1. GES 9: Poedermetallurgie



Vergelijkbare documenten
1. TITEL GES 17: PRODUCTIE VAN HARDSOLDEERLEGERINGEN

1. GES 12: Productie van accu's met gebruik van positieve nikkelelektrodes

1. GES 15: Productie van magneten (met gebruik van poeder)

1. GES 8: EAF-koolstofstaalproductie

2.1 Controle van blootstelling aan omgevingsfactoren

1. Titel GES 7: Geïntegreerde staal- en ijzerproductie

1. GES 7: Productie van nikkelhoudende pigmenten

1. GES 2: Gebruik van nikkeloxidehoudende katalysatoren

1. GES 4: Productie van op nikkel gebaseerde poeders uit nikkeloxide

1. GES 14: Gebruik van voorgereduceerde nikkelhoudende katalysatoren

1. GES 6: Productie van nikkelhoudende fritten

1. GES 5: Productie van nikkelhoudende elektronische en thermisch functionerende keramieken

1. GES 3: Industrieel gebruik van nikkeloxidehoudende katalysatoren voor de productie van katalysatoren die andere nikkelverbindingen bevatten

Blootstellingsscenario: zinkboraat EC#

Wat is Hardmetaal? Wij produceren ons hardmetaal dus milieuvriendelijk!

Wat is Hardmetaal?

CITROENZUUR MONOHYDRAAT VAST

Webinar hoofdregistrant CSA/CSR (I) Deel 1 Inleiding chemische veiligheidsbeoordeling (CSA) 9 maart Wim De Coen, ECHA.

Resultaat Initieel onderzoek Luchtkwaliteit KunstKring Ruurlo

RI&E Nanodeeltjes *) Uitgevoerd door: Faculteit: CTW/EWI/TNW Vakgroep: 1. Informatie Nanomateriaal Productnaam:

Hardmetaal als alternatief voor Roestvast Staal corrosiebestendig chemisch resistent niet magnetiseerbaar

Glasvezel producten. Versie 1.0 Herzieningsdatum Printdatum

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Conform de Europese wetgeving (EC) No 1907/2006 (Reach)

GECONTROLEERDE BLOOTSTELLING? TOON HET AAN! 13 april 2016

Recente ontwikkelingen in productie van hardmetaal tonen enerzijds het verder verbeteren van mechanische eigenschappen qua hardheid en taaiheid,

VEILIGHEIDS-INFORMATIEBLAD EVAL RESIN 1. INDENTIFICATIE VAN DE STOF EN VAN DE ONDERNEMING

VOGELVLUCHT Laatste herziening: 16/10/2007, Versie 1.0 pagina 1 / 5

Glasvezelfilamentgaren producten

*** VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD ***

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Op basis van richtlijn 91/155/EEG van de Commissie der Europese Gemeenschappen

Aanslag en beton verwijderaar voor industriele toepasingen.

Wat is hardmetaal?

Colloquium Preventie van risico s van kankerverwekkende stoffen op het werk dinsdag 30 mei 2017

Utility Nickel (CONFORM EG-VERORDENING 1907/2006 (REACH) & 1272/2008 (CLP))

Exposure Scenarios (ES) in het esds

Bedrijfsinterne richtlijn. Fenneke Linker. Arbeidshygiëne & Toxicologie

Hardmetaal met alternatieve binding IJzer / Nikkel / Cobalt- legering

Webinar hoofdregistrant CSA/CSR (I)

Samenvatting van de Productkenmerken. Racumin foam

NATRIUMHYPOCHLORIET 12,5% BRENNTAG

Veiligheidsinformatieblad

IDENTIFICATIE VAN DE STOF/HET MENGSEL EN VAN DE VENNOOTSCHAP/ONDERNEMING

Code Voorzorgsmaatregelen Gevarenklasse Gevarencategorie

Texaco Ruitensproeier antivries concentraat

Veiligheidsinformatieblad

Datum van herziening 02-apr-2015

Ongewoven Glasvezel Vlies

VEILIGHEIDS- INFORMATIE- BLAD

WERKPLEKINSTRUCTIEKAART (WIC20) Versie 1.0. OPERATOR / FORMULEERDER Formuleren van DCC PY.34 / PR.104 tot vloeibare premix

Extended SDS. Steven Van de Broeck adviseur essenscia

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD conform 91/155/EEG 2001/58/EG

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD

Fungicide. Schimmelbestrijding van pootgoed gedurende de bewaring. Voor gebruik in pootaardappels zoals gespecificeerd in de gebruiksaanwijzing.

Aanslag en beton verwijderaar voor industriele toepasingen.

Uitgave nummer: 2 Tel. +31 (0) Pagina 1 van 5 Fax: +31 (0) / E. Tacken

Deel 2 Gevarenbeoordeling PBT-beoordeling

Irriterend voor de ademhalingswegen Zeer irriterend voor de ogen (gevaar voor oogletsel) Buikpijn, diarree, braken

CERTAIN Laatste herziening:

Corrosiewerend Hardmetaal

Veiligheidsinformatieblad volgens 91/155/EEG, 93/112/EG, 2001/58/EG

Veiligheidsinformatieblad Opgemaakt : /

R-zinnen en S-zinnen. R-zinnen... 2 Gecombineerde R-zinnen... 4 S-zinnen... 7 Gecombineerde S-zinnen... 9

Kantoorapparaten: opgelet voor mogelijk schadelijke stoffen. Kopieermachines, laserprinters, faxtoestellen,...

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD LX 5200 WIT

OVERZICHT EURALCODES VAN TE ACCEPTEREN AFVALSTOFFEN METABEL B.V.

Veiligheidsinformatieblad

1. RISK & SAFETY ZINNEN

L 328/32 Publicatieblad van de Europese Unie BIJLAGE A

Muren en plafonds binnenshuis

Indelen van gevaarlijke (afval)stoffen. EURAL versus ADR

Reach en GHS. 11 februari 2010 / Utrecht

Enkelvoudige R-zinnen 1 In droge toestand ontplofbaar 2 Ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken.

H en P zinnen. Lijst van gevarenaanduidingen (H-zinnen)

MATERIAL SAFETY DATA SHEET

REACH. Meetgegevens zijn nuttig onder REACH

Zelfontledende stoffen en mengsels, type A Organische peroxiden, type A H241

Tel.nr.voor : Nationaal Vergiftigingen Centrum Tel.nr: Bestanddelen Gewicht % CAS-Nr. EINECS-Nr. Ammonia <

Particles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD

ASEPTA FERTICHEL IJZER

Checklist: Gezondheidsklachten door fijnstof

Risico en Veiligheidszinnen op etiketten en veiligheidsbladen

Veiligheidsinformatieblad

VERKLEINEN DEELTJESGROOTTE

MILIEU- & PREVENTIEFLITS

GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN COATEN

Veiligheidsinformatieblad volgens 2001/58/EG

Voedingsmiddelen onder algemene regels

Stoffenmanager, een tool voor Risico Identificatie en Evaluatie (RIE) en blootstellingscenario's

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Print datum Brake Cleaner AL 1 Van 6

PC41. Industrie reiniger.

Veiligheidsinformatieblad

1 IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN DE VENNOOTSCHAP / ONDERNEMING.

KOOKPUNTBENZINE 100/140

Veiligheidsinformatieblad volgens richtlijn 91/155/EEG

Veiligheidsblad p. 1 / 5

MATERIAL SAFETY DATA SHEET

FrieslandCampina Lochem Meet- en registratietabel

Magnate 100 SL 5 L. Fungicide. Schimmelbestrijding van pootgoed gedurende de bewaring

Adres van de leverancier Koopvaardijlaan Gent België Telefoonnummer in geval van nood: Antigif Centrum

Transcriptie:

1. GES 9: Poedermetallurgie Levenscyclus Korte benaming Eindgebruik DU van nikkelmetaal Gebruik van nikkelpoeder bij de productie van onderdelen (artikelen) Systematische benaming op basis van gebruiksomschrijving SU: SU 14: Productie van basismetalen en -legeringen PC: ERC: ERC 5: Industrieel gebruik resulterend in inclusie in of op een matrijs PROC: PROC 26: Werken met vaste, inorganische stoffen bij omgevingstemperaturen PROC 14: Productie van preparaten of artikelen door middel van tablettering, compressie, extrusie, pelletisering PROC 22: Potentieel gesloten verwerkingsproces met mineralen/metalen bij hoge temperatuur PROC 25: Andere werkzaamheden met metalen bij hogere temperaturen PROC 21: Lage energiemanipulatie van stoffen in materialen en/of artikelen PROC 0: Schoonmaak en onderhoud PROC 8b: Overbrengen van stoffen of preparaten (laden/lossen) van/naar vaten/grote reservoirs in speciaal daarvoor bestemde faciliteiten PROC 23: Open verwerking- en overbrenginsproces met mineralen/metalen bij hoge temperatuur Processen, taken, activiteiten (omgeving): Gebruik van nikkelpoeder bij de productie van onderdelen door middel van persen, sinteren, injecteren en spuitgieten. Processen, taken, activiteiten (arbeiders) Scenario s 9.1: PROC 26, PROC 8b: Poedermix Scenario s 9.2: PROC 14, PROC 8b: Poeder persen Scenario s 9.3: PROC 22: Sinteren Scenario s 9.4: PROC 25: Poederspuitgieten Scenario s 9.5: PROC 21, PROC 23: Nabehandeling sinteren Scenario s 9.6: PROC 0: Schoonmaak en onderhoud 2. Operationele omstandigheden en risicobeheersingsmaatregelen 2.1 Controle van blootstelling aan omgevingsfactoren Korte benaming, omgeving Gebruik van nikkelpoeder bij de productie van onderdelen door middel van persen, sinteren, injecteren en spuitgieten. Systematische benaming op basis van gebruiksomschrijving (omgeving) ERC 5: Industrieel gebruik resulterend in opname in of op een matrijs Processen, taken, activiteiten (omgeving): Gebruik van nikkelpoeder bij de productie van onderdelen door middel van persen, sinteren, injecteren en spuitgieten. Omgevingsevaluatiemethode Geschatte, lokale concentraties op basis van industriële metingen en gemeten regionale concentraties worden gebruikt voor het berekenen van PEC Productkenmerken Nikkelpoeder < 200 um, 1-50% nikkel in product Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 1/17

Gebruikte hoeveelheden Maximaal dagelijks gebruik op een locatie 11 ton/dag (50 e % emissiedagen, 50 e % tonnage) Maximaal jaarlijks gebruik op een locatie 2.853 ton/jaar (50 e %, 2007) Frequentie en gebruiksduur Patroon van vrijkomen in de omgeving 248 dagen per jaar (50 e %) Omgevingsfactoren die niet beïnvloed worden door risicobeheersing Oppervlaktewater doorstroomsnelheid Verdunningscapaciteit, zoet water Verdunningscapaciteit, zeewater Andere operationele omstandigheden die de blootstelling van omgevingsfactoren beïnvloeden Geen Technische omstandigheden en maatregelen op procesniveau (bron) om afgifte te voorkomen Geen Technische omstandigheden ter plekke en maatregelen ter vermindering of beperking van afvoer, luchtemissies en bodemlozingen Afvalwater: Geen lozing via afvalwater Lucht: Behandeling in afzuigsysteem (doek- of zakfilters) Afgiftefactor na behandeling ter plekke: 0,01 g/t Organisatorische maatregelen ter voorkoming/beperking van afgifte ter plekke Geen Omstandigheden en maatregelen in samenhang met de Gemeentelijke Zuiveringsinstallatie voor Afvalwater (STP) Hoeveelheid lozingen Gemeentelijke STP Verbranding van het slib uit de Gemeentelijke STP Omstandigheden en maatregelen in samenhang met externe behandeling van afvalstoffen voor verwijdering Nikkelhoudend afval dient behandeld te worden als gevaarlijke afvalstof en verwijderd te worden door een erkend afvalverwerkingsbedrijf, verbrand of gerecycled te worden. Omstandigheden en maatregelen in samenhang met externe terugwinning uit afval Niet van toepassing 2.2 Controle van de blootstelling van arbeiders, scenario 9.1 - Poedermetallurgie, het mengen van nikkel en andere metallische poeders Korte benaming voor arbeiders Mengen van poeder Betreffende gebruiksomschrijving PROC 26: Werken met vaste, inorganische stoffen bij omgevingstemperaturen PROC 8b: Overbrengen van stoffen of preparaten (laden/lossen) van/naar vaten/grote reservoirs in speciaal daarvoor bestemde faciliteiten Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 2/17

Betreffende processen, taken, activiteiten Behandeling grondstoffen Dispensie Wegen Mixen/mengen Evaluatiemethode Inschatting van blootstelling op basis van gemeten gegevens Productkenmerk Poeder 1-50% nikkel, in specifieke gevallen >50% nikkel in eindproduct Deeltjesgrootte <200 um afhankelijk van de productiemethode van de poeder en het beoogde metallurgische gebruik. Bijvoorbeeld: - Bij koudpersen worden meestal onregelmatig gevormde deeltjes gebruikt die ontstaan zijn door verstuiving, deeltjes <10 um in diameter - Bij spuitgieten worden meestal deeltjes gebruikt met een diameter van < 70 um. - Het meest gebruikte preparaat is nikkelpoeder met deeltjes tussen 1 en 5 um. Het ES sluit poeders met een mediane diameter van <1 um uit. Gebruikte hoeveelheden Frequentie en gebruiks-/blootstellingsduur 8-urige werkdag Menselijke factoren die niet beïnvloed worden door risicobeheersing Ademhalingsvolume onder gebruiksomstandigheden Afmeting van de ruimte en ventilatiegraad Gebied waar sprake is van huidcontact met de stoffen onder gebruiksomstandigheden Lichaamsgewicht Andere operationele omstandigheden die de blootstelling van arbeiders beïnvloeden Minimaliseren van de afwerphoogte (bijvoorbeeld als de poeder in een mengtank geschept wordt). Technische omstandigheden en maatregelen op procesniveau (bron) om afgifte te voorkomen Afgesloten mengtank en geautomatiseerd mengproces wanneer de hoeveelheid verwerkt materiaal de 100 kg/dag overstijgen. Technische omstandigheden en maatregelen om dispersie vanuit de bron naar de arbeider te controleren LEV is vereist voor alle processen waarbij nikkelpoeder gebruikt wordt, behalve wanneer het nikkelpoeder volledig afgesloten verpakt is (bijvoorbeeld bij levering en opslag van gesloten vaten, geautomatiseerde, gesloten poederoverdracht naar het mengvat) Organisatorische maatregelen ter voorkoming/beperking van afgifte, dispersie en blootstelling Onderhoud van een schone werkplek om ophoping van poeder en stof op oppervlakken te voorkomen. Mondeling: Goede hygiëne op de werkplek Omstandigheden en maatregelen in samenhang met persoonlijke bescherming, hygiëne en gezondheidsevaluatie RPE (P2, APF = 10 or P3, APF = 20) is vereist wanneer gewerkt wordt met fijn nikkelpoeder (< 5 um). Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 3/17

2.2 Controle van de blootstelling van arbeiders, scenario 9.2 - Poedermetallurgie, persen van poeders in vormen/artikelen Korte benaming voor arbeiders Poeder persen Betreffende gebruiksomschrijving PROC 14: Productie van preparaten of artikelen door middel van tablettering, compressie, extrusie, pelletisering PROC 8b: Overbrengen van stoffen of preparaten (laden/lossen) van/naar vaten/grote reservoirs in speciaal daarvoor bestemde faciliteiten Betreffende processen, taken, activiteiten Overdracht van gemixte poeders naar matrijs Persen en compactie Evaluatiemethode Inschatting van blootstelling op basis van gemeten gegevens Productkenmerk Poedermix 1-5% nikkel Deeltjesgrootte <200 um afhankelijk van de productiemethode van de poeder en het beoogde metallurgische gebruik. Bijvoorbeeld: - Bij koudpersen worden meestal onregelmatig gevormde deeltjes gebruikt die ontstaan zijn door verstuiving, deeltjes <10 um in diameter - Bij spuitgieten worden meestal deeltjes gebruikt met een diameter van < 70 um. - Het meest gebruikte preparaat is nikkelpoeder met deeltjes tussen 1 en 5 um. Het ES sluit poeders met een mediane diameter van <1 um uit. Gebruikte hoeveelheden 1 1000 kg per dienst Frequentie en gebruiks-/blootstellingsduur Minstens een keer per dienst. Taken met gevaar voor mogelijke blootstelling aan nikkelpoeder, mogen per dienst slechts minder dan een uur uitgevoerd worden. Menselijke factoren die niet beïnvloed worden door risicobeheersing Ademhalingsvolume onder gebruiksomstandigheden Afmeting van de ruimte en ventilatiegraad Gebied waar sprake is van huidcontact met de stoffen onder gebruiksomstandigheden Lichaamsgewicht Andere operationele omstandigheden die de blootstelling van arbeiders beïnvloeden Poeder wordt onder druk overgedragen naar de matrijs. Het poeder wordt vermengd met een smeermiddel, waardoor de stoffigheid wordt verminderd. Omgevings- of hogere temperatuur Technische omstandigheden en maatregelen op procesniveau (bron) om afgifte te voorkomen Deze processtap is afgesloten en emissies worden ontrokken door een ingebouwd LEV. LEV is vereist wanneer met poeder gewerkt wordt (laden), behalve wanneer het laden automatisch en volledig afgesloten uitgevoerd wordt (geautomatiseerde, afgesloten poederoverdracht naar het mengvat). Technische omstandigheden en maatregelen om dispersie vanuit de bron naar de arbeider te controleren LEV is vereist wanneer in de open lucht met een poedermix gewerkt wordt; LEV is vereist wanneer er rook vrijkomt tijdens verhitting. Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 4/17

Organisatorische maatregelen ter voorkoming/beperking van afgifte, dispersie en blootstelling Onderhoud van een schone werkplek om ophoping van poeder en stof op oppervlakken te voorkomen. Mondeling: Goede hygiëne op de werkplek Omstandigheden en maatregelen in samenhang met persoonlijke bescherming, hygiëne en gezondheidsevaluatie Inhalatie: RPE (P2, APF = 10 or P3, APF = 20) is vereist wanneer gewerkt wordt met fijn nikkelpoeder (< 5 um). Dermaal: Dermaal contact wordt geminimaliseerd door een geautomatiseerd en afgesloten proces; handschoenen zijn vereist wanneer direct contact met de poedermix of het eindproduct/artikel mogelijk is 2.2 Controle van de blootstelling van arbeiders, scenario 9.3 - Poedermetallurgie, sinteren Korte benaming voor arbeiders Sinteren van nikkel dat poeders bevat en de daarbij behorende warmtebehandelingen binnen een gesloten systeem Betreffende gebruiksomschrijving PROC 22: Potentieel gesloten verwerkingsproces met mineralen/metalen bij hoge temperatuur Industriële context Betreffende processen, taken, activiteiten Overdracht van gemixte poeders naar matrijs Sinteren bij hoge temperaturen in een gesloten systeem. Evaluatiemethode Inschatting van blootstelling op basis van gemeten gegevens Productkenmerk Poedermix met 1-5% en in sommige gevallen 50% nikkel Gebruikte hoeveelheden 1 1.000 kg per dienst Frequentie en gebruiks-/blootstellingsduur 1-2 uur intermitterende blootstelling bij het laden en leegmaken van de oven per dienst Menselijke factoren die niet beïnvloed worden door risicobeheersing Ademhalingsvolume onder gebruiksomstandigheden Afmeting van de ruimte en ventilatiegraad Gebied waar sprake is van huidcontact met de stoffen onder gebruiksomstandigheden Lichaamsgewicht Andere operationele omstandigheden die de blootstelling van arbeiders beïnvloeden Sinteren wordt uitgevoerd bij hoge temperaturen - omstandigheden hangen af van legereringssamenstelling en beoogd eindproduct Technische omstandigheden en maatregelen op procesniveau (bron) om afgifte te voorkomen Het sinterproces en de oven zijn afgesloten en uitgerust met een LEV, waarmee rook onttrokken wordt. Hierdoor wordt afgifte in de lucht in de werkplek voorkomen. Het laden en leegmaken van de oven is volledig geautomatiseerd. Technische omstandigheden en maatregelen om dispersie vanuit de bron naar de arbeider te controleren LEV is vereist wanneer met poeder gewerkt wordt (laden), behalve wanneer het laden automatisch en volledig afgesloten uitgevoerd wordt (geautomatiseerde, afgesloten poederoverdracht naar het mengvat). Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 5/17

Organisatorische maatregelen ter voorkoming/beperking van afgifte, dispersie en blootstelling Onderhoud van een schone werkplek om ophoping van poeder en stof op oppervlakken te voorkomen. Mondeling: Goede hygiëne op de werkplek Omstandigheden en maatregelen in samenhang met persoonlijke bescherming, hygiëne en gezondheidsevaluatie Inhalatie: RPE (P2, APF = 10 or P3, APF = 20) is vereist wanneer gewerkt wordt met fijn nikkelpoeder (< 5 um). Dermaal: Geen mogelijkheden voor dermaal contact met gesinterd materiaal, stofafgifte of mogelijkheid tot abusievelijke opname 2.2 Controle van de blootstelling van arbeiders, scenario 9.4 - Poedermetallurgie, poederspuitgieten Korte benaming voor arbeiders Poederspuitgieten Betreffende gebruiksomschrijving PROC 25: Andere werkzaamheden met metalen bij hogere temperaturen Betreffende processen, taken, activiteiten Spuitgieten Uitstoken van water of thermisch uitstoken Evaluatiemethode Inschatting van blootstelling op basis van gemeten gegevens Productkenmerk Poedermix met 10-50% nikkel Deeltjesgrootte <200 um afhankelijk van de productiemethode van de poeder en het beoogde metallurgische gebruik. Bijvoorbeeld: - Bij koudpersen worden meestal onregelmatig gevormde deeltjes gebruikt die ontstaan zijn door verstuiving, deeltjes <10 um in diameter - Bij spuitgieten worden meestal deeltjes gebruikt met een diameter van < 70 um. - Het meest gebruikte preparaat is nikkelpoeder met deeltjes tussen 1 en 5 um. Het ES sluit poeders met een mediane diameter van <1 um uit. Gebruikte hoeveelheden 1 1.000 kg per dienst Frequentie en gebruiks-/blootstellingsduur 1-2 uur intermitterende blootstelling bij het laden en leegmaken van de oven per dienst Menselijke factoren die niet beïnvloed worden door risicobeheersing Ademhalingsvolume onder gebruiksomstandigheden Afmeting van de ruimte en ventilatiegraad Gebied waar sprake is van huidcontact met de stoffen onder gebruiksomstandigheden Lichaamsgewicht Andere operationele omstandigheden die de blootstelling van arbeiders beïnvloeden Spuitgieten 1. Overdracht van poedermixen vanuit opslag (gesloten zakken of vaten) naar de inwerptrechter voor spuitgieten, overdracht van ingespoten producten naar andere processtappen. 2. Het smelten van de mix in een warmtereservoir, inspuiting van de massa in een staalgietvorm, wachten op afkoeling en stolling, openen van de gietvorm, uitwerping en verzameling van het onderdeel Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 6/17

3. Inspecteren van het groen product, inruimen van de trays, ontbramen 4. Afgewezen onderdelen en gestold materiaal in toevoersysteem wordt verwerkt in afvalmachines voorafgaand aan recycling in toekomstige mixen 5. De pers schoonmaken Thermisch uitstoken 1. Introductie van deels uitgestookte onderdelen in oven met beschermende atmsofeer op rekken van roestvrij staal. Opwarmen in beschermende atmosfeer in langzame cycli (tot 3 dagen) tot een temperatuur van ongeveer 300 C om het grootste deel van het bindmiddel te doen ontbinden. Koelen, onderdelen uitnemen, inspecteren en wegen om de mate van uitstoken vast te stellen. 2. Schoonmaken van de uitstookoven, verwijderen van afval (kapotte onderdelen), afvoeren van het gecondenseerd bindmiddel (was, polymeer) Uitstoken van water 1. Groene producten onderdompelen (op trays in roestvrije stalen rekken zetten) in warmwaterbaden (30-70 C) gedurende langere tijd (6-48 uur) om een deel van het bindmiddel op te lossen. Rekken uithalen en in een lade met warme, circulerende lucht (40-70 C) laten drogen. De samples inspecteren en wegen om de verwijdering van het bindmiddel te controleren. 2. Schoonmaken van de uitstooktanks, verwijderen van afval (kapotte onderdelen), afvoeren van het water met het opgeloste bindmiddel. Technische omstandigheden en maatregelen op procesniveau (bron) om afgifte te voorkomen Het spuitgietproces is geautomatiseerd en gesloten. Het sinterproces en de oven zijn afgesloten en uitgerust met een LEV, waarmee rook onttrokken wordt. Hierdoor wordt afgifte in de lucht in de werkplek voorkomen. Het laden en leegmaken van de oven is volledig geautomatiseerd. Technische omstandigheden en maatregelen om dispersie vanuit de bron naar de arbeider te controleren Afgesloten smeltproces; afgesloten slijpmachine die gebruikt wordt voor de recycling van afgewezen onderdelen, afzuiging van stof en rook om te voorkomen dat dit in de lucht in de werkplek terechtkomt. Organisatorische maatregelen ter voorkoming/beperking van afgifte, dispersie en blootstelling Onderhoud van een schone werkplek om ophoping van poeder en stof op oppervlakken te voorkomen. Mondeling: Goede hygiëne op de werkplek Omstandigheden en maatregelen in samenhang met persoonlijke bescherming, hygiëne en gezondheidsevaluatie Inhalatie: RPE (P2, APF = 10 of P3, APF = 20) is vereist wanneer gewerkt wordt met fijn nikkelpoeder (< 5 um). Dermaal: Gebruik van geschikte, beschermende kleding wanneer direct contact met nikkelhouden materiaal mogelijk is. 2.2 Controle van de blootstelling van arbeiders, scenario 9.5 - Poedermetallurgie, nabehandeling na sinteren Korte benaming voor arbeiders Nabehandeling na sinteren Betreffende gebruiksomschrijving PROC 21: Lage energiemanipulatie van stoffen in materialen en/of artikelen PROC 23: Open verwerking- en overbrenginsproces met mineralen/metalen bij hoge temperatuur Betreffende processen, taken, activiteiten Opnieuw heetpersen, isostatisch heetpersen, smeden, infiltreren, impregneren, oppervlakteharding, stoombehandeling, blauwgloeien, slijpen, snijden. Verpakken van een eindproduct Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 7/17

Evaluatiemethode Inschatting van blootstelling op basis van gemeten gegevens Productkenmerk Gesinterde metallische vorm/artikel dat nikkel bevat in het bereik van <10->90% Gebruikte hoeveelheden Equivalent aan de massa van nikkel van 1-100 kg/dienst Frequentie en gebruiks-/blootstellingsduur Bijna continu bedrijf tijdens bedrijfsuren Menselijke factoren die niet beïnvloed worden door risicobeheersing Ademhalingsvolume onder gebruiksomstandigheden Afmeting van de ruimte en ventilatiegraad Gebied waar sprake is van huidcontact met de stoffen onder gebruiksomstandigheden Lichaamsgewicht Andere operationele omstandigheden die de blootstelling van arbeiders beïnvloeden Omstandigheden, waaronder de temperatuur, zijn afhankelijk van het proces en het beoogd gebruik van het eindproduct Technische omstandigheden en maatregelen op procesniveau (bron) om afgifte te voorkomen Opnieuw persen/heetpersen: Volledig afgesloten proces of een geschikte LEV Mechanisch vormen en afbramen: continu of meer dan 20% van de tijd: Volledig afgesloten proces of een geschikte LEV Technische omstandigheden en maatregelen om dispersie vanuit de bron naar de arbeider te controleren Opnieuw persen/heetpersen: gebruik van LEV tenzij het proces volledig afgesloten is. Smeden: LEV vereist om blootstelling aan metaalstof in de lucht te voorkomen Mechanisch vormen en afbramen: afspanen gedurende een deel van de meeste diensten: Volledig afgesloten proces of een geschikte LEV. Gebruik van handschoenen verplicht. Organisatorische maatregelen ter voorkoming/beperking van afgifte, dispersie en blootstelling Onderhoud van een schone werkplek om ophoping van poeder en stof op oppervlakken te voorkomen. Mondeling: Goede hygiëne op de werkplek Omstandigheden en maatregelen in samenhang met persoonlijke bescherming, hygiëne en gezondheidsevaluatie Dermaal: Smeden: Handschoenen vereist om dermaal contact voor en na het smeden, te minimaliseren Mechanisch vormen en afbramen: Handschoenen zijn vereist in geval van onregelmatige afwerking van het product Inhalatie: RPE kan gebruikt word als alternatief voor LEV bedrijf waarbij stof in de lucht terecht komt RPE (P2, APF = 10 of P3, APF = 20) is vereist wanneer gewerkt wordt met fijn nikkelpoeder (< 5 μm) bij alle processen waarbij stof in de lucht terechtkomt. 2.2 Controle van de blootstelling van arbeiders, scenario 9.6 - Poedermetallurgie - schoonmaak en onderhoud Korte benaming voor arbeiders Schoonmaak en onderhoud Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 8/17

Betreffende gebruiksomschrijving PROC 0: Schoonmaak en onderhoud Betreffende processen, taken, activiteiten Verwijderen van poederresiduen uit procesapparatuur Verwijderen van afvalmaterialen Schoonmaken van de werkplek Opruimen van geknoeid materiaal Onderhoud en reparatie van apparatuur Evaluatiemethode Inschatting van blootstelling op basis van gemeten gegevens Productkenmerk Variabelen omvatten poeders en grovere residuen Gebruikte hoeveelheden Frequentie en gebruiks-/blootstellingsduur Routineschoonmaak en dagelijks onderhoud van de apparatuur na gebruik - tijdens het merendeel van de diensten - 30-60 minuten Reparatie van apparatuur - onregelmatig, 1-10 uur Menselijke factoren die niet beïnvloed worden door risicobeheersing Ademhalingsvolume onder gebruiksomstandigheden Afmeting van de ruimte en ventilatiegraad Gebied waar sprake is van huidcontact met de stoffen onder gebruiksomstandigheden Lichaamsgewicht Andere operationele omstandigheden die de blootstelling van arbeiders beïnvloeden Vaste residuen dienen verwijderd te worden uit buizen, gietvormen en andere procesapparatuur met behulp van handgereedschap. Stof dient verwijderd te worden weggespoten (gevolg door de juiste afvalwaterbehandeling) of opgezogen met een stofzuiger die is uitgerust met een High Efficiency Filter. Technische omstandigheden en maatregelen op procesniveau (bron) om afgifte te voorkomen Geen Technische omstandigheden en maatregelen om dispersie vanuit de bron naar de arbeider te controleren Geen Organisatorische maatregelen ter voorkoming/beperking van afgifte, dispersie en blootstelling Mondeling: Goede hygiëne op de werkplek Omstandigheden en maatregelen in samenhang met persoonlijke bescherming, hygiëne en gezondheidsevaluatie Inhalatie: RPE (P2, APF = 10 of P3, APF = 20) is vereist wanneer blootstelling aan nikkelpoeder plaats kan vinden tijdens de schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden. Dermaal: Handschoenen zjin vereist om huidcontact met poeder te minimaliseren Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 9/17

3. Blootstelling en risicoinschatting Omgeving Poedermetallurgie: Gebruik van nikkelpoeder bij de productie van onderdelen (artikelen) Omgeving Eenheid PNEC PEC C PEC RCR Berekeningsmethoden voor Regionaal Lokaal concentraties in de omgeving en PNEC Zoetwater μg Ni/l Geen emissie in water Zeewater μg Ni/l Geen emissie in water Terrestriaal mg Ni/kg 29,9 16,2 0,001 16,2 0,54 Geschatte waarden, Tier 3-RWC Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 10/17

Arbeiders GES 9.1. Poedermetallurgie: Poedermix Eenheid DNEL Blootstellingsconcentratie Dermaal Acuut systemisch mg Ni/kg/dag - NR Acuut lokaal mg - NR Ni/cm 2 /dag Systemisch op lange mg Ni/kg/dag - NR termijn Lokaal op lange termijn mg Ni/cm 2 /dag RCR Berekeningsmethoden voor blootstelling 0,015 0,009 0,6 Geschat 75 e percentiel van blootstelling aan onoplosbaar nikkel, waarbij er vanuit wordt gegaan dat handen en gezicht blootgesteld worden Inhalatie Acuut systemisch mg Ni/m 3 816 1,0 0,0012 Bij de schatting is uitgegaan van een effectieve LEV. Acuut lokaal mg Ni/m 3 1,6 1 1,0 0,62 Bij de schatting is uitgegaan van een effectieve LEV. Systemisch op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,1 2 Door gebruik van RPE (P2, APF 10): 0,2 Bij de schatting is uitgegaan van een effectieve LEV. RPE is vereist bij het werken met nikkelpoeder (<5µm) Lokaal op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,1 2 Door gebruik van RPE (P2, APF 10): 0,2 De blootstelling is ongeveer 10 keer lager bij werkzaamheden die volledig afgesloten en geautomatiseerd zijn. 1 Op basis van een MMAD van 1,5 um, vermeerdert met het stijgend MMAD (geschat op 6,4 mg Ni/m 3 voor blootstelling aan deeltjes met een MMAD van 30 um. 2 Bij het werken met poeders met een deeltjesdiameter lager dan 10 μm, dienen blootstellingen (8u TWA) aan deze poeders onder 0,01 mg Ni/m 3 gehouden te worden. 2 Bij blootstelling aan alleen metallische en oxydische nikkelstoffen (zonder blootstelling aan oplosbaar nikkel of sulfidisch nikkel), waarbij de gemiddelde deeltjesgrootte van de aerosol groter is dan een aerodynamische diameter van 10 μm ( 10% van de aerosolmassa in respirabele fractie), kunnen inhaleerbare blootstellingsniveaus van 0,2 mg Ni/m 3 redelijkerwijs als veilig worden beschouwd. Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 11/17

GES 9.2. Poedermetallurgie, persen van poeders in vormen/artikelen Eenheid DNEL Blootstellingsconcentratie Dermaal Acuut systemisch mg Ni/kg/dag - NR Acuut lokaal mg - NR Ni/cm 2 /dag Systemisch op lange termijn mg Ni/kg/dag - NR RCR Berekeningsmethoden voor blootstelling Lokaal op lange termijn mg Ni/cm 2 /dag 0,015 0,009 0,6 Geschat 75 e percentiel van blootstelling aan onoplosbaar nikkel, waarbij er vanuit wordt gegaan dat handen en gezicht blootgesteld worden Inhalatie Acuut systemisch mg Ni/m 3 816 0,03 <0,001 Acuut lokaal mg Ni/m 3 1,6 1 0,03 0,019 Systemisch op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,01 0,2 Lokaal op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,01 0,2 Bij de schatting is uitgegaan van geautomatiseerde en afgesloten processen of een LEV. Een LEV dient gebruikt te worden voor werkzaamheden waarbij stof in de lucht terecht kan komen, bijvoorbeeld het laden van poeder. Verder is RPE vereist bij het werken met nikkelpoeder (<5µm) 1 Op basis van een MMAD van 1,5 μm, vermeerdert met het stijgend MMAD (geschat op 6,4 mg Ni/m 3 voor blootstelling aan deeltjes met een MMAD van 30 μm. 2 Bij het werken met poeders met een deeltjesdiameter lager dan 10 μm, dienen blootstellingen (8u TWA) aan deze poeders onder 0,01 mg Ni/m 3 gehouden te worden. 3 Bij blootstelling aan alleen metallische en oxydische nikkelstoffen (zonder blootstelling aan oplosbaar nikkel of sulfidisch nikkel), waarbij de gemiddelde deeltjesgrootte van de aerosol groter is dan een aerodynamische diameter van 10 μm ( 10% van de aerosolmassa in respirabele fractie), kunnen inhaleerbare blootstellingsniveaus van 0,2 mg Ni/m 3 redelijkerwijs als veilig worden beschouwd. Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 12/17

GES 9.3. Poedermetallurgie, sinteren Eenheid DNEL Blootstellingsconcentratie Dermaal Acuut systemisch mg Ni/kg/dag - NR Acuut lokaal mg Ni/cm 2 /dag - NR Systemisch op lange mg Ni/kg/dag - NR RCR Berekeningsmethoden voor blootstelling termijn Lokaal op lange termijn mg Ni/cm 2 /dag 0,015 0,009 0,6 Geschat 75 e percentiel van blootstelling aan onoplosbaar nikkel, waarbij er vanuit wordt gegaan dat handen en gezicht blootgesteld worden Inhalatie Acuut systemisch mg Ni/m 3 816 0,03 <0,001 Acuut lokaal mg Ni/m 3 1,6 1 0,03 0,019 Systemisch op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,2 0,01 0,2 Lokaal op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,01 0,2 Bij de schatting is uitgegaan van geautomatiseerde en afgesloten processen of een LEV. Een LEV dient gebruikt te worden voor werkzaamheden waarbij stof in de lucht terecht kan komen, bijvoorbeeld het laden van poeder. Verder is RPE vereist bij het werken met nikkelpoeder (<5 µm) 1 Op basis van een MMAD van 1,5 um, vermeerdert met het stijgend MMAD (geschat op 6,4 mg Ni/m 3 voor blootstelling aan deeltjes met een MMAD van 30 um. 2 Bij het werken met poeders met een deeltjesdiameter lager dan 10 μm, dienen blootstellingen (8u TWA) aan deze poeders onder 0,01 mg Ni/m 3 gehouden te worden. 3 Bij blootstelling aan alleen metallische en oxydische nikkelstoffen (zonder blootstelling aan oplosbaar nikkel of sulfidisch nikkel), waarbij de gemiddelde deeltjesgrootte van de aerosol groter is dan een aerodynamische diameter van 10 μm ( 10% van de aerosolmassa in respirabele fractie), kunnen inhaleerbare blootstellingsniveaus van 0,2 mg Ni/m 3 redelijkerwijs als veilig worden beschouwd. Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 13/17

GES 9.4. Poedermetallurgie, poederspuitgieten Eenheid DNEL Blootstellingsconcentratie Dermaal Acuut systemisch mg Ni/kg/dag - NR Acuut lokaal mg - NR Ni/cm 2 /dag Systemisch op lange termijn mg Ni/kg/dag - NR RCR Berekeningsmethoden voor blootstelling Lokaal op lange termijn mg Ni/cm 2 /dag 0,015 0,009 0,6 Geschat 75 e percentiel van blootstelling aan onoplosbaar nikkel, waarbij er vanuit wordt gegaan dat handen en gezicht blootgesteld worden Inhalatie Acuut systemisch mg Ni/m 3 816 0,25 <0,001 Acuut lokaal mg Ni/m 3 1,6 1 0,25 0,15 Systemisch op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,05 1 0,1 Lokaal op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,05 1 Door gebruik van RPE (P2, APF=10): Door gebruik van RPE (P2, APF=10): 0,1 Bij de schatting is uitgegaan van geautomatiseerde en afgesloten processen of een LEV. Een LEV dient gebruikt te worden voor werkzaamheden waarbij stof in de lucht terecht kan komen, bijvoorbeeld het laden van poeder. RPE is vereist bij het werken met nikkelpoeder 1 Op basis van een MMAD van 1,5 um, vermeerdert met het stijgend MMAD (geschat op 6,4 mg Ni/m 3 voor blootstelling aan deeltjes met een MMAD van 30 um. 2 Bij het werken met poeders met een deeltjesdiameter lager dan 10 μm, dienen blootstellingen (8u TWA) aan deze poeders onder 0,01 mg Ni/m 3 gehouden te worden. 3 Bij blootstelling aan alleen metallische en oxydische nikkelstoffen (zonder blootstelling aan oplosbaar nikkel of sulfidisch nikkel), waarbij de gemiddelde deeltjesgrootte van de aerosol groter is dan een aerodynamische diameter van 10 μm ( 10% van de aerosolmassa in respirabele fractie), kunnen inhaleerbare blootstellingsniveaus van 0,2 mg Ni/m 3 redelijkerwijs als veilig worden beschouwd. Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 14/17

GES 9.5. Poedermetallurgie, nabehandeling na sinteren Eenheid DNEL Blootstellingsconcentratie Dermaal Acuut systemisch mg Ni/kg/dag - NR Acuut lokaal mg Ni/cm 2 /dag - NR Systemisch op lange mg Ni/kg/dag - NR RCR Berekeningsmethoden voor blootstelling termijn Lokaal op lange termijn mg Ni/cm 2 /dag 0,015 0,009 0,6 Geschat 75 e percentiel van blootstelling aan onoplosbaar nikkel, waarbij er vanuit wordt gegaan dat handen en gezicht blootgesteld worden Inhalatie Acuut systemisch mg Ni/m 3 816 0,1 <0,001 Acuut lokaal mg Ni/m 3 1,6 1 0,1 0,063 Systemisch op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,01 0,2 Lokaal op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,01 0,2 Bij de schatting is uitgegaan van volledig geautomatiseerde en afgesloten processen of een LEV. Verder is RPE vereist bij het werken met fijn nikkelpoeder 1 Op basis van een MMAD van 1,5 um, vermeerdert met het stijgend MMAD (geschat op 6,4 mg Ni/m 3 voor blootstelling aan deeltjes met een MMAD van 30 um. 2 Bij het werken met poeders met een deeltjesdiameter lager dan 10 μm, dienen blootstellingen (8u TWA) aan deze poeders onder 0,01 mg Ni/m 3 gehouden te worden. 3 Bij blootstelling aan alleen metallische en oxydische nikkelstoffen (zonder blootstelling aan oplosbaar nikkel of sulfidisch nikkel), waarbij de gemiddelde deeltjesgrootte van de aerosol groter is dan een aerodynamische diameter van 10 μm ( 10% van de aerosolmassa in respirabele fractie), kunnen inhaleerbare blootstellingsniveaus van 0,2 mg Ni/m 3 redelijkerwijs als veilig worden beschouwd. Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 15/17

GES 9.6. Poedermetallurgie, schoonmaak en onderhoud Dermaal Acuut systemisch Acuut lokaal Systemisch op lange termijn Lokaal op lange termijn Eenheid DNEL Blootstellingsconcentratie mg Ni/kg/dag mg Ni/cm 2 /dag mg Ni/kg/dag mg Ni/cm 2 /dag - NR - NR - NR RCR Berekeningsmethoden voor blootstelling 0,015 0,009 0,6 Geschat 75 e percentiel van blootstelling aan onoplosbaar nikkel, waarbij er vanuit wordt gegaan dat handen en gezicht blootgesteld worden Inhalatie Acuut systemisch mg Ni/m 3 816 1,4 0,002 Acuut lokaal mg Ni/m 3 1,6 1 1,4 0,875 Systemisch op lange termijn Lokaal op lange termijn mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,05 1 Door gebruik van RPE (P2, APF 10): 0,1 mg Ni/m 3 0,05 2,3 0,05 1 Door gebruik van RPE (P2, APF 10): 0,1 RPE (P3 of P2) is vereist om veilige omstandigheden te garanderen tijdens onderhouds- en schoonmaakwerkzaamheden. 1 Op basis van een MMAD van 1,5 um, vermeerdert met het stijgend MMAD (geschat op 6,4 mg Ni/m 3 voor blootstelling aan deeltjes met een MMAD van 30 μm. 2 Bij het werken met poeders met een deeltjesdiameter lager dan 10 μm, dienen blootstellingen (8u TWA) aan deze poeders onder 0.01 mg Ni/m 3 gehouden te worden. 3 Bij blootstelling aan alleen metallische en oxydische nikkelstoffen (zonder blootstelling aan oplosbaar nikkel of sulfidisch nikkel), waarbij de gemiddelde deeltjesgrootte van de aerosol groter is dan een aerodynamische diameter van 10 μm ( 10% van de aerosolmassa in respirabele fractie), kunnen inhaleerbare blootstellingsniveaus van 0,2 mg Ni/m 3 redelijkerwijs als veilig worden beschouwd. 4. Leidraad voor DU om te evalueren of hij binnen de door ES vastgestelde grenzen werkt Omgeving Schaalgereedschap: EUSES IT-gereedschap voor metalen (gratis download: http://www.archeconsulting.be/metal-csa-toolbox/du-scaling-tool) Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 16/17

Schalen van de afgifte in lucht- en wateromgevingen omvat: Verfijnen van de afgiftefactor in lucht en afvalwater en/of de efficiëntie van de luchtfilter en de zuiveringsinstallatie voor afvalwater. Schalen van de PNEC voor wateromgevingen door middel van een trapsgewijze aanpak voor de correctie van biobeschikbaarheid en de achtergrondconcentratie (C lokaal -aanpak). Schalen van de PNEC voor terrestriale omgeving door middel van een trapsgewijze aanpak voor de correctie van biobeschikbaarheid en de achtergrondconcentratie (C lokaal -aanpak). Arbeiders Schalen, rekening houdend met gebruiksduur en -frequentie Procescontrolegegevens verzamelen. Gebruik informatie omtrent de grootte van aerosoldeeltjes, indien beschikbaar, ter bevestiging van het juiste gebruik van inhaleerbaar DNEL. Chemische speciatiegegevens, die aantonen aan dat alleen nikkelmetaal en/of nikkeloxiden aanwezig zijn in de lucht op de werkplekken, kunnen gebruikt worden om RCR <1 bij blootstellingsniveaus tussen 0,05 and 0,2 mg Ni/m 3 aan te tonen. Voor het gebruik van de downstream-klanten Vale is alleen 17/17