CO 2 Prestatieladder niveau 4 Datum: 27-5-2014 Versie: 7
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 1 1.1 Vaststellen onderwerpen ketenanalyses... 1 2. Doelstelling ketenanalyse... 2 3. Vaststellen scope ketenanalyse... 2 3.1 Omschrijving casus tracé Leiding over... 2 3.2 Tracé Leiding over... 4 3.3 Proces omschrijving... 5 3.4 Afbakening... 7 4. Vaststellen systeemgrenzen... 7 4.1 Ketenstappen huidige situatie... 7 4.2 Ketenstappen nieuwe situatie... 9 4.3 Uitsluitingen... 9 5. Datacollectie en datakwaliteit... 10 5.1 Referentieproject / cases... 10 5.2 Literatuur & Databases... 10 6. Kwantificeren van emissies... 11 6.1 Ketenstappen huidige situatie met CO 2 uitstoot... 11 6.2 Ketenstappen nieuwe situatie met CO 2 uitstoot... 12 6.2 Huidige situatie versus nieuwe situatie... 12 7. Onzekerheden... 13 8. Reductiemogelijkheden... 13 8.1 Reductiedoelstellingen... 13 9. Plan van aanpak... 14 9.2 Reductiemaatregelen... 14 Datum: 27-5-2014 Versie: 7
1. Inleiding Siers Groep Oldenzaal B.V. (Siers) gaat op voor certificering voor de CO 2 Prestatieladder Niveau 4. Een belangrijk eis voor niveau 4 is het inzicht verkrijgen in de scope 3 emissies van de organisatie. De meest materiële scope 3 emissies zijn in kaart gebracht volgens de stappen omschreven in de Corporate Value Chain standaard van de GHG-protocol. Dit wordt ook wel de scope 3 analyse genoemd. 1.1 Vaststellen onderwerpen ketenanalyses Siers is vooral gespecialiseerd in het leggen en vervangen van infrastructuur voor gas, water en telecom. De werkzaamheden graven en leggen worden voor een belangrijk deel in samenwerking gedaan met andere bedrijven. Uit de scope 3 analyse komt duidelijk naar voren dat de belangrijkste impact zit in het graven en leggen van deze infrastructuur. Dit is GHG categorie 1: gekochte goederen en diensten. De onderstaande grafiek presenteert de scope 3 analyse van Siers: 1% 0% 6% 58% 0% 0% Indicatie scope 3 in ton CO 2 0% 1% 1% Administratie Autolease 21% Beton Diverse materialen Financiële dienstverlening Gestuurde boringen 3% Glasvezelkabel 5% Grondverzet en kabel wzh. ICT dienstverlening 2% Kabels en leidingen 2% Kantoormachines 0% Mobiele telefonie n.v.t. Roestvrijstaal Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 1/13
De uitstoot van Siers in haar Scope 3 emissies bedraagt ± 30.000 ton CO 2. Hiermee is Siers een middenmoter in haar sector voor scope 3. Enerzijds omdat er actief gestuurd wordt het verhogen van de kwaliteit, waardoor foutkosten tot een minimum wordt beperkt en daarmee bijkomende uitstoot voor de klanten wordt verkomen. Daarnaast zet Siers in op nieuwe technieken zoals relinen om het werk efficiënter in te zetten. Ook andere bedrijven zetten hierop in, maar Siers is daarin zeer actief. We beschouwen ons bedrijf als middenmotor, omdat Siers vooral een uitvoerende organisatie is en daarmee zelf geen nieuwe technieken ontwikkeld. Wel worden werkmethode steeds weer aangescherpt. Vanuit het tabel is te zien dat de categorieën grondverzet en kabelwerkzaamheden en leveranciers van kabels en leidingen, beton, roestvrijstaal en diverse materialen de grootste groepen zijn, dit zijn tevens de logistieke aspecten hiervan ondervangen. Dit valt in GHG-categorie 4 transport en distributie (stroom opwaarts). Via de bovenstaande route is bepaald om de ketenanalyses te richten op: Ketenanalyse 1: Relinen; en Ketenanalyse 2: Logistiek bij "Leiding over ". Ketenanalyse 1: Relinen gaat over up- en downstream emissies in de gehele keten van renovatieprojecten. De Traditionele en Relinen methode worden geanalyseerd. De vraag of er milieuwinst behaald wordt in de keten met de methode relinen wordt in deze analyse beantwoord. Ketenanalyse 2: Logistiek bij Leiding over gaat over de upstream emissie van transport en distributie. Deze analyse gaat over een case waarbij meerdere opdrachtnemers werken aan één leiding. De milieuwinst op het gebied van logistiek en samenwerken wordt hierin geanalyseerd. 2. Doelstelling ketenanalyse Het concrete doel van deze ketenanalyse is om inzichtelijk te maken welke milieuwinst er is te behalen met het combineren van grondvrachten. De hypothese is dat wanneer alle aannemers van Leiding over gezamenlijk een grondbank zouden inschakelen, hoeven er minder kilometers gemaakt te worden door de dumpers door dezelfde dumper te gebruiken voor de grond toe- en afvoer, waardoor er geen dumpers leeg heen en weer rijden. 3. Vaststellen scope ketenanalyse 3.1 Omschrijving casus tracé Leiding over Leiding over is een warmtetransportnet bestaande uit een aanvoer- en een retourleiding, elk 16,8 km lang. Deze worden ondergronds naast elkaar gelegd. Binnendiameter van de leiding 700 mm Buitendiameter (incl. isolatie) 900 mm Deze leidingen liggen circa 1 meter diep onder de grond, gemeten vanaf de bovenkant van de buizen. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 2/13
De leiding loopt vanaf de afvalenergiecentrale van AVR in Rozenburg naar de verschillende overdrachtstations in het warmtenet van Rotterdam en de (toekomstige) warmtenetten van Vlaardingen en Schiedam. Vanaf de afvalenergiecentrale wordt water dat in een afgesloten leiding circuleert opgewarmd door warmte die vrijkomt tijdens de verwerking van afval. Het is een gescheiden circuit: het water komt niet in aanraking met afval. Het water wordt opgewarmd tot een temperatuur die varieert tussen de 100 en 120 graden Celsius. Het opgewarmde water wordt via de aanvoerleiding van het primaire warmtetransportnet naar verschillende overdrachtstations geleid. In de overdrachtstations wordt de warmte overgedragen aan de secundaire netten. Dat zijn de fijnmazige leidingennetten op wijkniveau waar ook water in circuleert dat de warmte naar woningen en bedrijven brengt. Het water heeft hier een temperatuur die varieert tussen de 70 en 90 graden Celsius. Zodra de warmte is afgegeven aan de secundaire netten stroomt het afgekoelde water via de retourleiding van het primaire warmtetransportnet terug naar AVR om weer te worden opgewarmd. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 3/13
3.2 Tracé Leiding over De lengte van het tracé is 16,8 km. Deze loopt van deelgemeente Rozenburg naar het terrein van de EfG-centrale aan de Galileistraat in Rotterdam. Het tracé gaat via Schiedam langs het Vlietlandziekenhuis, zie de onderstaande afbeelding. Het warmteleidingnet, ook wel transportnet genoemd, is verdeeld over vier tracéonderdelen (loten) en aanbesteed aan meerdere aannemers in opdracht van Eneco: Lot 1 en 2 betreft de gemeente Vlaardingen en Rotterdam-Rozenburg. Deze begint ter hoogte van de AVR aan de oever van de Nieuwe Waterweg (Het Scheur) en loopt via de James Wattweg, Westwijk en Ambacht. Aannemer Visser & Smit Hanab voert de werkzaamheden uit. Lot 3 betreft de gemeente Schiedam (Kethel/Bijdorp, Nieuwland, s Gravenlandsepolder tot aan begin parkeerplaats bedrijf Ista aan het begin van de Nieuwpoortweg). Aannemer DVOI-Nijkamp voeren samen de werkzaamheden uit. Lot 4 betreft Schiedam-Oost en Rotterdam Delfshaven. Start in de s Gravenlandsepolder ter hoogte van parkeerplaats Ista aan de Nieuwpoortweg, Spaanse Polder, Hogenbanweg, (Schiedam-Oost en Oud-Mathenesse) tot aan de Merwehaven. Aannemer Siers. Lengte tracé in meter: Lengte leidingen (aanvoer + retour) Lot 1 3.825 7.650 Lot 2 6.035 12.070 Lot 3 3.480 6.960 Lot 4 3.455 6.910 Totaal: 16.795 33.590 Het transport van de leidingen is uitgesloten in deze analyse. In het transport van leidingen is weinig tot geen CO 2 winst te behalen door transport te combineren. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 4/13
3.3 Proces omschrijving Uitgangssituatie: Twee stadsverwarmingsleidingen (aanvoer / retour) van diameter van 900mm p/st. worden aangelegd t.b.v. tracé Leiding Over. Bovenlaag is verontreinigd (in rood aangegeven). De sleuf wordt ontgraven van ± 4 meter breed en 2 meter diep. De verontreinigde grond (rood) wordt gescheiden van het bruine zand middels fysieke afscheiding. Onderin de sleuf wordt een laag schone grond toegepast, aangezien de leidingen in schone grond dienen te liggen. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 5/13
Leidingen worden in de sleuf geplaatst. De leidingen worden verder omringd door schone grond. De sleuf wordt aangevuld met de uitgekomen grond. Wat overblijft is 2m 3 per strekkende meter (diameter van de twee leidingen). Deze 2 m 3 worden wordt afgevoerd. De verontreinigde grond wordt ook afgevoerd, maar separaat van de niet verontreinigde grond. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 6/13
De leidingen liggen nu gemiddeld op 1m-mv bovenkant buis. De fysieke afscheiding wordt verwijderd en het maaiveld wordt weer hersteld. 3.4 Afbakening Om een ketenanalyse uit te voeren op de casus Logistiek Leiding over, moet eerst worden afgebakend welk deel van de keten wordt meegenomen binnen de analyse. In deze ketenanalyse wordt met name gefocust op de transport van grond. Hieronder wordt de aan- en afvoer van transport bedoeld. Zoals in bovenstaande proces is weergegeven. 4. Vaststellen systeemgrenzen De aan- en afvoer zijn in de huidige situatie verschillende transportbewegingen. Bij het aanvoeren van schone grond gaat de vrachtwagen, ook wel dumper genoemd, weer leeg terug. Dit zijn loze kilometers. Bij het afvoeren van vervuild grond komt er een lege dumper, die het vervuilde grond komt ophalen. Dit zijn weer kilometers waarin geen grond getransporteerd wordt. Deze stromen van grondtransport kunnen gecombineerd worden, waardoor er CO 2 winst te behalen is. 4.1 Ketenstappen huidige situatie Grond ontgraven met een kraan zodat er een sleuf ontstaat van een minimale diepte van 2,1 m. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 7/13
Schone grond wordt aanvoeren met een dumper. De schone grond wordt in de sleuf gebracht om de leidingen in te leggen. De dumper rijdt leeg terug. Leidingen leggen met een kraan. De leidingen worden verder omringd met schone grond. De sleuf aanvullen met de uitgekomen grond. Afvoer grond wat overblijft t.b.v. de volume leidingen die gelegd zijn (2 m 3 per strekkende meter). Er komt een lege dumper. Afvoer vervuild grond met een dumper, die leeg is gekomen. Alle aannemers van de loten van Leiding over voeren grond apart af en aan. De gemiddelde afstand is 58 km naar de grondbank in Werkendam. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 8/13
4.2 Ketenstappen nieuwe situatie Grond ontgraven met een kraan zodat er een sleuf ontstaat van een minimale diepte van 2,1 m. Schone grond wordt aanvoeren met een dumper. De schone grond wordt in de sleuf gebracht om de leidingen in te leggen. De dumper neemt uitkomende vervuilde grond mee terug naar de stortplaats. Leidingen leggen met een kraan. De leidingen worden verder omringd met schone grond. De sleuf aanvullen met de uitgekomen grond. Afvoer grond wat overblijft t.b.v. het volume leidingen die gelegd zijn (2 m 3 per strekkende meter). Er komt een lege dumper om het grond af te voeren Idem huidige situatie Idem huidige situatie Idem huidige situatie Idem huidige situatie Alle aannemers van de loten van Leiding over voeren het grond af en aan naar een gezamenlijke grondbank in Werkendam. Werkendam ligt gemiddeld 58 km vanaf Leiding over. Naast het combineren van de aan- en afvoer van het grondtransport kunnen ook de grondtransporten van alle aannemers van Leiding over gecombineerd worden. De wist zit met name in het aanvoeren van schone grond en het afvoeren van de vervuilde grond. Dit is naar schatting dezelfde hoeveelheid in m 3. 4.3 Uitsluitingen De uitsluitingen die gemaakt zijn in de analyse zijn: Transport van de leidingen, door de omvang en specifieke maten is dit moeilijk te combineren. Hierbij komt dat de leidingen niet te lang op voorraad kunnen liggen op locatie, door gebrek aan ruimte. Daarnaast is er geen materieel om met de lege vrachtwagen terug mee te nemen naar de leverancier van de leidingen; De CO 2 -uitstoot van de kranen voor het ontgraven en het zetten van de damwanden: deze is in de huidige en nieuwe situatie hetzelfde; De CO 2 -uitstoot van de trilplaat: deze is in de huidige en nieuwe situatie hetzelfde; en De CO 2 -uitstoot van de aggregaten: deze is in de huidige en nieuwe situatie hetzelfde. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 9/13
5. Datacollectie en datakwaliteit 5.1 Referentieproject / cases Zie hoofdstuk 3.1 en 3.2 voor meer informatie over de cases Leiding over. Overige specifieke gegevens over de cases Leiding over : Onderwerp Omschrijving Aantal Eenheid Lengte tracé Geheel Leiding over 16,8 km Lengte leidingen 16,8 km * 2 (aanvoer& retour) 33,6 km Diepte sleuf Bovenkant maaiveld tot onderkant put 2,1 meter (gemiddeld diepte) Breedte sleuf Twee leidingen van 0,9 meter + werkruimte 3,9 meter en talud (gemiddelde breedte) Diameter leiding Diameter aanvoer en retour leiding 0,9 meter Aantal m 3 grond afvoer 2 m 3 per strekkende meter ± inhoud van de 33.600 m 3 leidingen (= 2 m 3 x 16,8 km) Aantal m 3 ontgraven Per strekkende meter =b x h = 3,9 m x 2,1 137.760 m 3 m = 8,2 m 3 (= 8,2 m 3 x 16,8 km) Bodemverontreiniging Afvoer vervuilde grond 5% van totaal 6.888 m 3 ontgraven grond Bodemverontreiniging Aanvoer schone grond 5% van totaal 6.888 m 3 ontgraven grond Afstand transport grond Gemiddelde afstand Werkendam - Leiding 58 km over (enkele reis) Inhoud dumper Inhoud transportwagen 14 m 3 Gewicht dumper Om het aantal tonkilometers te kunnen 21,56 ton berekenen Gewicht grond Gemiddeld gewicht van 1 m 3 grond 1,5 ton Gewicht volle vracht Transportgewicht in ton= 1,5 ton x 14 m 3 + 42,56 ton met grond gewicht dumper Tonkm volle dumper = 42,56 ton x 58 km 2.468,5 tonkm over 58 km Tonkm lege dumper over 58 km = 21,56 ton x 58 km 1.250,5 tonkm 5.2 Literatuur & Databases Gegevens van de casus Leiding over komen uit het project. Gegevens zijn gehaald uit de calculaties en de plannen van aanpakken. CO 2 gegevens zijn gebruikt uit: Project gegevens van Siers; SKAO handboek CO 2 Prestatieladder versie 2.1 van 18 juli 2012. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 10/13
6. Kwantificeren van emissies 6.1 Ketenstappen huidige situatie met CO 2 uitstoot Omschrijving processtap Grond ontgraven met een kraan zodat er een sleuf ontstaat van een minimale diepte van 2,1 m. Schone grond wordt aangevoerd met een dumper. De schone grond wordt in de sleuf gebracht om de leidingen in te leggen. De dumper rijdt leeg terug. Leidingen leggen met een kraan. De leidingen worden verder omringd met schone grond. De sleuf aanvullen met de uitgekomen grond. Afvoer grond wat overblijft t.b.v. het volume leidingen dat gelegd is (2 m 3 per strekkende meter). Er komt een lege dumper. Afvoer vervuilde grond met een dumper, die leeg is gekomen. Omschrijving gegevens Geen verschil in uitstoot tussen huidige en nieuwe situatie. situatie 58 km heen met 14 m 3 grond = 2.468,5 tonkm (x 492 situatie 58 km terug met 0 m 3 grond = 1.250,5 tonkm (x 492 Geen verschil in uitstoot tussen de huidige en nieuwe situatie. Geen verschil in uitstoot tussen de huidige en nieuwe situatie. Geen verschil in uitstoot tussen huidige en nieuwe situatie. situatie 58 km heen met 0 m 3 grond = 1.250,5 tonkm (x 2.400 situatie 58 km terug met 14 m 3 grond = 2.468,5 tonkm (x 2.400 situatie 58 km heen met 0 m 3 grond = 1.250,5 tonkm (x 492 situatie 58 km terug met 14m 3 grond = 2.468,5 tonkm (x 492 Conversiefactor CO 2 /tonkm CO 2 /tonkm CO 2 /tonkm CO 2 /tonkm CO 2 /tonkm CO 2 /tonkm CO 2 -uitstoot in ton CO 2 133,6 ton CO 2 67,7 ton CO 2 330,1 ton CO 2 651,7 ton CO 2 67,7 ton CO 2 133,6 ton CO 2 Totaal 1.183,1 ton CO 2 Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 11/13
6.2 Ketenstappen nieuwe situatie met CO 2 uitstoot Omschrijving processtap Grond ontgraven met een kraan zodat er een sleuf ontstaat van een minimale diepte van 2,1 m. Schone grond wordt aangevoerd met een dumper. De schone grond wordt in de sleuf gebracht om er de leidingen in te leggen. De dumper neemt uitkomende vervuilde grond mee terug naar de stortplaats. Leidingen leggen met een kraan. De leidingen worden verder omringd met schone grond. De sleuf aanvullen met de uitgekomen grond. Afvoer grond wat overblijft t.b.v. de volume leidingen die gelegd zijn (2 m 3 per strekkende meter). Er komt een dumper met overige benodigde schone grond. Omschrijving gegevens Idem huidige situatie situatie 58 km heen met 14 m 3 grond = 2.468,5 tonkm (x 492 situatie 58 km terug met 14 m 3 grond = 2.468,5 tonkm (x 492 Idem huidige situatie Idem huidige situatie Idem huidige situatie situatie 58 km heen met 0 m 3 grond = 1.250,5 tonkm (x 2.400 situatie 58 km terug met 14 m 3 grond = 2.468,5 tonkm (x 2.400 Conversiefactor CO2/tonkm CO2/tonkm CO2/tonkm CO2/tonkm CO 2 -uitstoot in ton CO 2 133,6 ton CO 2 133,6 ton CO 2 330,1 ton CO 2 651,7 ton CO 2 Totaal 981,8 ton CO 2 6.2 Huidige situatie versus nieuwe situatie In de nieuwe situatie wordt 201,3 ton CO 2 uitstoot bespaard t.o.v. de huidige situatie op het gehele tracé van 16,8 km. Dit is een besparing van 17% procent op de totale uitstoot van het grond transport. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 12/13
7. Onzekerheden Onzekerheden in de en zijn: - De grondplaats kan verder weg zijn: dit heeft te maken met de capaciteit die een grondbank heeft. - De vervuilde grond is nu geschat op 5% vervuilde grond, maar dit kan in de praktijk meer of minder zijn. - De diepte van de sleuf is in de gemiddeld genomen op 2,1 meter diepte, het gemiddelde kan hoger liggen omdat er veel obstakels op het tracé zitten waardoor er dieper gegraven moet worden dan een gemiddelde van 2,1 meter. - In de wordt er vanuit gegaan dat er altijd ruimte is om 14 m 3 grond te storten naast de sleuf. Het kan voorkomen dat er op bepaalde stukken van het tracé geen ruimte voor is. Daarvoor zou er wel een lege dumper moeten komen om eerst de vervuilde grond op te halen voordat er schoon grond aangevoerd kan worden. - Er kan gereden worden met een andere dumper, met meer of minder capaciteit waardoor de milieuwinst hoger of lager uitkomt. 8. Reductiemogelijkheden 8.1 Reductiedoelstellingen Doelstelling 1: Met het eerst voorkomende gecombineerde project willen we 5% realiseren op het gebied van logistiek met betrekking CO 2 -uitstoot in samenwerking met de andere partijen. In de toekomst uit te voeren projecten met meerdere aannemers dient vooraf bekeken te worden wat de besparingen en mogelijkheden zijn op het gebied van kostenreductie en CO 2 uitstoot wanneer de krachten gebundeld worden. Doelstelling 2: Siers wil 0,5% CO 2 reduceren op het gebied van grondtransport bij stadsverwarmingsprojecten van opdrachtgever Eneco in 2016 t.o.v. 2013. De doelstelling is afgebakend op stadsverwarmingsprojecten, omdat bij deze projecten er een diameter gelegd wordt waarbij veel m 3 grond af- en aangevoerd wordt, bij kleinere diameter wordt er minimaal grond verwijderd en de reductie mogelijkheden zijn daardoor minimaal. De afbakening van projecten Eneco maakt de doelstelling goed meetbaar. Er is gekozen voor deze opdrachtgever omdat 90% van de stadsverwarmingsprojecten bij Eneco wordt uitgevoerd. Doelstellingen per jaar: Jaar Doelstellingen 2014 Siers wil 0,2% CO 2 reduceren op het gebied van grondtransport in 2016 t.o.v. 2013. 2015 Siers wil 0,4% CO 2 reduceren op het gebied van grondtransport in 2016 t.o.v. 2013. 2016 Siers wil 0,5% CO 2 reduceren op het gebied van grondtransport in 2016 t.o.v. 2013. Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 13/13
9. Plan van aanpak 9.2 Reductiemaatregelen Maatregelen bij doelstelling 1: Bij het eerst voorkomende gecombineerde project: - Voordelen aan de opdrachtgever laten zien wanneer transport gezamenlijk wordt geregeld; - Vooraf aan het project een bijeenkomst houden om alle mogelijkheden op het gebied van kostenreductie en CO 2 uitstoot te bespreken en een actieplan hiervoor op te stellen. - Plan van aanpak verder ontwikkelen wanneer een gecombineerde project zicht voor doet, zodat het maatwerk wordt specifiek op dat project. Maatregelen bij doelstelling 2: Maatregel Uitvoerder Deadline Projecten Eneco over het jaar 2013 analyseren. Joost Jacobs Kwartaal 22014 Afspraken maken met opdrachtgever Eneco en Joost Jacobs Kwartaal 32014 transportbedrijven over combinatie transport en dichtstbijzijnde stortplaatsen. Gegevens van stadsverwarmingsprojecten 2014 vergelijken Joost Jacobs Kwartaal 12015 met 2013. Maatregelen om reductiedoelstellingen te behalen in overleg Joost Jacobs Kwartaal 22015 met opdrachtgever opstellen. Opgestelde maatregelen uitvoeren of laten uitvoeren Joost Jacobs Kwartaal 32015 t/m eind 2016 Datum: 27-5-2014 Versie: 7 Blad: 14/13