2003-2004 aanbod voor groepen
inhoud 1. algemene info 2. vaste tentoonstelling 3. tijdelijke tentoonstelling 1.1. waar en hoe ons te bereiken 1.2. openingstijden 1.3. in het museum 1.4. het museum in cyberspace 2.1. in het De Vestel-gebouw 2.2. in de Janletzaal 2.3. in de kloostervleugel 2.4. nieuwigheden, wijzigingen, sluiting... 3.1. Zee in Zicht 3.2. Fatal Attraction 4. het Brussels Natuureducatiecentrum 5. educatief aanbod voor groepen 2003-2004 6. groepstarieven 5.1. bij de vaste tentoonstelling 5.2. bij tijdelijke tentoonstellingen 5.3. didactisch materiaal voor leerkrachten en leerlingen 5.4. didactische stages voor toekomstige leerkrachten 5.5. gebruik educatieve infrastructuur 6.1. toegang in vrij bezoek 6.2. rondleidingen 6.3. natuurateliers en exploraties 7. reserveren aanbod voor groepen - Museum voor natuurwetenschappen: Alle groepen moeten, ook als ze geen begeleiding door de educatieve dienst wensen, vooraf reserveren! zie deel 7: reserveren. 1. algemene info 1.1. waar en hoe ons te bereiken Locatie en toegangen: Het museum ligt in de Europese wijk van Brussel, vlakbij het Europees Parlement aan de zuidkant van het Leopoldpark (zie plan). Het postadres is: Museum voor Natuurwetenschappen, Vautierstraat 29, 1000 Brussel. Er zijn twee toegangen. De hoofdtoegang langs de Vautierstraat 29 leidt je rechtstreeks naar de ingang van het museum. Via de trappen aan de tweede toegang langs de Waversesteenweg 260 bereik je de esplanade voor de ingang van het museum (trap ontoegankelijk voor rolstoelgebruikers en personen die moeilijk te been zijn; zij gebruiken best de toegang langs de Vautierstraat 29). Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 2
Parkeren: De parking op de esplanade voor het museum noch de Vautierstraat zelf is toegankelijk voor bussen. De buschauffeur kan de groep afzetten aan de Waversesteenweg 260. Omdat het aantal voorbehouden plaatsen voor bussen daar zeer beperkt is, vragen we dat de bussen uitwijken naar de nabijgelegen Jubelparkmusea. Op een afgesproken uur kan de bus de groep opnieuw ophalen aan de Waversesteenweg 260: net voor de bushalte van de MIVB is een op/afstapplaats voorzien. De halte van de MIVB dient vrijgehouden te worden. Op de parking op de esplanade kunnen slechts een beperkt aantal auto s staan. Hou daar rekening mee. Vlakbij de ingang zijn wel twee parkeerplaatsen voor personen met een handicap voorzien; verwittig op 02 627 41 98 om die plaats voor te behouden. De tweede parking aan de Waversesteenweg is momenteel niet toegankelijk. Parkeerplaatsen in de buurt zijn schaars. bus 20 21 leopoldpark B maalbeek schuman wetstraat bus 12 21 22 28 36 67 HM WA schuman bus 12 21 20 22 34 38 54 60 80 95 96 luxemburg etter beeksesteenweg schuman schuman troon bus 34 38 80 60 95 96 luxemburgstraat parnassus belliardstraat montoyerstraat B luxemburg troonstraat kroonlaan straat wiertzstraat vautier waverses teenweg froissartstraat leopoldpark jourdanplein bus 59 jourdan bus 34 80 waaienberg Openbaar vervoer: Het museum raadt ten stelligste het openbaar vervoer aan. Trein: het station Brussel-Luxemburg ligt op 5 à 10 min. wandelen van het museum. Via de doorgang aan het Europees Parlement kom je rechts aan een klein rond punt. De Vautierstraat is de straat die links naar boven gaat. Verbinding met het station Brussel-Luxemburg vanuit de Noord-Zuid-as lukt met treinen richting Namen-Luxemburg, Liers en Louvain-la-Neuve. Meer info bij de NMBS: www.b-rail.be. Metro: vanuit het Centraal Station kan je ook metrolijn 1A of 1B nemen (richting Stokkel of richting Hermann-Debroux) tot aan metrostation Maalbeek. Vandaar uit bereik je het museum na een kwartiertje stappen via het Leopoldpark. Vanuit het Zuidstation neem je metrolijn 2 (richting Simonis) tot aan metrostation Troon. Via de Luxemburgstraat en het Luxemburgplein kom je bij de doorgang naar het Europees Parlement (over het station heen) en zo in de Vautierstraat. Dit neemt eveneens een kwartiertje in beslag. Bus: vlakbij de toegang naar het museum aan de Waversesteenweg 260 ligt de MIVB-halte Waaienberg. Zowel bus 34 (Beurs-Transvaal) als bus 80 (Andromeda-Naamse Poort) hebben deze halte op hun route liggen. Meer info bij de MIVB: www.mivb.irisnet.be. 1.2. openingstijden Schooljaar: het museum is tijdens weekdagen van 9.30 tot 16.45 uur open. Let wel: maandag is vaste sluitingsdag. In het weekeinde is het museum van 10 tot 18 uur open. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 3
Vakantieperiodes: tijdens de herfst-, kerst-, krokus- en paasvakantie zijn we - uitgezonderd maandag - elke dag open van 10 tot 18 uur. Tijdens de zomervakantie (juli en augustus) hanteren we opnieuw het uurrooster van het schooljaar: tijdens weekdagen (uitgezonderd maandag, onze sluitingsdag) van 9.30 tot 16.45 uur en tijdens het weekeinde van 10 tot 18 uur. Sluitingsdagen: maandag, 1 januari, 1 mei, 25 december. 1.3. in het museum Volgende diensten, faciliteiten en weetjes zullen je bezoek vergemakkelijken. Kassa: De groepsverantwoordelijke meldt zich bij de kassa in de inkomhal om de betaling te regelen en de tickets af te halen. Breng best je bevestigingsformulier mee, dan verloopt alles vlotter. Betalen kan cash (niet alles met kleingeld: max. 20 stuks), via bancontact, Visa of Mastercard. De groep kan ondertussen wachten in de hal, maar als het druk is, schuift de groep al best door naar de vestiaire om daar te wachten op de groepsverantwoordelijke. Groepen die pas na ontvangst van een factuur willen betalen, moeten dat bij de reservering melden. Er worden 7,50 dossierkosten aangerekend. Indien er een derde betaler is (bvb. gemeente) dan vragen wij je, samen met de bevestiging, een officiële bestelbon op te sturen. Vestiaire: De bewaakte vestiaire kom je tegen als je vanuit de inkomhal de trappen afdaalt en rechts aanhoudt. Er is een verplicht gebruik van de vestiaire voor rugzakken en jassen. Per groep kan je alles kwijt in één of meer speciale karretjes. Geen kostbare voorwerpen achterlaten. Per karretje krijgt de groepsverantwoordelijke een kaartje met het nummer van de kar. Samen terugkomen is dus de boodschap. Binnenkort zijn er ook vestiairekastjes beschikbaar voor individueel gebruik, afsluitbaar met een sleutel. Het museumbezoek in groep: In het museum kan het zeer druk zijn. Daarom is het de huisregel dat elke jongerengroep door voldoende volwassenen begeleid wordt (voorzie best 1 begeleider per 15 jongeren). De leraren of groepsbegeleiders zijn verantwoordelijk voor het gedrag van hun groep. Ze blijven dus steeds bij hun groep. Suppoosten kunnen te luidruchtige of baldadige groepen ter verantwoording roepen en zelfs vragen het museum te verlaten. Denk eraan: het museum is geen speelplein, iedereen geniet graag van een rustig en kalm bezoek. Zet dus ook je GSM uit. Middagmaal: Het museum heeft geen restaurant, maar wel een cafetaria en een picknickruimte. Je kan plaatsen reserveren in de cafetaria voor het nuttigen van de meegebrachte lunchpakketten als je er de drankjes koopt (reserveren op 02 627 42 22). De cafetaria ligt tegenover de vestiaire en bereik je vanuit de hal als je de trappen afdaalt en links aanhoudt. In de vrije picknickruimte kan je zowel je eigen boterhammetjes als je eigen drankje meebrengen. De plaatsen daar kan je echter niet reserveren: eerst komt, eerst maalt. De picknickruimte ligt naast de grote vitrines met de iguanodons. Let wel op: de picknickruimte zal vanaf mei 2004 gesloten zijn! Er worden wel extra tafels en banken in de tuin voorzien. Uiteraard is het verboden te eten of te drinken in de tentoonstellingsruimtes, de trappenhallen, de liften, de projectiezalen en de hal. Museumwinkel: Alles over de natuur en dieren vind je in de museumwinkel langs de mineralenzaal op de benedenverdieping. De winkel is open van 10 tot 17 uur tijdens weekdagen en van 10.30 tot 18 uur tijdens het weekeinde. Informatie over het aanbod is te verkrijgen op 02 627 44 00. Voor bestellingen van door het KBIN uitgegeven wetenschappelijke publicaties kan je terecht bij de aankoopdienst (02 627 41 19 of Bestellingen@natuurwetenschappen.be). Fotograferen en filmen: Voor particulier gebruik is het toegelaten, ook met flits. Voor fotograferen of filmen op professionele basis neem je eerst contact op met de dienst Communicatie (Michele.Antoine@natuurwetenschappen.be of 02 627 45 36). Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 4
1.4. het museum in cyberspace Webstek: Op onze webstek www.natuurwetenschappen.be vind je heel wat informatie over het museum. Zeker een bezoek waard voor wie een groepsbezoek voorbereidt. E-mail: Al je vragen krijgen zeker een antwoord op volgend adres: info@natuurwetenschappen.be. Echter geen reserveringen mogelijk via e-mail! Cyberzone: Sinds 17 december 2002 kan je in deze speciaal afgebakende ruimte in het museum vrij op onze webstek surfen, maar ook op het world wide web. In de videohoek kan je animatiefilms en video s die door het museum gerealiseerd zijn, bekijken. De cyberzone ligt tussen de museumwinkel en de zaal Beestige Buren. Je mag er gratis gebruik van maken als je een toegangsbewijs voor de permanente tentoonstelling hebt. Het museum is niet verantwoordelijk voor wat bezoekers met deze op het internet aangesloten computers uitrichten. 2. vaste tentoonstelling Voor meer informatie over de inhoud van de zalen: www.natuurwetenschappen.be/museum/expoperm. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 5
2.1. in het De Vestelgebouw (torengebouw aan de ingang van het museum) Insectenzaal: niet alleen insecten, maar de gehele bonte wereld van de geleedpotigen met o.a. schaaldieren, spinachtigen, duizend- en miljoenpoten. Te bereiken via de hal, twee verdiepingen hoger, links tegenover de Schelpenzaal (lift 6 de verd.). Vivarium: hier stelen levende vogelspinnen de show, maar er zijn ook andere spinachtigen zoals schorpioenen, en ook vele soorten insecten, miljoenpoten, amfibieën Het vivarium vind je achteraan in de Insectenzaal. Schelpenzaal: overzicht van de ongewervelde dieren: eencelligen, sponzen, neteldieren, wormen, weekdieren en stekelhuidigen. Te bereiken via de hal, twee verdiepingen hoger, rechts tegenover de Insectenzaal (lift 6 de verd.). Mineralenzaal: overzicht van de kleurrijke wereld van de mineralen. Er is een didactisch gedeelte naast een referentiecollectie. De zaal bevindt zich op de benedenverdieping: twee verdiepingen lager dan de hal (lift 1 ste verd.). Expo + zaal Beestige Buren (dieren in de stad): speelexpo over gekende en minder gekende dieren die zich in de stad thuis voelen. De Beestige Buren zijn te vinden op de benedenverdieping, naast de Cyberzone. 2.2. in de Janletzaal (je komt er via de verbindingsgang vanuit de Mineralenzaal; opgelet: tijdelijke sluiting vanaf november 2004, zie volgende rubriek) Dinosauriërs: de Iguanodonskeletten van Bernissart en de reuzenmodellen van verschillende dino s. Vooraan in de Janletzaal. De Zee tijdens Jura en Krijt: maashagedissen, andere reuzenreptielen en ongewervelde zeedieren. Zijzaal van de Janletzaal. Van Mensen en Mammoeten: evolutie van de mens, de mammoet van Lier, de Neanderthalers van Spy, de fauna van de laatste ijstijd. Achteraan in de Janletzaal. De prehistorische sites (steentijden) van België: Paleolithische en Mesolithische vindplaatsen met hun rijke vondsten. Verhoogd zijplatform achteraan de Janletzaal. 2.3. in de Kloostervleugel (je komt er via de draaitrap tegenover de vitrine van de iguanodons; personen met een handicap gebruiken de lift opzij van de draaitrap; Janletzaal = 1 ste verd.; opgelet: tijdelijke sluiting vanaf februari 2004, zie volgende rubriek). Zoogdierengalerij: 80 van de 107 landzoogdierfamilies zijn hier te bewonderen, systematisch gerangschikt. Drie verdiepingen hoger via de draaitrap aan de iguanodons (lift 4 de verd.). Zaal van de Holhoornigen: Holhoornigen uit de privé-verzameling van J. Henrijean. Deze zaal ligt aan het uiteinde van de zoogdierengalerij (lift 4 de verd.). Dieren van Noord- en Zuidpool: sfeerbeeld met diorama s van de fauna in beide poolgebieden. De zaal bevindt zich op de vierde verdieping vanaf de draaitrap aan de iguanodons (lift 5 de verd.). Walvissenzaal: indrukwekkende verzameling skeletten van recente walvissen en zeeroofdieren. Te bereiken via de zaal van Noord- en Zuidpool of via de trap aan de uitzijde van de zaal van de Holhoornigen (lift 5 de verd.). Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 6
2.4. nieuwigheden, wijzigingen, sluiting... nieuw Interactieve display over mens, klimaat en oceanen : In de heropende bathyscaaf in de walvissenzaal kan je zelf vragen stellen over hoe de mens het klimaat beïnvloedt en wat de gevolgen zijn voor de oceanen en daardoor ook voor onszelf. Nieuwe opstelling in de mineralenzaal: Het museum voert geleidelijk aan een nieuwe indeling in voor de mineralententoonstelling. De inhoud van en de presentatie in de vitrinekasten zijn volledig opgefrist. De tentoonstelling krijgt een verklarend didactisch gedeelte naast een deel voor de systematiek. Vanaf december 2003 krijgen de Belgische mineralen een nieuw plaatsje. Vanaf dan zal ook een aparte ruimte voor meteorieten, maanstenen, inslagkraters en dergelijke meer voorbehouden worden. sluitingen Het museum plant grote verbouwingswerken in de komende jaren. Je kan de situatie volgen op de webstek: www.natuurwetenschappen.be. Zo ziet de planning er nu uit (sept. 2003): Schooljaar 2003-2004: Alle verdiepingen van de Kloostervleugel worden gesloten vanaf februari 2004. De zoogdierengalerij, de zaal van de Holhoornigen, de dieren van Noord- en Zuidpool en de walvissenzaal zijn dan niet meer te bezoeken behalve na afspraak en uitsluitend in het kader van een rondleiding met gids. De sluiting duurt minstens tot december 2004. Vanaf mei 2004 is de picknickruimte naast de vitrine met de iguanodons gesloten voor het publiek. Schooljaar 2004-2005: De Janletzaal gaat dicht vanaf november 2004. De verbouwingen zullen duren tot augustus 2006. Een beperkte opstelling van de tentoonstellingen Iguanodons van Bernissart en Van Mensen en Mammoeten zal vanaf maart 2005 in de kolommenzaal op de eerste verdieping van de kloostervleugel te zien zijn. wijzigingen In het kader van de verbouwingen van de Janletzaal zullen tussen oktober 2003 en februari 2004 zes van de staande iguanodons een voor een gedemonteerd en behandeld worden. Zij zullen vanaf mei 2004 tijdelijk verhuizen naar Barcelona voor een expo in het wetenschapsmuseum Museu de la Ciència. Drie staande iguanodons blijven dus zeker, naast de iguanodons die in situ getoond worden en alle vondsten uit Bernissart die op de mezzanine getoond worden. tijdelijke hinder De rolstoellift bij de ingang van het museum werkt momenteel niet. Onze suppoosten zullen de rolstoelgebruikers helpen het niveauverschil van elf treden te overbruggen. Indien nodig zullen ze de personen met een handicap langs een andere toegang binnenlaten. De aanvraag voor een nieuwe lift is bij de overheid ingediend. Onze excuses voor dit ongemak. Geef een seintje op 02 627 41 98 als je voorziet om met verschillende rolstoelen te komen. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 7
3. tijdelijke tentoonstellingen 3.1. Zee in Zicht Van 17 juni tot 2 november 2003 Zet je bij deze tentoonstelling schrap voor een stevige wandeling in het Belgische deel van de Noordzee, van het strand tot in volle zee! Duik onder in een wereld die barst van leven en van menselijke activiteiten. Bekijk de zee op een andere manier: als speelplein, als autosnelweg, als voedselbron of als onderzoeksdomein Dit alles als een ontdekkingstocht waarin jij, aan de hand van een kompas, de reiziger bent! De zee, alleen maar water? Niks daarvan! Iedere bezoeker krijgt een kompas dat hem door de tentoonstelling gidst. De educatieve dienst voorziet daarom geen groepsrondleidingen of ateliers! 3.2. Fatal Attraction Van 8 oktober 2003 tot 18 april 2004 In deze tentoonstelling ontdekt de bezoeker dat ook dieren op een vernuftige manier communiceren om partners aan te trekken. Een partner zoeken en versieren vergt heel wat inspanningen en is bovenal een kwestie van opvallen. Met signalen proberen ze elkaar te overtuigen om een relatie te starten. Dat kan een geluid zijn, een pose of een geur. Die liefdessignalen maken dieren vaak ook kwetsbaar voor mogelijke aanvallers. Met soms een dodelijke afloop tot gevolg Fatal Attraction toont sterke staaltjes van verleiding in het dierenrijk, met prachtige exemplaren uit verschillende natuurhistorische collecties. Spelenderwijs leert de bezoeker alles over dieren op vrijersvoeten. Fatal Attraction is kleurrijk, verrassend, grappig en verleidelijk. En dat alles zonder fatale gevolgen voor de bezoeker. Fatal Attraction is een samenwerking tussen de drie Natuurhistorische musea van Brussel, Parijs en Leiden. Didactisch dossier voor leerkrachten te verkrijgen vanaf eind september in pdf-formaat via www.natuurwetenschappen.be/ museum/servedu/doss of in een papierversie op aanvraag (02 627 42 27 of info@natuurwetenschappen.be) Voor de educatieve begeleiding bij Fatal Attraction zie 5.2. educatief aanbod bij de tijdelijke tentoonstellingen. 4. het Brussels Natuureducatiecentrum Het Brussels Natuureducatiecentrum (BNEC) valt onder het bestuur van het KBIN. Reeds 10 jaar richt het BNEC tentoonstellingen in over mens en natuur en reist daarmee langs de 19 Brusselse gemeenten. Deze tentoonstellingen komen tot stand met subsidies van het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) en met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een bezoek aan de tentoonstelling is gratis voor de Brusselse scholen en wordt steeds begeleid door een gids-animator van het BNEC. In elke gemeente is ook een rondleiding voor individuele bezoekers gepland (zie kalender op www.natuurwetenschappen. be/museum/agenda). Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 8
Zes miljard mensen, wie ben jij? is de lopende tentoonstelling. Zij gaat over de verschillen en gelijkenissen tussen mensen. De bezoekers krijgen een persoonlijk paspoort waarmee ze, samen met de animator, langs een 15-tal interactieve activiteiten doorheen hun eigen lichaam en geest op ontdekking gaan. Meer info over de inhoud op: www.natuurwetenschappen.be/expos/travelling/6milj. Inlichtingen over de planning en reservering (enkel voor Brusselse scholen): 02 627 44 10 of Beriel.Mertens@natuurwetenschappen.be. In januari 2004 gaat de nieuwe tentoonstelling : (on)gewenste gasten van start: wanneer we ons huis vanuit het standpunt van (on)gewenste gasten verkennen, komen we voor heel wat verrassingen te staan. Muggen, vliegen, spinnen, kevers en nog vele onbekenden, ze zullen er allemaal zijn! Het doel van dit mobiele atelier/labo is het ontdekken, observeren en het leren omgaan met kleine diertjes in huis. Sommige zijn afstotelijk andere dan weer niet Oude en natuurlijke middeltjes zullen we herontdekken en het gebruik van schadelijke producten bij de bestrijding van deze beestjes zullen we leren vermijden. Kortom, een ware ontdekkingsreis in huis! 5. educatief aanbod voor groepen We geven hier een overzicht van het educatief aanbod voor Nederlandstalige bezoekers. Het aanbod in het Frans vind je op www.sciencesnaturelles.be/museum/servedu. Info over rondleidingen en ateliers in andere talen: 02 627 42 52 of info@natuurwetenschappen.be. 5.1. bij de vaste tentoonstelling Als groep kan je de permanente zalen vrij bezoeken, maar je kan ook je museumbezoek levendiger maken door gebruik te maken van ons educatief aanbod. Wat het allemaal kost, vind je in een tabel in een volgend deel. rondleidingen Onze gidsen maken van een rondleiding doorheen de tentoonstellingen een boeiende ontdekkingstocht. Alle rondleidingen hebben een duur van 75 minuten en zijn aangepast aan de leeftijd van de deelnemers. Eén gids per 15 personen. Aanvragen voor rondleidingen kunnen zolang de voorraad gidsen strekt: vroeg genoeg boeken is dus de boodschap. Door de geplande verbouwingen in het museum zal de educatieve dienst bepaalde rondleidingen tijdelijk moeten schrappen of aanpassen. De rondleidingen zijn thematisch. Je kan kiezen uit volgende onderwerpen: Dinosauriërs (niet mogelijk tussen november 2004 en maart 2005) Vanaf 8 jaar. De Iguanodons van Bernissart, dinorobots, de zee tijdens Jura en Krijt, Prehistorie: het leven tijdens de laatste ijstijd (niet beschikbaar tussen november 2004 en maart 2005) Vanaf 8 jaar; ideaal voor tweede en derde graad basisonderwijs en eerste graad secundair onderwijs. De dieren tijdens de ijstijd, de mammoetzaal, Neanderthaler en Cro-Magnon Insecten en vivarium Vanaf 8 jaar. De bouw van een insect, sociale insecten, camouflage en mimicry, levende vogelspinnen Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 9
Zoogdieren (tijdens de werken aan de traphal van de kloostervleugel tussen februari 2004 en december 2004 enkel op afspraak) Vanaf 8 jaar. Zoogdierkenmerken, aanpassingen aan specifieke milieu s, landzoogdieren, zeezoogdieren Beestige buren: dieren in de stad Vanaf 8 jaar. Een ontdekkingstocht met de gids doorheen deze speelexpo met gekende en minder gekende dieren die zich in de stad thuis voelen. Walvissen en dieren van Noord- en Zuidpool (tijdens de werken aan de traphal van de kloostervleugel tussen februari 2004 en december 2004 enkel op afspraak) Vanaf 8 jaar. Biologie van de walvissen a.h.v. skeletten, diorama s Noord- en Zuidpool, aanpassingen aan de extreme kou bij dieren Bedreigde dieren (tijdens de werken aan de traphal van de kloostervleugel tussen februari 2004 en december 2004 enkel op afspraak) Vanaf 8 jaar. Het uitsterven, oorzaken van bedreiging aan de hand van concrete voorbeelden, conventie van Washington, CITES Overzicht ongewerelde dieren Vanaf 12 jaar. Van ééncellige dieren tot geleedpotigen, over sponzen, wormen, weekdieren, stekelhuidigen Evolutie van de mens (niet mogelijk tussen november 2004 en maart 2005) Vanaf 16 jaar. Onze stamboom van Australopithecus tot Homo sapiens sapiens, Lucy, eerste werktuigen, Out of Africa-theorie Mineralen Vanaf 16 jaar. Kenmerken en fysische eigenschappen van een mineraal (kristalstructuren, kleur, streep, glans, hardheid ), economische toepassingen, maanstenen en meteorieten Overzicht van het Museum (in aangepaste versie naargelang de vordering van de verbouwingen) Vanaf 12 jaar. Hoogtepunten van de collecties doorheen de talrijke zalen van het museum. natuurateliers De natuurateliers bieden jongeren een creatieve manier om de natuur te ontdekken in het museum. Elk atelier omvat een korte rondgang in een museumzaal en een workshop over het gekozen onderwerp. Natuurateliers duren 2 uur. Het boeken van een atelier en het aantal deelnemers per atelier hangen af van het thema, de beschikbaarheid van de atelierlokalen en het aantal beschikbare monitoren. Tijdig reserveren is de boodschap. Door de geplande verbouwingen in het museum zal de educatieve dienst bepaalde natuurateliers moeten aanpassen. Volgende thema s zijn mogelijk: Dino s (ex-dig a Dino) (vanaf november 2004 alternatief programma voor rondgang in de Iguanodonzaal) 9 tot 14-jarigen Rondgang in de Iguanodonzaal, werkzaamheden van een paleontoloog: afgietsel maken van een fossiel Dino s junior (vanaf november 2004 alternatief programma voor rondgang in de Iguanodonzaal) 5 tot 8-jarigen Rondgang in de Iguanodonzaal, dino s kleuren, boetseren en puzzelen. Paddestoelen 5 tot 8-jarigen Bekijken van paddestoelen zowel via foto s op CD-rom als onder binoculair. Maken van een broodje (gist), boetseren van een paddestoel. Dieren van Noord- en Zuidpool (tijdens de werken aan de traphal van de kloostervleugel tussen februari 2004 en december 2004 enkel op afspraak) 5 tot 12-jarigen Bezoek aan de walvissenzaal en de zaal van Noord- en Zuidpool, knutsel- en boetseerwerk Dieren in de stad: beestige buren 7 tot 14-jarigen Rondgang in de zaal Beestige Buren, pootafdrukken maken uit gips, werken met binoculair, kleine diertjes observeren in het park Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 10
Roofvogels 7 tot 16-jarigen Bezoek aan de zaal Beestige Buren, braakballenonderzoek, knutselwerk, onderzoek met binoculair Insecten 7 tot 16-jarigen Rondgang in de insectenzaal, werken met binoculair, levende insecten bekijken in het atelier, knutselwerk Prehistorie (vanaf september 2004 alternatief programma voor rondgang in de tentoonstelling Van Mensen en Mammoeten ) 9 tot 14-jarigen Bezoek aan de tentoonstelling Van Mensen en Mammoeten, demonstraties van het maken van werktuigen en vuur, jagen zoals in de prehistorie, kleien beeldje maken Fossielen (vanaf september 2004 alternatief programma voor rondgang in de Iguanodonzaal) 15 tot 18-jarigen Bezoek aan de Iguanodonzaal, determineren van fossielen, werken met binoculairs, hanteren van fossielen Fossielen junior (vanaf september 2004 alternatief programma voor rondgang in de Iguanodonzaal) 7 tot 14-jarigen Bezoek aan de Iguanodonzaal, bekijken en hanteren van echte fossielen, afgietsels maken, eenvoudige determinatieoefening Gesteenten 16 tot 18-jarigen Kringloop van gesteenten, determineren van Belgische en niet-belgische gesteenten Gesteenten junior 12 tot 13-jarigen Verschil bodem/ondergrond, losse/vaste gesteenten, proefjes ivm kenmerken losse gesteenten, Belgische vaste gesteenten Natuurlijke cosmetica 14 tot 18-jarigen Zelf met natuurlijke producten een handcrème, een tonic en een bodymilk maken. Mineralen 16 tot 18-jarigen Rondgang in de mineralenzaal, determineren van mineralen, mineralen bekijken Mineralen junior 7 tot 14-jarigen Rondgang in de mineralenzaal, manipuleren van mineralen, eenvoudige oefeningen ivm de kenmerken van mineralen Meer informatie over de inhoud van de ateliers kan je bekomen bij: natuurateliers@natuurwetenschappen.be of 02 627 44 40. natuurexploraties Groepen kunnen een begeleide studie-uitstap aanvragen. De duur hiervan is 1 dag. De minimumleeftijd van de deelnemers bedraagt 10 jaar. De groep zorgt zelf voor de bus. De monitoren van het museum worden ofwel door de bus op een afgesproken plaats opgepikt of er is een afspraak ter plaatse. Mogelijke bestemmingen: Tussen Samber en Maas: exploratie met nadruk op geologie en fossielen. Bezoek aan de verlaten natuursteengroeve Beauchateau te Senzeille, fossielen zoeken in Boussu-en-Fagne, karstverschijnselen te Nismes, de vallei van de Viroin, Het Zwin: exploratie met tocht doorheen het Zwin (toegang tot het Zwin zit niet in de prijs van de exploratie inbegrepen). De typische plantengroei in slikken en schorren en de vele vogelsoorten van het Zwin vormen het onderwerp van de exploratie. Ook het zoeken naar haaien- en roggentanden op het strand staat op het programma. Meer informatie over het dagprogramma en de inhoud van de exploraties kan je verkrijgen bij: natuurateliers@natuurwetenschap pen.be of 02 627 44 40. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 11
5.2. bij tijdelijke tentoonstellingen Het Museum voor Natuurwetenschappen is gekend voor zijn gevarieerd aanbod aan tijdelijke tentoonstellingen. Groepen kunnen de expo s vrij bezoeken, maar vaak biedt de educatieve dienst aan de tentoonstelling aangepaste programma s voor groepen aan. Let op: het aantal bezoekers per uur is beperkt bij tijdelijke tentoonstellingen. expo Zee in Zicht 17/06/03-02/11/03 Iedere bezoeker krijgt een kompas dat hem door de tentoonstelling gidst. De educatieve dienst voorziet daarom geen groepsrondleidingen of ateliers! De educatieve dienst heeft voor jeugdgroepen wel een dossier voorbereid met daarin ideeën voor activiteiten die helemaal in het teken van de zee staan. Je vindt er spelletjes, knutselactiviteiten en kleine wetenschappelijke experimenten in terug. Ideaal om een bezoek aan de tentoonstelling voor te bereiden of nadien te evalueren. Het dossier hebben we op onze webstek gezet zodat je het gemakkelijk kan afhalen: www.natuurwetenschappen.be/expos/sea/movie onder de rubriek activiteiten. Je kan het ook verkrijgen in een papierversie op aanvraag (02 627 42 27 of info@natuurwetenschappen.be). expo Fatal Attraction 08/10/03-18/04/04 Speciale lerarendag op 27/10/2003: ingeschreven leraren bezoeken gratis de expo en krijgen meer info over het educatief aanbod bij de tentoonstelling. Deze dag is exclusief voorbehouden voor leerkrachten (geen andere bezoekers). De inschrijvingen kunnen vanaf 1 oktober gebeuren via het internet of telefonisch op 02 627 42 27. Educatieve begeleiding bij de tentoonstelling: de educatieve dienst voorziet geen rondleidingen in de klassieke zin van het woord omdat de tentoonstelling zeer interactief is. Groepen kunnen wel begeleiding vragen waarbij de gids een introductie geeft bij elk van de vier onderdelen van de tentoonstelling gevolgd door een korte nabespreking. Tussendoor staat de gids ter beschikking van de groep voor eventuele vragen. Atelier: ook voor Fatal Attraction zal de educatieve dienst een atelier uitwerken met een combinatie van een bezoek aan de expo en een creatieve verwerking in een workshop. didactisch materiaal voor leerkrachten en leerlingen didactische dossiers Voor tijdelijke tentoonstellingen stelt de educatieve dienst een didactisch dossier voor leerkrachten op. Hierin omschrijven we de inhoud van de tentoonstelling, het verloop van het bezoek en het doelpubliek. Als achtergrondinformatie vind je ook een lijst van didactische publicaties, jeugdboeken, interessante internetsites We geven eveneens praktische informatie mee over openingsuren, tarieven en educatieve programma s. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 12
Didactische dossiers voor leerkrachten kan je afhalen in pdf-formaat via www.natuurwetenschappen.be/museum/servedu/doss of kan je verkrijgen in een papierversie op aanvraag (02-627 42 27 of info@natuurwetenschappen.be). Ben je in het museum dan haal je er gewoon één in het lokaal Infodidac (naast de museumwinkel in de Mineralenzaal; vraag aan het secretariaat van de educatieve dienst vlakbij om je binnen te laten). werkbladen Om meer uit een (vrij) bezoek te halen heeft de educatieve dienst werkbladen voor leerlingen opgemaakt. Een aantal zijn reeds af te halen in pdf-formaat via www.natuurwetenschappen.be/museum/servedu/quest. Een exemplaar van de werkbladen in een gedrukte versie kan je op aanvraag verkrijgen (02 627 42 27 of info@natuurwetenschappen.be). Ben je in het museum, dan haal je ze gewoon (telkens 1 ex.) in het lokaal Infodidac (naast de museumwinkel in de Mineralenzaal). Tijdelijke tentoonstellingen hebben vaak ook een eigen werkblad. Kijk hiervoor op onze webstek www.natuurwetenschappen.be/ museum/servedu/quest of informeer op 02 627 42 27 of via info@natuurwetenschappen.be. 5.4. didactische stages voor toekomstige leerkrachten Een didactische stage kan zowel in groep (halve dag) als individueel (een week). Groepsstage: dit omvat een inleidende kennismaking met het KBIN als wetenschappelijke instelling en informatie over de publiekswerking, gevolgd door een rondleiding overzicht van het museum met de nadruk op didactische aspecten. Het observeren van een op dezelfde dag geboekt natuuratelier door (een deel van) de groep behoort tot de mogelijkheden. De kostprijs is de toegang tot het museum en de rondleiding(en) (zie punt 6: Groepstarieven). Individuele stage: het museum biedt voor 3 de -jaars lerarenopleiding (vak biologie) één week stage aan (ma-vr) voor maximaal 5 studenten per keer. De studenten voeren observatie- en begeleidingsopdrachten uit en doen zelfstandig werk. Meer info hierover op 02 627 42 47 of hugo.vandendries@natuurwetenschappen.be. 5.5. gebruik van de educatieve infrastructuur van het Museum Scholen kunnen gebruik maken van de educatieve infrastructuur op aanvraag (02 627 42 27 of info@natuurwetenschappen.be). Het museum beschikt over een auditorium van 150 zitplaatsen en een leslokaal van max. 50 plaatsen. Een overheadprojector of een diaprojector daar nodig? Op aanvraag stellen wij je die graag ter beschikking. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 13
6. groepstarieven Groepstarieven gelden enkel voor groepen met minstens 15 personen. Uitzonderingen worden enkel gemaakt voor schoolgroepen. Een begeleider gratis per groep van 15 personen. 6.1. toegang in vrij bezoek Prijzen worden aangegeven per persoon. De toegangsprijs voor een expo omvat ook het toegangsrecht tot alle permanente zalen. Gratis toegang elke eerste woensdag van de maand vanaf 13 uur (dan geen reservering mogelijk in de tijdelijke tentoonstellingen). Groepen (vanaf 15 personen) Vaste Tentoonstelling Expo Zee in Zicht 17/06/03-02/11/03 Expo Fatal attraction 08/10/03-18/04/04 Jongeren(2-25 jaar) 1,50 4,50 4,50 Volwassenen 3,00 6,00 6,00 Tussen 8 oktober en 2 november kan je beide expo s combineren. De toegangsprijs voor beide samen bedraagt 7,50 voor jongeren en 9 voor volwassenen. promotie Fatal Attraction Wie een groepsbezoek reserveert voor de periode tussen 8 en 24 oktober geniet van een speciale korting: per 10 betalende bezoekers hebben de elfde en twaalfde bezoeker gratis toegang tot de tentoonstelling. Meer info bij de dienst reserveringen op 02 627 42 52. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 14
6.2. rondleidingen De hierna aangegeven tarieven vormen een toeslag op de toegangsprijs (zie vorige tabel). Het zijn forfaitaire prijzen per 15 personen. 15 personen per gids Volwassenen weekdagen Volwassenen WE en feestdagen Scholen en jeugdgroepen Rondleiding 62,00 75,00 35,00 6.3. natuurateliers en exploraties Prijzen worden aangegeven per persoon. Voor natuurateliers die in het museum plaatsvinden, is het aangegeven tarief een toeslag op de toegangsprijs. Bij exploraties buiten het museum zijn eventuele betalende toegangen elders niet inbegrepen (bv. Zwin). Scholen en jeugdgroepen Natuurateliers + 2,80 Exploraties 7,10 Gewone thema-ateliers kosten in totaal dus 4,30 per persoon ( 1,50 toegang + 2,80 toeslag). Het atelier in verband met de tentoonstelling Fatal Attraction kost 7,30 per persoon ( 4,50 toegang + 2,80 toeslag). Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 15
7. reserveren Alle groepen moeten, ook als ze geen begeleiding vanuit het museum wensen, vooraf reserveren! Reserveringen gebeuren telefonisch op nummer 02 627 42 52. Schriftelijke aanvragen per brief, fax of e-mail zal de reserveringsdienst niet behandelen. Reserveren kan van maandag tot vrijdag van 9 tot 12 uur en van 13 tot 16.30 uur. Voor bezoeken aan tijdelijke tentoonstellingen, rondleidingen en ateliers gebeuren de aanvragen best tijdig. De beschikbare plaatsen voor deze programma s zijn gelimiteerd en dus snel bezet. Een vrij bezoek aan de vaste tentoonstellingen kan nog tot de dag vóór het geplande bezoek gereserveerd worden. Opties op bepaalde programma s zijn niet mogelijk. Meld eventuele wijzigingen zo vlug mogelijk aan de reserveringsdienst. Als de groep op de dag van het gereserveerde bezoek niet opdaagt, dan zal automatisch het verschuldigde bedrag per factuur gevorderd worden. Bij het annuleren van rondleidingen, ateliers of bezoek aan tijdelijke tentoonstellingen binnen de week vóór het geplande bezoek, zal eveneens het volledige verschuldigde bedrag gevorderd worden. Vermeld bij het reserveren steeds duidelijk waarvoor je wilt reserveren (vrij bezoek, tijdelijke tentoonstelling, atelier, rondleiding of combinaties hiervan), op welke datum en voor hoeveel personen en begeleiders. De reserveringsdienst zal je steeds bijstaan met informatie als je niet weet of een bepaald programma wel geschikt is voor je groep. De reserveringsdienst stuurt een schriftelijke bevestiging van elke reservering naar de verantwoordelijke van de groep. Deze faxt of stuurt een kopie van dit formulier voor akkoord ondertekend terug naar de reserveringsdienst. Pas dan is de reservering definitief vastgelegd! Scholen of grotere groepen die in twee of meer delen en niet op hetzelfde moment van de dag het museum bezoeken, moeten bij de reservering aangeven of de betaling aan de kassa in 1 keer zal gebeuren of per deelgroep. Betaling per factuur is mogelijk, maar dan komen er 7,50 administratiekosten bij. Vermeld je keuze voor een factuur bij de reservering. Groepen hebben recht op een gratis toegang voor de begeleiders per 15 betalende personen. Leerkrachten kunnen gratis het museum bezoeken. Ze dienen wel over een lerarenkaart of een personeelskaart te beschikken. Educatieve Dienst 15/09/3 Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Aanbod voor groepen 16