De orthodontist Door: Roan Visscher, leeftijd 11 jaar Dr Kuyperlaan 40, 8014ZG Zwolle Groep: 8A Schooljaar 2012-2013 1
Inhoudsopgave: 1 Inleiding blz 3 2. Wat doet een orthodontist blz 4 3. Wie krijgt er een beugel blz 5 4. Welke beugels zijn er blz 6 5. Hoelang moet je een beugel blz 7 6. Operaties blz 8 7. Hoe verzorg je een beugel blz 10 8. Het interview met de orthodontist blz 11 9. Het interview met Lisanne blz 12 10. Bronvermelding blz 14 11. Slot blz 15 2
1.Inleiding. Deze keer doe ik mijn werkstuk over de orthodontist. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik een jaar geleden door de tandarts werd doorgestuurd naar de orthodontist. De tandarts vond dat ik een beugel nodig had. Ik ga al een poosje zelf naar de orthodontist en vind dit soms nog wel erg spannend. Ik wilde geen buitenboord beugel, dus de eerste afspraak heb ik dat meteen gezegd. De orthodontist vond dat goed. Nu heb ik eerst een soort plaatje (deze beugel heet de activator) voor een half jaar en dan krijg ik een blokjesbeugel. Ook dat vind ik wel spannend. In dit werkstuk leg ik uit wat een orthodontist doet en waarom sommige kinderen, maar ook grote mensen een beugel krijgen. 3
2.Wat doet een orthodontist. Een orthodontist is heel anders dan de tandarts. De tandarts kijkt naar je tanden en vult bijvoorbeeld gaatjes in je tanden en kiezen. Dat doet de orthodontist niet. Een orthodontist zet je tanden en kiezen recht. Dat doet hij met een beugel. Door de beugel krijg je druk op de scheve tanden en kiezen en dan gaan ze heel langzaam weer recht staan. Soms is het zo dat er een tand of kies tussen uit moet. Dit gebeurt wanneer er te weinig ruimte is voor je tanden of kiezen. De eerste keer dat je bij de orthodontist komt maakt ze foto s van je tanden en kiezen. Dat heet een röntgenfoto. Daarna maakt ze een afdruk van je boven en onder kaak. Dan krijg je een soort gebitje in met een soort pasta. Deze pasta wordt hard en dan staat de afdruk van je tanden en kiezen hierin. Daarna kan de orthodontist goed zien wat zij met je gebit moet doen, welke beugel het beste bij je past en hoe lang je de beugel in moet. De orthodontist kan er ook voor zorgen dat de kaken weer de goede kant op groeien. Dit kan bijvoorbeeld bij een overbeet. Een overbeet is dat je kaak te ver naar voren staan. Door het dragen van een speciale beugel gaat de kaak weer staan zoals hij moet staan. Elke maand heb je een afspraak bij de orthodontist. De orthodontist kijkt dan naar je beugel en stelt hem weer goed af. Meestal is de beugel dan weer wat strakker en gaan de tanden en kiezen weer iets rechter staan. 4
3.Wie krijgt er een beugel. Als je bij de tandarts bent kijkt de tandarts goed naar je gebit. Hij kijkt hoe alle tanden en kiezen in je mond staan en of er genoeg plaats is. Ook kijkt hij of je kaken goed op elkaar passen. Als dit niet goed is maakt hij voor jou een afspraak bij de orthodontist. Voordat je aan de beurt bent duurt dat meestal wel een jaar of langer. Je kunt beter niet te vroeg met een beugel beginnen omdat je dan nog niet alle tanden en kiezen gewisseld hebt. Het zou jammer zijn als je mooie rechte tanden hebt door je beugel en als je grote mensentand dan doorkomt dat die dan scheef staat. Je kunt een beugel krijgen als je tanden schots en scheef in je mond staan. Dan gaat de orthodontist er voor zorgen dat door het dragen van een beugel, je tanden weer netjes recht gaan staan. Je kunt ook een beugel krijgen als je een over of achter beet hebt. Dit betekent dat je kaken niet goed op elkaar passen. De orthodontist zorgt er dan voor door de beugel dat je kaken weer goed op elkaar passen. Ook kun je een beugel krijgen als er te weinig ruimte in je kaak is voor al je tanden en kiezen. De orthodontist zorgt dan door de beugel en misschien door het trekken van tanden of kiezen dat er weer ruimte komt en alles weer mooi en recht staat. Meestal krijgen kinderen een beugel, maar het gebeurt ook dat volwassen mensen een beugel krijgen. Zij vinden hun gebit niet mooi, maar het kan ook zijn dat ze last en pijn hebben aan het kaakgewricht, waardoor ze een operatie moeten. Voor die tijd moeten ze dan eerst een beugel om de kaak in de goede stand te zetten. 5
4.Welke beugels zijn er. Er zijn een heleboel verschillende soorten beugels. Ik zal er nu een paar opnoemen: Een activator: een activator is een beugel die je uit je mond kan doen, hij zit niet vast aan je tanden of kiezen. De activator houdt de onderkaak naar voren zodat de kaken goed op elkaar passen. Door de activator groeit je onderkaak goed naar je bovenkaak toe. Het praten met een activator is een beetje moeilijk, deze beugel zit een beetje los in je mond. Als je de activator veel in hebt is de behandeling ook korter. Het dragen van een activator is ongeveer 6 tot 12 maanden. Een uitneembare beugel: Je hebt verschillende soorten uitneembare beugels, zie de activator, maar de meest bekendste is de Plaat. De plaat is eigenlijk een stukje plastic (kunsthars) dat tegen je gehemelte aan zit. Aan het plastic zitten metalen draden die er voor zorgen dat je beugel vast blijft zitten aan je tanden en kiezen. Door het dragen van de plaat worden je tanden en kiezen weer recht gezet. Een buitenbeugel: Een buitenbeugel is een beugel die dus ook buiten je mond zit. Deze beugel bestaat uit twee bogen die aan elkaar zitten. De beugel zit vast aan je kiezen en de bogen zitten ook vast met een band in je nek, soms zelfs met een band om je hoofd. De buitenbeugel zorgt ervoor dat er weer ruimte komt voor de kiezen en hoektanden en hij zorgt voor de groei van de bovenkaak. Blokjesbeugel: De meeste kinderen krijgen na een uitneembare beugel een blokjesbeugel. Dit zijn kleine metalen blokjes die vastgelijmd worden op je tanden en kiezen. Deze beugel zorgt ervoor dat alle tanden en kiezen weer mooi recht gaan staan. 6
5.Hoe lang moet je een beugel. Het is verschillend hoe lang je een beugel moet. De meeste kinderen moeten zo ongeveer twee jaar een beugel. Dat ligt eraan waarvoor je een beugel moet. Het ligt er ook aan hoe groot je overbeet is. Is je overbeet groot, dan moet je ook langer een beugel. Ik heb zelf een overbeet. De overbeet is wel een beetje groot, daarom moet ik een half jaar een activator in. Als ik dat heb gedaan krijg ik onder een blokjesbeugel. Als ik al mijn kiezen boven heb gewisseld, dan krijg ik ook boven een blokjesbeugel. De blokjesbeugel moet ik dan twee jaar in. De orthodontist kijkt wel elke maand als je bij haar komt hoe het met je beugel gaat. Dan kan het zijn dat je de beugel misschien iets langer of iets korter in moet. Je kunt er zelf ook wat aan doen, dat kan alleen met de uitneembare beugel. Als je de beugel niet vaak in doet, dan kan het zijn dat je deze beugel nog langer moet dragen dan de bedoeling was. Je moet de beugel dus zo veel mogelijk in doen, dan is de tijd korter. 7
6.Operaties. Soms moet je geopereerd worden. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat je kaken niet goed op elkaar staan (overbeet of achterbeet). Bij een overbeet staat je bovenkaak verder naar voren waardoor je tanden en kiezen niet goed op elkaar staan. Een achterbeet is dat je onderkaak te ver naar achteren staat. Omdat je tanden en kiezen niet goed op elkaar staan kun je last krijgen met kauwen van eten. Dat kan dan zeer doen in je kaakgewrichten. Je kaakgewrichten bewegen met praten en kauwen, dus kun je vaak pijn hebben. Je kunt daarvoor fysiotherapie krijgen. Je moet dan oefeningen doen om te zorgen dat je kaakgewricht ontspant waardoor je minder pijn hebt. Wanneer dit niet helpt kun je geopereerd worden. De operatie is best spannend. Je gaat naar het ziekenhuis en dan ga je onder narcose en gaan ze je kaken doorzagen. De doorgezaagde kaken zetten ze dan in de goede stand. Dit doen ze door er schroeven in te zetten. Als je wakker wordt uit de operatie kun je je kaak niet meer bewegen, alles is dik en opgezwollen en pijnlijk. Ook is er een risico dat ze je speekselklieren raken met het opereren. Je speekselklieren zitten dicht bij de plek waar ze opereren. Als ze je speekselklieren raken kan dat betekenen dat je altijd wat last houdt om je speeksel in je mond te houden. Na de operatie kun je alleen maar vloeibaar drinken en eten, pas na een poosje kan je gemalen voedsel gaan eten en na een aantal weken kun je weer voorzichtig gewoon gaan eten. 8
Wanneer je een paar weken verder bent ga je terug om te kijken of de operatie is gelukt. Na de operatie moet je ook weer een beugel. Meestal krijg je dan een blokjesbeugel om je tanden en kiezen weer mooi recht te zetten. Als het goed is ben je na een paar maanden van je kaak gewrichtspijn af en na een jaar heb je weer een mooi recht gebit zonder pijn. 9
7 Hoe verzorg je een beugel. Je moet drie keer op een dag poetsen. Maar de meeste mensen doen het maar 1 of 2 keer. Je moet 3 seconden wachten en dan pas mag je door naar de volgende tand. Ook de binnenkant van je tanden moet gepoetst worden. Die zijn ook heel belangrijk, anders krijg je daar gaatjes. Wat ook belangrijk is, is dat je je tandvlees goed poetst. Je moet niet de haartjes van je borstel te hard tegen je tandvleesrand aan duwen, want anders krijg je bloed. Dat komt omdat je tandvlees heel gevoelig is. Je snijkiezen moet je iets langer poetsen want daar zit vaak tandsteen. Tandsteen is plak op je tanden die je krijgt door niet goed te poetsen. Ga voor een elektrische tandenborstel want die verwijderd veel meer tandplak dan een gewone tandenborstel. Ook het poetsen van een beugel is belangrijk. Het is belangrijk omdat je beugel anders kapot gaat. Je kan de beugel met een gewone borstel poetsen, maar ook met een elektrische tandenborstel. Je poetst je beugel door hem met je hand vast te houden en voorzichtig het roze gedeelte te poetsen, je moet wel oppassen op de metalen draadjes, deze mogen niet buigen. Je kan met tandpasta je beugel poetsen, maar ook zonder tandpasta. En als je je beugel gepoetst hebt dan smaakt de beugel weer lekker naar water. Wanneer je een blokjesbeugels hebt moet je poetsen met een elektrische tandenborstel. Sommige kinderen moeten spoelen met Listerine om de beugel zo nog schoner te laten worden. Je neemt dan een slok, gaat borrelen in je mond en spuugt het weer uit. 10
8.Het interview met de orthodontist. 1. Waarom bent u orthodontist geworden? Ik was eerst tandarts, maar als orthodontist werk je veel meer met kinderen en dat vond ik leuker, dus ben ik later gaan studeren voor orthodontist. 2. Hoe lang moet je naar school om orthodontist te worden? Eerst 5 jaar tandheelkunde en daarna nog 4 jaar orthodontie. 3. Kan een orthodontist gaatjes repareren? Kon ik wel, maar dat mag niet meer omdat ik het al zo lang niet gedaan heb. 4. Welke instrumenten gebruikt u allemaal? Spiegels, haakjes, tangen, draadjes, veertjes 5. Wanneer krijg je een beugel? Als je tanden of kaken scheef staan. 6. Duurt het plaatsen van een beugel lang? Ongeveer 1 tot 1 1/2 uur bij een vaste beugel. 7. Hoe lang moet je een beugel in? Afhankelijk van hoe scheef het staat, maar gemiddeld 2 tot 2 ½ jaar. 8. Doet een beugel plaatsen zeer? Nee 9. Is een beugel slecht voor je tanden? Nee 10. Heeft u zelf een beugel gehad? Ja 11. Heeft u nog tips voor kinderen die een beugel hebben? Goed poetsen, niet snoepen, goed meewerken, dan is je beugel sneller klaar. Bedankt voor dit interview 11
9. Het interview met Lisanne, die ook een beugel heeft gehad. 1. Waarom moest jij een beugel? Mijn tanden stonden niet recht, ik had een overbeet. 2. Welke beugels heb je allemaal gehad? Een plaat (activator) en een blokjesbeugel. 3. Vond je het moeilijk dat je een beugel moest? Nee ik had er geen moete mee, maar toen ik uiteindelijk de plaat in mijn mond had vond ik het minder leuk, ik kon nauwelijks praten en sliste de hele tijd. Mijn blokjesbeugel vond ik helemaal niet zo erg. 4. Hoe lang heb je je beugel gehad? Ik heb mijn plaat 1 jaar gehad en mijn blokjesbeugel 2 jaar. 5. Deed het zeer om een beugel in te hebben? De eerste dagen deed het wel redelijk pijn omdat je er heel erg aan moet wennen, maar na een tijdje heb je niet eens meer door dat je hem in hebt. 6. Kon je goed eten en drinken met een beugel? Met mijn plaat kon ik niet eten, maar deze beugel kon ik wel uit doen dus dat was niet zo n ramp. Met mijn blokjesbeugel kon ik meestal gewoon eten, behalve als ik net van de ortho kwam en mijn beugel was aangedraaid. 7. Wat kan je niet doen als je een beugel hebt? In principe kun je gewoon alles doen. 12
8. Kun je ook kussen met een beugel? Ja, natuurlijk kan dat, maar het blijkt te kunnen dat als je allebei een blokjesbeugel hebt en je gaat zoenen dat je dan aan elkaar vast kan gaan zitten. 9. Ben je blij dat je een beugel hebt gehad? Ja,het resultaat vind ik wel heel mooi. 10. Wat is er veranderd aan je gebit door de beugel? Ik heb nu geen overbeet meer en mijn tanden staan rechter. Ik ben er nu wel heel erg blij mee. Bedankt voor dit interview. 13
10.Bronvermelding. 1. Boeken: Tandarts, auteur Jeanne Tervoort, basisvormgeving Marja van der Ploeg, uitgeverij Wolters/Noordhof, eerste druk 2001. (bibliotheek) Ik breek door, auteurs Jaap Veerkamp, Frans Frankenmolen, Karin Weerheijm, illustratie Adrie Jeurissen, uitgeverij Thoth (bibliotheek) Lekker bekkie!, auteur Ditte Merle, illustratie Philip Hopman, uitgeverij Van Reemst (bibliotheek) Foldermateriaal, Stichting ter bevordering van de Orthodontie in overleg met de Nederlandse Vereniging voor Orthodontische Studie (verkrijgbaar bij de orthodontisten) en Philips Sonicare, Philips Oral Healthcare. 2. Interview: De orthodontist van praktijk Veldhuijzen van Zanten. Lisanne Otten, mijn buurmeisje en ervaringsdeskundige op het gebied van het dragen van een beugel. 3. Informatie: van mijn moeder die ervaringsdeskundige is op het gebied van het dragen van verschillende soorten beugels, maar ook is geopereerd aan de stand van de kaken en hiervoor voor en na de operatie een beugel moest op volwassen leeftijd. 4. Foto s: zijn van internet, Google afbeeldingen. Dit is een zoekmachine. 14
11.Slot. Ik vond het niet altijd leuk om bezig te zijn met mijn werkstuk, maar ik heb er veel van geleerd. Ik vond het wel leuk om te doen. Verder vond ik het best wel moeilijk omdat ik niet zo snel kan typen. Dan kost dat veel tijd. Ik vond het een leuk onderwerp om over te houden, want ik ga zelf ook naar de orthodontist. Ik heb ook een activator gekregen en straks krijg ik een blokjes beugel. Ik heb dus ook veel kunnen vragen aan de orthodontist en ik heb veel foto s en folders gekregen die ik voor mijn werkstuk kon gebruiken. 15