Energielabel / binnenmilieu rapportage

Pagina 14:00:00 : 1 van 18 Energielabel / binnenmilieu rapportage Demostraat 1 te Demostad

Pagina 14:00:00 : 2 van 18 Rapportgegevens en verantwoording. Opdrachtgever Naam Adres Postcode Plaats : de heer A Kraanenbroek : Demostraat 1 : 1234 AA :Demostad Keuringsinstantie Naam : Adres : <ADRES ADVISEUR> 1 Postcode en Plaats : 0000ab <PLAATS ADVISEUR> Email : UWMAIL@UWMAILADRES.NL Woning Adres : Demostraat 1 Postcode : 1234 AB Plaats :Demostad Woningtype : Hoekwoning / Twee onder één kap Woningsubtype : Twee onder één kap Eigendom : Eigenaar Bouwjaar : 1983 Verantwoording Inspecteur Inspecteursnr. Certificaatnummer advies bedrijf Inspectiedatum Rapportnummer : E.M. de Boer : 2649 : 000000 : 31-5-2010 14:00:00 : 315905840.000 Rapportdatum : 28-6-2010 Inhoudsopgave. Onderdeel van het rapport. Pagina Gegevens en verantwoording. 2 Inhoudsopgave van deze energielabel en -besparingsrapportage. 2 Het energieprestatiecertificaat. 3 Contextuele statistiek met betrekking tot deze woning. 6 Uitleg en advies bij de geadviseerde verbetermaatregelen. 8 Te behalen besparingen bij toepassen van de verbetermaatregelen. 9 Binnenmilieurapportage ventilatie, luchtvochtigheid, stookgedrag, koolmonoxide. 10 Opnamegegevens met betrekking tot dit energielabel. 12 Begrippenlijst bij het energielabel. 15 Disclaimer en bedrijfsinformatie. 18

Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden C (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking met woning(en) van het volgende type mogelijk Twee-onder-een-kap Gebruiksoppervlakte 177,9 m² Opnamedatum 31 mei 2010 Energielabel geldig tot 31 mei 2020 Afmeldnummer 315905840 Adviesbedrijf Woningkeurgroep BV Inschrijfnummer IKB 2088/09 Handtekening Straat Egge Nummer/toevoeging 1-0 Postcode 9472 VE Plaats Zuidlaren Energielabel op basis van een ander representatief gebouw of gebouwdeel? Adres representatief gebouw of gebouwdeel: Nee Standaard energiegebruik voor uw woning Energiegebruik maakt vergelijking met andere woning(en) mogelijk Het standaard energiegebruik is de hoeveelheid primaire energie die nodig is voor de verwarming van uw woning, de productie van warm water, ventilatie en verlichting. De eventuele opbrengst van een zonnepaneel wordt hiervan afgetrokken. Het energiegebruik wordt berekend op basis van de bouwkundige eigenschappen en de installaties van uw woning. Bij de berekening wordt uitgegaan van het gemiddelde Nederlandse klimaat, een gemiddeld aantal bewoners en gemiddeld bewonersgedrag. Het standaard energiegebruik wordt uitgedrukt in de eenheid 'megajoules', dit wordt uitgesplitst naar elektriciteit (kwh), gas (m³) en warmte (GJ). 106.604 MJ (megajoules) 2082 kwh (elektriciteit) 2485 m³ (gas) 0 GJ (warmte)

Advies voor uw woning Een goed moment om energiebesparende maatregelen te treffen is tijdens het plegen van (groot)onderhoud of een verbouwing. De kosten van de energiebesparende maatregelen zullen dan lager zijn. U kunt een advies op maat aanvragen, speciaal op uw situatie afgestemd (maatwerkadvies). De adviseur zet op een rij waar u energie kunt besparen, hoeveel u daarvoor moet investeren en op welke termijn u de investering kunt terugverdienen. Meer informatie over het energielabel en het maatwerkadvies kunt u vinden op www.vrom.nl/energielabel De volgende verbetermaatregelen zijn voor uw woning van belang: Toepassing van HR++ glas HR++ glas is een speciaal type dubbel glas. Het heeft een zeer goede isolerende werking. Door toepassing van HR++glas wordt energie bespaard in uw woning. Het wooncomfort kan ook verbeteren doordat u minder last heeft van de koudeval van ramen en geluid van buiten. HR++ glas Toepassing van een zonnecollector en zonneboiler voor warm water Een zonnecollector op het dak vangt warmte van de zon op en warmt daarmee kraanwater op. Dit warme water wordt in een boilervat opgeslagen en kan gebruikt worden voor douchen etc. Hierdoor hoeft de CV-ketel minder vaak aan om het kraanwater te verwarmen en wordt energie bespaard. Als het kraanwater in het boilervat te koud is, zorgt de CV-ketel voor de naverwarming van het water. Zonneboiler

BIJLAGE Energie-index Voor uw woning wordt een energie-index berekend. Deze bepaalt in welke labelklasse uw woning valt. De letter hieronder geeft de labelklasse van uw woning aan. Het getal geeft de energie-index van de woning aan. De energie-index wordt berekend op basis van de bouwkundige eigenschappen en gebouwgebonden installaties. De berekening gaat uit van een gemiddeld aantal bewoners en gemiddeld bewonersgedrag. C 1,38 (energie-index) Disclaimer De maatregelen die genoemd worden op dit energielabel zijn maatregelen die op dit moment in de meeste gevallen kosteneffectief zijn of dit binnen de geldigheidsduur van het energielabel kunnen worden. Of de genoemde maatregelen daadwerkelijk verantwoord toegepast kunnen worden uit oogpunt van bijvoorbeeld binnenmilieu, comfort, technische mogelijkheden, gezondheid, kosteneffectiviteit en dergelijk is afhankelijk van de huidige specifieke eigenschappen van uw woning. U kunt hierover nader advies inwinnen door bijvoorbeeld een maatwerkadvies. Het energielabel geeft inzicht in het gestandaardiseerd gebouwgebonden primaire energiegebruik en niet in het daadwerkelijke energiegebruik van de gebruikers van uw woning. Daarom komt het jaarlijkse energiegebruik op het energielabel wellicht niet overeen met de informatie op de jaarlijkse energierekening van uw woning. Alleen een volledig ingevuld energielabel is rechtsgeldig.

Pagina 14:00:00 : 6 van 18 Contextuele statistieken met betrekking tot deze bouwperiode. Hoe moet uitslag van het energielabel nu eigenlijk worden geïnterpreteerd voor deze woning? Een van de essentiële zaken in de interpretatie van een energielabel is ook het bouwjaar van een woning. Hoe verhoud de uitslag van het energielabelonderzoek zich tot woningen van hetzelfde bouwjaar. Om u dit inzicht te verschaffen vindt u in in één oogopslag de context van de uitslag van het energielabel in relatie tot andere woningen uit vergelijkbare bouwperiode. Het object aan de Demostraat 1 te Demostad met bouwjaar 1983 heeft een energielabel D met als energie-index 1,98. Toegekende labels aan woningen uit deze periode. Onderstaand ziet u een overzicht waarin het duidelijk wordt hoe bepaalde bouwjaren zich verhouden tot de bijbehorende energielabels. Deze Hoekwoning / Twee onder één kap heeft als bouwperiode 1983. Op basis van de landelijke cijfers ziet u welk label andere woningen met dit bouwjaar verkregen. Overzicht en grafische weergave van verhouding energielabels voor bouwjaar: 1983 C D 0% 0% 0% 5% heeft energielabel heeft energielabel heeft energielabel heeft energielabel A++ A+ A B E 37% heeft energielabel 38% heeft energielabel 13% heeft energielabel C D E A++ A+ A B F G 6% 2% heeft energielabel heeft energielabel F G

Pagina 14:00:00 : 7 van 18 Uitleg en advies per geadviseerde verbetermaatregel. Onderstaand een toelichting en advies per, op het energielabel geadviseerde, maatregel. De maatregelen zijn cursief weergegeven. Deze maatregelen zijn door de inspecteur, ter plaatse, beoordeeld voor deze woning. Bij iedere maatregel treft u naast de toelichting en uitleg, ook adviezen en tips. Uiteraard zijn deze ook weer specifiek afgestemd op de situatie in uw woning. Toepassen isolatie of extra isolatie bij vloeren. Het isoleren van de vloer aan de onderzijde met isolatieplaten, isolatieschuim of folie met luchtkussens. Voordelen: Het comfort van de woning gaat omhoog. De kieren van de vloer waardoor nu nog vocht en koude lucht de woning binnenkomen, worden gedicht. De randen van de vloer worden minder koud. Hierdoor neemt de kans op schimmel af. Het toepassen van isolatie aan de onderzijde vergt geen ruimte in de woning of aanpassing van deuren en kozijnen. Vanwege opstartkosten worden door de meeste bedrijven welke deze producten leveren een minimumprijs in rekening gebracht van circa 1.000,00 In voorkomende gevallen kan het voorkomen dat de huidige ventilatie t.b.v de kruipruimte door het aanbrengen van isolatie wordt gehinderd of belemmerd in het functioneren. Indien van toepassing dienen renovatie -ventilatie- kokers aangebracht te worden na het uitvoeren van deze maatregel, zodat een kruipruimte ten alle tijden voldoende kan blijven ventileren. Voor deze aanvullende maatregelen zullen meerkosten in rekening worden gebracht. Er is tevens geen rekening gehouden met extra kosten voor het maken van bijvoorbeeld een kruipluik indien deze niet aanwezig is, of het ondergraven van een fundering naar een volgend compartiment. Aandachtspunten: Denk aan de afwerking van de randen van de vloer. Randen kunnen koud worden, waardoor schimmel kan ontstaan. Of dit een reëel gevaar is, hangt af van de aansluiting van de vloer op de gevel en/of deze geïsoleerd is. Vraag uw aannemer om advies. Toepassen isolatie of extra isolatie bij daken. Het aanbrengen van isolatie aan de binnenzijde van het hellende dak. Voordelen: Het comfort van de woning gaat omhoog, doordat het dak aan de binnenzijde minder koud wordt en doordat er minder warmte verloren gaat door kieren en naden. De geluidswering van het dak wordt beter. Door het dichten van de kieren en naden komt er minder geluid naar binnen. Vanwege opstartkosten worden door de meeste bedrijven welke deze producten leveren een minimumprijs in rekening gebracht van circa 1.000,00 Toepassen isolatie of extra isolatie bij gevels en/of panelen. Het aanbrengen van isolatie in de ruimte (spouw) tussen de binnenmuur en de buitenmuur. Dit kan door isolerende korrels, pur, parels, minerale glaswollen, vlokken of schuimen via boorgaten van 17 tot 23 mm in het buitenblad van de spouw in te spuiten. Laat deze maatregel altijd uitvoeren door een gecertificeerd spouwmuurisolatiebedrijf. Voordelen: Het comfort van de woning gaat omhoog, doordat de gevel aan de binnenzijde minder koud wordt en doordat er minder warmte verloren gaat door kieren en naden. De geluidswering van de gevel wordt beter. Door het dichten van de kieren en naden komt er minder geluid naar binnen. Indien extra geluidsdemping is gewenst kan gekozen worden voor een steenwol isolatie, dit zal circa 10% kostenverhogend werken op deze maatregel. Isolatie wordt bijna altijd aangebracht door boorgaten van 23 mm, indien kleinere boorgaten noodzakelijk en/of gewenst zijn zal dit veelal leiden tot een meerprijs van circa 30% per m2. Ook voor een breder spouw dan 6 cm zal een meerprijs van circa 1,70 per 1 cm spouw extra isolatiedikte in rekening worden gebracht per m2. Vanwege opstartkosten worden door de meeste bedrijven welke deze producten leveren een minimumprijs in rekening gebracht van circa 1.000,00 In voorkomende gevallen kan het voorkomen dat de huidige ventilatie t.b.v de kruipruimte door het aanbrengen van isolatie wordt gehinderd of belemmerd in het functioneren. Indien van toepassing dienen renovatie -ventilatie- kokers aangebracht te worden na het uitvoeren van deze maatregel, zodat een kruipruimte ten alle tijden voldoende kan blijven ventileren. Voor deze aanvullende maatregelen zullen meerkosten in rekening worden gebracht.

Pagina 14:00:00 : 8 van 18 Uitleg en advies per geadviseerde verbetermaatregel. Toepassen HR-beglazing. Vernieuwing van beglazing kan als aanleiding gebruikt worden om ook ventilatieroosters in het glas aan te brengen. HR++ glas: Het vervangen van het bestaande glas door Hoog Rendement ++ (HR++)glas. Ofwel alleen het glas wordt vervangen, of het glas inclusief kozijn. Deze overweging is afhankelijk van het feit of uw kozijnen aan vervanging toe zijn. Het comfort van de woning gaat omhoog, doordat er geen koude lucht of straling meer van het raam afkomt en er nauwelijks nog condensatie optreedt op het glas. Het comfort gaat verder omhoog, doordat de ventilatieverliezen door kieren en naden afnemen. Dit is met name het geval bij kozijnvervanging. De geluidswering wordt beter, doordat HR++glas beter isoleert. Toepassen HR-Ketel. Dit advies is gegenereerd door de rekenkern die door het Ministerie van VROM is voorgeschreven. Het advies is berekend op basis van de ingevoerde gegevens en genereert een onderhoudshandeling of verbetering waardoor uw energie-index zou kunnen verbeteren. Dit standaard gegenereerde advies is door de inspecteur beoordeeld als praktisch of technisch niet uitvoerbaar. Het kan ook zijn dat er een HR-ketel aanwezig is. Het vervangen van uw huidige ketel door een HR 107-ketel heeft om economische redenen geen zin. Het voordeel dat dit oplevert, weegt niet op tegen een eventuele investering. Toepassen Combi HR-ketel. Combiketel met voorraadvat: VR-, HR 100-, HR 104-, HR 107-ketel. Een combiketel verwarmt zowel de ruimten in het huis als het tapwater. Het gaat om een toestel met een boiler- of voorraadvat. Voordelen: Het tapcomfort neemt toe, doordat er veel meer en sneller warmwater beschikbaar is in vergelijking met een keukengeiser. Een combiketel is goed te combineren met een zonneboiler als deze is voorzien van het NZ-keurmerk voor combiketels. Een waterbesparende douchekop bespaart water en daarmee ook energie, zonder verlies aan comfort. Let op: deze is niet toepasbaar in (directe) combinatie met een keukengeiser/badgeiser, doordat de tapdrempel te hoog is. Toepassen Zonneboiler. De functie van een zonneboilercombi: Een zonneboilercombi zet zonnewarmte in voor ruimte- én tapwaterverwarming. De zonneboilercombi wordt altijd gecombineerd met een naverwarmer in de vorm van een combiketel of gasboiler. U maakt gebruik van de gratis geleverde warmte van de zon. Het comfort verbetert ten opzichte van een keukengeiser en lokale verwarming. Zonnecellen toepassen. Door het gebruik van gratis geleverde elektriciteit van de zon hoeft u minder energie af te nemen van uw energieleverancier en bespaart u op uw elektriciteitsrekening.

Pagina 14:00:00 : 9 van 18 Te behalen besparingen bij toepassen van de verbetermaatregelen. Concrete besparingen op uw vaste lasten. Hieronder ziet u per geadviseerde bouwkundige maatregel de besparing die u hiermee, bij benadering, kunt realiseren voor deze woning. "Toepassen isolatie of extra isolatie bij vloeren" levert een jaarlijkse besparing van ca. : 183 "Toepassen isolatie of extra isolatie bij daken" levert een jaarlijkse besparing van ca. : 211 "Toepassen isolatie of extra isolatie bij gevels en/of panelen" levert een jaarlijkse besparing van ca. : 64 "Toepassen HR-beglazing" levert een jaarlijkse besparing van ca. : 241 "Toepassen HR-Ketel" levert een jaarlijkse besparing van ca. : n.v.t. "Toepassen Combi HR-ketel" levert een jaarlijkse besparing van ca. : 544 "Toepassen Zonneboiler" levert een jaarlijkse besparing van ca. : 166 "Zonnecellen toepassen" levert een jaarlijkse besparing van ca. : 180 Het toepassen van de hierboven geadviseerde maatregelen kan in deze woning een besparing opleveren van 1.590 per j aar op de totale energiekosten! Wanneer u alle maatregelen tegelij k uitvoert zal de besparing iets lager liggen omdat sommige besparingen elkaar kunnen overlappen.

Pagina 14:00:00 : 10 van 18 Binnenmilieurapportage voor deze woning. Waarom een binnenmilieurapportage? Er zijn twee hoofdoorzaken waarom deze binnenmilieurapportage is opgenomen binnen dit energielabel en -besparingsrapport. 1. Het sluit aan bij het streven naar een verlaging van energieverbruik, daar er bij een goede beheersing van het binnenmilieu van een woning op eenvoudige wijze een groot voordeel is te behalen. 2. In toenemende mate word het binnenmilieu van een woning bepalend voor de gezondheid van de bewoners. Het is het gebied waar uiterst zorgvuldig moet worden gezocht naar een goede balans tussen enerzijds gezondheids- en anderzijds milieuaspecten. Daar het bestaande woningbestand in toenemende mate is (na-)geïsoleerd, verandert het binnenmilieu van woningen. Bij naisolatie verandert de situatie ten opzichte van de originele bouweigenschappen. Bij nieuwbouw wordt er dermate geïsoleerd dat er in feite geen sprake meer is van natuurlijk ventilatie. Het in toenemende mate ontbreken van natuurlijk ventilatie, heeft soms nadelige gevolgen op de gezondheid. Dit wordt veroorzaakt door een te hoge concentratie van chemische middelen of simpelweg een te hoge luchtvochtigheid. Deze te hoge luchtvochtigheid kan uiteindelijk ook leiden tot alsnog weer een negatief effect op het energieverbruik. Het aanpassen, veranderen en verbeteren van isolatievormen vraagt dus om goede doordenking. In onderstaand rapport wordt de situatie van deze woning verder uitgewerkt. U vindt daarom ook specifieke informatie die juist voor deze woning van toepassing is. Nader uitgewerkte aspecten van het binnenmilieu in deze woning. We werken de volgende onderwerpen, in deze rapportage, specifiek voor deze woning verder uit. Dit zijn de vier zaken die het meeste invloed en/of risico dragen. Tevens zijn dit de punten die het meeste invloed hebben op het verbruik van energie. 1. Ventilatie 2. Luchtvochtigheid 3. Stookgedrag 4. Koolmonoxide Bewust en preventief omgaan met het binnenmilieu. We hopen dat u zich middels dit rapport, nog meer, bewust wordt van het effect van het binnenklimaat van uw woning. Het binnenmilieu van uw woning bepaalt in sterke mate uw gevoelen van comfort, uw gezondheid, de staat van uw woning en de hoogte van uw energierekening. U daarentegen als gebruiker van de woning bepaalt weer in hoge mate de toestand van het binnenmilieu in de woning omdat u kunt beoordelen en beslissen of bepaalde maatregelen genomen of adviezen opgevolgd worden.

Opnamedatum Pagina Rapportnummer : 31-5-2010 14:00:00 : 11 van 18 : Binnenmilieurapportage voor deze woning (vervolg). 1. Ventilatie in deze woning. De woning aan de Demostraat 1 te Demostad is een Hoekwoning / Twee onder één kap met een bouwjaar van 1983. Bepalend voor de ventilatie in deze woning is dat het in de originele bouwkundige staat een enigszins geïsoleerde woning is, wanneer je dit meet naar de huidige eisen. In de oorspronkelijke bouw is voor een deel al rekening gehouden met aanwezigheid van isolatie en het effect daarvan op de ventilatie in de woning. Toch was de ventilatie in de woning, in de oorspronkelijke staat, gedeeltelijk afhankelijk van natuurlijke ventilatie om te voorzien in de aan- en afvoer van verse lucht. Deze natuurlijke ventilatie, waar u zelf ook in kunt voorzien, was in de originele bouwkundige staat ook aanwezig in de woning vanuit naden en kieren in de bouwkundige elementen. Bij later aangebrachte isolatievormen is het risico van het verstoren van de balans in de vochthuishouding van de woning aanwezig. Aandacht voor en een goede controle van de effectiviteit van de aanwezige ventilatie in deze woning zijn erg belangrijk. Deze ventilatie van deze woning geschiedt Gedeeltelijk door natuurlijke, maar ook door mechanische ventilatie. Dit is een veel voorkomende combinatie. Bij deze vorm van ventilatie wordt voor de aanvoer van verse lucht gebruikgemaakt van mechanische toepassingen naast natuurlijke bronnen zoals ramen en roosters. Vaak zorgt in deze combinatie de mechanische toepassing voor de afvoer van lucht en dient er door middel van natuurlijke ventilatie in de aanvoer van verse lucht te worden voorzien. 2. De luchtvochtigheid in deze woning. Een optimale luchtvochtigheid binnenshuis ligt tussen de 45% en de 65%. In deze woning werd tijdens de inspectie een relatieve luchtvochtigheid gemeten van tussen 45% en 65%. 3. Stookgedrag voor deze woning. Voor deze door ons geïnspecteerde woning vonden we de volgende zaken die invloed kunnen hebben op uw stookgedrag. Deze woning heeft als bouwjaar 1983. Dat betekent dat deze woning enigszins geïsoleerde woning is, wanneer je dit meet naar de huidige eisen. In de oorspronkelijke bouw is voor een deel al rekening gehouden met aanwezigheid van isolatie en het effect daarvan op de ventilatie in de woning. Toch was de ventilatie in de woning, in de oorspronkelijke staat, gedeeltelijk afhankelijk van natuurlijke ventilatie om te voorzien in de aan- en afvoer van verse lucht. Deze natuurlijke ventilatie, waar u zelf ook in kunt voorzien, was in de originele bouwkundige staat ook aanwezig in de woning vanuit naden en kieren in de bouwkundige elementen. Bij later aangebrachte isolatievormen is het risico van het verstoren van de balans in de vochthuishouding van de woning aanwezig. Aandacht voor en een goede controle van de effectiviteit van de aanwezige ventilatie in deze woning zijn erg belangrijk. Een factor die grote invloed heeft op uw comfortgevoel en daardoor ook uw stookgedrag beïnvloed is de relatieve luchtvochtigheid in de woning. Bekeken vanuit het stookgedrag en comfortgevoel ligt het vochtpercentage van tussen 45% en 65%, zoals gemeten hebben tijdens de inspectie, in deze woning op een perfect niveau. Stooktechnisch gezien ligt het optimale percentage van de relatieve luchtvochtigheid tussen de 50 en de 60. Binnen die percentages is er een optimale combinatie tussen de vochtigheid die bepaalt hoeveel er gestookt moet worden om een bepaalde temperatuur te bereiken en de gevoelstemperatuur die uw beleving van het comfort bepaalt. De door ons tijdens de inspectie gemeten luchtvochtigheid ligt precies in deze zone. Er is dus sprake van optimale omstandigheden. Wel willen we daarbij aantekenen dat luchtvochtigheid sterk aan omstandigheden onderhevig is. Het vaststellen van de gemiddelde luchtvochtigheid in deze woning vraagt metingen op verschillende tijdstippen en onder verschillende (weers)omstandigheden. 4. Koolmonoxide. Koolmonoxide (CO) ontstaat bij onvolledige verbranding van koolstofhoudende stoffen door een gebrek aan zuurstof. Onder andere fossiele brandstoffen als olie, kolen, gas en hout bevatten koolstof. Koolmonoxide wordt snel in het lichaam opgenomen en bindt zich 300 maal sneller met het bloed dan zuurstof. Daardoor ontstaat zuurstofgebrek in vitale organen en kunnen slachtoffers van een koolmonoxidevergiftiging overlijden. Deze vergiftiging treedt alleen op in slecht geventileerde ruimten. Risico s voor deze woning. De centraleverwarmingsketel in deze woning moet het aardgas dat toegevoerd wordt, kunnen verbranden. Sluit nooit de luchtafvoeren of mechanische voorzieningen af, want in zulke gevallen kan binnen enkele uren de beschikbare voorraad zuurstof zodanig afnemen dat het fatale gevolgen kan hebben. Bij deze woning kunt u in de verleiding komen om - bij extreme kou - kieren en gaten met kranten of lappen dicht te stoppen. De zogenoemde natuurlijke ventilatie is dan niet meer aanwezig, terwijl er ook op geen andere manier geventileerd wordt. Ook het structureel dichtmaken van kieren en naden met behulp van kitafdichting en tochtstrips levert gevaar op wanneer er geen alternatief luchtaan- en afvoersysteem voor in de plaats komt. Preventieve maatregelen: Het jaarlijks laten controleren van uw installatie door een erkend installateur is een goede preventieve maatregel. Ook het afvoerkanaal moet schoon en in orde zijn. Daarnaast moet er voldoende lucht toegevoerd worden.

Pagina 14:00:00 : 12 van 18 Opnamegegevens met betrekking tot het maatwerkadvies. Algemene projectgegevens. Opdrachtgever : de heer A Kraanenbroek Adres : Demostraat 1 Postcode : 1234 AB Plaats : Demostad Datum woning opname : 31-5-2010 14:00:00 Naam EPA-organisatie : Certificaatnummer BRL 9500 : 000000 Naam EPA-adviseur : E.M. de Boer Pers. certificaat nr. adviseur : 2649 Woning gerelateerde projectgegevens. Bouwjaar : 1983 Woningtype : Hoekwoning / Twee onder één kap Woningsubtype : Twee onder één kap Eigendomsverhouding : Eigenaar Ligging voorgevel : Noord Gebruiksoppervlakten. Begane grond : 88,5m2 1ste verdieping : 76,2m2 2de verdieping : 13,2m2 Overige verdiepingen : m2 Totaal gebruiksoppervlak : 177,9m2 Installatie- en ventilatiegegevens. Type verwarming :Individueel Verwarmingstoestel :Cr ketel Tapwater : Combitap Cr Zonnecolletor : Geen Fotovoltaische cellen (PV) : Geen Kierdichting is aanwezig op : Draaiende delen, Kozijnen, Aansluiting dakgevel, Dakplaten, Nokdak, Meterkast, Kruipluik, Ventilatie type Kanalen : Natuurlijke dakgevel toevoer en mechanische afvoer Maatwerk gebruiksgegevens. Gasverbruik (in m3) a : 713 m3 Elektriciteitsverbruik (in kwh) b : 1.995 kwh Berekende stijging energiekosten : 6% per jaar Berekende rente% : 3% Bouwkundige opnamegegevens vindt u uitgebreid terug op de volgende pagina. a Het gemeten gasverbruik wordt gecorrigeerd voor een aantal dingen. De belangrijkste zijn de meetperiode en seizoensinvloeden. Als eerste wordt het gasverbruik omgerekend naar verbruik per jaar. Daarna wordt er gecorrigeerd voor het klimaat. Indien het klimaat tijdens de meetperiode relatief warm was, dan is het gecorrigeerde gasverbruik hoger. b Het getoonde elektriciteitsverbruik bevat niet het verbruik van apparaten! Hierdoor komt het getoonde elektriciteitsgebruik niet overeen met het werkelijk elektriciteitsgebruik. Het getoonde elektriciteitsverbruik bestaat uit elektriciteitsverbruik voor ruimteverwarming, warm tapwater, hulpenergie, voor verlichting, elektriciteitsproductie van het fotovoltaïsche zonne-energiesysteem en van de WKK.

Pagina 14:00:00 : 13 van 18 Opnamegegevens met betrekking tot het energielabel (vervolg). Bouwkundige projectgegevens per bouwdeel. Gevels Naam bouwdeel Oppervlakte m2 RC Waarde Grenst aan Rechterzijde 8,80 1,61 Buiten / Serre West Voorzijde 2,20 0,94 Buiten / Serre Noord Voorzijde 4,90 0,94 Buiten / Serre Noord Rechterzijde 16,10 0,94 Buiten / Serre West Achterzijde 7,00 0,94 Buiten / Serre Zuid Achterzijde 7,50 1,61 Buiten / Serre Zuid Linkerzijde 0,30 1,61 Buiten / Serre Oost Achterzijde 8,10 1,61 Buiten / Serre Zuid Voorzijde 19,60 1,61 Buiten / Serre Noord Dakkapel 4,20 1,30 Buiten / Serre Noord Dakkapel 4,20 1,30 Buiten / Serre Zuid Vloeren Naam bouwdeel Oppervlakte m2 RC Waarde Grenst aan Begane grond 88,50 0,32 Kruipruimte / Grond 1e verdieping 82,20 0,00 2e verdieping 30,00 0,00 1e verdieping 9,60 4,40 Buiten (Vloer) Daken plat Naam bouwdeel Oppervlakte m2 RC Waarde Grenst aan Aanbouw 22,90 2,47 Buiten Dakkapel 3,70 1,30 Buiten Dakkapel 3,70 1,30 Buiten Daken hellend Naam bouwdeel Oppervlakte m2 RC Waarde Grenst aan Voorzijde 33,20 1,47 Buiten Voorzijde 14,20 3,22 Buiten Rechterzijde 43,80 3,22 Buiten Rechterzijde 28,00 1,47 Buiten Achterzijde 24,60 0,39 Buiten Achterzijde 19,10 1,47 Buiten Beglazing Naam bouwdeel Oppervlakte m2 U Waarde (glas incl. kozijn) Grenst aan Voorzijde 4,20 2,90 Buiten / Serre Noord Voorzijde 1,20 2,90 Buiten / Serre Noord Voorzijde 5,10 5,20 Buiten / Serre Noord Voorzijde 1,30 2,90 Buiten / Serre Noord Voorzijde 0,90 2,90 Buiten / Serre Noord Rechterzijde 1,30 2,90 Buiten / Serre West

Pagina 14:00:00 : van 18 Opnamegegevens met betrekking tot het energielabel (vervolg). Rechterzijde 1,50 5,20 Buiten / Serre West Linkerzijde 2,30 2,90 Buiten / Serre Oost Achterzijde 4,20 2,90 Buiten / Serre Zuid Voorzijde 1,00 2,90 Buiten / Serre Noord Dakkapel 2,50 2,90 Buiten / Serre Noord Dakkapel 2,50 2,90 Buiten / Serre Zuid Achterzijde 0,70 2,90 Buiten / Serre Zuid Achterzijde 0,70 2,90 Buiten / Serre Zuid Achterzijde 0,70 2,90 Buiten / Serre Zuid Achterzijde 0,70 2,90 Buiten / Serre Zuid Deuren Naam bouwdeel Oppervlakte m2 U Waarde Grenst aan Voorzijde 2,20 3,50 Buiten / Serre Noord Achterzijde 2,20 3,50 Buiten / Serre Zuid Bovenstaande informatie geeft een weergave van de meest essentiële door ons opgenomen gegevens conform de BRL9500. U kunt middels deze gegevens de ingevoerde gegevens controleren. Een begrippenlijst met verklarende tekst bij deze opnamegegevens kunt u vinden op de volgende pagina s van dit rapport. Heeft u vragen of opmerkingen bel dan 0000000000 of stuur een email naar UWMAIL@UWMAILADRES.NL.

Pagina 14:00:00 : 15 van 18 Begrippenlijst bij het energielabel. A tot Z Op deze en volgende pagina vind u in dit rapport gehanteerde, vaak onbekende, termen terug gesorteerd op alfabetische volgorde. We vertrouwen erop u hiermee van dienst te zijn. Certificaatnummer Dit is het unieke nummer wat de echtheid van een energielabel waarborgt. Certificaatnummers worden, vanuit de overheid, alleen afgegeven aan gecertificeerde bedrijven die werken met inspecteurs die het landelijk examen met goed gevolg hebben behaald. Een certificaatnummer is middels postcode huisnummer combinatie te controleren via een website van de overheid: www. eponline.nl Collectieve ketel Een collectieve ketel wordt gebruikt voor de verwarming van meer dan één woning. Een voorbeeld hiervan is een flat. Er zijn verschillende typen collectieve verwarmingssystemen die variëren van CR-ketels tot en met HR-ketels. Het vervangen van een collectieve ketel is ingrijpend. De beheerder van het gebouw of de vereniging van eigenaren moet hierover een beslissing nemen. CR-combiketel Een CR-combiketel is een (ouder type) verwarmingsketel waarmee ook warmwater gemaakt wordt. CR staat voor Conventioneel Rendement. Het rendement van een CR-ketel is slechter dan dat van een VR- of HR-ketel. De CR-ketel heeft een rendement van 70 tot 80%. Dat wil zeggen dat 20 tot 30% van de gebruikte energie via de schoorsteen verloren gaat. Een CR-ketel is te herkennen doordat er vaak maar één dikke buis (circa 10 cm dik) op de ketel is aangesloten. Dit is de buis waardoor de verbrandingsgassen afgevoerd worden naar buiten. De lucht die voor de verbranding nodig is komt uit het vertrek waar het toestel staat opgesteld. Bij vervanging van een CR-ketel door een VR- of HR-ketel moet er rekening mee gehouden worden dat er een extra buis op de ketel aangesloten moet worden voor de luchttoevoer. Vaak is hiervoor een aanpassing aan de dakdoorvoer of de schoorsteen nodig. Energielabel (energieprestatiecertificaat) Een kwalificatiesysteem waarmee de energieprestatie van woningen tot uitdrukking wordt gebracht. Meer informatie vindt u op pagina 4 van dit rapport en u treft een uitgewerkt energielabel (energieprestatiecertificaat) in deze rapportage aan. Energieprestatie Advies (EPA) Onder een energieprestatie advies wordt in de markt verstaan een verdere uitwerking van het energielabel, waarbij de kosten beter inzichtelijk worden. De adviseur zet op een rij waar u energie kunt besparen, hoeveel u daarvoor moet investeren en op welke termijn u de investering kunt terugverdienen. Er wordt ook gekeken naar de toepasbaarheid van maatregelen. HR-glas HR-glas is zeer goed isolerend glas dat bestaat uit twee gescheiden glasplaten met een vrijwel onzichtbare metalen laag (coating) op het glas, eventueel in combinatie met een gasvulling in de spouw tussen de glasplaten. Het type HR-glas is te vinden op de aanduiding in de aluminiumstrip tussen de twee glasplaten. De maximale Uwaarde bedraagt: 2,0 W/m2K voor HR-glas 1,6 W/m2K voor HR+glas 1,2 W/m2K voor HR++glas. Door de coating op HR- glas kan er een klein verschil in kleurbeleving zijn ten opzichte van dubbel glas. Verder kan er bij bepaalde weersomstandigheden condensvocht aan de buitenzijde van het glas ontstaan, dit is niet schadelijk voor het glas of de kozijnen. HR-ketel combiketel Een HR-combiketel is een verwarmingsketel waarmee ook warmwater gemaakt wordt. HR staat voor Hoog Rendement. Het rendement van een HR-ketel is beter dan dat van een CR- en VR-ketel. Een HR-ketel heeft een rendement van 90-97,5%. HRketels zijn vaak te herkennen aan een sticker, met daarop de term HR100, HR104 of HR107. Dit laatste type ketel is gebruikt bij de bepaling van het investeringsbedrag en de energiebesparing als de HR-combi is geselecteerd. HR-toestellen zijn altijd gesloten verbrandingstoestellen en zijn te herkennen aan de twee dikke buizen (circa 10 cm dik) die op de ketel zijn aangesloten. De lucht die voor verbranding nodig is, wordt van buiten toegevoerd via de ene buis. Via de andere buis worden de verbrandingsgassen naar buiten afgevoerd. Ten opzichte van een gesloten VR-ketel is een HR-ketel te herkennen doordat onderaan de ketel een waterafvoerpijpje aanwezig is. Hygrometer Een Hygrometer is een instrument om vochtigheid van de lucht te meten. Er zijn verschillende andere typen van hygrometers. Een veel gebruikt huis-tuin-en-keuken type gebruikt een menselijke of dierlijke haar onder spanning om de vochtigheid te meten. Ook modernere, elektronische varianten worden gebruikt. Deze gebruiken vaak halfgeleider kristallen waarvan de geleiding afhangt van de luchtvochtigheid. Hygrometers zijn belangrijke meetinstrumenten in musea, broeikassen, sauna's, maar ook in huis.

Pagina 14:00:00 : 16 van 18 Begrippenlijst bij het energielabel (vervolg). Kierdichting Eind jaren 70 zijn in het kader van de Nationale Kierenjacht veel woningen kierdicht gemaakt. Dit betekent dat alle kieren bij bijvoorbeeld de ramen dichtgemaakt zijn. Doordat er minder koude lucht naar binnenkomt, betekent dit een energiebesparing. Maar er loert ook een gevaar bij kierdichting: als een woning kierdicht gemaakt is, dan is het van belang om iedere dag de woning enige tijd te ventileren door ramen of roosters open te zetten. Zie ook de binnenmilieurapportage vanaf pagina 10. Lokale gasverwarming Bij lokale gasverwarming kan met behulp van één toestel één kamer worden verwarmd. Lokale gasverwarming komt vrijwel alleen voor in oudere woningen. Voorbeelden zijn gashaarden en gaskachels: De meeste gashaarden zijn open verbrandingstoestellen die de benodigde lucht uit het vertrek zelf halen. Gaskachels zijn gesloten toestellen. De lucht voor verbranding komt via de gevel naar binnen en de verbrandingsgassen gaan in omgekeerde richting naar buiten. Als de kachel of openhaard uitsluitend gebruikt wordt als sfeerverwarming naast de centrale verwarming, dan hoeft deze niet te worden aangegeven in de berekening. Maatwerkadvies (EPA) Onder maatwerkadvies wordt in de markt verstaan een verdere uitwerking van het energielabel, waarbij de kosten beter inzichtelijk worden. Een maatwerkadvies van Perfectbouw is veel méér dan een maatwerkadvies (epa). De adviseur zet op een rij waar u energie kunt besparen, hoeveel u daarvoor moet investeren en op welke termijn u de investering kunt terugverdienen. Er wordt ook gekeken naar de toepasbaarheid van maatregelen. Mechanische ventilatie In nieuwere woningen is vaak een ventilator aanwezig die vieze luchtjes, vocht en CO2 uit badkamer, keuken en toilet afzuigen. Deze ventilator hangt vaak op de zolderverdieping. De verse lucht wordt bij de meeste woningen via roosters bij de ramen naar binnengebracht. Dit systeem wordt ook wel een mechanisch ventilatiesysteem of mechanische afzuiging genoemd. Kenmerken van mechanische afzuiging zijn: Onder alle weersomstandigheden gecontroleerde luchtverversing Veel minder uitvoeringsgevoelig dan een natuurlijke afvoer Niet uitschakelbaar Soms aanvullende maatregelen noodzakelijk door gevaar terugzuigen rookgassen Er zijn ook (nieuwe) woningen waarin de verse lucht ook via een ventilator naar binnen gebracht wordt. Deze woningen hebben geen roosters bij de ramen. Dit systeem noemen we gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning via een warmtewisselaar. De warmtewisselaar zorgt ervoor dat de uitgaande lucht zijn warmte afgeeft aan de binnenkomende lucht. Dit is comfortabel en bovendien bespaart u op deze manier energie. Een warmtewisselaar wordt ook wel WTW-unit genoemd. Natuurlijke ventilatie In oudere woningen is vaak geen ventilator aanwezig om de vieze luchtjes, vocht en CO2 uit badkamer, keuken en toilet af te zuigen. Zo n woning noemen we een natuurlijk geventileerde woning. In een natuurlijk geventileerde woning moeten (klep) raampjes, roosters en ventilatiekanalen ervoor zorgen dat er voldoende frisse lucht in de woning komt. Luchtverversing in een natuurlijk geventileerde woning komt tot stand via de drukverschillen die onder meer ontstaan door ventilatiekanalen. Om voldoende afvoer via die kanalen te realiseren, dienen de kanalen zorgvuldig gedetailleerd te zijn. Daarnaast is natuurlijke afvoer afhankelijk van weersomstandigheden zoals wind en temperatuur. VR-combiketel Een VR-combiketel is een verwarmingsketel waarmee ook warmwater gemaakt wordt. VR staat voor Verbeterd Rendement. Het rendement van een VR-ketel is slechter dan dat van een HR-ketel, maar beter dan dat van een CR-ketel. De VRketel heeft een rendement van ongeveer 75-85%. VR-toestellen zijn toegepast als open- of gesloten verbrandingstoestellen: Open VR-toestellen zijn te herkennen aan het enkele rookgasafvoerkanaal (circa 10 cm dik). De lucht die voor de verbranding nodig is, komt uit het vertrek waar het toestel staat opgesteld. Bij deze toestellen is voldoende toevoerlucht en een goed functionerend rookgasafvoerkanaal erg belangrijk. Gesloten VR-toestellen zijn te herkennen aan twee dikke buizen (circa 10 cm dik) die op de ketel zijn aangesloten. De lucht die voor verbranding nodig is, wordt van buiten toegevoerd via de ene buis. Via de andere buis worden de verbrandingsgassen naar buiten afgevoerd.

Pagina 14:00:00 : 17 van 18 Begrippenlijst bij het energielabel (vervolg). Warmtepomp Een warmtepomp onttrekt in de winter warmte en in de zomer koelte aan bodem en omgeving. In de winter wordt met de warmte uit de bodem de woning verwarmd; in de zomer wordt met de koelte uit de bodem de woning gekoeld. Woningen met een dergelijk duurzaam klimaatsysteem stoten aanzienlijk minder broeikasgassen (zoals CO2) uit dan gewone nieuwbouwwoningen. Zonneboiler Met een zonneboiler kan warm water worden gemaakt. Bij een woning met een zonneboiler ligt op het dak een grote zwarte plaat, de zonnecollector. Door deze plaat stroomt een vloeistof die door de zon verwarmd wordt, deze warme vloeistof wordt gebruikt om het leidingwater (voor) te verwarmen. In de woning is een groot boilervat aanwezig waarin het warme leidingwater wordt opgeslagen. Dit warme leidingwater kan gebruikt worden voor douchen etc. In sommige gevallen is het boilervat direct onder de zonnecollector op het dak opgenomen. Sommige zonnecollectoren lijken op PV-cellen, maar het zijn twee totaal verschillende systemen. PV-cellen zijn bestemd voor de opwekking van elektriciteit en hebben vaak een gevlekte blauwe of bruine kleur. Zonnecollectoren zijn egaal zwart.

Pagina 14:00:00 : 18 van 18 Disclaimer en uitleg bij de berekeningen in deze rapportage. De inhoud van dit rapport is met grote zorg samengesteld. De inspecteur die dit rapport heeft opgesteld heeft dit gedaan naar aanleiding van een inspectie, ter plaatse, van de woning gelegen aan de Demostraat 1 te Demostad die is uitgevoerd op 31-5-2010 14:00:00. Onze medewerkers zijn erop gericht de opname zorgvuldig en foutloos uit te voeren. Toch vragen wij u de opnamegegevens, zoals u deze terugvindt in dit rapport, zorgvuldig te controleren. Wij voegen dit toe om eventuele door ons, onverhoopt toch gemaakte, fouten te ondervangen. De besparingskansen en maatregelen die in dit rapport worden genoemd zijn slechts bedoeld als een indicatie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend nog aanspraken op worden gemaakt. In onderstaand overzicht vindt u een indicatie van de basisgegevens die wij hebben gehanteerd voor het vaststellen van de besparingen. is evenwel nimmer aansprakelijk voor een onjuiste en/of onvolledige rapportage, noch voor de gevolgen van, door haar in het kader van een opdracht, gemaakte fouten. Behoudens opzet of daarmee gelijk te stellen grove schuld. Bij schade door opzet of grove schuld dient dit schriftelijk en wel binnen maximaal 6 maanden na rapportage datum te worden aangetoond. Deze rapportage heeft een geldigheid van 6 maanden na datum. Elke en alle overige aansprakelijkheidsstellingen en/of schadeclaims worden door nadrukkelijk van de hand gewezen. Aan de inhoud van deze rapportage kunnen geen rechten worden ontleend noch garanties voortvloeien. Voor de besparingen die worden behaald met het toepassen van de bouwkundige maatregelen de worden geadviseerd is gebruik gemaakt van zeer complexe berekeningen binnen een gecertificeerde DGMR rekenkern woningbouw versie 1.8.0.0 in de software. Het certificeringattest wat is toegekend door KIWA is opvraagbaar. Voor het vaststellen van de contextuele statistiek is er gebruik gemaakt van cijfers en informatie die verstrekt word door SenterNovem. SenterNovem is het agentschap van het ministerie van VROM dat de implementatie en realisatie van de energielabelmaatregel onder haar verantwoording heeft. Peildatum van de cijfers voor het vaststellen van de contextuele statistiek is 24-07-2008. De onderliggende waarden voor de berekeningen van de directe besparingen in dit rapport en de berekening voor het omzetten zijn conform de opgave van milieu centraal. Voor het omrekenen van de besparingen naar geld is gerekend met de volgende energieprijzen: elektriciteit 0,22 kwh, water 1,34m 3, gas 0,67m 3. Deze prijzen en besparingen zijn conform de opgave van milieu centraal, prijspeil 2008. De vaststellingen van aantallen, maten en hoeveelheden zijn indicatief voor een woning en gebaseerd op gemiddelden, voor zover deze niet zijn vastgesteld door de inspecteur, tijdens de inspectie ter plaatse. Het gemeten gasverbruik wordt gecorrigeerd voor een aantal dingen. De belangrijkste zijn de meetperiode en seizoensinvloeden. Als eerste wordt het gasverbruik omgerekend naar verbruik per jaar. Daarna wordt er gecorrigeerd voor het klimaat. Indien het klimaat tijdens de meetperiode relatief warm was, dan is het gecorrigeerde gasverbruik hoger. Het getoonde elektriciteitsverbruik bevat niet het verbruik van apparaten! Denk aan televisies, wasmachines en koelkasten. Hierdoor komt het getoonde elektriciteitsgebruik niet overeen met het werkelijk elektriciteitsgebruik van de woning. Dit is enerzijds omdat het verbruik van apparaten moeilijk te bepalen is, anderzijds omdat ze niet of minder relevant zijn voor de bepaling van het energiegebruik voor ruimteverwarming en tapwater. Het getoonde elektriciteitsverbruik bestaat uit elektriciteitsverbruik voor ruimteverwarming, warm tapwater, hulpenergie (ventilatoren en pompen, voor verlichting, elektriciteitsproductie van het fotovoltaïsche zonne-energiesysteem en elektriciteitsproductie van de WKK (Warmte-KrachtKoppeling).