De cel als barometer voor armoede in Gent

Spirit wil oprichting stedelijke cel armoedebestrijding. De cel als barometer voor armoede in Gent Spirit wil binnen de stedelijke structuren een cel armoedebestrijding oprichten om een gecoördineerde aanpak van de armoedeproblematiek in Gent te realiseren. De strijd tegen de duale samenleving staat centraal in het Gentse bestuursakkoord. De oprichting van de stedelijke cel armoedebestrijding is een belangrijke stap in die richting en werd onder impuls van spirit expliciet in het bestuursakkoord opgenomen. De cel armoedebestrijding moet een actueel beeld geven van de armoedesituatie in Gent en is zo de barometer voor alle diensten en verenigingen in de stad. Deze cel zou het College van Burgemeester en Schepenen, de gemeenteraad, de OCMW-raad en de stedelijke diensten en de burgers bij uitstek moeten kunnen informeren over de toestand/de situatie van armoede in de stad Gent: De stedelijke cel armoedebestrijding moet in eerste instantie alle informatie bundelen over armoede. De informatie bestaat niet uit loutere cijfers, maar bevat ook de ervaringen van de verenigingen waar armen het woord nemen door het optekenen van hun getuigenissen. De cel vervult hier de functie van kenniscentrum. De nieuw op te richten cel moet volgens spirit tevens ieder beleidsvoorstel vanuit de diensten toetsen op de impact die het heeft op de Gentse burgers die het minste hebben en in armoedesituaties moeten leven. Door het invoeren van de armoedetoets werkt de cel proactief en is ze de waakhond voor alle beslissingen die de stad neemt. De stedelijke cel armoedebestrijding vormt in dat geval een belangrijk beleidsinstrument om armoede in onze stad tegen te gaan. De cel moet complementair zijn aan het lokaal sociaal beleidsplan. Het lokaal sociaal beleidsplan wil een betere samenwerking van alle diensten en actoren in het sociale werkveld zodat iedere inwoner van de stad Gent een betere toegang krijgt tot zijn grondrechten. De cel moet hier een noodzakelijke aanvulling op zijn. Nood aan een totaalbeeld Er zijn binnen de stad heel wat gegevens omtrent armoede beschikbaar. Het grootste probleem is dat ze niet bruikbaar zijn in de concrete uitvoering van het beleid, net omdat ze niet gebundeld geraken. Losse rapporten kunnen heel waardevol zijn voor een bepaalde dienst, maar geven weinig informatie over het geheel. We mogen immers niet vergeten dat mensen die leven in armoede veelal een complexere problematiek kennen dan enkel een tekort aan inkomen. De nood aan een totaalbeeld op armoede in Gent dringt zich op. De cel armoedebestrijding dient daarin een belangrijke coördineerde rol in te spelen. Spirit wil oprichting stedelijke cel armoedebestrijding. 1

1. Sociale huisvestingsmaatschappijen Uit rapporten van de Gentse sociale huisvestingsmaatschappijen kunnen we het aantal kandidaten op de wachtlijsten afleiden. Omdat vele kandidaat-huurders zich in verschillende maatschappijen tegelijkertijd inschrijven kan je door het optellen van de wachtlijsten geen totaalbeeld krijgen op het aantal mensen die een sociale woning zoeken. Dit maakt het echter bijzonder moeilijk zicht te krijgen over de huisvestingsproblematiek binnen de stad. 2. OCMW Het OCMW beschikt over heel wat bruikbaar materiaal om de armoedesituatie in Gent in kaart te brengen. Zo steeg het aantal leefloners bij het OCMW van 2989 in 2004 naar 3545 in 2006. Het aantal personen die een levensminimum ontvangen bedroeg in 2004 622 en 751 in 2006. Het aantal dossiers van budgetbeheer steeg van 749 in 2004 tot 951 in 2006. Het aantal verzoekschriften voor collectieve schuldenregeling steeg in dezelfde periode van 84 naar 134. In 2006 waren ook 1435 dossiers van budgetbegeleiding hangende. De lokale adviescommissie (LAC) binnen het OCMW behandelt dossiers van mensen die hun energiefacturen niet meer kunnen betalen. Daar zien we een exponentiële groei van 376 dossiers in 2004 naar 1786 in 2006. Slechts een vierde van de dossiers gaat over mensen die reeds cliënt zijn van het OCMW. Opnieuw bieden elk van deze gegevens erg bruikbaar materiaal, maar kunnen ze niet los van mekaar gezien worden in de bestrijding van armoede in Gent. 3. Stad Gent De stad Gent werkte vanaf 1996 de kansarmoedeatlas uit als strategisch actieplan binnen het Sociaal Impulsfondsprogramma van de Vlaamse regering. De atlas bundelde alle cijfermateriaal rond demografie, onderwijs, huisvesting en sociaal-economische gegevens tot het jaar 2002. Hoewel deze atlas cijfergegevens rond armoede bundelde, werd er verder weinig meer gedaan. Na 2002 werd geen nieuw rapport onder SIF meer gepubliceerd. Gegevens werden vanaf dan gebundeld via het voortgangsrapport stad Gent van het stedenfonds. Dit voortgangsrapport biedt echter onvoldoende inzicht over de armoedesituatie in Gent. Spirit wil oprichting stedelijke cel armoedebestrijding. 2

4. Andere De belangrijkste partners van de stad in de bestrijding van armoede, zijn de verenigingen, het veld zelf. Zij houden de vinger aan de pols, zij worden dagelijks geconfronteerd met de kleine en grote problemen van heel wat gezinnen. Als geen ander hebben zij binnen hun werkingsgebied een duidelijk beeld op de armoedesituatie. Hun expertise die opgetekend wordt in de vorm van jaarrapporten, gesprekken, interviews en dergelijke meer, vormt een belangrijke meerwaarde voor het armoedebestrijdingsbeleid van de stad. Tenslotte dienen ook nog andere overheden zoals de provincie, het Vlaams geweest en de federale overheid vermeld te worden. Zij beschikken binnen hun bevoegdheden eveneens over heel wat bruikbare gegevens voor de stad om een integraal beleid uit te stippelen. Instrument in de integrale armoedebestrijding Spirit beschouwt de oprichting van een stedelijke cel armoedebestrijding als een noodzakelijke stap in de realisatie van een integraal armoedebestrijdingsbeleid. Deze cel moet een strategisch belangrijk beleidsinstrument gaan vormen in de strijd tegen armoede. 1. Structuur Spirit ziet deze cel als een kleine en permanente dienst die bestaat uit ambtenaren. De cel armoedebestrijding treedt niet in de plaats van de bestaande verenigingen of bestaande diensten. De nieuwe op te richten cel moet toegevoegd worden aan de diensten van de Burgemeester. Spirit vindt dat er een nauwe samenwerking nodig is tussen de verschillende departementen en diensten om een integraal armoedebestrijdingsbeleid te voeren. De burgemeester is voor spirit de meest geschikte persoon om over alle beleidsdomeinen heen te waken over het terugdringen van armoede binnen de stad. De burgemeester zit jaarlijks de stedelijke conferentie armoedebestrijding voor (naar analogie met de interministeriële conferentie armoedebestrijding op federaal niveau). In het kader van transparantie van bestuur, moeten agenda en verslag van deze bijeenkomsten openbaar worden gemaakt. Spirit wil oprichting stedelijke cel armoedebestrijding. 3

2. Taken Verzamelen en bundelen van alle informatie over armoede in de stad. Formuleren van meetbare armoedebestrijdingdoelstellingen Toetsing van beleid: Elke beslissing die genomen wordt dient pro-actief te worden onderzocht naar mogelijke impact ten aanzien van armste burgers. De cel moet reglementen, overeenkomsten, beleidsvoorstellen toetsen op hun relevantie voor mensen in armoede. Indien nodig wordt er teruggekoppeld naar de armen toe en worden waar nodig aanpassingen gedaan (bijvoorbeeld de impact van ingrepen in de ruimtelijke ordening op de sociale verdringing van armste burgers). Permanente visievorming: o De cel moet een visie ontwikkelen op vlak van stedelijke armoedebestrijding (bijvoorbeeld omtrent noodhulp, omtrent noodwoningen, ). Deze visie vormt de grondslag van het te voeren armoedebestrijdingsbeleid. o Er dient regelmatig vanuit de stedelijke vormingsdienst vorming te worden opgezet voor het stedelijk- en OCMW-personeel zodat deze kennis en inzichten gedeeld kunnen worden. o inzicht verwerven in de geschiedenis van armoede in de Stad Gent Systematisch registreren van ervaringen en voorstellen van armste burgers: o De cel dient systematisch de opgetekende en gepubliceerde getuigenissen van armste burgers verzamelen en bestuderen. o Tweejaarlijks rapporteren over de stappen die werden gezet om de mechanismen van uitsluiting weg te werken en de mensenrechten te doen eerbiedigen. o Jaarlijks een bezoek brengen aan een bijeenkomst van armste gezinnen om te luisteren en zich te informeren. o Onderzoek stimuleren om kennis en inzichten te verkrijgen inzake armoede. 3. Communicatie en permanent overleg. Tweejaarlijks informeert de cel armoedebestrijding het College van Burgemeester en Schepenen, de gemeenteraad, OCMW-raad, de stedelijke diensten en de burgers over de toestand van armoede in de stad op basis van gegevens die aanwezig zijn in stad en OCMW. (langdurig werklozen, gepensioneerden, gehandicapten, leefloners, afsluitingen nutsvoorzieningen, uithuiszettingen, referentieadressen, uitstroom uit onderwijs zonder diploma, voedselpakketten, schuldenvorming, de rapporten van Kind en Gezin gezien zij aan bij elk gezin langs gaan n.a.v een geboorte enzoverder) Tweejaarlijks wordt een overzicht opgesteld van diensten en verenigingen die zich op de één of andere manier inzetten voor de armste burgers. Spirit wil oprichting stedelijke cel armoedebestrijding. 4

Er moeten permanente overlegkanalen opgezet worden vanuit deze ervaringen met het beleid en het OCMW als bevoorrechte partner. Er moet overleg komen op regelmatige basis met alle organisaties en diensten die bezig zijn met welzijn, arbeid, onderwijs, gezondheid, Feedback naar de verenigingen toe omtrent visievorming en het armoedebestrijdingsbeleid. Aftoetsing met het veld. Deze visietekst wordt gedragen door tal van verenigingen binnen de Gentse Overlegtafel zoals Samenlevingsopbouw Gent, vzw De Zuidpoort, Beweging van mensen met een laag inkomen en kinderen vzw, Hieronder staat een kort overzicht van de weg die deze tekst afgelegd heeft. Eerste ontwerp: een 15- tal mensen binnen de Beweging en de Partners 22 maart 2007: situering idee binnen Gentse Overlegtafel 19 april 2007: Partners tegen de Miserie vzw 20 april 2007: vrijwilligersvergadering Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen vzw 23 april 2007: Gentse overlegtafel (besproken met Samenlevingsopbouw Gent, vzw De Zuidpoort, vzw Sivi, vzw El Ele, vzw t Vergiet, vzw Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen) 29 april 2007: aanvulling voorstel op basis bespreking binnen Gentse Overlegtafel 12 mei 2007: eindredactie voor een gemeenschappelijke en gedragen tekst met de verenigingen binnen Gentse overlegtafel (besproken met Samenlevingsopbouw Gent, vzw De Zuidpoort, vzw Sivi, vzw El Ele, vzw t Vergiet, vzw Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen) 13 mei 2007: laatste lezing met vraag om goedkeuring Spirit wil oprichting stedelijke cel armoedebestrijding. 5

Conclusie De strijd tegen de duale samenleving zoals opgenomen in het Gentse bestuursakkoord, wordt door spirit ernstig genomen. Met de oprichting van een stedelijke cel armoedebestrijding willen we een duidelijk engagement aangaan om alle vormen van armoede binnen onze stad te bestrijden. De cel armoedebestrijding moet daarom gegevens kunnen bundelen van alle diensten en verengingen in het sociale werkveld en vormt de barometer van de armoedesituatie in Gent. De cel moet er effectief voor zorgen dat er op korte termijn een duidelijk en genuanceerd totaalbeeld komt over armoede en op welke manier het beleid daar een antwoord moet op bieden. Over de beleidsdomeinen heen kan dan een integraal beleid gevoerd worden om armoede ernstig te bestrijden. Pro-actief werken staat hierin centraal, de cel moet kunnen anticiperen op beleidsbeslissingen die een impact hebben op de armste burgers in Gent. Spirit gaat zelfs verder: de cel moet zelf strategische beleidsdoelstellingen formuleren die kwantitatief en kwalitatief meetbaar zijn en deze toetsen aan het gevoerde beleid. Daarom is het voor spirit van belang dat de cel onder de bevoegdheid en verantwoordelijkheid van de burgemeester komt. Hij kan over de beleidsdomeinen heen, samen met het OCMW als bevoorrechte partner, de aanpak van armoede centraal stellen in het gevoerde beleid van stad en het OCMW. Meer info: Annelies Storms Cédric Verschooten Volksvertegenwoordiger OCMW-raadslid Gent Fractieleider spirit Gemeenteraad Gent spirit 0478 / 23 09 53 0498 / 755 736 Spirit wil oprichting stedelijke cel armoedebestrijding. 6