Unie van Componisten i.o. P/a: Kloveniersburgwal 47 1011 JX AMSTERDAM unievancomponisten@fvkv.nl Ministerie van OCW Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Mw. mr. M.C. van der Laan Postbus 16375 2500 BJ DEN HAAG Datum: 14 maart 2006 Betreft: Reactie op uw brief, kenmerk DK/M/05/59208, Subsidiëring scheppende toonkunst Bijlage: Voorstel van de Unie van Componisten i.o., ondersteund door het brede muziekveld Geachte mevrouw Van der Laan, Uw aanvankelijke voornemen om het Fonds voor de Scheppende Toonkunst op te heffen en onder te brengen bij het FAPK heeft tot grote ongerustheid geleid in muzikaal Nederland. Voor de Tweede Kamer was dit aanleiding om op 6 december 2005 de motie Dittrich c.s. onder nummer 103/147 aan te nemen. Deze motie bood het veld de mogelijkheid om binnen zes maanden te komen met een voorstel dat als alternatief zou kunnen dienen voor uw plannen. Vervolgens heeft u in uw brief van 27 december 2005 het muziekveld laten weten suggesties voor een breed gedragen alternatief te verwelkomen. Deze suggesties dienen vóór 15 maart in uw bezit te zijn. Naar een Fonds voor het Componeren Het is de Unie van Componisten i.o. een groot genoegen om u een, in de muzieksector zeer breed gedragen, voorstel te doen met betrekking tot een nieuwe invulling van het Fonds voor de Scheppende Toonkunst in Nederland. Als werktitel voor het vernieuwde fonds hanteren we de naam Fonds voor het Componeren (FvhC). De Unie van Componisten i.o. is een alliantie tussen Componisten 96, de Beroepsvereniging van Improviserende Musici en het Genootschap van Nederlandse Componisten. Met trots en vreugde vermelden we de toenadering tussen de grootste beroepsverenigingen voor componisten in Nederland. De belangenbehartiging van professionele componisten in Nederland gaat hiermee een nieuwe periode tegemoet. We hebben vermeden om in deze fase te zeer in de details van een toekomstige inrichting van het FvhC te treden. Onderhavig document schetst de uitgangspunten en condities waarover de Unie van Componisten i.o. zich ondubbelzinnig uitspreekt. Wij tenderen naar een Fonds voor het Componeren dat in autonomie kan functioneren. Om de uitgangspunten en condities van het FvhC zoals verwoord in het communiqué voortvarend uit te werken, stellen wij voor dat u een kleine commissie instelt die bestaat uit externe, onafhankelijke leden. Deze commissie verdiept zich in de details rondom de nieuwe inrichting en werkwijze van het FvhC en de overgang van de oude naar de nieuwe situatie. In een periode van zes weken zou deze commissie zonder last of ruggespraak tot resultaat moeten komen. Er resteert dan voor u voldoende tijd om op basis van dit advies in juni 2006 tot uw definitieve besluit te komen. Unie van Componisten i.o. 1/6
In deze commissie zal ons inziens in ieder geval de volgende deskundigheid aanwezig moeten zijn: - een brede visie ook vanuit internationaal perspectief - op het muziekleven en de klassieke en hedendaagse genres daarbinnen; - actuele kennis van de muziekpraktijk, de podia en de ensemblecultuur; - bestuurlijke en juridische deskundigheid, kennis van de infrastructuur en inrichting van fondsen; - uitstekende contacten in het politiek-bestuurlijke netwerk; - een aansprekende voorzitter. De Unie i.o. kan u desgewenst personen voordragen die uitstekend passen in bovenstaand profiel. Een breed gedragen voorstel In uw brief van 27 december refereert u aan de verdeeldheid in het veld waardoor het voor u helaas niet gemakkelijk was uit de vele reacties een alternatief te destilleren. Deze situatie is nu volstrekt veranderd. Het mag bijzonder genoemd worden dat de componistenverenigingen en de muziekwereld erin geslaagd zijn de gelederen te sluiten. Voor een volledig overzicht van de instellingen en organisaties uit de muziekwereld die ons voorstel onderschrijven en betrokken willen zijn bij de uitwerking ervan, verwijzen wij naar de ondertekening van het communiqué. Wij hopen dan ook van ganser harte dat het communiqué voor u aanknopingspunten biedt om een besluit uit te werken dat gebaseerd is op een breed gedragen visie van het veld, waardoor een nieuwe start geboden kan worden voor een goede en veerkrachtige ondersteuning van de scheppende toonkunst. Wij zouden het bijzonder op prijs stellen om in een gesprek met u onze voorstellen nader te kunnen toelichten en uw reacties en vervolgstappen te kunnen vernemen. Met hoogachting, Joost Buis Voorzitter Beroepsvereniging van Improviserende Musici Geurt Grosfeld, voorzitter Genootschap van Nederlandse Componisten Martijn Padding, voorzitter Componisten 96 Unie van Componisten i.o. 2/6
Naar een Fonds voor het Componeren Communiqué van de Unie van Componisten i.o., ondersteund door het brede muziekveld 1 Dit communiqué van de Unie van Componisten i.o. spreekt zich uit over de overheidsondersteuning van professioneel werkende componisten in Nederland. Daarmee zet de Unie een eerste stap in de richting van een breed gedragen visie op het professionele Nederlandse muziekleven. 1) Preambule Het muziekleven over de afgelopen decennia overziend stelt de Unie i.o. vast dat: - het huidige muziekleven in verhoogd tempo nieuwe (grensoverschrijdende) genres en stijlen ontwikkelt; - Nederlandse componisten en improvisatoren internationaal school maken; - de integratie van nieuwe media in composities en uitvoeringen een enorme vlucht neemt; - binnen de theaterwereld het werken met componisten een normaal verschijnsel is geworden; - invloeden van bijvoorbeeld de pop, de niet-westerse muziek, de jazz en de geïmproviseerde muziek hebben geleid tot nieuwe componeerstijlen en methodes, en tot vernieuwing van de uitvoeringspraktijk; - zowel de digitalisering van productie, reproductie en distributie van muziek als computertoepassingen voor muziek het muziekleven ingrijpend hebben veranderd; - de positie van componisten van niet-commerciële muziek door expansie van de muziekindustrie en veranderingen op het gebied van auteursrecht flink onder druk is komen te staan; - de Europese regelgeving en samenwerking in toenemende mate een rol speelt in de organisatie van het culturele leven. Het is daarom nodig dat de overheid zich voldoende sterk maakt voor de sector en meebeweegt met nieuwe ontwikkelingen. Het oude Fonds voor de Scheppende Toonkunst moet worden omgevormd naar een fonds met een nieuw bestuur en een nieuwe visie. Een fonds dat het mogelijk maakt dat componisten uit verschillende disciplines en achtergronden hun vak op professioneel niveau kunnen uitoefenen. De voorlopige werknaam: Fonds voor het Componeren (FvhC). 1 Zie de bijgevoegde lijst van instellingen en organisaties Unie van Componisten i.o. 3/6
2) Doelen Fonds voor het Componeren Kerndoelen - het stimuleren van structurele en substantiële investeringen in het professionele componeren; - het bevorderen van het professionele componeren op basis van artistieke uitgangspunten. Nevendoelen - het werkklimaat voor componisten bevorderen in andere sectoren zoals theater, dans, film, educatie en nieuwe media; - betrokkenheid tonen bij een adequate uitvoeringspraktijk; - overheden steunen met visieontwikkeling; - bevordering publieke belangstelling (onderwijs, media, buitenland); - gezicht geven aan het beroep componist in maatschappelijke of sociaal-culturele context (het articuleren van artistieke betekenissen). Om de doelen te bereiken zal het FvhC coalities en samenwerkingsverbanden met anderen moeten aangaan. 3) Vernieuwing Concrete punten waarop de vernieuwing zich tenminste moet richten: - vergroting aantal muzieksectoren; - herijking van de meerjarige ondersteuningsregeling, waarbij het belang van continuïteit moet worden meegewogen; - flexibele budgettering voor genres, gebaseerd op ontwikkelingen in de praktijk van het componeren en met waarborg voor de continuïteit van de verschillende genres; - verbindingen met andere disciplines en fondsen. 4) Condities - de door de Staatssecretaris voor compositorische activiteit gereserveerde gelden dienen ondubbelzinnig geoormerkt te worden; - het FvhC dient bestuurlijk gewaarborgde autonomie te bezitten; - er moet binnen het bestuur diepgaande kennis van het muziekveld aanwezig zijn; het bestuur moet vernieuwingsprocessen binnen de sector kunnen signaleren en haar beleid adequaat op andere sectoren afstemmen; bestuurders mogen niet direct belanghebbend zijn; Unie van Componisten i.o. 4/6
- het FvhC dient sterk te zijn in het aangaan van samenwerkingsverbanden, met name binnen Europa; - er komen heldere toetsingscriteria per sector, gebaseerd op professionaliteit, artistieke kwaliteit, realiseerbaarheid en wegen naar publiek; - beoordeling, verslaglegging, rapportage, beschikkingen en bezwaarbehandeling gebeuren professioneel en onafhankelijk; - doelmatige aansluiting bij vernieuwingen binnen de uitvoeringspraktijk wordt gewaarborgd; - accentverschuivingen in de richting van innovatie mogen de meer traditionele vormen niet verdrukken; - beleidsmatig vorm geven aan communicatie met het veld. 5) Plaatsing van het Fonds voor het Componeren - overheveling naar het FAPK is door de Staatssecretaris niet overtuigend beargumenteerd vanuit een toekomstvisie op componeren; - schaalvergroting heeft niet altijd goede effecten; - doorslaggevend is dat het FvhC langs directe lijnen met makers autonoom aan haar doelstellingen kan werken. Dit document is opgesteld door een werkgroep van de Unie van Componisten i.o., bestaande uit: Cornelis de Bondt Joost Buis Jan Bus Frank van Gompel Geurt Grosfeld Klaas Hekman Klaas ten Holt Martijn Padding Unie van Componisten i.o. 5/6
Dit communiqué wordt onderschreven door: Beroepsvereniging van Improviserende Musici Componisten 96 Genootschap van Nederlandse Componisten Donemus Gaudeamus Vereniging Nederlandse Muziek Ensembles Vereniging Actuele Muziek Podia Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst Nederlands Muziek Instituut Bimhuis Nederlands Toonkunstenaarsregister Stichting Bik Bent Braam Stichting Eye-opener Stichting Strotbrock Industri November Music, internationaal festival voor actuele muziek Theater Kikker Contactorgaan van Nederlandse Orkesten Federatie van Kunstenaarsverenigingen Directie Overleg Dans Dutch Directors Guild Radio Nederland Wereldomroep Kunsten '92 Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties Nederlandse Vereniging van Speelfilmproducenten Buma/Stemra STEIM CNV Kunstenbond FNV KIEM, vakgroep bestuur Klassieke Muziek Ntb, vakbond voor musici Koninklijke Nederlandse Toonkunstenaars Vereniging Netwerk Muziek (Overlegorgaan Nederlandse Conservatoria) Faculteit der Kunsten, Universiteit Leiden Unie van Componisten i.o. 6/6