Extended SDS Steven Van de Broeck adviseur essenscia svb@essenscia.be
Wat is een uitgebreid VIB / extended SDS? Extended SDS = SDS + blootstellingsscenario s (= exposure scenario s = ES) Inhoud volgens annex II REACH identificatie leverancier indeling en etikettering fys-chem eigenschappen...! diverse wijzigingen tov (M)SDS: registratienummer geïdentificeerde en ontraden gebruiken etiketteringselementen in rubriek 2 andere gevaren (PBT, zpzb, stofvorming,...) DNEL s, DMEL s, PNEC s...! Verschillende formats Zie slide format SDS uitgewerkt voor geïdentificeerde gebruiken bevat voorwaarden veilig gebruik volledige levenscyclus: - operationele condities & risicobeheersmaatregelen - humaan & milieu - werknemers & consumenten gebaseerd op chemical safety assessment Zie slide CSA/CSR (extended) SDS = middel om te communiceren over het veilig gebruik van stoffen doorheen de keten 2
CSA / CSR TECHNISCH DOSSIER CSA / CSR : de oorsprong van het blootstellingsscenario chemical safety assessment (CSA) is onderdeel van het registratieproces van stoffen overeenkomstig REACH: Identiteit producent of invoerder Identiteit stof Informatie productie en gebruik Indeling en etikettering Risico-beheersmaatregelen Data intrinsieke eigenschappen stof Testvoorstellen (indien relevant) Blootstellingsinformatie Stof geproduceerd / geïmporteerd in # > 10 T/J Risico-beoordeling mens en milieu PBT- en zpzb beoordeling Stof gevaarlijk of PBT of zpzb Blootstellingsbeoordeling en blootstellingscenario s Risico-karakterisering 3
CHEMICAL SAFETY REPORT CSA / CSR : de oorsprong van het blootstellingsscenario hazard assessment - Stof PBT? - Stof vpvb? - Stof gevaarlijk ingedeeld? Afleiden (no-)effectniveaus humaan: DNEL DMEL milieu: PNEC risk characterization Gevaarlijk of PBT/vPvB? JA exposure assessment NEE blootstellingsniveaus (mens en milieu) (her)evaluatie hazardgegevens STOP - types van down stream gebuiken - operationele condities gebruik - risicobeheersmaatregelen = EXPOSURE SCENARIO S verlagen blootstellingsniveaus oa. door risicobeheersmaatregelen STOP JA blootstellingsniveau effectniveau? NEE 4
Wanneer extended SDS? Pas bij registratie van stoffen meerdere stoffen hebben latere registratiedeadline (31/5/2013 en 31/5/2018) voor ELINCS-stoffen: vanaf update volgende tonnagedrempel Niet voor stoffen uitgezonderd van registratie Intermediairen onder SCC voor stoffen < 10 ton/jaar ongevaarlijke stoffen maw niet voor alle stoffen zal een extended SDS opgemaakt worden!! Anno Q1 2014 nog niet voor alle stoffen waarvoor extended SDS moet opgesteld worden reeds een extended SDS ter beschikking (check rubr. 15 SDS) 5
Inhoud exposure scenario s? Niet (wettelijk) vastgelegd Veel gebruikt formaat: Identificatie van de stof of het mengsel Sectie 1 Titel Korte titel van het blootstellingsscenario Lijst van gebruiksomschrijvingen Bijdragende milieuscenario s Gezondheids bijdragende scenario s Sectie 2 Maatregelen ter beheersing van blootstelling Operationele condities en risicobeheersmaatregelen Sectie 3 Schatting van blootstelling en verwijzing naar bron Sectie 4 Leidraad voor downstream gebruiker om te evalueren of hij binnen de door het blootstellingsscenario gestelde grenzen werkt 6
Aan de slag met ES leverancier A extsds Gebruik 1 Toepassing X leverancier B extsds Stof X Gebruik 2 Toepassing Y leverancier C extsds eigen bedrijf Gebruik 3 Toepassing Z ES s van alle leveranciers nakijken! Per stof per leverancier alle gebruiken nakijken intern en bij DU 7
Wat bij ontvangst van een extended SDS? Gebruiker heeft specifieke wettelijke verplichtingen: Art. 37-4 REACH indien gebruik niet iom blootstellingsscenario opgenomen in ext- SDS: DU stelt een CSR op (tenzij vrijstelling voorzien) Art. 37-5 REACH: DU past risicobeheersmaatregelen toe cfr. SDS, eigen CSR of andere info In praktijk betekent dit: ontvangst ext- SDS met registratienr. Stap 1 Stap 2 Is er een ES waarbinnen gebruik wordt geëvalueerd? Wordt stof gebruikt in overeenstemming met operationele condities? Stap 3 Worden aangegeven RBM s toegepast? 8
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 1: nagaan of gebruik gevat wordt door een ES Screening op basis van ES-titel en use description (vertaal gebruik(en) naar use-descriptoren*) Check ES-titels en gekoppelde combinaties van use-descriptors Zijn er duidelijke afwijkingen (bvb. relevante SU nergens vermeld)? Opmerking: Het ontbreken van een bepaalde PROC betekent niet automatisch dat deze niet afgedekt is. Bepaalde PROC s kunnen andere mee omvatten. steeds te bekijken met leverancier * Gestandariseerd systeem voor communicatie mbt gebruiken SU Sector of Use Waar wordt de stof gebruikt? PC Product Category Type product waarin stof wordt gebruikt PROC Proces Category Hoe wordt de stof gebruikt AC Article Category Type voorwerp waarin stof verwerkt is ERC Environmental release Cat. Hoe komt stof in het milieu elke categorie picklist Gecodeerde manier om gebruiken te omschrijven Gebruikt in het registratiedossier 9
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 1: nagaan of gebruik gevat wordt door een ES 10
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 2: nagaan of gebruik i.o. is met operationele condities Zijn toepaste OC s in overeenstemming met ext-sds? Humaan + milieu OC s: - verbruik stof X (dagbasis, jaarbasis) - blootstellingsduur - temperatuur - druk - fysische toestand stof X -... OC s ext-sds stap voor stap overlopen 11
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 2: nagaan of gebruik i.o. is met operationele condities Blootstelling van werknemers relevante aspecten* level of containment (PROC) concentratie van de stof in een mengsel indoors vs outdoors industrial vs professional duur van de activiteit (blootstelling) procestemperatuur (impact op dampdruk) Duration Modifying factor Listed as > 4 hours 1 Not applicable (default) 1-4 hours 0,6 Avoid carrying out operation for more than 4 hours [OC12] 15 min 1 hr 0,2 Avoid carrying out operation for more than 1 hour [OC11] < 15 min 0,1 Avoid carrying out operation for more than 15 minutes [OC10] * Ecetoc TRA 12
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 2: nagaan of gebruik i.o. is met operationele condities Blootstelling naar milieu relevante aspecten* gebruikte hoeveelheid van de stof (jaar- of dagbasis) vrijgezette hoeveelheid aantal emissiedagen verdunningsfactor in het milieu gebruikte # PLANT vrijgezette # Effluent to WWTP WWTP Emissie na behandeling Fraction going to sludge PEC local PEC local Amount ReleaseFraction Dilution Flow 1 STP discharge efficiency PEC regional * EUSES 13
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 3: nagaan of RBM s worden toegepast Zijn toepaste RBM s in overeenstemming met ext-sds? Humaan + milieu RBM s: - afzuiging - afvalwaterzuivering + rendement - PBM s -. 14
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 3: nagaan of RBM s worden toegepast Blootstelling van werknemers relevante aspecten* Risicobeheersmaatregelen luchtverversing ruimte (natuurlijk gedwongen) aanwezigheid van lokale afzuiging + rendement gebruik van ademhalingsbescherming + rendement * Ecetoc TRA 15
Evalueer overeenstemming SDS/ES stap 3: nagaan of RBM s worden toegepast Blootstelling naar milieu relevante aspecten* Risicobeheersmaatregelen Behandeling emissies + rendement Voor afvalwater: on site waste water treatment + municipal waste water treatment * EUSES 16
Wat na evaluatie overeenstemming SDS/ES? ontvangst ext-sds met registratienr. EVALUEER OVEREENSTEMMING MET SDS EN ES gebruik is i.o.m. SDS en ES OK 12 MAANDEN gebruik is NIET i.o.m. SDS en ES MOGELIJKE OPTIES: OVERLEG MET LEVERANCIER (HER)EVALUATIE GEBRUIK IMPLEMENTEER VOORSCHRIFTEN SDS / ES PAS (INDIEN MOGELIJK) SCALING TOE VERANDER VAN LEVERANCIER STOPZETTEN GEBRUIK ZELF CSR OPSTELLEN = DU-CSA check uitzonderingen art.37-4 totaal gebruik < 1T/j en/of enkel gebruik voor PPORD GEBRUIK MELDEN AAN ECHA 6 MAANDEN 17
Scaling OC/RMM in ES garanderen RCR<1, m.a.w. blootstelling < DNEL of PNEC Scaling : andere set van condities met zelfde niveau van blootstelling op basis van algoritme meegegeven in ES van leveranciers binnen vastgelegde grenzen expert judgement vaak nodig contacteer leverancier voor ondersteuning Diverse aspecten mbt scaling zijn nog onder discussie Mag scaling leiden tot een RCR > dan RCR vermeld in ES? Wat met gebruik van metingen? Moet aanpassing van een determinant steeds gecompenseerd worden? 19
Scaling Voorbeelden van scalable parameters inzake blootstelling naar milieu* gebruikte hoeveelheid aantal emissiedagen vrijgezette hoeveelheid rendement / gebruik van zuiveringstechnieken verdunningsfactor in het milieu * EUSES 20
Scaling Input parameter Generic ES DU ES compliance check Amount used <1 tonnes/day 2 tonnes/day Effectiveness on-site sewage treatment plant (STP) >60% (<40% losses to water) Dilution 10 OK Effluent flow discharge 2000 m3/d OK >90% (<10% losses to water) 21
Conclusie ES lezen en begrijpen is een team effort Kan aanpassing bedrijfsvoering vereisen, bv aankoop, eigen OC/RMM Documenteer evaluatie van ext SDS s Vraag advies aan leverancier in geval van twijfel, bv eigen gebruik, scaling, DU-CSR
Disclaimer Alle gegevens op dit document worden door essenscia vzw/essenscia vlaanderen met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Voor deze informatie worden enkel betrouwbare bronnen aangewend. Ondermeer door de snelle evolutie van de behandelde materie blijft de mogelijkheid bestaan dat de gegevens toch niet volledig accuraat zijn, daarom wijst essenscia vzw/essenscia vlaanderen elke aansprakelijkheid voor fouten of onvolkomenheden af.