1 MEI 2011 8 bladzijden deelnemende instellingen N 01 Documentatiecentrum voor Streekgeschiedenis dr. M.Gysseling N 02 Heemkundige Kring Marka vzw WONEN & WERKEN N 03 MIAT en Dienst Monumentenzorg en Architectuur WONEN & WERKEN N 04 STAM, Stadsmuseum Gent infopunt WONEN & WERKEN N 05 Universiteit Gent - Faculteitsbibliotheek Letteren en Wijsbegeerte WONEN & WERKEN WONEN & WERKEN N 06 Amsab - Instituut voor Sociale Geschiedenis Gent ARMENZORG N 07 Archief OCMW Gent ARMENZORG N 08 Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen ARMENZORG N 09 Museum Dr. Guislain ARMENZORG N 10 Universiteit Gent - Museum Morfologie VOEDING N 11 Universiteit Gent - Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen VOEDING N 12 Universiteit Gent - Plantentuin VOEDING N 13 Museum voor Schone Kunsten KUNST N 14 NTGent KUNST N 15 Huis van Alijn vertier N 16 Design museum Gent ARMOE IS EEN TROEF N 17 S.M.A.K. ARMOE IS EEN TROEF N 18 Universiteit Gent - Etnografische Verzamelingen van de Universiteit Gent ARMOE IS EEN TROEF N 19 Universiteit Gent - Museum voor Dierkunde ARMOE IS EEN TROEF N 20 Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën. Rijksarchief Gent N 21 Begijnhof Sint-Elisabeth RELIGIE N 22 Klooster paters ongeschoeide karmelieten RELIGIE N 23 Kunsthal Sint-Pietersabdij RELIGIE N 24 MIAT, NTGent en Dienst Monumentenzorg en Architectuur GEGIDSTE WANDELINGEN EN FIETSTOCHTEN N 25 Democratie 2000 GEGIDSTE WANDELINGEN EN FIETSTOCHTEN N 26 Gandante GEGIDSTE WANDELINGEN EN FIETSTOCHTEN N 27 Gandante GEGIDSTE WANDELINGEN EN FIETSTOCHTEN N 28 Zebrastraat GEGIDSTE WANDELINGEN EN FIETSTOCHTEN Info Centraal infopunt op Erfgoeddag STAM Stadsmuseum Gent Godshuizenlaan 2 9000 Gent T.... 0032 9 267 14 00 Voor meer info kan je terecht bij STAM Stadsmuseum Gent T.... 0032 9 267 14 00 e.... stam@gent.be W.... www.stamgent.be
erfgoeddag WONEN EN WERKEN.... P. 01 ARMENZORG.... P. 02 VOEDING... P. 02 KUNST.... P. 03 VERTIER... P. 03 ARMOE IS EEN TROEF.... P. 04 RELIGIE.... P. 04 GEGIDSTE WANDELINGEN EN FIETSTOCHTEN.... P. 05 Lege portemonnee.... P. 05 Workshops... P. 05 Soep op de stoep... P. 05 STADSPLAN... P. 06 armoe troef! De Gentse archieven en erfgoedinstellingen bevatten meer dan voldoende materiaal om aan te tonen dat armoede in het verleden een realiteit was voor velen. Zo werden de vele fabrieks arbeiders in het 19 de -eeuwse Gent dagelijks geconfronteerd met lange werkdagen, lage lonen, slechte huisvesting, povere voeding en zo goed als geen vrije tijd. Leven was voor hen vooral een strijd om te overleven. Ook in het Ancien Regime was armoede structureel aanwezig. De levensomstandigheden van aanzienlijke bevolkingsgroepen waren weinig benijdenswaardig. Verschillende historische gebouwen in Gent herinneren nog altijd aan een eeuwenoude, al dan niet religieuze, armen- en ziekenzorg en liefdadigheid. Vandaag blijft armoede een zeer actueel thema. Daarom nemen armen op deze Erfgoeddag ook zelf het woord. Ondanks de ernst van het onderwerp wordt het op deze Erfgoeddag niet uitsluitend kommer en kwel. De Gentse erfgoed instellingen vullen het thema Armoede op uiteenlopende, soms zeer verrassende wijze in. Culturele rijkdom kan materiele armoede overstijgen. Sommige kunstenaars veranderen de alledaagse banaliteit in een rijke belevenis. Enkele erfgoed instellingen gaan nog verder en bundelen hun activiteiten onder de titel Armoe is een troef!. Armoede in al zijn diversiteit In deze brochure vind je een thematisch overzicht van alle deelnemende archieven en erfgoed instellingen. Stippel zelf een route uit gebaseerd op je interesses of volg op eigen houtje de wandeling of fietstochten die we suggereren. Dat Gent rijk is aan water zal je geweten hebben wanneer je een van de fiets lussen volgt. Tandje bijsteken? Combineer naar hartelust verschillende lussen. Volg je liever de gids? Reserveer dan tijdig een gegidste wandeling of fietstocht. Landelijke betoging tegen Armoede, 15 augustus 1906 / AMSAB - ISG verantwoordelijke uitgever lieven decaluwe botermarkt 1-9000 Gent grafisch ontwerp Ronny en Johny.BE
armoe troef! 01 Wonen en werken 03 MIAT museum voor industriele archeologie en textiel Minnemeers 9... 9000 Gent 09 269 42 00.... www.miat.gent.be zoektocht Kid Kast Kraak! KINDERACTIVITEIT Aan de hand van drie koffers en een kast verken je de 'WereldWijdWerken'. Ze zijn gevuld met allerlei bezittingen van Kristel en haar grootouders. Elk voorwerp stuurt de kinderen op pad, kriskras door de. Gaandeweg ontdekken ze hoe het leven van arbeiders en hun gezinnen de laatste 200 jaar veranderde. Voor kinderen van 6 tot 10 jaar.... Doorlopend open.... tussen 10 en 18 uur Geheel toegankelijk... 04 INFOPUNT STAM - Stadsmuseum Gent Bijlokesite... Godshuizenlaan 2.............................. 9000 Gent 09 267 14 00....www.stamgent.be Armoede in Gent Langs het vaste circuit en in de 'Belichte Stad' verduidelijken gidsen wat armoede in iedere periode van de Gentse geschiedenis betekende. In een reis door de tijd, die aftrapt in de middeleeuwen en eindigt met een toekomstvisie, komt armoede in al zijn facetten aan bod. Voorbeelden uit het verleden, maar ook de cijfers van vandaag tonen dat armoede van alle tijden is Doorlopend open.... tussen 10 en 18 uur Geheel toegankelijk... theatervoorstelling Het MIAT vertelt KINDERACTIVITEIT Een meesterverteller neemt de kinderen mee naar een andere wereld, waar armoede en kinderarbeid het leven van de mensen van begin tot einde bepaalden. Geloof jij je oren ook niet? Voor kinderen van 5 tot 7 jaar en van 8 tot 12 jaar... Om 10u30, 11u30, 14, 15 en 16 uur.... Geheel toegankelijk... 05 Universiteit Gent Faculteitsbibliotheek Letteren en Wijsbegeerte Rozier 44.... 9000 Gent 09 264 38 66.... Een leven op de Blandijn i.s.m. Vakgroep Geschiedenis, Universiteitsarchief Beluik aan de Rasphuisstraat Gent, ca. 1950 / MIAT 01 Documentatiecentrum voor Streekgeschiedenis dr.m.gysseling Begijnhofkerk....Groot Begijnhof 46 9040 Sint-Amandsberg....................... T 09 219 95 18 De Gentse beluiken i.s.m. Heemkundige Kring De Oost-Oudburg, vzw Groot Begijnhof Sint-Amandsberg Het DSMG toont zijn uitgebreide documentatie over de honderden Gentse beluiken uit de 19 de eeuw. Duizenden mensen woonden er samen in reeksen kleine, benepen arbeiderswoningen. Die stonden heel vaak letterlijk in de schaduw van de fabriek. Comfort was beperkt tot enkele gemeenschappelijke toiletten en een pomp op het binnenplein. De meeste verdwenen na WO II. Kom deze geschiedenis ontdekken! Doorlopend open... tussen 10 en 18 uur geheel toegankelijk... 02 Heemkundige Kring Marka vzw Paul Van Tieghem De Ten Berghelaan 2....9030 Mariakerke 0479 24 74 54.... www.heemkringmarka.be op locatie.... Mariakerkeplein 8-9030 Mariakerke wandeling / fietsroute Langs Gentse beluikjes i.s.m. NTGent, Dienst Monumentenzorg en Architectuur Haal een wandel- en fietskaart op in het MIAT, het vertrekpunt van je tocht en volg op eigen houtje een route langs de restanten van textielfabrieken, beluiken en arbeiderswoningen. Onderweg ontmoet je enkele bevoorrechte getuigen, vertellers die in de huid van een beluikbewoner of textielarbeider kruipen en het publiek een beeld geven van de leefomstandigheden in het 19 de -eeuwse Gent. Dit is armoe troef in woord en beeld, van vroeger en nu, van de cité s tot in de schouwburg. Doorlopend.... tussen 10 en 18 uur Er zijn ook gegidste wandelingen en fietstochten.... om 10.30 en 14.30 uur.... zie pagina 5 Lege Portemonnee... zie pagina 5 In het kader van het project UGentMemorie, het virtuele geheugen van de UGent, reconstrueren we het verhaal van het roemruchte Bataviabeluik en het De Vreesebeluik. In de gerenoveerde ruimtes van de Rozier waar de nieuwe faculteitsbibliotheek komt, tonen we zeldzame beelden van de bewogen geschiedenis van vroegere bewoners van de Blandijnberg. Doorlopend open.... tussen 10 en 18 uur Niet toegankelijk.... Lege Portemonnee... zie pagina 5 Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie gratis te bezoeken in alle musea Kinderen en vrouwen in de mijnbouw, 19de eeuw / AMSAB ISG De fabrieksarbeiders van Mariakerke Een mise-en-scène van een interieur, foto s van verdwenen werkmanswoningen, het armenboek van de parochie en vele andere documenten geven een beeld van de levensomstandigheden van de fabrieksarbeiders in Mariakerke rond 1900. Zie en proef wat er op tafel kwam en waan je heel even in het arme verleden van onze gemeente. doorlopend open.... tussen 10 en 18 uur gedeeltelijk toegankelijk... BUS 3 / 6 / 9.... info op www.delijn.be Kinderactiviteiten 03. MIAT 07. Archief OCMW Gent 08. BMLIK 10. Museum Morfologie 19. Museum voor Dierkunde Gezinsactiviteiten 13. Museum voor Schone Kunsten 15. Huis van Alijn 16. Design museum Gent
02 erfgoeddag ARMENZORG 06 Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis Gent 08 Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen Bagattenstraat 174.... 9000 Gent 09 224 00 79... www.amsab.be.................................... Huis van de Mensenrechten.... Nieuwebosstraat 3.... 9000 Gent 09 224 12 15... Over leven De strijd voor sociale zekerheid i.s.m. Curieus vzw, Samenlevingsopbouw Gent vzw Wie vandaag ziek of werkloos wordt of te oud is om te werken, hoeft niet voor zichzelf te zorgen. In België bestaat hiervoor een systeem van bescherming: de sociale zekerheid. Die heeft al honderdduizenden mensen behoed tegen armoede. In deze nemen we de bezoeker mee door twee eeuwen geschiedenis en tonen we hoe die sociale zekerheid stap voor stap werd opgebouwd. doorlopend open....tussen 10 en 18 uur niet toegankelijk.... 07 Archief OCMW Gent Neermeerskaai 1b.... 9000 Gent 09 266 94 02... www.ocmwgent.be... Publiek Geheim Dagboek van een weeskind i.s.m. Universteit Gent Vakgroep Pedagogiek Op basis van een aantal verhalen van oud-weeskinderen en opvoeders nemen we jullie mee naar de Gentse weeshuizen van na 1945. Het leven in deze tehuizen staat in hun geheugen gegrift en dit stukje geschiedenis willen wij niet verloren laten gaan. Authentieke voorwerpen, geluidsfragmenten en originele foto s geven een beeld van hun unieke levensverhalen. Hoe kwamen zij daar terecht? Waar moesten ze slapen? Stapten ze mee in de gekende fanfare? Mochten ze soms op vakantie gaan? Hoe kijken zij terug op deze periode uit hun leven? Het dagboek van weesmeisje Emma vormt de rode draad van ons verhaal. Loopt nog tot 31 augustus 2011.... doorlopend open.... tussen 10 en 18 uur geheel toegankelijk.... workshop Maak je eigen dagboek KINDERACTIVITEIT i.s.m. Universiteit Gent vakgroep Pedagogiek Wil je graag, zoals Emma, je eigen verhaal vertellen en bijhouden? Maak bij ons dan een origineel dagboek met je favoriete kleuren en schrijf over je eigen familie, je lievelingsdier, je mooiste vakantieherinneringen, de ruzie met je vriendin en nog zo veel meer. Je kan er ook de coolste ideeën en je diepste geheimpjes in bewaren. Zo ga je met een uniek, door jou zelf ontworpen dagboek naar huis! doorlopend.... tussen 10 en 18 uur geheel toegankelijk... multimedia presentatie Armoede in Gent van vroeger en nu in woord en beeld Met oude en nieuwe boeken, prenten, video s en een fotoreportage onderzoeken we de beeldvorming over armen en armoede, vroeger en nu. Wat leren ons deze beelden en teksten? Geluidsfragmenten met getuigenissen versterken de beelden. Armen met toneelervaring nemen zelf het woord en brengen in een dialoog hun eigen armoedeverhaal. Kinderen tussen 6 en 12 jaar kunnen in een speelse workshop hun kijk op armoede op een creatieve manier vormgeven. Doorlopend.... tussen 10 en 18 uur niet toegankelijk.... 09 Museum Dr. Guislain J. Guislainstraat 43.... 9000 Gent 09 216 35 95... www.museumdrguislain.be.... Warme baden voor arme mannen Armoede en geestesziekte, het ging goed samen volgens de eerste Belgische psychiater, Jozef Guislain. Voor die armlastige patiënten werd er in 1857 in Gent zelfs een speciale instelling gebouwd, het Hospice Dr. Guislain. In het Museum Dr. Guislain, in het voormalige ziekenhuis, laten we zien hoe deze mensen werden behandeld. Want een arme geesteszieke was niet dezelfde als een rijke. doorlopend open.... tussen 10 en 18 uur gidsbeurt om....13, 14 en 15 uur reservatie nodig... info@museumdrguislain.be.... 09 216 35 95........................... maximum 3 40 plaatsen geheel toegankelijk.... Badtherapie, omstreeks 1900 / Museum Dr. Guislain 10 Universiteit Gent Museum Morfologie Salisburylaan 133.... 9820 Merelbeke 09 264 73 01.... workshop Kostbaar dierlijk materiaal kinderactiviteit Vroeger waren nutsdieren als schapen, geiten en kippen kostbaar bezit als bron van melk, vlees en eieren en voor de bewerking van het land. Wanneer een dier werd geslacht of stierf, werd niets zomaar weggegooid. Ook niet eetbare delen werden optimaal benut en omgevormd tot gebruiksvoorwerpen. Zo deed de urineblaas van een varken dienst als lampenkap. Een workshop in de diergeneeskundige anatomie; een confronterende blik achter de schermen van het nutsdier, vroeger en nu! 11 kinderen van 6 tot 10 jaar.... start 11u, 13u30 of 16u.......... reservatie nodig marjan.doom@ugent.be... maximum 3x10 plaatsen geheel toegankelijk Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken.... Plastinaat van een foetus van een rund (3-4 maanden dracht) Museum Morfologie, Faculteit Diergeneeskunde UGent Universiteit Gent Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen Campus Wetenschappen....S30 Krijgslaan 281.... 9000 Gent 09 264 49 30.... www.sciencemuseum.ugent.be lezing Armoede en honger in de eerste helft van de veertiende eeuw historica Astrid Elbers, Universiteit van Leiden i.s.m. Archeologisch Museum, Etnografische verzamelingen, Museum voor Dierkunde en Museum Morfologie UGent Na de landbouwrevolutie die Europa welvaart bracht, trad eind 13 e eeuw het verval in. De productiecapaciteit van het agrarisch systeem kon geen gelijke tred houden met de bevolkingstoename. Er ontstond hongersnood, armoede, sociale en politieke onrust en bovendien sloeg de pest toe. Deze lezing behandelt de invloed van de voedselschaarste op het voedingspatroon van de 14 e -eeuwse mens. 15 uur....reservatie nodig ScienceMuseum@UGent.be.... of 09 264 49 30...maximum 75 plaatsen gedeeltelijk toegankelijk....
armoe troef! lezing Arme-mensenkost en wetenschap historicus Bart De Wilde i.s.m. Archeologisch Museum, Etnografische verzamelingen, Museum voor Dierkunde en Museum Morfologie UGent In 1895 stierven in Ellezelles 3 mannen na het eten van bedorven ham op een begrafenismaal. Dit is het uitgangspunt voor een verhaal over de voeding van de arbeidersbevolking in de 19 e eeuw en de rol van de wetenschap in de evolutie naar een beter eetpatroon. Zo waren deze overlijdens de aanleiding voor de ontdekking van de bacterie Clostridium botulinum door de Gentse hoogleraar Van Ermengem. 10u30.... reservatie nodig ScienceMuseum@UGent.be... of 09 264 49 30...maximum 75 plaatsen gedeeltelijk toegankelijk.... Tafelen door de eeuwen heen i.s.m. Hotel- en Toerismeschool Spermalie vzw., Archeologisch Museum, Etnografische verzamelingen, Museum voor Dierkunde en Museum Morfologie UGent Arm of rijk, eten en drinken moeten we allemaal. Door de eeuwen heen ontwikkelden we een heel gamma tafelgebruiken, maar arm en rijk hadden noodzakelijkerwijs een drastisch andere visie op voeding. In de Tafelen door de eeuwen heen krijg je een nieuwe kijk op de boeiende geschiedenis van onze tafelgebruiken en hoe arm en rijk hun voedsel nuttigden. 12 Loopt nog tot 27 mei 2011.... doorlopend open....tussen 10 en 18 uur gedeeltelijk toegankelijk.... lege portemonnee.... zie pagina 5 Universiteit Gent Plantentuin K.L. Ledeganckstraat 35.... 9000 Gent 09 264 50 73.... www.plantentuin.ugent.be rondleiding Planten in tijden van schaarste en armoede Wist je dat men tijdens de hongerwinter van 1944-1945 bloembollen at? Inderdaad, sommige planten zijn een grote troef om te overleven bij honger of armoede. Schaarste aan belangrijke gewassen gaf dan weer aanleiding tot zowel conflict als innovatie. Zo joeg de aardappelziekte duizenden Ieren op de vlucht voor de honger. We staan stil bij een selectie van dergelijke planten. doorlopend open................ tussen 10 en 18 uur rondleiding om.... 11, 13, 14.30 en 16.30 uur gedeeltelijk toegankelijk.... lege portemonnee.... zie pagina 5 voor meer informatie over erfgoeddag kan u terecht op www.stamgent.be kunst 13 Museum voor Schone Kunsten Gent Citadelpark - F. Scribedreef 1 9000 Gent 09 240 07 00 www.mskgent.be Eva Mouton leest voor... GEZINSACTIVITEIT Eva Mouton tekent en schrijft. Speciaal voor Erfgoeddag maakt ze verhalen voor jong en oud met de collectie van het museum en het thema Armoe troef als inspiratiebronnen. Vandaag leest Eva haar verhalen voor. Kom naar het Museum voor Schone Kunsten en laat je rondleiden door dit opkomend talent. Deze wandelingrondleiding is geschikt voor kinderen en volwassenen. om 10 en 14 uur geheel toegankelijk Armoe troef! Duik in de vaste collectie van het Museum voor Schone Kunsten en volg een parcours langs enkele werken rond het thema Armoe Troef. We leiden je langsheen werken van o.a. Breughel, Ensor, Meunier, Van de Woestyne, Het schilderij De Aalmoes van J. Sacré werd gebruikt als campagnebeeld voor Erfgoeddag. Het schilderij werd gerestaureerd en is speciaal vandaag te zien in het museum! doorlopend open tussen 10 en 18 uur geheel toegankelijk Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken 14 NTGent Schouwburg Sint-Baafsplein 17 9000 Gent 09 225 01 01 www.ntgent.be Open doekje voor armoede Een kijk op armoede op scène, vroeger en nu i.s.m vzw SIVI (vereniging waar armen het woord nemen), het MIAT en dienst Monumentenzorg. In de lange geschiedenis en het uitgebreide repertoire van het Gentse stadstheater werd armoede vaak verbeeld. Aan de hand van onuitgegeven archiefmateriaal vertelt het NTGent een historisch verhaal over die verbeeldingskracht. Maar het thema blijft niet beperkt tot een verhaal op scène. Enkele mensen met een hart voor cultuur brengen vanuit hun armoede-ervaring een persoonlijke reflectie op het archiefmateriaal en de manier waarop zij de omgeving van het stadstheater ervaren. Individueel bezoek aan het archiefmateriaal doorlopend van 10 tot 18u gegidste rondleiding in de schouwburg met aansluitend getuigenissen van vzw SIVI om 10, 11, 12, 14, 15, 16 uur / duur 1 uur vertier 15 Huis van Alijn Kraanlei 65 9000 Gent 09 269 23 50 www.huisvanalijn.be theatervoorstelling Arm Rikske GEZINSACTIVITEIT i.s.m. Spelleke van Folklore Speciaal voor Erfgoeddag halen het Huis van Alijn en het Spelleke van Folklore een spelleke van onder het stof. Meer dan 40 jaar werd het niet meer gespeeld. Arm Rikske is een theatervoorstelling over Rikske, een arme stakker die door Pierke wordt geholpen. Kom Pierke en Rikske helpen bij dit spannende avontuur! om 11u30, 13u30 en 15 uur / duur 30 min niet toegankelijk collectiepresentatie Pierke & co in het museum GEZINSACTIVITEIT i.s.m. Spelleke van Folklore Sinds de jaren 40 is er een poppenkast verbonden aan het museum. Elke zaterdag, in de schoolvakanties en tijdens de Gentse Feesten komen jong en oud Pierke helpen bij zijn avonturen. Vandaag halen we een selectie vrienden van Pierke uit het museumdepot. Daar rusten zo n 200 gepensioneerde poppen van verschillende poppentheaters, vaak ontstaan in de volksbuurten. doorlopend open tussen 10 en 18 uur niet toegankelijk 03 Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken Winnaars van een pierkespop en poppenkastje, eind jaren '60 Huis van Alijn
04 erfgoeddag a r m o e is een t r o e f 16 Design museum Gent... Hotel de Coninck... Jan Breydelstraat 5...9000 Gent 09 267 99 99... www.designmuseumgent.be... zoektocht GEZINSACTIVITEIT Rijk aan creativiteit Design wordt ook vervaardigd uit goedkopere en waardeloze materialen. Het kiezen voor goedkope materialen kan een bewuste keuze zijn, of door bepaalde omstandigheden ingegeven. Het gebruik van een eenvoudige vormentaal hoeft niet per se te getuigen van ideeënarmoede. Op een ludieke manier gaan jong en oud op zoek naar deze voorwerpen en geven een afgedankt object een nieuwe functie... doorlopend tussen 10 en 18 uur... gedeeltelijk toegankelijk... presentatie Design en de Zuidpoort De Zuidpoort is een welzijnsschakel die werkt als een vereniging waar armen het woord nemen. Ze wil armoede en sociale uitsluiting bestrijden. In een eerste samenwerking met het Design museum Gent werd een dvd opgenomen. Momenteel wordt gewerkt aan Zuidpoortkast, een nieuw project die de presentaties en getuigenissen van mensen in armoede op een interactieve manier moeten visualiseren. 17 S.M.A.K. doorlopend tussen 10 en 18 uur... gedeeltelijk toegankelijk... Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken... - Stedelijk Museum voor Actuele Kunst... Citadelpark... 9000 Gent 09 240 76 01...www.smak.be Music stands still Jorge Macchi Lege partituren, de schaduw van een banale nagel op een witte museummuur, gaten in de muur geslagen, muziek die stil staat, de schaduw van een tafelblad op de vloer, een digitale klok gemaakt met ocharme lucifers. Kan het armzaliger? Zalig is zeker het bijzonder poëtische en rijke belevingsveld in de atmosferische wereld van de jonge Argentijn Jorge Macchi. Loopt nog tot 18 september 2011... doorlopend open tussen 10 en 18 uur... i geheel toegankelijk... workshop Gent (no) Tour Naast de aanwezigheid van gidsen in het museum is er de première van Gent (no)tour. Een kunsteducatieve geluidswandeling in en rond het museum. Vertrekkend vanuit de poëtische reflecties van Jorge Macchi gaat de bezoeker met een digitale gids op zoek naar armzalige dingen die we niet meer zien of horen... doorlopend tussen 10 en 18 uur... geheel toegankelijk... Lege Portemonnee...zie pagina 5 18 Universiteit Gent - Etnografische... Verzamelingen van de Universiteit Gent Het Pand... Onderbergen 1...9000 Gent op locatie... Ufo, Sint-Pietersnieuwstraat 33-35.. 9000 Gent Materiële armoede en culturele rijkdom in Afrika i.s.m. Universiteitsarchief UGent In de media wordt het beeld over Afrika bepaald door het cliché van de armoede. Deze expo toont dat mensen in Afrika creatief zijn in het zoeken van oplossingen om materiële armoede te overstijgen. Armoede is dus niet noodzakelijk armoedig. Dat economische armoede een onrecht is, tonen documenten over het studentenprotest tegen armoede in de wereld. 19 Universiteit doorlopend open tussen 10 en 18 uur. geheel toegankelijk... Gent - Museum voor Dierkunde HIKW-gebouw, K.L. Ledeganckstraat 35. 9000 Gent 09 264 52 28 of 0474 97 58 53... www.museumvoordierkunde.ugent.be... workshop KINDERACTIVITEIT Vijverwriemels in je buik! Ogenschijnlijk arm of leeg vijver- en beekwater bevat een rijkdom aan dierlijk leven. De kinderen nemen zelf een waterstaal in het veld, onderzoeken het in het labo met een binoculaire loep, en proberen de dieren te herkennen en te determineren. Ook meegebracht water kan onderzocht worden. Dat wordt uitgevist met een nylonkous. Ingang via de Plantentuin!. Loopt nog tot 24 juli 2011... voor kinderen van 7 tot 12 jaar... 10 en 14 uur... reservatie nodig... dominick.verschelde@ugent.be... 0474 97 58 53...maximum 2x16 plaatsen i geheel toegankelijk... Armoede is een troef! i.s.m. Museum Morfologie (DGK), Etnografische en Archeolog. Coll., Museum voor de Geshiedenis van de Wetenschappen Arme (oligotrofe) biotopen vertonen een rijke biodiversiteit. Zelfs in extreme gebieden vind je aangepaste organismen die de soortenrijkdom van de natuur vergroten. Alleen daar waar de economisch gedreven mens zich bemoeit, verarmt de natuur drastisch. Leer welke dieren je aantreft in nutriënten-arme gebieden en hoe de invloed van de mens heel wat soorten doet verloren gaan. Ingang via Plantentuin. Loopt nog tot 24 juli 2011... doorlopend open tussen 10 en 18 uur. rondleiding om 11u30 en 16 uur... reservatie kan via... dominick.verschelde@ugent.be... of 0474 97 58 53...maximum 2x30 plaatsen geheel toegankelijk... Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken... 20 Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën Rijksarchief Gent Geraard de Duivelstraat 1 9000 Gent 09 225 13 38 of 09 243 97 30 www.arch.be op locatie Crypte Sint-Baafskathedraal Sint-Baafsplein, 9000 Gent Van armendis tot parochiale werken Kerkelijke armenzorg in Gent sinds de middeleeuwen i.s.m. Bisdom Gent Wat doen de Gentse kerken voor hun armen? Hoe lang doen ze dit al? Op welke manier worden ze geholpen? Wie regelt dit? Aan de hand van een in de crypte van de Sint-Baafskathedraal laten het Rijksarchief Gent en het bisdom Gent je kennismaken met een schat aan archiefstukken en voorwerpen die op sprekende wijze het verhaal brengen van de parochiale armenzorg, gisteren en vandaag. Loopt nog tot 22 mei 2011 doorlopend open tussen 10 en 18 uur niet toegankelijk ++++++++++++++++++++++ 21 Begijnhof Sint-Elisabeth Begijnhofkerk, Groot Begijnhof, 9040 Sint-Amandsberg 09 228 23 08, www.grootbegijnhof.be Begijnen en armoedebeleving Teksten en voorwerpen illustreren het leven van de begijnen, dat gekenmerkt werd door eenvoud en soberheid. Volgens R. Grossetste (ca. 1250) leiden zij het meest volmaakte en heilige religieuze leven, door van hun eigen inspanningen te leven en de wereld niet op te zadelen met de last van hun onderhoud. Hij noemt het een nog hogere vorm van armoede en keert zich op die manier tegen de bedelorden. doorlopend open tussen 10 en 18 uur geheel toegankelijk 22 Klooster paters ongeschoeide karmelieten Burgstraat 46, 9000 Gent 09 225 57 87 www.karmel-gent.be rondleiding De intimiteit van het kloosterleven Kom kijken hoe de karmelieten leven in een sfeer van soberheid en eenvoud. Ze leven in eenvoudige cellen met een minimum aan comfort. Zijn de karmelieten, die behoren tot de bedelorden, echt zo arm dat ze moeten bedelen? En is er een verschil met vroeger? Bezoek ook de eigentijdse gastenkamers waar bezoekers de tijd en rust vinden om hun innerlijke rijkdom terug te vinden. Klooster paters karmelieten doorlopend tussen 11 en 17 uur gedeeltelijk toegankelijk ++++++++++++++++++++++ 23 Kunsthal Sint-Pietersabdij Sint-Pietersplein 9, 9000 Gent 09 243 97 30 www.gent.be/sintpietersabdij rondleiding Armoede in de regel, maar ook in de praktijk? Volgens de regel van Benedictus leggen de monniken de gelofte van armoede af. Zij moesten in crisistijden de armen voeden, oblaten opnemen, pelgrims en bejaarden onderdak bieden. Was dit wel hun hoofdbekommernis? Laat je meevoeren doorheen de geschiedenis van de Sint-Pietersabdij: een verleden van spiritualiteit en eruditie tot rijkdom en macht. Een evolutie die leidde tot hun eigen ondergang. doorlopend open tussen 10 en 18 uur rondleiding om 10, 11, 12, 14, 15 en 16 uur niet toegankelijk Centraal infopunt op Erfgoeddag STAM...Stadsmuseum Gent Godshuizenlaan 2.... 9000 Gent T...0032 9 267 14 00
armoe troef! 05 Gegidste wandelingen en fietstochten Reservatie nodig 24 Langs Gentse beluikjes Fiets of wandel samen met een gids langs de restanten van textielfabrieken, beluiken en arbeiderswoningen. Onderweg ontmoet je enkele bevoorrechte getuigen, vertellers die in de huid van een beluikbewoner of textielarbeider kruipen en het publiek een beeld geven van de leefomstandigheden in het 19 de -eeuwse Gent. Dit is armoe troef in woord en beeld, van vroeger en nu, van de cité s tot in de schouwburg. MIAT, NTGent en Dienst Monumentenzorg en Architectuur MIAT, Minnemeers 9, 9000 Gent wandeling 10u30 en 14u30 fietstocht 10u30 en 14u30 publiekswerking.miat@gent.be / 09 269 42 22 niet toegankelijk.... 25 Van Paupers tot Poorters, van Bedelaars tot Burgers Wandel mee door het oudste deel van Gent maak kennis met de manier waarop door de eeuwen heen armoede en sociale uitsluiting werd beoordeeld en bestreden. We leren wat Keizer Karel, Sint-Coleta en Sint-Ivo verbindt met Edward Anseele of Walter De Buck. We wandelen door gezellige, kleine en rustige straatjes en leren iets bij over mensenrechten en de millenniumdoelstellingen... Democratie 2000 Café Trefpunt, Bij Sint Jacobs 18, 9000 Gent 14u30 / duur 2 uur lieve.degrande@gmail.com maximum 20 plaatsen niet toegankelijk.... 26 Godshuizen gasthuizen en hospices - armenen ziekenzorg in Gent De Gentse armenzorg is eeuwenoud. Hoe ontstond de eerste armenzorg? Wat was de rol van de Kerk, de invloed van Keizer Karel en wat deed het Gentse stadsbestuur? Wat was het verschil tussen godshuizen, gasthuizen en hospices? De wandeling loopt langs verdwenen en nog bestaande gebouwen, infirmerieën, spitalen en pesthuizen. Gandante Bisdomplein, 9000 Gent / 14u30 / duur 2 uur info@gandante.be / 09 375 31 61 maximum 25 plaatsen geheel toegankelijk.... 27 In de voetsporen van kanunnik Triest Kanunnik Triest (1760 1836) heeft tijdens zijn leven zo n 8000 armen en mensen in nood opgevangen en onderdak verleend. Als oprichter van 4 verschillende congregaties en talrijke instellingen voor vondelingen, zieken en psychiatrische patiënten is zijn stempel op de Gentse armenen gezondheidszorg onuitwisbaar. Wandel mee in zijn voetsporen. Gandante Molenaarsstraat 28, 9000 Gent 14u30 / duur 2 uur info@gandante.be / 09 375 31 61 maximum 25 plaatsen geheel toegankelijk.... Workshops DeWereldMorgen Doorgrondt de finesses van het vertoog over armoede Welke gevoeligheden zijn er in de beeldvorming en het vertoog over de arme en armoede? In deze redactionele en fotoworkshop kijken we dwars door de anekdotiek die vandaag zo aanwezig is in de mainstream media. En wat kunnen we leren uit de manier hoe armoede vroeger werd besproken en uitgebeeld? Café Trefpunt wordt het perscentrum-voor-één-dag. We publiceren live de resultaten op DeWereldMorgen.be. reservatie nodig keltoum@dewereldmorgen.be maximum 15 plaatsen van 10 tot 18 uur reserveren nodig Erfgoed door het oog van de jonge CJP-lens CJP haalt het Erfgoeddaggebeuren voor de lens van de camera! 30 jongeren tussen 16 en 26 jaar trekken vandaag door Gent. Hun doel? Deze editie van Erfgoeddag voor het nageslacht op de gevoelige plaat vastleggen. Na een stoomcursus onder begeleiding van professionele foto grafen zwermen ze uit over de stad en gaan ze al klikkend aan de slag. reservatie nodig www.cjp.be maximum 30 plaatsen van 10 tot 18 uur 28 De sociale geschiedenis van de Zebrastraat Een gids licht de geschiedenis van De Zebrastraatsite toe. Een realisatie van stadsarchitect Charles Van Rysselberghe, die geschokt door de penibele woonomstandigheden een antwoord wou geven aan de woningnood van vele arbeiders in het Gent van eind 19 de, begin 20 ste eeuw. Hij tekent onbezoldigd het ambitieuze plan voor de site in de Zebrastraat die omwille van zijn ovalen middenplein beter bekend is als De Cirk en ook wel het begijnhof van de socialisten wordt genoemd. Zebrastraat Zebrastraat 32 / 14u / duur 1 uur isolde@zebrastraat.be / maximum 30 plaatsen de site is vrij toegankelijk en de ontmoetingsruimte is open van 10u tot 18u geheel toegankelijk.... 03 Ruil je kleren! Het MIAT heeft een hart voor textiel en duurzaamheid. Neem je kleerkast onder handen. Vind je nog enkele miskopen van goede kwaliteit? Geef ze een tweede leven en ruil ze voor een ander stuk. Of laat je schminken en breng een bezoek aan de minimarkt met bijzondere ontwerpers. Er zijn kledingrekken met vrouwen-, mannen en kinderkledij. Overgebleven stuks gaan naar een goed doel. 05 Wijsheid voor een nikkel Onder het motto 'Wijsheid voor een nikkel' koop je voor een aalmoes boeken van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte. 11 Stockverkoop Op 1 mei organiseert het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen een stockverkoop van publicaties in eigen uitgave en van dubbels en afgevoerde werken uit haar bibliotheek. 12 Plantenbeurs Ter gelegenheid van de Erfgoeddag gaat in het Palmarium ook de 10 de Lentebeurs door. Voor een prikje kan je op deze niet-commerciële plantenbeurs allerlei leuke en originele tuinplanten vinden. Aangepaste hapjes in het cafetaria! SOEP op DE STOEP Welzijnszorg organiseert i.s.m. De Zuidpoort en Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen Welzijnszorg serveert in ruil voor een vrije bijdrage een dampende beker soep. De opbrengst gaat naar de ruim 150 armoedeprojecten die dagelijks armoede bestrijden in Vlaanderen en Brussel. Een warm gebaar in de strijd tegen armoede. doorlopend van 10 tot 18 uur stam bijlokesite 14/17 Kunstboekenmarkt op het Museumplein Gespecialiseerde boekhandels, antiquariaten, musea, galerijen en particulieren bieden hun beste boeken aan over beeldende kunst, film, fotografie, poëzie, 17 S.M.A.K. stockverkoop Het S.M.A.K. organiseert een grootse unieke stockverkoop van waardevolle catalogi en bijzondere publicaties aan 30%, 40%, 50%, 60%, 70%. Een rijkdom aan woord en beeld in ruil voor een (bijna) lege portemonnee
GRASLEI RAMEN KORENLEI 06 stadsplan 02 09 GEBROEDERS DE SMETSTRAAT H a n d e l s d o k GROENDREEF 27 HUIDEVET TERSKAAI SINT ANTONIUSKAAI 03 24 LEIEKAAI ZUIDKAAI PHOENIXSTRAAT 22 POEL LIEVEKAAI GEWAD 16 J.BREYDELSTR. KOREN MARKT 15 KRAANLEI OUDBURG VRIJDAG MARKT BELFORTSTRAAT OT TOGRACHT VLAS MARKT STEENDAM BAUDELOKAAI DAMPOORTSTRAAT DAM POORT LAND VAN WAASLAAN 25 21 L e i e VOORHOUTKAAI SCHOOLKAAI E.VAN ARENBERGSTRAAT 01 ROOIGEMLAN POL. GEVANGENENLAAN SINT- MICHIELS PLEIN L e i e AJUINLEI PREDIKHERENLEI GENT VELDSTRAAT VOLDERSTRAAT LANG E KRUISSTRAAT ST-BA AFS PLEIN BISDOM PLEIN ST- JACOBSNIEUWSTRAAT KEIZER KARELSTRAAT KOEPOORTKAAI HENRI DUNANTL AAN KOESTRAAT 14 20 26 KASTEELL AAN W a t e r s p o r t b a a n VERENIGDE NATIEL A A N COUPURE RECHTS COUPURE LINKS C o u p u r e LINDELEI RECOLET TENLEI Leie NEDERKOUTER KOUTER J. PL ATEAUSTRAAT WALPOORTSTRAAT BAGAT TENSTRAAT 06 18 05 SINT-PIETERSNIEUWSTRAAT BRABANTDAM FRANKLIN ROOSELVELTLAAN ZUIDSTATIONSTRAAT ZUIDPARKL AAN SINT-ANNA PLEIN NIEUWEBOSSTRAAT 08 VISSERIJ NEERMEERSKAAI 07 04 BIJLOKEKAAI KEIZERPARK N 01 Documentatiecentrum voor Streekgeschiedenis dr. M. Gysseling Groot Begijnhof 46-9040 Sint-Amandsberg N 02 Heemkundige Kring Marka vzw Mariakerkeplein 8-9030 Mariakerke (bereikbaar met bus 3, 6, 9) N 03 MIAT Minnemeers 9-9000 Gent N 04 STAM, Stadsmuseum Gent infopunt Godshuizenlaan 2-9000 Gent N 05 Universiteit Gent - Faculteitsbibliotheek Letteren en Wijsbegeerte Rozier 44-9000 Gent HENLEYKAAI HOLDAAL KON. LEOPOLD II-LAAN CHARLES DE KERCKHOVELAAN CITADELPARK 17 KUNSTL AAN 13 23 CITADELL AAN 28 FRANSE VA A RT BRUSSELSESTEENWEG N 06 Amsab - Instituut voor Sociale Geschiedenis Gent Bagattenstraat 174-9000 Gent N 07 Archief OCMW Gent Neermeerskaai 1B - 9000 Gent N 08 Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen Nieuwebosstraat 3-9000 Gent SINT PIETERSSTATION E. CL AUSL AAN 12 19 BELLEVUESTR. N 09 Museum Dr. Guislain J. Guislainstraat 43-9000 Gent N 10 Universiteit Gent - Museum Morfologie Salisburylaan 133-9820 Merelbeke (wegbeschrijving op www.ugent.be/di) N 11 Universiteit Gent - Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen Krijgslaan 281-9000 Gent KRIJGSL AAN ACHILLES HEYNDRICKXLAAN N 12 Universiteit Gent - Plantentuin K. L. Ledeganckstraat 35-9000 Gent N 13 Museum voor Schone Kunsten Citadelpark - 9000 Gent N 14 NTGent Sint-Baafsplein 17-9000 Gent N 15 Huis van Alijn Kraanlei 65-9000 Gent N 16 Design museum Gent Jan Breydelstraat 5-9000 Gent DE PINTELAAN N 17 S.M.A.K. Citadelpark - 9000 Gent 11 N 18 Universiteit Gent - Etnografische Verzamelingen van de Universiteit Gent Sint-Pietersnieuwstraat 33-35 - 9000 Gent N 19 Universiteit Gent - Museum voor Dierkunde K. L. Ledeganckstraat 35-9000 Gent N 20 Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën. Rijksarchief Gent Crypte Sint-Baafskathedraal - Sint-Baafsplein - 9000 Gent N 21 Begijnhof Sint-Elisabeth Groot Begijnhof - 9040 Sint-Amandsberg N 22 Klooster paters ongeschoeide karmelieten Burgstraat 46-9000 Gent N 23 Kunsthal Sint-Pietersabdij Sint-Pietersplein 9-9000 Gent N 24 MIAT, NTGent en Dienst Monumentenzorg en Architectuur Minnemeers 9-9000 Gent N 25 Democratie 2000 Café Trefpunt - Bij Sint-Jacobs 18-9000 Gent N 26 Gandante Bisdomplein - 9000 Gent N 27 Gandante Molenaarsstraat 28-9000 Gent N 28 Zebrastraat Zebrastraat 32-9000 Gent Wandelen of fietsen op eigen houtje Stippel zelf een route uit gebaseerd op je interesses of volg één van de fietslussen of de wandeling