% ja Bolivia 2 5 30 ja Bosnië - Herzegowina 2 7 30 4 ja Botswana 1 2 250 Brazilië 1 3 1500 1192 Brunei 1 2 550 Bulgarije 2 4 500 Burkina Faso 4 7 40 1 J, 35% ja Cambodja 2 6 30 ja Canada 1 1500 Centraal Afrikaanse Republiek 3 7 J, 35% Chili 1 2 1500 1 China 2 2 1500 215 Colombia 1 4 1500 15 ja Comoro Eilanden 3 7 J, 35% Congo 3 7 1 J, 35% Congo Brazzavile 2, da 6 25 26 ja Cook Eilanden 6 7 Costa Rica 2 3 1150 27 Cuba 3 7 38 Curacao 2 5 75 Cyprus 2 350 214 Denemarken 1 1500 Djibouti 3 7 50 34 ja Dominica 6 7 50 Dominicaanse Republiek 2 5 150 Duitsland 1 1500 331 Ecuador 2 6 70 40 Egypte 2 6 500 696 ja El Salvador 2 4 450 45 Equatoriaal Guinee 2 7 30 Eritrea 2 7 40 J, 35% ja Estland 2 4 350 Ethiopië 2 7 40 J, 35% ja Falkland Eilanden 6 3 Fidzji Eilanden 3 6 Filippijnen 2 3 150 4 ja Finland 1 1500 Frankrijk 1 1500 Frans Polynesië 2 1 50 Gabon 1 5 100 69 Gambia 3 7 9 J, 35% ja Georgië 2 6 100 8 ja Ghana 2, da 5 300 173 ja Gibraltar 2 1 50 Grenada 2 6 50 J, 35% Griekenland 2 500 17 Groot Brittannië 1 1500 135 Guatemala 2 4 200 ja Guinee 3 7 J, 35% Guinee - Bissau 3 7 J, 35% Guyana 2 7 30 6 Haiti 3 7 J, 35% Honduras 2 6 100 41 J, 35% Hong Kong 1 1 1500 0 Hongarije 2 4 500 Ierland 1 1500 141 IJsland 2 4 150 India 1 3 1500 1080 ja Indonesië 1 3 2000 1376 ja Irak 2 7 200 37 Iran 3 7 120 Israël 1 1500 0 Italië 1 1500 9 Ivoorkust 2 7 100 3 J, 35% Jamaica 3 7 1 Japan 1 1500 948 Jemen Republiek 3 7 1 J, 35% ja Jordanië 2 5 750 1 ja Kaaiman Eilanden 2 2 50 Kaap Verdische Eilanden 2 6 50 3 ja Kameroen 2 6 40 21 Nummer 2/2015 - april - Pagina 13

Landenbeleid voor ééntransactiepolissen Atradius Dutch State Business situatie 1 april 2015 Legenda beleid 1. Open zonder beperkingen 4. Dekking opgeschort 2. Open met beperkingen 5. Beleid wordt herzien 3. Geen dekking 6. Geen beleid vastgesteld LAND beleid landen klasse signaleringsplafond (mln euro) benut (mln euro) per 31-3-2015 DSA/DSF Kazachstan 2 5 1000 337 Kenia 2 6 300 121 J, 35% ja Kiribati 6 J, 35% Koeweit 1 2 1500 270 Kosovo 3 7 ja Kroatië 2 5 500 1 Kyrgyzstan 3 7 J, 35% Laos 2 7 30 J, 35% ja Lesotho 2 5 50 Letland 2 4 350 Libanon 2 7 150 0 Liberia 2 7 25 0 J, 35% Libië 3 7 ja Liechtenstein 2 300 0 Litouwen 2 2 350 Luxemburg 1 1500 16 Macao 1 2 150 Macedonië, (voormalig Joegoslavië) 2 5 150 2 ja Madagascar 2 7 40 5 J, 35% ja Malawi 2 7 40 J, 35% ja Malediven 3 7 19 J, 35% ja Maleisië 1 2 1500 722 Mali 3 7 1 J, 35% ja Malta 1 450 Marokko 1 3 1150 544 ja Marshall Eilanden 2 4 10 J, 35% Mauretanië 2 7 30 2 J, 35% Mauritius 1 3 450 19 Mexico 1 3 1500 307 Micronesië 6 4 J, 35% Moldavië 2 7 40 ja Monaco 2 150 Mongolië 2 6 50 ja Montenegro 2 7 50 Montserrat 6 4 Mozambique 2 6 300 105 J, 35% ja Myanmar 2 7 40 0 ja Namibië 1 3 150 Nauru 6 5 Nederland 1 350 Nepal 2 6 30 ja Nicaragua 2 7 40 0 J, 35% ja Nieuw Caledonië 2 1 200 Nieuw Zeeland 1 1500 Niger 2 7 40 J, 35% ja Nigeria 2 5 500 329 ja Niue 6 7 Noord Korea 3 7 7 Noordelijke Marianen 2 5 Noorwegen 1 1500 120 Oeganda 2 6 50 J, 35% ja Oekraïne 5 7 400 183 Oezbekistan 2 6 100 Oman 1 2 1500 Oostenrijk 1 1500 Oost-Timor 2 6 100 145 Pakistan 2 7 30 9 ja Palau 6 5 Panama 1 3 500 73 Papua Nieuw Guinea 2 5 75 Paraguay 2 5 100 Peru 1 3 1150 3 ja Polen 1 1500 26 Portugal 1 1500 64 DGGF Nummer 2/2015 - april - pagina 14

LAND beleid landen klasse signaleringsplafond (mln euro) benut (mln euro) per 31-3-2015 DSA/DSF Porto Rico 5 1 Qatar 1 3 1100 1 Roemenië 2 3 1500 51 Rusland 2 4 1000 305 Rwanda 2 7 25 J, 35% ja Salomons Eilanden 3 7 J, 35% Samoa 6 6 10 J, 35% San Marino 2 1 100 Sao Tome & Principe 2 7 40 J, 50% ja Saoedi Arabië 1 2 1500 347 Senegal 2 6 150 0 J, 35% ja Servië 2 6 100 12 Seychellen 2 7 30 Sierra Leone 2 7 40 1 J, 35% ja Singapore 1 1500 Slovenië 2 500 Slowakije 2 1500 Soedan 3 7 43 J, 35% Somali Republiek 3 7 1 J, 35% ja Spanje 2 500 6 Sri Lanka 2, da 6 300 200 ja St. Helena 2 3 St. Kitts & Nevis 3 7 30 St. Lucia 6 6 St. Maarten 2 5 20 St. Vincent & Grenadines 6 6 Suriname 2 6 100 59 ja Swaziland 2 6 50 Syrië 3 7 Tadzjikistan 3 7 3 J, 35% Taiwan 1 1 1500 0 Tanzania 2, da 6 350 125 J, 35% ja Thailand 2 3 1500 2 ja Toerkmenistan 2 6 100 Togo 3 7 1 J, 35% Tonga 3 7 J, 35% Trinidad & Tobago 1 2 1000 305 Tsjaad 3 7 0 J, 35% Tsjechië 2 1500 Tunesië 2 4 400 0 ja Turkije 2 4 1500 84 Turks & Caicos Eilanden 6 3 Tuvalu 6 5 J, 35% Uruguay 1 3 1150 Vanuaatu 6 4 Vaticaanstad 6 Venezuela 3 7 1 Verenigde Arabische Emiraten 2 2 1500 294 Verenigde Staten van Amerika 1 1500 356 Vietnam 2, da 5 1500 20 ja Virgin Eilanden (Brits) 2 2 38 24 Virgin Eilanden (V.S.) 6 1 Wallis & Futuna Eilanden 2 1 50 Westelijke Sahara 3 7 Witrusland 3 7 4 Zambia 2 5 100 J, 35% ja Zimbabwe 3 7 16 ja Zuid Afrika 1 3 1150 40 ja Zuid Korea 1 1500 3 Zuid Soedan 5 7 Zweden 1 1500 22 Zwitserland 1 1500 8 DGGF Nummer 2/2015 - april - Pagina 15