Methotrexaat bij de ziekte van Crohn
2
Uw maag-, darm- en leverarts (MDL-arts) heeft u Methotrexaat voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken is het belangrijk dat u er een aantal dingen over weet. Daarom bieden wij u deze folder aan. Lees voor gebruik van het medicijn ook de bijsluiter zorgvuldig door. Heeft u na het lezen van deze folder en de bijsluiter nog vragen dan kunt u terecht bij uw behandelend arts of de verpleegkundige van het verpleegkundig spreekuur. Werking van Methotrexaat Tot nu toe is de oorzaak van de ziekte van Crohn niet bekend. Elke behandeling is gericht op het onderdrukken van ontstekingsreacties. Methotrexaat (ook wel Mtx genoemd) is een afweeronderdrukkend medicijn. Daardoor kan Mtx de klachten die passen bij de ziekte van Crohn, zoals buikpijn, diarree en moeheid verminderen. Het kan soms tien weken duren voordat het effect van Mtx merkbaar wordt. Als Mtx een gunstig effect heeft, kunt u het jarenlang blijven gebruiken. Helaas wordt niet bij iedereen een gunstig effect gezien. Mtx is een stof die de groei van cellen remt. Naast de ziekte van Crohn heeft Mtx ook een positieve werking op psoriasis (huidziekte) en reuma. Hierbij wordt een lage dosering Mtx gebruikt. In veel hogere dosering wordt Mtx als cytostaticum (bij chemotherapie) bij kanker gebruikt. Gezien de lage voorgeschreven dosering bij de ziekte van Crohn, zijn er geen specifieke maatregelen nodig met het omgaan van uitscheidingsproducten: urine, ontlasting, sperma, bloed etcetera. Vanzelfsprekend moet men voorzichtig omgaan met het medicijn. Ook moet het buiten bereik van kinderen gehouden worden. 3
Gebruik Methotrexaat wordt toegediend door een wekelijkse injectie onder de huid. De MDL-arts bepaalt de dosering. Meer uitleg over de wijze van toediening krijgt u van een medewerker van het verpleegkundig spreekuur. Hoewel het misschien een eng idee is blijkt het zelf spuiten in de praktijk mee te vallen en goed te leren. Bijwerkingen Het gebruik van Mtx kan leiden tot enkele bijwerkingen, die meestal snel verdwijnen na het stoppen van de behandeling. Als u de bijsluiter doorleest, zult u veel bijwerkingen tegenkomen, echter vele hiervan komen maar heel weinig voor. Hieronder worden de meest voorkomende bijwerkingen vermeld. Meest voorkomend Misselijkheid, braken en diarree; Ontsteking mondslijmvlies, tandvlees en tong; Huiduitslag, hoofdpijn of duizeligheid. Minder voorkomend Bloedarmoede; Verhoogde kans op infecties; Stoornissen in de werking van de lever (wordt aangetoond door bloedonderzoek); Kortademigheid en/of veel hoesten; Haaruitval; Impotentie; Regelmatig een bloedneus of blauwe plekken. Mocht u veel hinder ondervinden van de beschreven bijwerkingen maak dan een afspraak bij uw behandelend arts. Stop niet uit eigen initiatief met het middel, raadpleeg altijd eerst uw MDL- arts. Bijwerkingen kunnen verminderen door het gebruik van foliumzuur. Dit wordt door uw behandeld arts voorgeschreven. 4
Bloedcontrole Door regelmatig het bloed te onderzoeken, kunnen vroegtijdig leverbeschadiging of bloedarmoede worden opgespoord. Houdt u zich daarom goed aan de afspraken voor bloedcontrole. Wanneer direct contact opnemen met uw behandelend arts? Kortademigheid en/of veel hoesten; Erge keelpijn in combinatie met koorts; Bij koorts van 38 graden Celsius die langer duurt dan 24 uur of koorts van 38,5 graden Celsius of hoger; Meer dan tweemaal daags een bloedneus die niet binnen tien minuten stopt, of vaak of spontaan een bloedneus; Snel blauwe plekken bijvoorbeeld als u zich stoot. 5
Aanvullende informatie Alcohol Ben voorzichtig met alcohol. Alcohol in combinatie met Mtx geeft een verhoogd risico op leverfunctiestoornissen. Gebruik niet meer dan één alcoholconsumptie per dag. Op de dag van de injectie gebruikt u geen alcohol! Antibiotica Als uw huisarts/tandarts of andere specialist het nodig vindt u met antibiotica te behandelen, meld dan altijd dat u behandeld wordt met Mtx. Bepaalde antibiotica kunnen namelijk niet in combinatie met Mtx worden gegeven. Effect op zwangerschap U mag dit middel niet gebruiken als u zwanger bent of binnen drie maanden zwanger wilt worden. Ook mannen dienen bij een kinderwens tenminste drie maanden voor de beoogde zwangerschap te stoppen met Mtx. Er is een kans dat Mtx een aangeboren afwijking veroorzaakt of een miskraam opwekt. Het is dus belangrijk om tijdens het gebruik van Mtx - tot en met drie maanden na het gebruik - een betrouwbaar anticonceptiemiddel te gebruiken. Gebruik dit middel niet als u borstvoeding geeft, of stop de borstvoeding. Het kan bijwerkingen bij het kind geven. Spuitinstructie Als u samen met uw MDL- arts heeft besloten om Methotrexaat te gaan gebruiken, krijgt u uitleg en de spuitinstructie op het verpleegkundig spreekuur. Er wordt in samenspraak met u zo snel mogelijk een afspraak gemaakt voor dit spreekuur. 6
Vragen Bij vragen of problemen neemt u contact op met uw MDL-arts of verpleegkundig specialist. Vermeld hierbij altijd dat u Methotrexaat gebruikt. De verpleegkundig specialist IBD is alle dagen bereikbaar van 8.00 tot 16.30 uur, telefoon (024) 365 80 72. U kunt ook mailen naar IBD@cwz.nl, u krijgt dan zo spoedig mogelijk antwoord. Bericht van verhindering Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk de polikliniek MDL. Er kan dan een andere patiënt in uw plaats komen en met u maken wij een nieuwe afspraak. 7
Adres en telefoonnummer Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Polikliniek MDL (A70) Telefoon (024) 365 80 70 (tijdens kantooruren) IBD verpleegkundig specialist Telefoon: (024) 365 80 72 (elke werkdag 8.00 tot 16.30 uur) email: ibd@cwz.nl Website: www.mdl.cwz.nl 8 G400 / 03-15