Versie 2, 14 januari 2011

Beleidsplan Stichting PLUTO 2011 2014 Versie 2, 14 januari 2011 1

Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Aanleiding...4 2.1Wat is hoogbegaafdheid?...4 2.2Wat is Leonardo onderwijs?... 4 2.3Waarom Leonardo onderwijs?... 5 3 Doelstellingen en beleid... 8 3.1Over de stichting... 8 3.2Doelstellingen... 8 3.3Activiteiten... 9 3.4Het beheer van het vermogen... 9 3.5Financieel beleid... 9 3.6De ANBI-status...10 3.7Samenwerkingsverbanden...10 Bijlage 1 Nadere gegevens betreffende de stichting...11 2

1 Inleiding Voor u ligt het beleidsplan van Stichting PLUTO'. De stichting is opgericht op 18 oktober 2010. In het beleidsplan wordt de koers van de stichting voor de komende jaren nader uiteengezet. Omwille van transparantie wordt het beleidsplan gepubliceerd op de website (http://www.plutozoetermeer.nl). Wij hopen dat u, na het lezen van dit beleidsplan, een goed beeld heeft gekregen van de uitdagingen die voor ons liggen en dat u de plannen van de stichting van harte gaat ondersteunen. 3

2 Aanleiding 2.1 Wat is hoogbegaafdheid? 2,5% van de mensen/kinderen is hoogbegaafd. Wat houdt dit in? De meest voorkomende omschrijving van hoogbegaafdheid stamt van Renzulli: Hoge intellectuele capaciteiten (IQ hoger dan 130) Creativiteit in het bedenken van oplossingen Doorzettingsvermogen om een taak te volbrengen Kinderen die hoogbegaafd zijn denken vaak op een andere manier dan leeftijdsgenoten en zijn in geestelijke ontwikkeling veel verder. Ook kunnen ze al reflecteren op zaken die leeftijdgenoten in het geheel niet bezig houden en vragen stellen met een diepgang die niet normaal is voor kinderen van hun leeftijd. Daardoor worden ze door leeftijdgenoten wel eens als 'raar' ervaren, omdat ze op een heel ander niveau over zaken praten waar leeftijdsgenoten zich (nog) niet mee bezighouden. Echter, emotioneel gezien zijn het kinderen die graag met leeftijdgenoten willen spelen: thuis, op school en op straat. Hierdoor komen deze kinderen vaak in een spagaat terecht: intellectueel zijn zij hun leeftijdsgenoten ver vooruit en kunnen ze vaak beter optrekken met oudere kinderen, emotioneel gezien blijft de behoefte aan omgang met leeftijdgenoten. 2.2 Wat is Leonardo onderwijs? Hoe kunnen we hoogbegaafde kinderen passend onderwijs geven? Met die vraag in het hoofd is Jan Hendrikx, oud-schooldirecteur in Venlo, in 2005 gestart met het vormgeven van Leonardo onderwijs. Dat heeft geleid tot het Leonardo onderwijsconcept, dat in 2007 op een school in Venlo is gestart en ondertussen op tientallen plaatsen in het land is overgenomen. Ook vanuit Duitsland is interesse. Daar heeft de Universiteit van München de trekkersrol op zich genomen. De ontwikkeling van het Leonardo onderwijs wordt gedurende vier jaar wetenschappelijk gevolgd door de Rijksuniversiteit Groningen. Zij kijken naar de resultaten op didactisch en sociaal emotioneel gebied: levert het onderwijs de voordelen op die worden verwacht? De resultaten tot op heden zijn zeer positief! Leonardo onderwijs biedt hoogbegaafde kinderen een passend lesprogramma. Kinderen kunnen in hun eigen tempo en op hun eigen manier de leerlijnen taal en rekenen/wiskunde doorwerken en daarnaast verbreden, verdiepen en verrijken in de leergebieden aardrijkskunde, geschiedenis, kennis der natuur en wetenschap. Naast de cognitieve ontwikkeling is er brede aandacht voor kunst, cultuur, dans, drama, muziek en sport (waaronder ook de denksporten). Extra uitdaging Daarnaast biedt het onderwijs een aantal extra vakken. Bij filosofie staan de leerlingen stil bij gebeurtenissen en levensvragen, discussiëren samen en vormen zich een mening daarover. Via de vakken informatica en multimedia doen de leerlingen de vaardigheden en kennis op van de moderne informatietechnieken en systemen. 4

Hoogbegaafde kinderen kunnen moeite hebben met leren. Ze zijn gewend om zich vaardigheden en kennis zonder al te veel inspanning eigen te maken en kunnen vastlopen zodra ze echt iets moeten leren. Het vak Leren Leren reikt de leerlingen instrumenten aan om te kunnen leren: hoe leer je (werking van de hersens), samenvattingen maken, mindmapping, etcetera. Het vak Leren Ondernemen brengt niet alleen kennis bij over ondernemerschap (businessplan, omzet, kostprijs e.d.), maar wil de leerlingen vooral een ondernemende en onderzoekende houding bijbrengen, zodat ze uit zichzelf dingen willen weten en onderzoeken. Vaak zijn ze deze houding in het reguliere onderwijs kwijtgeraakt. Tot slot zijn er nog de vreemde talen, gegeven door native speakers. Vanaf vier jaar wordt er gestart met Engels en vanaf acht jaar met Spaans. Klas binnen een school Het Leonardo onderwijs is geen aparte school, maar klassen binnen een reguliere school. Tijdens gym, in pauzes, met sportdagen, voorstellingen en vieringen doen de Leonardo leerlingen gewoon met de andere kinderen mee. Dat is ook belangrijk, want het is niet de bedoeling deze kinderen buiten de maatschappij te plaatsen, maar wel om ze passend onderwijs te geven. Om de kinderen voldoende aandacht te geven is het aantal kinderen per groep vaak beperkt tot ongeveer zestien. Dat zorgt er, samen met de ruime inzet van vakleerkrachten, voor dat het onderwijs per kind duurder is dan de overheid momenteel vergoed. Het gaat dan om ongeveer twee en een half duizend euro per kind per jaar. 2.3 Waarom Leonardo onderwijs? Een veel voorkomende mening over hoogbegaafde kinderen is dat deze kinderen het treffen. Ze hoeven zich nooit in te spannen, halen altijd hoge punten en gaan dus met veel plezier naar school. Niets is echter minder waar. Ervaringen van ouders, wetenschappelijk onderzoek en ervaringsgegevens van orthopedagogische bureaus, die kinderen en scholen begeleiden, wijzen uit, dat 50 tot 80 procent van deze kinderen problemen krijgt op school. Hoe kan dat nou? Het Nederlandse onderwijs lijkt goed geregeld, maar uit diverse studies blijkt dat de groep hoogbegaafde kinderen geen passend onderwijs krijgt. En dat leidt voor een fors deel van de groep hoogbegaafde basisscholieren (ca. 30.000-45.000) en leerlingen in het voortgezet onderwijs (ca. 20.000-30.000) dus tot problemen. Daar komt nog bij dat het een verlies is voor onze maatschappij. De Nederlandse kenniseconomie moet het in toenemende mate hebben van hoogopgeleide mensen, die creatieve ideeën en oplossingen aandragen. Laat dat nou precies de sterke kant van hoogbegaafden zijn! Passend onderwijs? Het verschil in ontwikkeling tussen een gemiddeld begaafd en hoogbegaafd kind is groot. Als hoogbegaafde kinderen met vier jaar in groep 1 instromen, is hun emotionele leeftijd wel vier jaar, maar intellectueel gezien denken en leren ze al op het niveau van een gemiddelde zes tot achtjarige. Dit blijkt vaak uit hun grote woordenschat, vroege 5

leesontwikkeling, behoorlijk getalbegrip en hun zeer ruime algemene kennis. Het zal duidelijk zijn, dat de werkjes die de klas krijgt ver onder het niveau liggen van hoogbegaafde kinderen en dat de vragen die deze kinderen stellen door de rest van de klas vaker als 'raar' worden ervaren. Daarbij komt nog dat deze kinderen vaak worden gepest waardoor ze zich zullen gaan aanpassen en gaan onderpresteren. Hoe nu deze kinderen op hun niveau aan te spreken? Dat is een probleem in de schoolorganisatie. Een leerkracht zal zich in zijn/haar wijze van lesgeven voornamelijk laten leiden door wat het grootste gedeelte van de klas kan behappen. Kinderen die wat meer aankunnen, krijgen soms wat moeilijker werkjes, kinderen die ergens moeite mee hebben krijgen wat extra uitleg. Door het op integratie gerichte project 'Weer Samen Naar School' zijn er ook nog kinderen bijgekomen, die vroeger in het speciaal onderwijs zouden zitten en meer begeleiding nodig hebben. De didactische hulpvraag van een hoogbegaafd kind wordt nu wel een erg lastige. Hoe kan deze leerkracht, die toch ook maar twee handen heeft, naast al die andere kinderen een enkel kind les gaan geven op een niveau dat twee tot vier groepen hoger ligt? De praktijk wijst uit, dat dit heel moeilijk is, reden waarom er vaak voor twee oplossingen wordt gekozen: verrijken of versnellen. Bij verrijken blijf het hoogbegaafde kind gekoppeld aan het ontwikkelingstempo van de klas. Een deel van de oefenstof wordt geschrapt (compacten) en vervangen door aanvullend moeilijker werk. Omdat het tempo gekoppeld blijft aan het gemiddelde tempo van de klas blijkt dat deze oplossing voor de hoogbegaafde leerling tekort schiet. Van een doorgaande ontwikkeling passend bij de capaciteiten van het kind is geen sprake. In dit proces zal het hoogbegaafde kind zich in sterke mate moeten aanpassen aan de methodiek en de manier van leren van de grote groep. Veel scholen werken met plusgroepen of plusklassen, waarbij kinderen tijdens bepaalde lessen of dagdelen moeilijker werk voorgeschoteld krijgen. Dit blijft echter beperkt tot één of twee dagdelen per week en biedt daarom ook te weinig soelaas. Bij versnellen slaan hoogbegaafde kinderen één of meerdere keren een klas over, omdat de school voor het betreffende leerjaar geen adequaat antwoord heeft op de hulpvraag van het kind. Dit heeft tot nadeel dat kinderen in leeftijdsgroepen terechtkomen, waar ze emotioneel eigenlijk niet in thuis horen. Omdat deze kinderen de potentie hebben om op 8-jarige leeftijd de stof van de basisschool en op 12-jarige leeftijd de stof van de middelbare school te hebben doorgewerkt, geeft dit aan hoe sterk er versneld kan worden. Het komt echter slechts incidenteel voor, dat kinderen op deze leeftijd naar de universiteit gaan. Wel komt het vaker voor, dat kinderen van 9 of 10 jaar naar de brugklas van het voortgezet onderwijs gaan. Een plek waar ze op die leeftijd emotioneel nog absoluut niet thuis horen. Het onderwijs in het Nederlandse basisonderwijs sluit dus niet voldoende aan bij de behoefte van deze doelgroep. Dat heeft allerlei ongewenste effecten. Veel hoogbegaafde kinderen gaan onderpresteren: ze willen niet meer naar school, verliezen alle interesse in leren of gooien de kont tegen de krib en worden rebels. Dat slechts 15-25% van de hoogbegaafden een universitaire opleiding afrondt is daar tekenend voor. De overigen ronden een lagere of in het geheel geen, opleiding af. 6

In de groep? Naast de didactische problematiek speelt nog een ander probleem. Ongeveer 1 op de 40 kinderen in het onderwijs is hoogbegaafd en op een basisschool is een hoogbegaafd kind dus over het algemeen de enige in een klas. Omdat het kind vaak andere interesses heeft dan de rest van de klas wordt het al snel als 'raar' gezien. Deze kinderen zijn vaker dan gemiddeld slachtoffer van pestgedrag. Zij voelen zich vaak eenzaam en hebben een slecht zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen. Het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek van de Universiteit van Nijmegen heeft een onderzoek gedaan naar passende onderwijsvormen voor hoogbegaafde kinderen. De conclusie van hun onderzoek is: De beste resultaten van onderwijsaanpassingen voor hoogbegaafde leerlingen worden gevonden waar de leerling buiten de reguliere groep werd geplaatst, bijvoorbeeld een plusklas of een aparte klas of school voor hoogbegaafde leerlingen; daar krijgen leerlingen een deel van of de hele week een ander, speciaal op hen toegesneden, onderwijsaanbod. Door hoogbegaafde kinderen bij elkaar in een kleinere klas te zetten wordt het veel eenvoudiger om passend onderwijs te verzorgen. En doordat de kinderen meer bij elkaar aansluiten qua interesse en ontwikkeltempo worden ook juist zelfvertrouwen en zelfbeeld sterker. Doordat de hoogbegaafde kinderen in een Leonardo-klas met ontwikkelingsgelijken zitten, hebben zij veel meer mogelijkheden voor een natuurlijke sociaal-emotionele ontwikkeling. Het Leonardo onderwijsconcept is uitgewerkt om hier invulling aan te geven. En dat de behoefte aanwezig is mag duidelijk zijn uit het aantal initiatieven om een Leonardo school te vestigen dat in Nederland en het buitenland van de grond komt. 7

3 Doelstellingen en beleid 3.1 Over Stichting PLUTO Kort na aanvang (1 oktober 2008) van het schooljaar 2008-2009 is er op basisschool De Floriant te Zoetermeer gestart met twee klassen voor hoogbegaafde (HB) kinderen. Inmiddels zijn er vier HB klassen. Onderwijs voor hoogbegaafde kinderen kost meer dan het reguliere (basisschool) onderwijs. Dit komt onder meer doordat de klassen minder leerlingen hebben dan reguliere klassen en dat de extra vakken vaak door vakdocenten gegeven worden. Ook gastdocenten, praktijkgericht onderwijs en de nodige extra hulpmiddelen kosten geld. Gemiddeld 2.500 Euro extra per kind per jaar moet gefinancierd worden, bovenop de reguliere overheidsbijdrage. De overheid begint wel het belang van passend onderwijs voor hoogbegaafde kinderen te zien, maar financiert de extra kosten (nog) niet. Om de schoolbesturen te ondersteunen in de financiering van deze extra kosten, is medio 2010 vanuit de ouders van de HB kinderen het initiatief ontstaan tot de oprichting van een steunstichting, die een zeer wenselijke aanvulling zal zijn om het HB onderwijs in de regio te ondersteunen. Uit dit overleg is uiteindelijk de Stichting PLUTO opgericht. De stichting is er op gericht basisschool De Floriant te Zoetermeer te helpen passend onderwijs te bieden aan hoogbegaafde kinderen. Dat doet de stichting onder andere door geld in te zamelen en initiatieven te ondersteunen of te initiëren. 3.2 Doelstellingen De doelstelling van de stichting is vastgelegd in de oprichtingsakte. Het doel staat omschreven als: Het bevorderen en in stand houden van speciaal onderwijs aan hoogbegaafde kinderen in Zoetermeer en omstreken. De stichting beoogt het dienen van het algemeen belang en beoogt niet het maken van winst. 8

3.3 Activiteiten De activiteiten van de stichting bestaan uit het (faciliteren van het) verwerven van gelden (verkregen uit donaties, sponsoring, vermogensfondsen en subsidies) en/of het verwerven van (hulp-)middelen en diensten. Dit alles in de meest ruime zin van het woord. De geworven gelden zullen vooral worden aangewend voor: het verruimen van de mogelijkheden voor de aanschaf van extra leer- en hulpmiddelen; het kunnen uitvoeren van thematisch opgezette projecten; het faciliteren van activiteiten door middel van begeleiding; het aantrekken van vakdeskundigen voor de speciale lessen; het realiseren van vervoersaangelegenheden. Met nadruk wordt er op gewezen dat de te verwerven middelen primair ten goede komen aan de HB-afdelingen van de genoemde school. Secundair zijn de activiteiten van de stichting gericht op het zo laagdrempelig en toegankelijk mogelijk houden van het HB onderwijs in de regio. 3.4 Het beheer van het vermogen Uitgangspunt is dat het vermogen wordt besteed aan de doelstellingen van de stichting. Ontvangen gelden of middelen, welke nog niet zijn overgedragen aan de door de stichting ondersteunde onderwijsinstellingen, worden gekenmerkt als vermogen. Dit vermogen zal risicomijdend door de stichting worden beheerd tot het moment van overdracht. Als er een situatie ontstaat (bijv. giften welke nog niet direct besteed worden) dat gelden voor langere tijd onder beheer van de stichting vallen, dan zal de stichting zorg dragen voor een zo hoog mogelijk rendement. Omdat de stichting geen risico mag en wil nemen zal dit beperkt blijven tot spaarrekeningen/spaardeposito. Elke afwijking van deze beleidsregel dient met instemming van het volledige bestuur besloten te worden. Kosten verbonden aan dit beheer dienen, voor zover mogelijk, gedekt te worden door opbrengst uit het rendement van het vermogen. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door het verwerven van gelden en andere middelen ten behoeve van het (financieel) ondersteunen van het speciaal onderwijs voor hoogbegaafde kinderen op basisschool De Floriant in Zoetermeer. 3.5 Financieel beleid Primair uitgangspunt bij de toekenning van fondsen uit het vermogen van de stichting is de mate waarin deze fondsen bijdragen aan het welzijn van de hoogbegaafde kinderen. Jaarlijks wordt aan het einde van een boekjaar een begroting opgesteld voor de te verwachten operationele kosten voor het aankomende boekjaar. Teneinde de stichting financieel gezond te houden zullen deze begrote kosten ingehouden worden op de uitkering van verworven gelden. De stichting zal zich inspannen om de operationele kosten op een zo laag mogelijk niveau te houden, zonder de doelen van de stichting daarmee te compromitteren. Het bestuur van de stichting zal geen vergoeding voor geleverde werkzaamheden ontvangen. Geoormerkte giften, subsidies, materialen en diensten worden aan de betreffende onderwijsinstelling voor het geoormerkte doel ter beschikking gesteld. De ontvangende onderwijsinstelling is gehouden de juiste besteding van deze middelen binnen redelijke termijn aan de stichting PLUTO aan te tonen. Binnen 2 maanden na afloop van een boekjaar zal door de penningmeester van de stichting een financiële verantwoording over het afgelopen boekjaar opgemaakt worden. 9

3.6 De ANBI-status De stichting heeft per oprichtingsdatum (18 oktober 2010) de ANBI-status aangevraagd. Daardoor is het o.a. voor bedrijven en particulieren fiscaal aantrekkelijk om geldbedragen te schenken. 3.7 Samenwerkingsverbanden De stichting zal op eigen kracht voornamelijk actief zijn in de regio. Waar mogelijk zal samenwerking gezocht worden met onder andere de landelijke Leonardo stichting, collega stichtingen en een nog op te richten landelijk samenwerkingsverband van regionale stichtingen en instellingen. De uit dergelijke samenwerkingsverbanden te verkrijgen fondsen en middelen zullen op een vooraf overeengekomen wijze verdeeld worden onder de samenwerkende stichtingen en instellingen. De aan stichting PLUTO toegewezen fondsen en middelen zullen besteed worden op de wijze zoals beschreven in paragraaf 3.5. 10

Bijlage 1 Nadere gegevens betreffende de stichting Algemeen Oprichtingsdatum: 18 oktober 2010 Naam: Stichting PLUTO Adres: Jonagoldhof 38 2728 KM Zoetermeer Telefoon: 079-3478254 KvK nummer: 51124173 Fiscaal nummer: 8231.01.824 Bankrelatie: ABN AMRO Rekeningnummer: 4003.12.166 Tenaamstelling: Stichting PLUTO Email: info@plutozoetermeer.nl Website: www.plutozoetermeer.nl Samenstelling bestuur Voorzitter: O. Lauf Melkdragerhof 84 2645 LS Delfgauw Secretaris: M.A. de Bruin Jonagoldhof 38 2728 KM Zoetermeer Penningmeester: M.A. Meijer Singravenstraat 8 2548 SL Den Haag 11