H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding
Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam nodig heeft om goed te functioneren. Het is belangrijk om fit te worden en te blijven. Gezonde voeding zorgt voor weerstand tegen ziektes. Soms lukt het niet om gezond en voldoende te eten. Voor een weekje is dat niet erg, maar als het langer duurt, kan het problemen gaan geven. Als u te weinig energie en voedingsstoffen binnen krijgt, gebruikt uw lichaam de reservevoorraden die opgeslagen zijn in het spier- en vetweefsel. Uw spieren en vet worden afgebroken. U wordt daardoor zwakker en valt af. U wordt sneller moe en heeft minder zin om goed te eten en te bewegen. Het wordt dan steeds moeilijker om weer fit te worden. Wanneer u onbedoeld steeds verder afvalt, bijvoorbeeld meer dan drie kilo in de laatste maand, spreken we van ondervoeding. Ook bij een goed gewicht (of overgewicht) kunt u ondervoed zijn, als door onvoldoende voeding het spierweefsel en lichaamsvet worden afgebroken. Wanneer kan ondervoeding ontstaan? Indien u een langere periode minder goed eet, kan ondervoeding ontstaan. Maar ook tijdens ziekte of herstel kan ondervoeding ontstaan, omdat het lichaam dan meer energie en voedingsstoffen nodig heeft. De kans dat u dan ongewild afvalt is aanwezig.
Wat hebt u nodig? Wij hebben voor u een overzicht gemaakt met daarin de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden. Gemiddeld per dag 1½ tot 2 liter vocht 4 of 5 snee bruin- of volkorenbrood* 2 plakken kaas (40 gram) 4 porties zuivel; neem bij voorkeur volle producten 2 porties fruit 3 tot 4 kleine aardappelen (150-200 gram) of vervanging 5 opscheplepels groente (250 gram) 1 portie vlees, vis, gevogelte, ei of vleesvervangers (100-125 gram) 55 gram smeer- en bereidingsvetten 15 gram ongezouten noten * U kunt 1 snee brood vervangen door: - 1 schaaltje (150 ml) pap (havermout-, griesmeel-, rijste- of karnemelkpap). - 1 schaaltje (150 ml) yoghurt met muesli/cruesli of fruit - 2 beschuiten of knäckebröd - 1 snee krenten- of rozijnenbrood - 1 snee roggebrood - 1 plak ontbijtkoek
Het is niet altijd gemakkelijk om voldoende en gezond te eten. We hebben voor u een aantal adviezen. Mogelijkheden om de voeding energierijk te maken Extra suiker toevoegen. Fantomalt (= voedingssuiker, verkrijgbaar bij apotheek en drogist) toevoegen aan koffie, thee, yoghurt, pap, vruchtenmoes. (Ongeklopte) slagroom of koffieroom verwerken in pap, vla, yoghurt, kwark, melk, karnemelk, chocolademelk, milkshake, appelmoes, vruchtenmoes, gebonden soep, aardappelpuree en saus. Tips voor tussendoortje Plak ontbijtkoek met (dieet)margarine/roomboter. Koek(je). Volle melkproducten (bijvoorbeeld chocolademelk, vla, kwark). Fruit, vruchtensap, compote (met slagroom) (Volkoren)beschuit met (dieet)margarine/roomboter en beleg. Blokjes kaas, plakjes vleeswaren. IJsje, milkshake. Noten, pinda s, chips. Toastjes met salade of vis. Tips bij de broodmaaltijd Dubbel beleg. Ruim (dieet)margarine/roomboter in plaats van (dieet)halvarine. Volle melkproducten in plaats van halfvolle/magere melkproducten. Tips bij de warme maaltijd Voeg indien mogelijk (vloeibare) margarine of boter toe aan groente, jus of aardappelpuree. Extra sausje over groente en/of vlees.
Gebruik bij voorkeur iedere dag 100 gram vlees of vleesvervanger. Dit kan ook in de vorm van ragout, koud vlees, vleeswaren, vis, ei, vegetarische producten, kaas of noten. Algemene tips en adviezen Eet samen met anderen. Denk aan maaltijdprojecten in verzorgingshuizen, eten bij familie, buren etc. Kies eten dat gemakkelijk is klaar te maken. Heeft u weinig kracht of beweegt u moeilijk, dan is het handig aangepast keukengerei te hebben. Of vraag iemand u te helpen. Via de thuiszorg kunt u hulpmiddelen aanvragen. Probeer het eten aantrekkelijk te maken. Eet wat u lekker vindt. U kunt uw warme maaltijd thuis laten bezorgen. U kunt gebruik maken van een maaltijdvoorziening zoals tafeltje-dek-je. Door meer te bewegen krijgt u meer eetlust. Probeer elke dag zo mogelijk een (korte) wandeling te maken. Weeg uzelf 1 keer in de week en noteer het gewicht. Schrijf gedurende een paar dagen op wat u allemaal eet en drinkt, op welk moment van de dag en hoeveel. Vergelijk dit met de aanbevolen hoeveelheden. Extra vitamine D Als we ouder worden maakt de huid niet meer voldoende vitamine D aan. De voeding levert niet meer voldoende vitamine D. Daarom is het advies om extra vitamine D te gebruiken. Aan vrouwen tussen 50-70 jaar wordt 10 mcg/dag (400 IE) en aan alle ouderen vanaf 70 jaar wordt 20 mcg/dag (800 IE) geadviseerd. Het kan zijn dat uw geriater u naar aanleiding van bloedonderzoek, ander advies geeft.
Gezonde voeding op voorraad Zorg dat u een voorraad gezonde voedingsmiddelen in huis heeft voor de dagen dat het niet lukt boodschappen te (laten) doen. Kies als basisvoorraad voor een broodmaaltijd Brood in de diepvries; beschuit, roggebrood of knäckebröd. Vleeswaren voorverpakt of in de diepvries. Muesli, cruesli, Brinta of havermout. Lang houdbare (gesteriliseerde) melk, yoghurtdrank of chocolademelk. Kuipje boter of margarine. (Smeer)kaas of een stukje kaas. Kies als basisvoorraad voor de warme maaltijd Rijst, pasta of aardappelen. Vlees, vis, kip- of kalkoenfilet in de diepvries. Diepvriesgroente of groente in blik of pot. (Dieet)margarine of olie. Fruit of vruchtenmoes in pot of blik. Wat doet u bij? - verlies van eetlust Overleg met uw huisarts of apotheker of de medicijnen die u gebruikt invloed kunnen hebben op uw eetlust en of de dosering kan worden aangepast. - kauwproblemen Als u problemen heeft met kauwen kunt u brood nemen zonder korst of het vervangen door pap. De warme maaltijd kan worden gemalen of fijngeprakt. Raadpleeg uw tandarts bij gebitsproblemen. - droge mond Neem iets te drinken bij het eten, bijvoorbeeld volle melk of vruchtensap.
Hoe verder? Door u zelf regelmatig te wegen kunt u veranderingen in uw gewicht volgen. Lukt het niet gezond en voldoende te eten? En valt u steeds verder af? Raadpleeg dan uw huisarts of neem contact op met een diëtist in de buurt! Tot slot Mocht u nog vragen hebben neem dan contact op met de afdeling diëtetiek. De afdeling diëtetiek is bereikbaar van maandag t/m donderdag van 8.30 tot 16.00 uur. 0523-27 65 46