Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen Buikpijn bij kinderen
Deze brochure is ontwikkeld door de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. De Maag Lever Darm Stichting is een onafhankelijke organisatie die zich inzet om maag-, darm- en leverziekten te voorkomen en te bestrijden en patiënten een betere kwaliteit van leven te kunnen bieden. De stichting werkt intensief samen met organisaties en personen die een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van deze missie, zoals patiëntenorganisaties, vrijwilligers, verenigingen van specialisten en zorgprofessionals, overheden en het bedrijfsleven. De Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen is de wetenschappelijke beroepsvereniging van maag-darm-leverartsen. De vereniging wil onder andere de kennis over ziekten van de spijsverterings organen bevorderen. Hieronder vallen slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, alvleesklier, lever en galwegen, en het anale gebied. Inhoud Buikpijn bij kinderen Een verhaal uit de praktijk Wat is buikpijn bij kinderen? Wat zijn de klachten? Wat zijn de lichamelijke oorzaken? Wat zijn de andere oorzaken? Wat zijn de sociale gevolgen? Wat kunt u als ouder doen? Wat kan de arts doen? Wat is de behandeling? Extra informatie of vragen? 4 5 6 8 10 12 13 14 15 19 oktober 2014 Redactie Maag Lever Darm Stichting Ontwerp en opmaak Oranje Vormgevers Drukwerk Dunnebier Print Artikelcode 5004
Een verhaal uit de praktijk Wat is buikpijn bij kinderen? Ik heb vaak buikpijn en dat vind ik heel vervelend. Soms heb ik s morgens al pijn als ik opsta en soms krijg ik het zomaar opeens overdag. Mijn moeder heeft me al een paar keer meegenomen naar de dokter. Hij kon niet echt iets vinden. Wel zei hij dat ik meer moest drinken, omdat ik vaak harde poep heb. Dus nu probeer ik goed te drinken. Ook onder schooltijd. Mijn juf weet ervan en ze vindt het goed. Ik hoop dat dit helpt. Volgens de dokter gaat mijn buikpijn vanzelf weer over. Ik hoop dat het waar is en dat het niet te lang duurt. Ik vind het namelijk helemaal niet leuk steeds buikpijn te hebben. In deze brochure krijgt u informatie over buikpijn bij kinderen: wat zijn de oorzaken? Wat zijn de klachten? En wat kunt u eraan doen? Ook kunt u lezen hoe u het beste kunt omgaan met de klachten van uw kind. Wil uw kind zelf lezen over buikpijn? Het Rottige Buiken Boekje is speciaal voor kinderen geschreven. U kunt deze uitgave bestellen via onze website www.mlds.nl. Buikpijn bij kinderen kan zich op verschillende manieren uiten. Ook is de oorzaak van de buikpijn niet bij elk kind hetzelfde. Hieronder vindt u eerst een korte uitleg over de werking van de spijsvertering. De spijsvertering Het verteren van voedsel wordt ook wel spijsvertering genoemd. Alle organen 1 die samen zorgen voor de spijsvertering noemen we het spijsverteringsstelsel. De spijsvertering begint in de mond. Het voedsel wordt hier fijngekauwd en vermengd met speeksel. Het speeksel zorgt ervoor dat u het voedsel makkelijk 11 kunt doorslikken. In het speeksel zitten 10 stoffen die het voedsel helpen verteren. Als u het voedsel hebt doorgeslikt komt het in de slokdarm. De slokdarm is in feite een soort transportkanaal. De spieren in de slokdarmwand duwen het voedsel naar de maag. Op de overgang van slokdarm naar maag zit een sluitspiertje. Het gaat open als er voedsel vanuit de slokdarm naar de maag gaat. Daarna gaat het weer dicht. Spijsverteringsstelsel 1 Mond 2 Slokdarm 3 Maag Hierdoor kan er geen voedsel en 4 Dunne darm 5 Dikke darm maagsap vanuit de maag terugstromen 6 Blinde darm 7 Endeldarm 8 Anus in de slokdarm. Zo zorgt het sluitspiertje 9 Alvleesklier 10 Galblaas 11 Lever 2 3 9 4 5 6 7 8 Van der Zon Visueel Buikpijn bij kinderen 4 5 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
voor eenrichtingsverkeer. In de maag wordt het voedsel gekneed en vermengd met maagsap. Dit maagsap wordt door de maag aangemaakt en het bevat onder andere zoutzuur. Het zure maagsap is belangrijk bij de vertering van het voedsel in de maag. Ook vormt het een barrière tegen eventuele ziekmakende bacteriën die u met het eten binnenkrijgt. Deze bacteriën kunnen niet overleven in de zure maag en gaan dood. Een warme maaltijd blijft gemiddeld drie uur in de maag. Daarna gaat de voedselbrij via de maagportier (pylorus) in kleine porties door naar de twaalfvingerige darm. De twaalfvingerige darm is het eerste deel van de dunne darm. In de twaalfvingerige darm worden gal uit de galblaas en verteringssappen uit de alvleesklier aan het voedsel toegevoegd. Dit is nodig voor de verdere vertering van het voedsel in de rest van de dunne darm. Belangrijke voedingsstoffen komen bij de vertering vrij uit het voedsel. Deze voedingsstoffen worden via de wand van de dunne darm aan het bloed afgegeven. Een waterige brij met onverteerbare resten stroomt door naar de dikke darm. De dikke darm onttrekt water en zouten uit deze dunne brij. Wat daarna overblijft is de normale vaste ontlasting. De ontlasting wordt door de dikke darm naar de endeldarm geduwd. Als er ontlasting in de endeldarm komt voelt u aandrang. Aandrang is het signaal van het lichaam om naar het toilet te gaan. De spijsvertering is dan voltooid en de ontlasting kan via de anus het lichaam verlaten. Wat zijn de klachten? Buikpijn komt veel voor bij kinderen. Van de kinderen op lagere schoolleeftijd heeft tien tot twintig procent er regelmatig last van. Behalve buikpijn hebben deze kinderen vaak ook andere klachten zoals misselijkheid, verstopping of diarree. Buikpijn bij kinderen kan verschillende oorzaken hebben. Meestal wordt er echter geen duidelijke lichamelijke oorzaak gevonden. Kinderen klagen echter nooit zomaar over buikpijn. Ook al is er geen lichamelijke oorzaak, er is altijd een reden voor de buikpijn. Waarom een kind buikpijn heeft, is dan niet altijd makkelijk te achterhalen. De klachten van kinderen met buikpijn kunnen erg verschillen. Soms is de buikpijn heel hevig, maar ook weer snel over. Dit noemen we acute buikpijn. In andere gevallen zijn de klachten minder hevig, maar wel langdurig aanwezig. We spreken dan van chronische buikpijn. Acute buikpijn Heeft uw kind vrijwel nooit buikpijn en plotseling wel, dan kan het een infectie hebben. Een voorbeeld daarvan is buikgriep. Vaak heeft uw kind dan ook diarree, koorts en is het misselijk waardoor het moet braken. We spreken in dit geval van acute buikpijn. De pijn is hevig, maar duurt kort en is na een paar dagen meestal helemaal verdwenen. Een blindedarmontsteking veroorzaakt ook dit soort klachten. Maar de pijn zit dan vooral rechtsonder in de buik. Ook een blaasontsteking kan buikpijn en koorts veroorzaken. Chronische buikpijn Uw kind kan ook vaker en soms wel meerdere keren per week buikpijn hebben. De ene keer is de pijn hevig, de andere keer zeurend. Als deze klachten meer dan twee maanden duren, spreken we van chronische buikpijn. Soms heeft deze pijn een lichamelijke oorzaak, maar meestal niet. Kinderen kunnen ook door psychische problemen chronische buikpijn krijgen. Bijvoorbeeld door een scheiding of door het overlijden van een dierbaar persoon of dier. Of omdat het gepest wordt op school. Buikpijn bij kinderen 6 7 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Wat zijn de lichamelijke oorzaken? Bij baby s Zuigelingen kunnen veel last hebben van darmkrampjes. Bij borstvoeding kunnen de darmkrampjes veroorzaakt worden doordat de moeder iets heeft gegeten waar de baby (nog) niet goed tegen kan. Voorbeelden hiervan zijn: alle koolsoorten, spruitjes, ui en paprika. Baby s die flesvoeding of borstvoeding krijgen, kunnen ook allergisch zijn voor koemelk of een bestanddeel daarvan. Het gevolg is dat zij veel last hebben van darmkrampen. Als baby s op vaste voeding overgaan, moeten hun darmen vaak wennen aan de nieuwe voeding. Dit kan ook weer buikpijn veroorzaken. Buikpijn bij baby s kan ook veroorzaakt worden door harde en pijnlijke ontlasting. Meer informatie hierover vindt u in de brochure Verstopping bij kinderen. Bij peuters en schoolgaande kinderen Bij deze groep kinderen kan buikpijn verschillende oorzaken hebben: klachten verdwijnen soms een tijdje en komen dan weer terug. Sommige kinderen hebben er last van, anderen merken er juist niets van. Besmetting met de aarsmaden gaat via de mond. Kinderen kunnen de eitjes van de 2 aarsmaden binnenkrijgen door bijvoorbeeld te spelen in zandbakken 5 1 die niet afgesloten zijn voor honden en 3 katten. 4 Coeliakie (glutenintolerantie) Bij deze aandoening is de dunne darm Ontlasting in de dikke darm overgevoelig voor gluten. Gluten is een 1 Ontlasting 2 Dikke darm eiwit. Het zit in de granen: tarwe, haver, 3 Endeldarm 4 Afb. Anus 33: 5 Ontlasting Blindedarm dikke darm gerst, rogge, kamut en spelt. Meer informatie vindt u in de brochure Coeliakie. Voedselovergevoeligheid Overgevoeligheid voor een bepaalde voedingsstof kan buikpijn veroorzaken. Vaak gaat dit samen met diarree. Overgevoeligheid voor melkproducten komt vrij veel voor. Hierbij is er een duidelijk verschil tussen koemelkallergie en lactose-intolerantie. Van der Zon Visueel Verstopping Bij verstopping heeft een kind last van harde en pijnlijke ontlasting die met moeite kan worden uitgepoept. Meer informatie vindt u in de brochure Verstopping bij kinderen. Bij koemelkallergie raakt de dunne darmwand beschadigd als deze in contact komt met melkeiwitten. Dit veroorzaakt diarree, pijn en krampen. De beschadigde darmwand kan niet genoeg voedingsstoffen aan het bloed afgeven. Dit heeft tot gevolg dat het kind afvalt en niet goed groeit. Wormen Kleinere kinderen kunnen last hebben van zogenoemde aarsmaden. Dit zijn lange, dunne, witte wormpjes. De wormpjes kunnen klachten veroorzaken, zoals jeuk bij de anus, buikpijn en misselijkheid. Vooral s nachts is de jeuk het ergste omdat dan de wormpjes via de anus naar buiten komen om eitjes te leggen. De Bij lactose-intolerantie veroorzaken melk en melkproducten ook darmklachten. Dit zijn klachten, zoals buikkrampen, buikpijn, opgeblazen gevoel, gasvorming en diarree. In melk en melkproducten zit melksuiker (lactose). Normaal gesproken wordt melksuiker in de dunne darm verteerd. Bij iemand met lactose-intolerantie gebeurt dit niet. De melksuiker komt in de dikke darm terecht en gaat daar gisten. Buikpijn bij kinderen 8 9 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Dit heeft darmkrampen tot gevolg samen met een groenige, schuimende diarree die zurig ruikt. Blaasontsteking Meestal heeft een kind bij een blaasontsteking pijn bij het plassen en moet het telkens kleine beetjes plassen. Soms heeft een kind echter alleen maar een vervelende, zeurderige buikpijn. Infectie met de Helicobacter pylori bacterie De Helicobacter pylori is een bacterie die zich in het slijmvlies van de maag nestelt. De bacterie is bij veel volwassenen en kinderen in de maag aanwezig zonder dat er klachten zijn. Soms kan deze bacterie een ontsteking in de maag en maagpijn veroorzaken. De pijn kan uitstralen naar de buik. Kenmerkend is dat de kinderen vaak wakker worden van de buikpijn. Meer informatie vindt u in de brochure Maagzweer. Prikkelbare Darm Syndroom Bij een prikkelbare darm is de darmwand overgevoelig voor prikkels en reageert hierop met krampen en pijn. De buikpijn gaat vaak samen met verstopping of met diarree. Ook kan het kind een wisselend ontlastingspatroon hebben: de ene keer is de ontlasting hard en pijnlijk en de volgende keer juist weer dun. De buikpijn verdwijnt vaak nadat het kind heeft gepoept of windjes heeft gelaten. De oorzaak van het prikkelbare darm syndroom is nog niet bekend. Meer informatie vindt u in de brochure Prikkelbare Darm Syndroom. Functionele buikpijn Bij functionele buikpijn heeft een kind krampende pijn. Meestal zit de pijn rond de navel, maar ook in de onderbuik. De pijn hangt niet samen met het ontlastingspatroon. Ook is er geen relatie met het soort eten of drinken. De oorzaak van functionele buikpijn is nog niet bekend. Dientamoeba fragilis Dientamoeba fragilis is een parasiet die na infectie leeft in de dikke darm. Een infectie met deze parasiet veroorzaakt vaak buikpijn en diarree. Minder vaak voorkomende klachten zijn misselijkheid, moeheid en winderigheid. Wat zijn de andere oorzaken? Bij de meeste kinderen wordt er geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn gevonden. Toch kunnen ook deze kinderen veel last hebben van buikpijn. We noemen hier andere mogelijke oorzaken. Spanningen Steeds terugkerende buikpijn kan het gevolg zijn van spanningen. Misschien vindt uw kind het niet leuk op school? Of is er pasgeleden iets ernstigs gebeurd in uw gezin? Bijvoorbeeld een scheiding of overlijden van een dierbaar persoon of huisdier. Dit soort spanningen kunnen buikpijn veroorzaken en erger maken. Emotionele redenen Kinderen die last hebben van buikpijn, hebben vaker last van angsten en zijn vaker somber. Diverse onderzoeken hebben dit aangetoond. Natuurlijk kan het ook zo zijn dat kinderen bang of verdrietig worden door de buikpijn die telkens weer terugkomt. Maar er zijn aanwijzingen dat kinderen met buikpijn juist gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van angsten en depressies. Daarom is het belangrijk om kinderen met buikpijn vanaf het begin goed te begeleiden. Misschien kunnen dan emotionele klachten, zoals angsten en depressies, op latere leeftijd worden voorkomen. Buikpijn bij kinderen 10 11 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Ouders met buikpijn Kinderen van ouders met chronische buikpijnklachten, bijvoorbeeld het prikkelbare darm syndroom, hebben zelf ook vaak last van buikpijn. Ze hebben vaker last van buikpijn dan kinderen van ouders die geen buikpijnklachten hebben. Erfelijkheid zou hier een rol kunnen spelen. Bekend is ook dat kinderen het gedrag van hun ouders vaak kopiëren. Het is dan ook onduidelijk of het hier gaat om aangeboren buikpijn of om een aangeleerde gevoeligheid voor buikpijn. Wat zijn de sociale gevolgen? Als een kind acute buikpijn heeft is het meestal behoorlijk ziek. Door een goede behandeling voelt het zich na enkele dagen weer veel beter. De buikpijn en andere klachten zijn verdwenen en het kind kan weer gewoon met alles meedoen. Bij kinderen die vaak en langdurig buikpijn hebben, is het niet zo eenvoudig. Ze zijn niet hevig ziek, maar kunnen wel veel last hebben van hun klachten. De klachten hebben veel invloed op hun dagelijkse leven. Ze slapen vaak slecht waardoor ze overdag sneller moe zijn. Op school kunnen ze zich minder goed concentreren. Ze blijven ook regelmatig ziek thuis. Hun schoolprestaties kunnen daardoor achterblijven. De steeds terugkerende buikpijn kan ook invloed hebben op het contact met vriendjes en vriendinnetjes. Sporten en lekker buiten spelen wordt soms een probleem. Hierdoor kan hun conditie achteruit gaan. Redenen genoeg om deze klachten serieus te nemen en er iets aan te doen. Wat kunt u als ouder doen? U kent uw kind het beste. U voelt heel goed aan of er echt iets met uw kind aan de hand is. Kinderen klagen namelijk nooit zomaar over buikpijn. Er is altijd een reden. Het is belangrijk dat u de klachten serieus neemt. Steeds terugkerende buikpijn kan het gevolg zijn van spanningen. Probeer daarom samen met uw kind na te gaan of het zich ergens druk over maakt. Zijn er misschien moeilijkheden thuis? Krijgt uw kind te weinig aandacht? Zijn er spanningen op school? Kan het kind goed meekomen op school? Wordt het misschien gepest? Merkt u dat uw kind niet graag naar school gaat, praat dan met de leerkracht. Hebt u het te druk gehad, probeer dan extra tijd in te ruimen om samen iets leuks te doen. Ook kunt u samen met uw kind een pijndagboek bijhouden. Hierin noteert u samen met uw kind, wat hij eet, hoe vaak hij poept, wanneer hij buikpijn heeft en hoe erg die buikpijn is. Uw kind geeft de pijn een cijfer van 1 tot 10. Door dit een aantal weken te doen lukt het soms om de oorzaak van de buikpijn te vinden. Het is ook goed om u af te vragen of de buikpijn nuttig is voor uw kind. Krijgt het hierdoor misschien extra aandacht? Wordt uw kind extra verwend als het pijn heeft? Reageert u misschien overbezorgd? Probeer dit niet te doen. U geeft uw kind dan onbedoeld een reden om pijn te hebben. Het is immers heerlijk als je lekker wordt verwend, terwijl je klasgenootjes op school zitten. En natuurlijk is het fijner om op de bank te liggen, dan de afwas te moeten doen. Er is niets mis met het extra verwennen van een ziek kind. Maar een kind moet zijn klachten niet gaan gebruiken om meer aandacht te krijgen. Buikpijn bij kinderen 12 13 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Is klagen over buikpijn voor uw kind een gewoonte geworden? Reageer kort en neutraal op de klachten en leid het kind af. Ga bijvoorbeeld een spelletje doen en besteed er verder geen aandacht aan. Stimuleer geen ziektebevestigend gedrag, zoals thuisblijven van school of het gebruik van medicijnen. Ga ook niet steeds naar de dokter als deze al eerder heeft vastgesteld dat er geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn is. Soms stuurt de huisarts een kind door naar de kinderarts of de kinderarts maag-darm-leverziekten (kinderarts-mdl). Vooral in het geval dat de klachten blijven bestaan of erger worden. Deze arts zal uw kind ook weer lichamelijk onderzoeken. Eventueel wordt er ook een echografie en/of een röntgenfoto van de buik gemaakt. Deze onderzoeken doen geen pijn en worden poliklinisch gedaan. Uw kind hoeft dus niet opgenomen te worden. Wat kan de arts doen? Ga meteen naar de huisarts als uw kind behalve buikpijn ook andere klachten heeft, zoals koorts, misselijkheid, braken, afvallen, bloedverlies en ernstige diarree. Ook als uw kind steeds terugkerende buikpijn heeft is het verstandig om naar de huisarts te gaan. De arts zal uw kind onderzoeken om de eventuele oorzaak van de klachten op te sporen. In een gesprekje met u en uw kind probeert de arts te achterhalen welke klachten er zijn en hoe ernstig deze zijn. Daarna wordt uw kind lichamelijk onderzocht. Is er op dat moment nog geen duidelijke oorzaak aan te wijzen voor de buikpijn, dan volgt een tweede afspraak. Het kan zijn dat de arts u vraagt om in de tijd voorafgaand aan deze tweede afspraak samen met uw kind twee weken lang een pijndagboek bij te houden. Soms wordt ook de urine, de ontlasting en het bloed onderzocht. Daarna stelt de huisarts een behandeling voor en bespreekt dit met u en uw kind. Als er geen duidelijke oorzaak wordt gevonden, wordt verder afgewacht hoe het gaat. Meestal verdwijnen de klachten na verloop van tijd vanzelf. Wat is de behandeling? De arts stelt vast wat er aan de hand is. Daarna kan de behandeling worden gestart. Deze behandeling kan bestaan uit: voedingsadviezen leefregels medicijnen psychologische ondersteuning hypnotherapie Voedingsadviezen Een speciaal dieet is meestal niet nodig. Gewoon gezond, gevarieerd en vezelrijk eten is prima. Een gezonde voeding bevat alle voedingsstoffen die het kind dagelijks nodig heeft. De Schijf van vijf van het Voedingscentrum vormt de basis voor het samenstellen van een gezonde maaltijd. Buikpijn bij kinderen 14 15 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
voldoende drinkt Per dag moet een kind ongeveer één tot anderhalve liter per dag drinken. Hoeveel precies, is natuurlijk afhankelijk van de leeftijd. Probeer te variëren met water, melk, karnemelk, thee, vruchtensap. Geeft u uw kind extra veel vezels? Zorg er dan voor dat het ook extra veel drinkt. Vezels nemen namelijk veel vocht op. Dit vocht moet aangevuld worden, anders wordt de ontlasting droog en hard. Uw kind krijgt dan juist meer last van verstopping en buikpijn. op regelmatige tijden eet Zorg voor drie hoofdmaaltijden op vaste tijden en af en toe een tussendoortje. Het ontbijt is heel belangrijk. Het zet de darmen aan het begin van de dag aan het werk. rustig de tijd neemt voor de maaltijd Rustig eten en goed kauwen zorgt voor een gezonde darmwerking. Zorg er voor dat het gezellig is aan tafel. Een ontspannen sfeer stimuleert een gezonde spijsvertering. Schijf van Vijf Bron: Voedingscentrum Het is vooral belangrijk dat uw kind: vezelrijk eet Vezels stimuleren de darmen en zorgen voor een makkelijke stoelgang. Vezels werken als een spons en houden vocht vast, waardoor de ontlasting zacht blijft. Vezelrijke voeding is bijvoorbeeld: fruit, groente, peulvruchten, volkorenbrood en ontbijtgranen. De hoeveelheid vezels die een kind per dag nodig heeft, is afhankelijk van de leeftijd, namelijk: 1 t/m 3 jaar 15 gram 4 t/m 8 jaar 20 gram (meisjes), 25 gram (jongens) 9 t/m 13 jaar 25 gram (meisjes), 30 gram (jongens) Op www.vezeltest.nl kunt u samen testen of uw kind voldoende vezels eet. Leefregels Leef zo regelmatig en ontspannen mogelijk. Eet op vaste tijden en zorg dat uw kind op tijd in bed ligt. Hierdoor voelt uw kind zich fit en uitgerust. Dit is goed voor zijn weerstand, waardoor hij niet zo snel ziek wordt. Stimuleer uw kind om lichamelijk actief te zijn. Lichaamsbeweging is goed voor lichaam en geest. Laat uw kind lekker buiten spelen en/of lid worden van een sportclub. Probeer uw kind zoveel mogelijk te stimuleren om toch naar school te gaan. Het bezig zijn op school en het omgaan met andere kinderen zorgt voor afleiding. Hierdoor is er minder aandacht bij de buikpijn. Het risico op een leerachterstand is dan ook minder groot. Hierdoor ervaart uw kind ook weer minder stress waardoor de klachten afnemen. Buikpijn bij kinderen 16 17 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Medicijnen De arts schrijft vaak alleen medicijnen voor als er een lichamelijke oorzaak is voor de klachten. Heeft een kind bijvoorbeeld wormen, dan krijgt het een wormenkuur. Is er sprake van een blaasontsteking dan krijgt hij een antibioticakuur. Omdat er vaak geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn is, worden er meestal geen medicijnen voorgeschreven. Soms schrijft de arts uw kind pijnstillers voor. Andere hulp De psycholoog Heeft u bovenstaande leefregels en dieetadviezen opgevolgd en is de buikpijn nog niet over? Dan is een gesprek met een psycholoog of een andere hulpverlener binnen de geestelijke gezondheidszorg misschien een goed idee. Niet omdat uw kind gek is of omdat de buikpijn tussen de oren zit. Maar omdat deze hulpverleners uw kind kunnen leren omgaan met de klachten. Bijvoorbeeld door het aanleren van speciale ontspanningsoefeningen. Ook kan een psycholoog samen met u proberen te achterhalen wat de mogelijke oorzaak van de buikpijn kan zijn. Hij kan u daarna tips geven hoe u daar het beste mee om kunt gaan. In sommige ziekenhuizen werken psychologen die u en uw kind kunnen helpen. U kunt uw huisarts of de kinderarts om een verwijzing vragen. De hypnotherapeut Kinderen met onbegrepen buikpijnklachten kunnen veel baat hebben bij hypnotherapie. Wetenschappelijk onderzoek heeft dit onlangs aangetoond. Tijdens de hypno therapie leren de kinderen wat ze zelf kunnen doen om de pijn niet alles te laten overheersen. Ze krijgen oefeningen mee voor thuis om te leren spelen met de pijn. Het is belangrijk dat de therapie gegeven wordt door een hypnotherapeut die speciaal opgeleid is op dit gebied. Vraag de kinder-mdl-arts om een verwijzing. Extra informatie of vragen? Hebt u nog vragen over de buikklachten van uw kind, neem dan contact op met de huisarts. U kunt ook met de Infolijn van de Maag Lever Darm Stichting bellen of mailen. De Infolijn 0900-20 25 625 ( 0,15 per minuut) op maandag, woensdag en donderdag van 10.00 tot 14.00 uur E-mail voorlichting@mlds.nl Internet www.mlds.nl Op de kinderwebsite www.poepie.info vindt uw kind begrijpelijke informatie over het belang van vezelrijke voeding, lichaamsbeweging en toiletgedrag. Door verschillende spelletjes en opdrachten leren kinderen een verband te leggen tussen een gezonde spijsvertering, voeding en leefstijl. Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen over andere onderwerpen die ter sprake zijn gekomen? Op pagina 22 en 23 vindt u een brochureoverzicht. U kunt onze brochures bestellen via onze website: www.mlds.nl. Voor uw kind is er het Rottige Buiken Boekje. Dit boekje is speciaal voor kinderen geschreven. Op een eenvoudige manier wordt uitgelegd wat voedsel allemaal meemaakt, voordat het uiteindelijk in het toilet belandt. Er staan ook veel grappige tekeningen in over buikpijnklachten. Buikpijn bij kinderen 18 19 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Notities en vragen Buikpijn bij kinderen 20 21 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Overzicht brochures Deze brochures kunt u bestellen in de webshop op onze website www.mlds.nl, of via onze Infolijn, telefoon 0900 20 25 625 ( 0,15 per minuut). 1 op de 8 mensen heeft een maag-, darm-, leverziekte. Steun ons! Slokdarm- en Maagbrochures Lever- gal- en alvleesklierbrochures Darmbrochures Voeding en spijsvertering Onderzoek Kinderen Sondevoeding Preventiebrochure Helpt u mee aan een betere toekomst voor ruim twee miljoen Nederlanders met een spijsverteringsziekte? De Maag Lever Darm Stichting zet zich in om deze veel voorkomende ziekten te voorkomen, te bestrijden en het leven van deze patiënten draaglijker te maken. Uw steun is hard nodig Wij krijgen geen subsidies van de overheid. Alleen dankzij onze donateurs kunnen wij ons werk blijven doen. Dat doen we al dertig jaar. En we gaan door zolang het moet. Met uw bijdrage kunnen wij: Uitgebreide informatie bieden over maag-, darm-, leverziekten, onderzoeken en behandelingen Wetenschappelijk onderzoek financieren om deze veel voorkomende ziekten te voorkomen en te bestrijden Gezondheidsvoorlichting geven via de Infolijn (0900-2025625) Hoe kunt u ons helpen? Vul onderstaande machtiging in of doneer via www.mlds.nl. Brandend maagzuur Functionele maagklachten Maagkanker Acute alvleesklierontsteking Chronische alvleesklierontsteking Alvleesklierkanker Aambeien Coeliakie Darmflora Diarree Voeding bij MDLaandoeningen Colonoscopie ERCP Gastroscopie Sigmoïdoscopie Buikpijn bij kinderen Diarree bij kinderen Verstopping bij kinderen Sondevoeding via een neussonde Sondevoeding via een voedingsstoma Preventie van spijsverteringsaandoeningen Ja, ik help mee! Alvast heel hartelijk bedankt! SEPA machtiging Maagslijmvliesontsteking Maagzweer Slokdarmkanker Galstenen Hepatitis Kanker in de lever Levercirrose Dikkedarmkanker Divertikels en diverticulitis Ontlastingsincontinentie Rottige buiken boekje Ik maak een gift over op IBAN rekeningnummer NL70INGB0000002737 o.v.v. Brochure MLDS Ik machtig de Maag Lever Darm Stichting om het onderstaande bedrag van mijn IBAN rekeningnummer af te schrijven: 10,- 20,- Levertransplantatie Poliepen in de dikke darm per maand per jaar eenmalig VOOR- EN ACHTERNAAM Prikkelbare Darm Syndroom Verstopping STRAAT POSTCODE/PLAATS E-MAIL HUISNUMMER Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa IBAN REKENING DATUM HANDTEKENING Buikpijn bij kinderen 22 23 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen Stuur deze machtiging retour naar Maag Lever Darm Stichting: Antwoordnummer 343, 3800 VB Amersfoort www.mlds.nl Incassant ID: NLZZZ410101690000
Steun de Maag Lever Darm Stichting