Postbus 1 3430 AA Bezoekadres Martinbaan 2 3439 NN www.nieuwegein.nl Handhaving Bebouwde Omgeving Gemeentelijke asbesttaken in uitvoering Datum 5 januari 2009 Auteur Mw. M.J. Volman
2 (85) Datum 5 januari 2009
Inhoudsopgave Inleiding... 5 1 Wat is asbest?... 7 2 Wet- en regelgeving... 9 2.1 Asbestverwijderingsbesluit 2005 (Avb 2005)... 9 2.2 Woningwet... 9 2.3 Bouwverordening Nieuwegein...10 2.4 Bouwbesluit 2003 en Regeling Bouwbesluit 2003...10 2.5 Productenbesluit asbest...10 2.6 Besluit asbestwegen...10 2.7 Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit)...10 2.8 Wet bodembescherming...11 2.9 Wet milieubeheer...11 3 Betrokken afdelingen en diensten...12 3.1 Afdeling Duurzame Ontwikkeling (DO)...12 3.2 Afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving (HBO)...12 3.3 Afdeling Beheer...13 3.4 Afdeling Facilitair bedrijf (FAB)...13 3.5 Projectbureau Binnenstad (PBB)...13 3.6 Afdeling Communicatie en Juridische Zaken (CJZ)...14 3.7 Afdeling Brandweer...14 3.8 Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN)...14 3.9 Organisatorische verbeterpunten...15 4 De gemeentelijke asbesttaken...16 4.1 Asbestsloopvergunningen en -meldingen...16 4.1.1 Asbestsloopvergunningen...16 4.1.2 Parapluvergunning woningcorporaties...18 4.1.3 Asbestsloopmeldingen...19 4.1.4 Sloopwerkzaamheden tijdens (ver)bouw...19 4.1.5 Huidig uitvoeringsniveau...20 4.1.6 Verbeterpunten...22 4.2 Toezicht en handhaving op asbestsloop...24 4.2.1 Toezicht op sloopvergunningen...24 4.2.2 Illegale sloop...24 4.2.3 Toezicht op asbestsloopmeldingen...24 4.2.4 Handhaving op sterk verweerd/beschadigd asbest...24 4.2.5 Handhaving algemeen...25 4.2.6 Milieutoezicht...25
4 (85) Datum 5 januari 2009 4.2.7 Huidig uitvoeringsniveau...26 4.2.8 Verbeterpunten...27 4.3 Asbest in of op de (water)bodem...28 4.3.1 Asbest in (water)bodem, eigendom gemeente...28 4.3.2 Asbest in (water)bodem, eigendom derden...29 4.3.3 Asbest in de openbare ruimte...29 4.3.4 Huidig uitvoeringsniveau...30 4.3.5 Verbeterpunten...31 4.4 Asbest in gemeentelijke gebouwen...32 4.4.1 Huidig uitvoeringsniveau...33 4.4.2 Verbeterpunten...34 4.5 Calamiteiten en incidenten met asbest...35 4.5.1 Toezicht op locatie...36 4.5.2 Afzetten locatie en voorkomen verdere verspreiding..37 4.5.3 Opruimen van asbestrestanten...37 4.5.4 Voorlichting en communicatie...37 4.5.5 Huidig uitvoeringsniveau...38 4.5.6 Verbeterpunten...38 4.6 Ondersteunende taken...38 4.6.1 Opleiding en training...38 4.6.2 Arbozorg...39 4.6.3 Voorlichting en communicatie...40 4.6.4 Huidig uitvoeringsniveau...40 4.6.5 Verbeterpunten...41 Geraadpleegde literatuur...43 Bijlage 1 Asbestprotocollen...44 Aansturing...44 Onderhoud en beheer procedures...46 Verificatie en auditing...47 P 010 Asbest op de openbare weg...48 P 020 Asbest in gemeentelijke gebouwen (concept)...51 P 030 Asbest in (water)bodem, eigendom gemeente...57 P 040 Asbest in (water)bodem, eigendom derden...62 P 050 Sloopmelding asbest particulieren...65 P 060 Sloopvergunning asbest...69 P 070 Asbest bij calamiteiten en incidenten (concept)...73 P 090 Beheer van asbestprocedures...77 P 100 Verificatie en auditing asbestprotocol...79 Bijlage 2 Procedure melding asbestincident (concept)...81 Formulier melding asbestincident (concept)...84
Datum 5 januari 2009 5 (85) Inleiding Asbest en asbesthoudende producten zijn in het verleden veelvuldig toegepast in bouwwerken. Tevens is door sloop en gebruik van slooppuin asbesthoudend materiaal in de bodem terechtgekomen. Door wet- en regelgeving is het gebruik van asbest aan banden gelegd en zijn eisen gesteld aan het verwijderen van asbest uit bouwwerken en het verrichten van werkzaamheden aan/met asbesthoudende materialen. Binnen de gemeentegrenzen kunnen een aantal verschillende omstandigheden worden onderscheiden, waarbij de asbestproblematiek aan de orde is. Dit varieert van de aanwezigheid van asbesthoudend materiaal in bouwwerken, asbestverwijdering bij sloop, asbest op de openbare weg als afvalstof, asbest in puinlagen in de bodem etc. Ook kan de aanwezigheid van asbesthoudend materiaal bij een incident een rol spelen (brand/explosie, stormschade of vandalisme). Het is belangrijk dat de gemeente haar taken op dit gebied goed uitvoert, om de gezondheid van de burgers en het milieu te beschermen tegen de risico s van asbest. De gemeentelijke taken op het gebied van asbest zijn: (Asbest)sloopvergunningverlening en asbestsloopmeldingen Toezicht en handhaving op asbestsloop Asbest in de (water)bodem (als verontreiniging) Asbest op de bodem (illegaal gedumpt asbest) Asbest in gemeentelijke gebouwen Calamiteiten en incidenten met asbest De gemeentelijke organisatie heeft op basis van de vigerende wet- en regelgeving de plicht om de gemeentelijke taken met betrekking tot asbest op juiste wijze uit te voeren en toe te passen. Hiertoe dient de gemeente het kennisniveau, de procedures en het beleid omtrent asbest op een adequaat niveau te hebben. Concreet betekent dit dat de medewerk(st)ers inzicht dienen te hebben in hun verantwoordelijkheden en op basis daarvan weten te handelen. Alleen op deze manier kan de rol als vergunningverlener en handhaver op het gebied van asbest op een goede manier worden uitgevoerd, beschikt men over inzicht in de overige gemeentelijke asbesttaken, weet men wanneer, hoe, door wie en wanneer te handelen op het gebied van asbest, en kan de gemeente burgers en bedrijven doelmatig informeren. Om de gemeentelijke taken op een adequaat niveau uit te voeren is deze uitvoeringsnota opgesteld. De nota heeft tot doel: Duidelijkheid te creëren binnen de gemeentelijke organisatie over de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden bij asbestgerelateerde zaken;
6 (85) Datum 5 januari 2009 Een startpunt te zijn voor verdere verbeteringen in de uitvoering van de gemeentelijke asbesttaken. De bijbehorende protocollen hebben tot doel: Het bevorderen van een voortvarende, eenduidige en consequente afhandeling van asbestgerelateerde zaken; Het voldoen aan de wettelijke eisen voortvloeiend uit asbest wet- en regelgeving. De nota is het resultaat van deelname van de Gemeente Nieuwegein in 2007 aan het zogenaamde asbestklimtraject. In dit traject is met ondersteuning van een asbestdeskundig bureau inzicht verkregen in de gemeentelijke asbesttaken en zijn de protocollen voor de diverse taken opgesteld. Leeswijzer In hoofdstuk 1 wordt ingegaan op de stof asbest en de gezondheidsrisico s. In hoofdstuk 2 wordt een overzicht gegeven van de relevante wetgeving. In hoofdstuk 3 is weergegeven welk organisatie-onderdeel binnen de gemeente een taak heeft op het gebied van asbest, en welke taak dat is. In hoofdstuk 4 is per gemeentelijke asbesttaak aangegeven hoe deze nu wordt uitgevoerd en worden, indien nodig, verbeterpunten aangegeven. In de Bijlage zijn de protocollen opgenomen. Deze protocollen beschrijven de te volgen werkwijze op werkvloerniveau.
Datum 5 januari 2009 7 (85) 1 Wat is asbest? Asbest is een natuurlijk product. Het is een minerale vezel met een kristallijnen structuur die wordt gewonnen in voormalige Sovjet republieken, Brazilië, Canada, Zuid Afrika en Australië. Het bestaat uit naald- en haakvormige vezels. Asbest is populair geweest door bepaalde eigenschappen. Het is bestand tegen hoge temperaturen, is slijtvast, is bestand tegen zuren en logen, heeft een groot isolerend vermogen voor hitte, geluid en elektriciteit en is goed te verwerken met andere materialen. Asbest komt bijna nooit in zuivere vorm voor, maar maakt meestal onderdeel uit van een product waarin het is gehecht, zoals bijvoorbeeld asbestcement. Er zijn verschillende soorten asbest te onderscheiden, die van elkaar verschillen in structuur. In Nederland zijn vooral de soorten chrysotiel ("wit asbest"), crocidoliet ("blauw asbest) en amosiet ("bruin asbest") toegepast. Overigens zegt de kleur van een product niets over het type asbest dat daarin zit. Pas later werd bekend dat werken met asbest zeer ernstige risico's voor de gezondheid met zich mee kan brengen. Sinds 1 juli 1993 is in Nederland het beroepsmatig bewerken, verwerken en in voorraad houden van materialen met asbest dan ook verboden. In Europa geldt sinds 1 januari 2005 een asbestverbod. Het produceren, op de markt brengen en het gebruik van asbest is niet langer toegestaan. Het inademen van asbestvezels is de belangrijkste oorzaak van gezondheidsproblemen. Asbestvezels zijn erg klein en licht en zweven net als veel andere stofdeeltjes in de lucht. De schadelijkheid van asbestvezels hangt o.a. af van lengte en diameter van de vezel. Asbestvezels kunnen worden ingeademd en slaan neer in de longblaasjes. De afweercellen zorgen ervoor dat de vezels ingekapseld worden tot asbestlichaampjes. De asbestlichaampjes blijven levenslang aanwezig. Het kan op termijn tot ernstige longaandoeningen leiden: Mesothelioom (long - of buikvlieskanker met vrijwel altijd dodelijke afloop). Mesothelioom komt vooral voor bij mensen die beroepsmatig met asbest hebben gewerkt, maar ook bij hun gezinsleden, en bij mensen die in de nabijheid van asbestmijnen en asbestverwerkende industrie wonen. De incubatietijd ligt voor zover nu bekend tussen de 10 en 60 jaar. Asbestgerelateerde longkanker. De oorzaak van longkanker (verzamelnaam voor verschillende soorten tumoren in de longen) is verschillend. De meest bekende oorzaak is roken. De combinatie van roken en blootstelling aan asbest verhoogt de kans op longkanker. Asbestose (stoflongen). Asbestose is op zich niet direct dodelijk. Doordat asbestvezels het longweefsel irriteren, ontstaat littekenweefsel en bindweefsel in de longen, waardoor de longfunctie achteruitgaat. Hierdoor wordt het hart weer
8 (85) Datum 5 januari 2009 zwaarder wordt belast, waardoor weer hartklachten kunnen ontstaan. Asbestose komt vrijwel alleen voor onder medewerkers van bedrijven waar asbest is verwerkt of gebruikt en is te beschouwen als een beroepsziekte. Daarnaast kunnen pleurale plaques (verdikkingen van het borstvlies) ontstaan. Dit bemoeilijkt op den duur wat de ademhaling. Asbest wordt beschouwd als één van de mogelijke veroorzakers. Asbesttoepassingen Asbest is tot het landelijke asbestverbod dat 1 juli 1993 is ingegaan veel toegepast in gebouwen en objecten (zoals treinstellen), met een piek tussen plusminus 1955 en 1985. Vermengd met andere materialen als cement, kalk, gips en kunststoffen, werd asbest onder meer gevormd tot asbesthoudende producten. Plaatmateriaal Platen van asbesthoudend cement bevinden zich vooral in gevels, het dakbeschot, in en rondom schoorstenen en in of bij de cv-installatie. Verder komt plaatmateriaal voor in borstweringen op galerijen van flats en als golfplaat op schuren en garages. Vloerbedekking Asbest komt ook voor in sommige soorten vinylzeil (tot 1983 verkocht) en in een bepaald type oude, harde vinyltegel (tot 1985 verkocht). Isolatiemateriaal Asbest is toegepast in oude huishoudelijke apparaten die warmte uitstralen of aan warmte worden blootgesteld, zoals bijvoorbeeld gaskachels, CV-ketels, oude haardrogers, strijkijzers en warmhoudplaatjes. Asbest is ook veel als isolatiemateriaal om leidingen toegepast. Overige toepassingen Door de brandwerende en isolerende eigenschappen kan asbest worden aangetroffen in doeken (bv. branddekens en lasgordijnen), in geperste plaat, karton of papier als brandwerend materiaal (bv. in deuren van brandkasten of geplakt op toneeldecors), in asbestpapier als (schimmelwerende) onderlaag voor vinylvloerbedekking en in dakbedekking, gebonden aan rubber of kunststof als pakkingmateriaal, als vulstof in kitten en kunststoffen en in vloer- en wandafwerkmiddelen. Als het gaat om asbesthoudende producten wordt onderscheid gemaakt in hechtgebonden asbest en niet-hechtgebonden asbest. Bij hechtgebonden asbesthoudende producten zijn de asbestvezels stevig in het materiaal gebonden. Als het materiaal in goede staat verkeert en niet wordt bewerkt of gesloopt, komen er nauwelijks vezels vrij en zijn de risico's zeer klein. Een goed voorbeeld van hechtgebonden asbest vormen asbestcementplaten die in goede staat verkeren. Bij niet-hechtgebonden asbest zitten de vezels veel minder vast in het materiaal gebonden, waardoor het risico op vrijkomen van vezels groter is. Voorbeelden hiervan zijn spuitasbest, niet-hechtgebonden brandwerend board en sterk verweerde asbesthoudende golfplaten daken. De vezels kunnen dan gemakkelijk vrijkomen, en dat leidt tot hoge risico's. Ook als asbesthoudend materiaal op een ondeskundige manier wordt gesloopt of bewerkt, bijvoorbeeld door schuren, boren, zagen en breken, kunnen veel vezels in de lucht komen, daar lang blijven zweven en vervolgens worden ingeademd.
Datum 5 januari 2009 9 (85) 2 Wet- en regelgeving Voor de omgang met asbest geldt diverse wet- en regelgeving. Welke wetten en regels van toepassing zijn, hangt onder andere af van de vraag of er beroeps/bedrijfsmatig of als particulier met asbest wordt omgegaan. Een overzicht van asbestwet- en regelgeving is te vinden in de InfoMil-publicatie Handboek asbest (maart 2007). Een beknopt overzicht van de wet- en regelgeving rond (het verwijderen van) asbest: 2.1 Asbestverwijderingsbesluit 2005 (Avb 2005) Voor het verwijderen van asbest uit een bouwwerk of object (tijdens sloop of na een incident, zoals brand) is het Avb 2005 (stb 2005, nr 704) van toepassing. Het besluit is op 1 maart 2006 in werking getreden en vervangt het Asbestverwijderingsbesluit uit 1993. De voorschriften in het Avb 2005 richten zich tot particulieren (d.w.z. iedereen die niet-bedrijfsmatig werkt) en opdrachtgevers. Het besluit beoogt de verspreiding van asbest in het milieu te beperken en blootstelling te voorkomen. Het bevat voorschriften voor het verwijderen en afvoeren van asbest uit objecten en bouwwerken (gebaseerd op de Woningwet) en stelt regels voor het werken aan/met asbesthoudend materiaal (gebaseerd op de Arbowet). De voorschriften in het besluit hebben rechtstreekse werking totdat deze door de gemeente zijn opgenomen in de gemeentelijke bouwverordening. De Gemeente Nieuwegein heeft de voorschriften inmiddels in haar bouwverordening opgenomen (Gemeenteblad 030, laatste wijziging op 26 maart 2008 door de gemeenteraad vastgesteld en 12 september 2008 in werking getreden). De gemeente, Arbeidsinspectie, VROM-Inspectie (asbestverwijdering uit objecten) en de politie zien toe op de naleving van het Avb. 2.2 Woningwet De Woningwet vormt de basis voor de gemeentelijke bouwverordening. In artikel 8 van deze wet staan limitatief de onderwerpen vermeld die verplicht in de bouwverordening moeten zijn opgenomen. Voor de implementatie van het Avb 2005 is het negende lid van dit artikel van belang. De artikelen 100 en volgende van de Woningwet regelen het bouw- en woningtoezicht. Voor de handhaving van de bouwverordening en het Avb 2005 is artikel 125 van de Gemeentewet over de bestuursdwang van belang.
10 (85) Datum 5 januari 2009 2.3 Bouwverordening Nieuwegein De gemeentelijke bouwverordening bevat onder meer voorschriften voor de aanvraag van een sloopvergunning, de (sloop)melding, het slopen, het toezicht en de handhaving. Hierin is ook de werkwijze voor asbest opgenomen. In iedere bouwverordening moet artikel 10 van het Avb 2005 zijn overgenomen. 2.4 Bouwbesluit 2003 en Regeling Bouwbesluit 2003 Het Bouwbesluit 2003 (Stcrt. 2001, 410 hierna gewijzigd) bevat bouwtechnische voorschriften voor gebouwen en bouwwerken. In de Regeling Bouwbesluit 2003 (Stcrt. 2002, 241, hierna gewijzigd) staan voorschriften voor de omgang met giftige of hinderlijke stoffen in een bouwwerk. Hieronder vallen ook asbestvezels. De regeling geeft grenswaarden voor de concentratie van asbestvezels in de binnenlucht van een voor mensen toegankelijke ruimte. De gemeente houdt toezicht op de naleving van dit besluit. 2.5 Productenbesluit asbest Het Productenbesluit asbest (Stb. 2005, nr. 6 hierna gewijzigd) is in werking getreden op 8 maart 2005, samen met de Productenregeling asbest (Stcrt. 25 februari 2005, nr. 40). Het besluit verbiedt het produceren, op de markt brengen, invoeren, voorhanden hebben, verkopen, toepassen en hergebruiken van asbesthoudende producten. Het asbestverbod geldt voor zowel bedrijven als particulieren. De VROM-Inspectie en de Arbeidsinspectie houden toezicht op de naleving van dit besluit. 2.6 Besluit asbestwegen Dit besluit behelst een verbod op het in eigendom hebben van een weg, waar asbest aan het oppervlak van de weg aanwezig is. Ingevolge dit besluit dient zo n weg te worden gesaneerd en/of afgedekt met adequate verharding. De VROM- Inspectie ziet toe op naleving van dit besluit. 2.7 Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit) De Arbeidsomstandighedenwet is op 1 januari 2007 in werking getreden en vervangt de Arbeidsomstandighedenwet 1998. De Arbeidsomstandighedenwet of Arbowet bevat veiligheids- en gezondheidsverplichtingen voor werkgevers, werknemers en zelfstandig werkenden. Het is een raamwet. Nadere invulling vindt plaats in lagere regelgeving, waaronder het Arbobesluit. Op 27 juni 2006 is in een gewijzigd Arbobesluit asbest het zgn. asbest-risicobeleid vastgelegd. Deze is in werking getreden op 28 juni 2006. Hierin is ondermeer vastgelegd dat het verrichten van werkzaamheden aan/met asbesthoudend materiaal is onderverdeeld in drie risicocategorieën. Werkzaamheden in de lichtste categorie (risicoklasse 1) mogen door een niet-gecertificeerd bedrijf worden uitgevoerd. De VNG stelt zich op het standpunt, dat het risicobeleid echter buiten de competentie van de gemeente valt omdat haar gezag wordt ontleend aan de Woningwet en niet aan de Arbowet.
Datum 5 januari 2009 11 (85) 2.8 Wet bodembescherming De wet omschrijft de procesgang bij het bepalen van de ernst en spoedeisendheid van een geval van bodemverontreiniging, de vergunning- en instemmingprocedure. Asbest kan één van de verontreinigende stoffen zijn. Het besluit wordt door het bevoegd gezag vastgesteld, alsmede de plichten van eigenaren van verontreinigde grond. De Provincie is bevoegd gezag. 2.9 Wet milieubeheer De wet (en onderliggende besluiten) beogen de milieubelasting (in het algemeen) te reduceren door regels te stellen aan bedrijfsmatige inrichtingen. In geval van calamiteiten met asbest binnen een inrichting kan het bevoegd gezag (meestal de gemeente) de inrichting manen tot maatregelen op grond van de Wet milieubeheer.
12 (85) Datum 5 januari 2009 3 Betrokken afdelingen en diensten Binnen de gemeente zijn verschillende afdelingen betrokken bij asbest. In dit hoofdstuk worden de taken en verantwoordelijkheden beschreven. 3.1 Afdeling Duurzame Ontwikkeling (DO) Team bouwen van deze afdeling is verantwoordelijk voor de afhandeling van aanvragen om (asbest)sloopvergunningen en asbestsloopmeldingen van particulieren. De teamcoördinator is verantwoordelijk voor het beheer van de asbestprotocollen P050 en P060. De beleidsmedewerker milieubeleid die zich bezighoudt met interne milieuzorg is verantwoordelijk voor het uitvoeren van audits van de asbestprotocollen P010 t/m P070, conform protocol P100. Deze medewerker is tevens verantwoordelijk voor het beheer van de asbestprotocollen P090 en P100. De milieuadviseur bodem is verantwoordelijk voor het beheer van de protocollen P030 en P040. Daarnaast beheer de milieuadviseur bodem de asbestkansenkaart voor de Gemeente Nieuwegein. Deze kaart geeft de kans op het aantreffen van asbest in de bodem weer. De beleidsmedewerker afvalstoffen is contactpersoon voor het op afstand van de gemeente gezette afvalbrengstation. Bij dit afvalbrengstation kunnen burgers van Nieuwegein hun asbesthoudend afval inleveren. 3.2 Afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving (HBO) Team bouwen van deze afdeling is verantwoordelijk voor toezicht op het naleven van de voorwaarden uit de (asbest)sloopvergunningen en mededeling onder voorwaarden voor particulieren. Dit team is ook verantwoordelijk voor het laten opruimen van vrijgekomen asbestrestanten na afloop van een calamiteit (storm, vandalisme of brand). Indien de calamiteit zich heeft afgespeeld binnen een inrichting in de zin van de Wet milieubeheer, zijn de milieuadviseurs Bedrijven van de afdeling verantwoordelijk voor het laten opruimen van de asbestrestanten. De teamcoördinator handhaving is verantwoordelijk voor het beheer van asbestprotocol P010, totdat de nieuw op te zetten afdeling Handhaving Openbare Ruimte een feit is. Deze nieuwe afdeling zou 1 januari 2009 moeten starten. De teamcoördinator is tevens verantwoordelijk voor het beheer van asbestprotocol P070.
Datum 5 januari 2009 13 (85) De gemeentelijke opsporingsambtenaren (GOA s) spelen de hoofdrol bij het opruimen van in de openbare ruimte aangetroffen asbest (uitvoering conform protocol P010). Op termijn gaan deze medewerkers over naar de nieuw op te zetten afdeling Handhaving Openbare Ruimte. Hun rol in het asbestprotocol zal daarmee niet veranderen, alleen het betrokken organisatie-onderdeel verandert. 3.3 Afdeling Beheer Deze afdeling draagt de kosten (inzet gecertificeerd asbestinventarisatiebureau en asbestverwijderingsbedrijf) van het opruimen van asbest in de openbare ruimte. Deze afdeling heeft bouwwerken (geen gebouw zijnde) en objecten in beheer waarin asbest kan zitten, zoals bruggen, pompen en rioleringsbuizen. Team blauw is verantwoordelijk voor het beheer van de riolering. In Nieuwegein is bekend waar zich asbestcementleidingen bevinden. Deze worden pas gesaneerd als daartoe aanleiding is. De asbestkansenkaart (ReGister, 6 februari 2008) geeft aan waar deze leidingen zich nog in Nieuwegein bevinden. Team grijs is verantwoordelijk voor het wegenbeheer, waarbij een kleine kans bestaat op het aantreffen van asbest in de wegfundering. Team groen kan tijdens groenonderhoud stuiten op illegaal gedumpt asbest. Zij stellen de GOA s van de afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving daarvan in kennis, zodat deze actie kunnen ondernemen. 3.4 Afdeling Facilitair bedrijf (FAB) Deze afdeling voert beheerstaken uit voor gebouwen die in eigendom zijn van de gemeente. Zij doet dat in opdracht van andere gemeentelijke afdelingen die uit hoofde van haar kerntaken als eigenaar verantwoordelijk is voor het gemeentelijk eigendom. Zo is de afdeling Programma s & Projecten van de Sector Maatschappelijke Ontwikkeling verantwoordelijk voor de sport-, onderwijs-, welzijns- en cultuuraccommodaties van de gemeente. De afdeling Facilitair bedrijf heeft een (niet onbelangrijke) uitvoerende en adviserende rol. Zij verzorgen de aanbesteding van onderhoud, renovatie, (ver)bouwen sloopwerkzaamheden. Voor nieuwbouw-, verbouw- en sloopwerkzaamheden vraagt de afdeling bouw- en/of sloopvergunningen aan bij de afdeling Duurzame Ontwikkeling, namens haar interne opdrachtgevers. Daarnaast vervult de Adviseur Risk en Telecom een aanvullende taak als uitvoerend Arbocoördinator voor de Afdeling FAB en als onderzoeker bij het opstellen van RI en E s voor andere afdelingen. De Afdeling P&O verzorgt de centrale Arbocoördinatie en dient in de beleidsvorming en uitvoeringsplannen aandacht te besteden aan dit onderwerp. 3.5 Projectbureau Binnenstad (PBB) Voor de projecten in de Binnenstad verzorgen medewerkers van het projectbureau de aanbesteding van de sloop- en nieuwbouwwerkzaamheden, en het
14 (85) Datum 5 januari 2009 aanvragen van de benodigde bouw- en sloopvergunningen. Zij hebben daarin een vergelijkbare rol als de afdeling Facilitair bedrijf dat heeft voor de eigen gebouwen. Het Projectbureau verzorgt ook de communicatie rond de projecten. 3.6 Afdeling Communicatie en Juridische Zaken (CJZ) De unit communicatie ondersteunt de vakinhoudelijke afdelingen bij voorlichting en communicatie richting burgers over asbestgerelateerde zaken. In geval van calamiteiten rond asbest heeft de afdeling een zelfstandige rol in de voorlichting naar de omgeving. Zij kunnen hierbij putten uit voorbeeldbrieven uit het Protocol asbestbranden van de Veiligheidsregio Utrecht (januari 2008). De unit veiligheid is verantwoordelijk voor het opstellen van het crisisbeheersplan van de Gemeente Nieuwegein, dus ook voor rampen waarbij asbest is betrokken. 3.7 Afdeling Brandweer De Brandweer Nieuwegein speelt de hoofdrol bij calamiteiten. De brandweer bepaalt in eerste instantie ter plaatse of er sprake is of kan zijn van een zogenaamde `asbestbrand. Indien dit het geval is, wordt ook de risicocategorie bepaald, en daarmee de door de Brandweer te volgen protocollen. Deze signaleringsfunctie ligt bij de Officier van Dienst of commandant. In feite kunnen alle gebouwen van vóór 1994 asbest bevatten. In geval van een brandmelding in een gebouw van vóór 1994 zou derhalve het protocol asbestbranden van de Veiligheidsregio Utrecht (januari 2008) kunnen worden ingezet. De Brandweer is niet verantwoordelijk voor de nazorg. Indien bij een brand asbestrestanten zijn vrijgekomen, ligt de nazorg daarvoor bij de afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving. 3.8 Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN) De afvalinzameling is sinds 1 januari 2008 op afstand gezet van de Gemeente Nieuwegein, en wordt uitgevoerd door het Reinigingsbedrijf Midden Nederland. Naast de reguliere huisvuilinzameling beheren zij ook het afvalbrengstation aan de Utrechthaven. Particulieren kunnen hier hun afvalstoffen inleveren, waaronder asbest. Het afvalbrengstation heeft hiervoor een milieuvergunning, verleend door de Provincie Utrecht. Vanaf 1 januari 2009 kunnen inwoners van Nieuwegein hun asbesthoudende afvalstoffen hier gratis inleveren, tot die tijd is een kostendekkend tarief in rekening gebracht. Het afvalbrengstation beschikt over verpakkingsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen die ze aan inwoners kunnen verstrekken indien deze met onverpakt asbest aan de poort staan. De beleidsmedewerker afval van de afdeling Duurzame Ontwikkeling onderhoudt contacten met RMN voor een goed verloop van de uit te voeren taken.
Datum 5 januari 2009 15 (85) 3.9 Organisatorische verbeterpunten Doordat de gemeentelijke asbesttaken versnipperd zijn binnen de gemeentelijke organisatie is het wenselijk dat er intern een centraal aanspreekpunt is, met asbestdeskundigheid, die het overzicht heeft over de gemeentelijke asbesttaken en zonodig de betrokken afdelingen kan adviseren. Voorgesteld wordt de taak van asbestcoördinator te creëren binnen een bestaande functie. Tot de taken van de coördinator zouden kunnen behoren het ondersteunen bij de uitvoering van de verbeterpunten, het zonodig bijstellen van het asbestbeleid en programma, en nagaan bij de verantwoordelijkheden of de asbestprotocollen (nog) actueel zijn en het periodiek laten uitvoeren van audits op de protocollen. Omdat het merendeel van de gemeentelijke asbesttaken zich afspelen in het bouw- en woningtoezicht (vergunningverlening en handhaving sloopvergunningen) ligt het voor de hand de taak in dat beleidsveld te beleggen. Voorgesteld wordt om de taak te beleggen binnen de functie van de teamcoördinator handhaving (afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving), mede vanwege diens regierol bij het asbestklimtraject en het opzetten van de asbestprotocollen.
16 (85) Datum 5 januari 2009 4 De gemeentelijke asbesttaken In dit hoofdstuk worden de gemeentelijke asbesttaken beschreven. Bij elke taak wordt als eerste achtergrondinformatie gegeven over de taak. Vervolgens wordt het huidige uitvoeringsniveau op hoofdlijnen beschreven. Tot slot worden verbeterpunten aangegeven. Opgemerkt moet worden dat het hier dus een momentopname betreft, die aan wijzigingen onderhevig zal zijn. Dit hoofdstuk is vooral bedoeld als startpunt voor verdere verbeteringen. De analyse van het huidige uitvoeringsniveau is verkregen door de concept-protocollen met (een) medewerker(s) van de betrokken afdelingen te bespreken. Door het huidig uitvoeringsniveau te vergelijken met de beschrijving van het adequaat niveau van de gemeentelijke asbesttaken (VROM, november 2007) zijn verbeterpunten benoemd. Deze verbeterpunten zijn (nog) niet overlegd met de betrokken afdelingen, met uitzondering van de bodemtaken. 4.1 Asbestsloopvergunningen en -meldingen Voor het verwijderen/slopen/saneren van asbesthoudend materiaal moet toestemming aan de Gemeente Nieuwegein worden gevraagd. Er moet dan een asbestsloopvergunning worden aangevraagd of (in uitzonderingsgevallen) een melding worden gedaan. De bouwverordening van de gemeente bepaalt of kan worden volstaan met een melding. Alleen particulieren kunnen met betrekking tot hun eigen woning volstaan met een melding. Verder is de hoeveelheid, soort en de staat van het asbesthoudend materiaal bepalend of volstaan kan worden met een melding. Het team bouwen van de afdeling Duurzame Ontwikkeling handelt sloopaanvragen en meldingen af. 4.1.1 Asbestsloopvergunningen protocol P060. Aanvragen om asbestsloopvergunning worden afgehandeld conform Aanvraagformulier De afdeling Duurzame Ontwikkeling maakt voor de aanvraag van een sloopvergunning gebruik van het door Sdu uitgeverij uitgebrachte aanvraagformulier. Het betreft een algemeen formulier, voor alle sloopaangelegenheden. Als alleen asbest wordt gesloopt kan dit formulier verwarring wekken, doordat niet relevante vragen worden gesteld. Daarnaast ontbreken enkele relevante vragen.
Datum 5 januari 2009 17 (85) Beoordelen aanvraag Bij het beoordelen van de aanvraag wordt bekeken of alle vereiste gegevens aanwezig zijn. Voor het aspect asbest is van belang of asbest wordt verwijderd of in het pand aanwezig kan zijn. Bij de aanvraag moet vrijwel altijd een asbestinventarisatierapport worden ingediend, dat door een gecertificeerd asbestinventarisatiebureau is opgesteld. Dit hoeft niet indien een bouwwerk ná 1 januari 1994 is gebouwd. De afdeling Duurzame Ontwikkeling beoordeelt de sloopaanvraag en het bijbehorende verplichte asbestinventarisatierapport. Asbestinventarisatierapport Sinds 1 juni 2008 dienen asbestinventarisaties conform de certificatieregeling SC540 te worden opgesteld. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen een type A inventarisatie en een type B inventarisatie. Bij een type A wordt de inventarisatie visueel en hooguit met behulp van klein handgereedschap uitgevoerd. Met een type A-inventarisatie kan een sloopvergunning worden aangevraagd. Indien inventarisatie niet heeft kunnen plaatsvinden op niet direct toegankelijke en zichtbare plaatsen, bijvoorbeeld onder vaste vloer en wanddelen, moet in een type A-inventarisatie worden aangegeven dat zich in het onderzochte bouwwerk verborgen asbestbronnen kúnnen bevinden. Deze verborgen asbestbronnen kunnen alleen tijdens de bouwkundige sloop worden gedetecteerd door middel van een type B-inventarisatie. In de sloopvergunning asbest moet dan de voorwaarde worden opgenomen dat een type B-inventarisatie moet worden uitgevoerd, voordat overgegaan wordt tot de sloop. Vergunningvoorschriften Indien uit de asbestinventarisatie de aanwezigheid van asbest is gebleken, gelden voor de vergunninghouder een aantal wettelijke verplichtingen met betrekking tot asbest. Het merendeel van deze verplichtingen geldt rechtstreeks vanuit de Bouwverordening, het Asbestverwijderingsbesluit 2005 en de Wet milieubeheer. Zo stelt de Wet milieubeheer eisen aan de wijze waarop asbest wordt afgevoerd. Het is overbodig en juridisch niet correct om deze verplichtingen in de sloopvergunning te herhalen als vergunningvoorschrift. Het is verstandig om de vergunninghouder schriftelijk te attenderen op deze verplichtingen in de considerans met een concreet overzicht in de vorm van een informatieblad als bijlage bij de vergunning. De vergunninghouder weet dan meteen dat de gemeente hierop toezicht houdt. Met de rechtstreeks werkende wettelijke verplichtingen zijn de meeste zaken rond de sloopvergunning geregeld. Een overzicht van de rechtstreeks verplichtingen is opgenomen op pagina 15 van de Beschrijving van het adequate niveau van de gemeentelijke asbesttaken (VROM, 2007). Er is een beperkte mogelijkheid aanvullende verplichtingen als voorschrift aan de sloopvergunning te verbinden. Daarbij is van belang dat op grond van de Bouwverordening art. 8.1.1 in een sloopvergunning alleen voorschriften kunnen worden opgenomen die betrekking hebben op: Veiligheid van derden Scheiden van afval en gescheiden afvoeren van o.a. asbest Bescherming van nabijgelegen objecten (niet van belang voor asbest)
18 (85) Datum 5 januari 2009 Er zijn twee aanleidingen voor aanvullende voorschriften (bovenop de rechtstreeks werkende bepalingen) in de sloopvergunning op te nemen: 1. Indien uit de asbestinventarisatie type A blijkt dat aanvullende asbestinventarisatie (type B) nodig is. Het is daarnaast aan te bevelen om een voorschrift op te nemen die verplicht tot het overleggen van de aanvullende asbestinventarisatie binnen een bepaalde termijn, zodat het dossier uiteindelijk het volledige asbestinventarisatierapport bevat. 2. Om met het oog op ketenhandhaving asbest te kunnen controleren of het verwijderde asbest ook daadwerkelijk bij een erkende verwerker (stortplaats) terecht komt, is het gewenst om twee voorschriften in de sloopvergunning op te nemen: In de sloopvergunning dient een termijn te worden opgenomen voor het afvoeren van asbest (art. 8.1.1 lid 4 Bouwverordening). Het verdient aanbeveling om in de vergunning een voorschrift op te nemen dat bewijzen van de afvoer van bouw- en sloopafval binnen een bepaalde termijn worden toegestuurd aan Bouw- en Woningtoezicht. Op grond van artikel 10.38 van de Wet milieubeheer moet degene die zich van bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen ontdoet, een aantal gegevens hierover registreren en deze gegevens 5 jaar bewaren en ter beschikking houden voor toezichthouders. Op basis hiervan kan worden gevraagd deze gegevens na de sloop aan de gemeente toe te zenden. Ook als de vergunning een dergelijk voorschrift niet bevat, kan de toezichthouder deze gegevens opvragen. Een aanknopingspunt daarvoor biedt artikel 8.1.1 lid 4 (voorschriften betreffende het gescheiden afvoeren ). Vergunningverlening De gemeente moet binnen vier weken na ontvangst van de aanvraag beslissen op een aanvraag om asbestsloopvergunning als de sloopaanvraag uitsluitend de verwijdering van asbest betreft. Indien de aanvraag naast het verwijderen van asbest ook andere sloopactiviteiten inhoudt, beslist de gemeente binnen 12 weken. 4.1.2 Parapluvergunning woningcorporaties De ruim 61.000 inwoners van Nieuwegein bewonen circa 26.600 woningen (bron: Gemeente Nieuwegein, afdeling Statistiek en Onderzoek, peildatum 1 januari 2008). Daarvan is circa 55% koopwoning en 45% huurwoning (bron: gemeente Nieuwegein, peiljaar 2003). In Nieuwegein zijn drie woningcorporaties actief (Jutphaas Wonen, Portaal en Mitros Wonen). Jutphaas Wonen beheert zo n 1850 woningen, Mitros zo n 5600. Van Portaal zijn geen gegevens bekend. Onder voorwaarden zouden de woningcorporaties een zogenaamde parapluvergunning kunnen aanvragen voor asbestverwijdering. Dit zou voor de woningcorporaties het voordeel hebben dat ze niet voor elke asbestverwijdering als gevolg van mutatie- en klachtenonderhoud een afzonderlijke asbestsloopvergunning hoeven aan te vragen met het bijbehorende tijdverlies. Bij mutatie- en klachtenonderhoud gaat het bijvoorbeeld om het verwijderen van asbesthoudende
Datum 5 januari 2009 19 (85) vloerbedekking, voordat een nieuwe huurder de woning betrekt. Aedes Vereniging voor woningbouwverenigingen, heeft daartoe een protocol Asbestverwijdering bij mutatie- en klachtenonderhoud woningcorporaties (24 september 2007) opgesteld. De Arbeidsinspectie en VROM-Inspectie kunnen met dit protocol instemmen. 4.1.3 Asbestsloopmeldingen Een particulier kan volstaan met een melding als het gaat om (artikel 8.2.1 lid 1 bouwverordening Nieuwegein): a. geschroefde, asbesthoudende platen waarin de asbestvezels hechtgebonden zijn, niet zijnde dakleien, uit een woning of uit een op het erf van die woning staand bijgebouw, voor zover de woning of het bijgebouw niet in het kader van de uitoefening van een beroep of bedrijf worden gebruikt of bedoeld zijn voor gebruik in dat kader en de oppervlakte van de te verwijderen asbesthoudende platen maximaal vijfendertig vierkante meter per kadastraal perceel bedraagt; b. asbesthoudende vloertegels of niet-gelijmde, asbesthoudende vloerbedekking uit een woning of uit een op het erf van die woning staand bijgebouw, voor zover de woning of het bijgebouw niet in het kader van de uitoefening van een beroep of bedrijf worden gebruikt of bedoeld zijn voor gebruik in dat kader en de oppervlakte van de te verwijderen asbesthoudende vloerbedekking of vloertegels maximaal vijfendertig vierkante meter per kadastraal bedraagt. Het doel van de 35 m 2 -grens is de risico s voor de burger te beperken. Met een woning wordt gelijk gesteld een woonkeet, woonwagen of logiesverblijf. Omdat vaartuigen die als woning worden gebruikt (woonboten) geen bouwwerk, maar een object zijn, is niet de gemeente maar de VROM-Inspectie bevoegd gezag. Deze kent echter weer geen meldingsplicht als bewoners uit hun woonboot asbest willen verwijderen, waardoor hier een gat in de wetgeving zit. Meldingen worden door de afdeling Duurzame Ontwikkeling afgehandeld. De melding moet binnen 8 dagen afgehandeld. De particulier ontvangt dan een mededeling onder voorwaarden. De gemeente deelt dan mee dat voor de werkzaamheden geen sloopvergunning nodig is. De voorwaarden beschrijven hoe de particulier het asbesthoudend materiaal veilig kan verwijderen. Voor de particulier is artikel 7 van het Asbestverwijderingsbesluit rechtstreeks van toepassing. 4.1.4 Sloopwerkzaamheden tijdens (ver)bouw Ook bij verbouw zal vaak sprake zijn van enige sloop, waarbij er risico s bestaan voor blootstelling aan asbest. Op grond van artikel 3 van het Asbestverwijderingsbesluit geldt ook dan een asbestinventarisatieplicht, ook in het bijzondere geval dat er geen sloopvergunning/-melding nodig is. Dit wordt echter vaak vergeten. De VROM-Inspectie vraagt gemeenten om bij verbouwingen in gebouwen van voor 1994 bij de aanvrager even goed door te vragen of vanwege de verbouwing de bestaande oude bouwconstructie geheel of gedeeltelijk worden gesloopt, doorgezaagd, doorboord of van gaten wordt voorzien en zo ja, uit welke materialen de constructie bestaat. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het plaatsen van een dakkapel in
20 (85) Datum 5 januari 2009 een open te zagen dakbeschot of het plaatsen van een uitbouw, waarbij de achtergevel wordt gesloopt. 4.1.5 Huidig uitvoeringsniveau Algemeen De uitvoering van de vergunningverlening en de meldingsprocedure particulieren is vastgelegd in de protocollen P050 en P060. Bouwverordening De gemeente beschikt over een vastgestelde bouwverordening. Ten aanzien van asbest is de 11e serie wijzigingen van de model-bouwverordening (het in overeenstemming brengen met het Asbestverwijderingsbesluit 2005) en is op 12 september 2008 in werking getreden. De bouwverordening Nieuwegein wijkt af van de model-bouwverordening, in de zin dat een asbestinventarisatierapport altijd onderdeel moet zijn van de aanvraag om sloopvergunning. In de model-bouwverordening is dit niet het geval. In de 11e serie wijzigingen van de VNG Modelbouwverordening is namelijk uitgewerkt dat de opdrachtgever in dat geval de verplichte asbestinventarisatie niet hoeft bij te voegen in de sloopaanvraag. De opdrachtgever moet echter wel een asbestinventarisatie laten opstellen voor het asbestverwijderingsbedrijf vanwege de asbestrisicoklasseindeling in het ARBO-besluit. Per saldo heeft de opdrachtgever dus geen voordeel van deze uitzondering. Aanvraagformulier De Gemeente Nieuwegein maakt gebruik van het onder auspiciën van de VNG uitgegeven aanvraagformulier (Sdu uitgeverij). Dit is een aanvraagformulier voor álle sloopwerken. Voor het uitsluitend slopen van asbest is geen apart aanvraagformulier. Het SDU aanvraagformulier spreekt nog van BRL5052 als richtlijn voor het inventarisatierapport, terwijl dit inmiddels SC540 moet zijn. Vraag 5 is als volgt is geformuleerd: Welke wijze zal bij het slopen van de niet-asbesthoudende gedeelten van het bouwwerk worden toegepast? De Bouwverordening (art. 8.1.2 lid 2 sub h) kent deze beperking tot de niet-asbesthoudende gedeelten niet. Bij een aanvraag voor een sloopvergunning waarbij ook asbest verwijderd wordt, is het juist van belang om te kunnen toetsen of asbest conform artikel 8.3.5 lid 1 vóóraf aan de sloop selectief verwijderd wordt. De vraag zou daarom conform art. 8.1.2 lid 2 sub h Bouwverordening als volgt kunnen formuleren: Geef een beschrijving van de wijze waarop het slopen zal plaatsvinden. Verder wordt van de gemeente gevraagd voorschriften te stellen aan het scheiden, verpakken en tijdelijk opslaan van het sloopafval op de slooplocatie (art. 8.1.1 lid 4). Hiervoor heeft de vergunningverlener informatie nodig. In de aanvraag zouden daarom vragen over sloopafvalfracties, hoeveelheden, opslag op het sloopterrein en eindverwerker kunnen worden opgenomen. volgt: Beoordeling aanvraag + asbestinventarisatierapport De afdeling Duurzame Ontwikkeling beoordeelt de aanvraag en handelt als
Datum 5 januari 2009 21 (85) De aanvraag wordt buiten behandeling gesteld als het verplichte asbestinventarisatierapport ontbreekt (waarbij de aanvrager eerst in de gelegenheid is gesteld binnen een bepaalde termijn de gegevens aan te vullen). Alleen asbestinventarisaties van SC 540 gecertificeerde asbestinventarisatiebedrijven worden als asbestinventarisatie geaccepteerd. Er wordt getoetst op www.ascert.nl of het asbestinventarisatiebedrijf inderdaad beschikt over een geldig SC 540 certificaat. De aanvraag wordt buiten behandeling gesteld als het verplichte asbestinventarisatierapport (ook na gelegenheid tot aanvulling) niet voldoet, doordat: o Deze onvolledig is. Onvolledig wil zeggen dat de inventarisatie vermeldt dat een of meer ruimten in het gebouw niet zijn onderzocht, terwijl op grond van de aanvraag deze gebouwdelen wel gesloopt gaan worden. Dit is dus iets anders dan de beperking tot type A-onderzoek, waarbij middels vergunningvoorschrift een type B-onderzoek wordt voorgeschreven. o Een risicoklasse-indeling ontbreekt (zonder klasse-indeling kan niet worden verwijderd; strijdig met SC540) o Er geen analysecertificaten (van elke toepassing één) zijn o Er wordt getoetst op www.ascert.nl of het asbestverwijderingsbedrijf dat in de aanvraag is opgegeven inderdaad beschikt over een SC 530 certificaat (dit hoeft niet indien risicoklasse 1 is vastgesteld door het gecertificeerde asbestinventarisatiebureau. Moet wel voor risicoklasse 2 en 3). Vergunningvoorschriften In de sloopvergunningen van de Gemeente Nieuwegein worden rond asbest de volgende voorwaarden opgenomen: Melden van de start van de sloop Opslag, verpakken en (registratie van de) afvoer van asbesthoudend afval Verwijzing naar de (overige) vereisten uit het Asbestverwijderingsbesluit, zoals uitvoering van de sloop door een gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf en het eerst verwijderen van asbest voordat de rest wordt gesloopt. Eindbeoordeling conform artikel 9 Asbestverwijderingsbesluit, binnen twee weken te overleggen. Veel van deze voorwaarden vloeien voort uit rechtstreeks werkende bepalingen en zijn dus overbodig. Er wordt niet verwezen naar de (overige) rechtstreeks werkende bepalingen uit de bouwverordening, Wet milieubeheer en Asbestverwijderingsbesluit. Parapluvergunning woningcorporaties De woningcorporaties in Nieuwegein hebben geen parapluvergunning. Van elke asbestsloop, dus ook voor het verwijderen van asbesthoudende vloerbedekking, wordt apart een sloopaanvraag gedaan. Van Mitros Wonen is bekend dat zij hun hele woningvoorraad laten inventariseren op asbest. Dit is één van de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een paraplusloopvergunning. Indien een woningcorporatie dit wenst zal de Gemeente Nieuwegein een paraplusloopvergunning verlenen, als de woningcorporatie voldoet aan de wet en de voorwaarden zoals opgenomen in het Aedes-protocol.
22 (85) Datum 5 januari 2009 Melding particulieren Asbestsloopmeldingen worden afgehandeld conform protocol P050. Voor meldingen is een door het college vastgesteld (eigen) meldingsformulier beschikbaar. Het meldingsformulier wordt beoordeeld op volledigheid en of de particulier inderdaad met een melding kan volstaan. Op verzoek van de particulier (en alleen dan) komt een buitendienstmedewerker bouwtoezicht van de afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving langs voor advies. In dat geval wordt ook fysiek gecontroleerd of de particulier met een melding kan volstaan. In de mededeling onder voorwaarden wordt de particulier gewezen op: De sloopvergunningsplicht boven de 35 m 2 -grens Dat het asbesthoudende afval gescheiden gehouden moet worden van overige afval. Dat het asbesthoudende afval dubbel verpakt dient te worden in stevig plastic voorzien van waarschuwingsstickers Asbest. Dat het verpakte asbesthoudende afval ingeleverd kan worden bij het afvalbrengstation van de gemeente. In de mededeling onder voorwaarden ontbreekt een verwijzing naar of de letterlijke tekst van artikel 7 van het Asbestverwijderingsbesluit 2005. Om de particulier te ondersteunen kan deze bij het afvalbrengstation gratis verpakkingsmaterialen en persoonlijke beschermingsmiddelen verkrijgen. Daarnaast kan de particulier vanaf 1 januari 2009 het asbesthoudende afval gratis inleveren bij het afvalbrengstation (tot die tijd moest hiervoor een kostendekkend tarief worden betaald). Tevens is een werkwijze geformuleerd waarbij de Gemeente Nieuwegein zicht zal krijgen op de relatie tussen de meldingen en het inleveren van het asbest: bij het afvalbrengstation worden briefkaartjes ingenomen, waarop wordt aangetekend dat de particulier het asbesthoudende afval heeft ingeleverd. Indien een particulier niet van tevoren heeft gemeld, zal ook van deze particulier het asbesthoudende afval, nadat deze het goed heeft verpakt, worden ingenomen en geregistreerd. Vanaf 2009 start een apart communicatietraject gericht op de doelgroep particulieren, om meer bekendheid te geven aan de regelgeving, het feit dat het inleveren gratis is geworden en ervoor te zorgen dat burgers veilig met asbest omgaan. Sloopwerkzaamheden tijdens verbouw Ook bij verbouw geldt vaak een asbestinventarisatieplicht op grond van het Asbestverwijderingsbesluit. In de bouwvergunningen wordt hieraan geen aandacht besteed. Bij vergunningsvrije bouwwerken kan dit via de bouwvergunning sowieso niet worden gereguleerd. 4.1.6 Verbeterpunten Voor wat betreft asbestsloopvergunningen en meldingen is het huidige uitvoeringsniveau op een behoorlijk peil. Er zijn desondanks verbeteringen mogelijk: Algemeen a) Bij de audit van P060 (uitgevoerd op 14 juli 2008 door de medewerker milieuzorg van de afdeling Duurzame Ontwikkeling) is gebleken dat
Datum 5 januari 2009 23 (85) het protocol op een aantal punten niet overeenstemt met de praktijk. Het protocol zal door de beheerder worden aangepast. Aanvraagformulier b) Een afzonderlijk aanvraagformulier te ontwikkelen voor een sloopvergunning asbest. c) Het Sdu aanvraagformulier vervangen door een eigen aanvraagformulier sloopvergunning, met daarin relevante vragen ten aanzien van het sloopafval. Beoordelen aanvraag d) De aanvraag ook te beoordelen of veiligheid van de omgeving (volksgezondheid) wordt gewaarborgd m.b.t. verspreiding van asbest. bijvoorbeeld door het beoordelen van het werkplan op maatregelen om verspreiding tegen te gaan. Vergunningvoorschriften e) In de huidige sloopvergunning verwijzen naar de rechtstreeks werkende bepalingen uit de bouwverordening, Wet milieubeheer en Asbestverwijderingsbesluit, en de (daarom) overbodige voorwaarden uit de sloopvergunning verwijderen. f) In de huidige sloopvergunningen ontbreekt een voorschrift met een termijn voor het afvoeren van asbest (art. 8.1.1 lid 4 Bouwverordening). g) Het verdient aanbeveling in de vergunning een voorschrift op te nemen dat bewijzen van de afvoer van bouw- en sloopafval binnen een bepaalde termijn worden toegestuurd aan de afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving. Parapluvergunning woningcorporaties h) De woningcorporaties zouden actief benaderd kunnen worden om te bespreken of zij in aanmerking (willen) komen voor een parapluvergunning. Verder zou kunnen worden besproken welke informatie de woningcorporaties aan hun huurders verstrekken via hun website of andere kanalen. Van belang is dat huurders worden gewezen op de gevaren van asbest bij onderhoudswerkzaamheden die zij zelf zouden mogen verrichten. Melding particulieren i) De mededeling onder voorwaarden dient de voorschriften van artikel 7 van het Asbestverwijderingsbesluit te bevatten, dan wel daarnaar te verwijzen. j) Indien RMN wordt gebeld door een particulier met vragen over asbest, met RMN afspreken dat deze doorverwijst naar de afdeling Duurzame Ontwikkeling. Overigens wordt in de afvalkalender van RMN al verwezen naar de afdeling Duurzame Ontwikkeling als men vragen heeft over asbest.
24 (85) Datum 5 januari 2009 Sloopwerkzaamheden tijdens verbouw k) In de bouwvergunningen aandacht besteden aan de asbestinventarisatieplicht. 4.2 Toezicht en handhaving op asbestsloop Een goede asbestverwijdering voorafgaand aan de gehele of gedeeltelijke sloop van een asbesthoudend gebouw kost geld. Het is daarom lucratief om te slopen zonder sloopvergunning of de sloopvergunning niet na te leven. Adequaat toezicht en handhaving is daarom nodig. De afdeling Handhaving Bebouwde Omgeving is hiervoor verantwoordelijk. 4.2.1 Toezicht op sloopvergunningen Het toezicht van de gemeente op de slooplocatie is in de nieuwe asbestregelgeving in hoofdzaak een administratieve controle van de papieren van de verantwoordelijke DTA er (Deskundig Toezichthouder Asbest van het gecertificeerde asbestverwijderingsbedrijf). Deze papieren controle gebeurt op een veilige plaats buiten de afzetting, zodat de gemeente in principe geen asbesthoudende gebouwen hoeft te betreden. Voor het toezicht op sloopwerkzaamheden heeft de Vereniging Bouw- en woningtoezicht Nederland een Handreiking Slopen gepubliceerd (april 2007). In deze Handreiking is een voorbeeldchecklist opgenomen met te controleren punten tijdens een sloop. 4.2.2 Illegale sloop Slopen zonder sloopvergunning is een belangrijk lek in de asbestketen. Actief toezicht op illegale sloop is gewenst. Ook toezicht op vergunningsvrije werken en bij bouwvergunningen op asbest is gewenst. Daarvoor is een goed overzicht van de potentieel asbesthoudende gebouwen in de gemeente gewenst op grond van bouwjaar en in het buitengebied van schuren met asbestdaken. 4.2.3 Toezicht op asbestsloopmeldingen Er is geen actief toezicht op het verwijderen van asbest door particulieren. Wel zal een buitendienstmedewerker bouwtoezicht op verzoek van de particulier (meestel voorafgaand aan het doen van een melding) ter plaatse het te slopen asbest bekijken en adviseren. 4.2.4 Handhaving op sterk verweerd/beschadigd asbest Het kan voorkomen dat panden leegstaan en/of bouwvallig worden. De gemeente kan hierop aanschrijven, zodat maatregelen aan het pand worden getroffen. Wanneer het pand asbest bevat, bestaat het risico op verspreiding van asbest in de omgeving en de bodem, bijvoorbeeld door brandstichting, vandalisme of storm. De gemeente kan de eigenaar dan op grond van artikel 1a van de Woningwet en artikel 7.3.2 van de bouwverordening aanschrijven voorzieningen te treffen, waaronder het laten verwijderen van asbest door een gecertificeerd bedrijf.