> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 T 070 333 44 44 F 070 333 40 33 www.rijksoverheid.nl Betreft Zorgverzekeringen en arbeidsmigranten Uw referentie 2014Z22437/2014D45258 U heeft mij op 5 december jongstleden gevraagd per brief te reageren op het bericht in de Volkskrant van 4 december 2014 jongstleden dat uitzendbureaus de korting op zorgpremies opstrijken. Voor ik in ga op het concrete artikel wil ik graag in zijn algemeenheid ingaan op arbeidsmigranten en zorgverzekeringen. Wet- en regelgeving Iedereen die in Nederland woont of werkt is verzekerd op grond van de AWBZ en daarmee verzekeringsplichtig voor de Zorgverzekeringswet (Zwv). Een arbeidsmigrant dient zich te verzekeren bij een zorgverzekeraar die de Zvw uitvoert. Dit geldt ook voor tijdelijke arbeidsmigranten gedurende de periode dat zij in Nederland werkzaam zijn en op grond van die dienstbetrekking aan de loonbelasting zijn onderworpen. Specifieke kenmerken arbeidsmigranten Arbeidsmigranten hebben een aantal specifieke kenmerken: ze wonen niet vast in Nederland, ze zijn vaak voor korte periode in Nederland, ze spreken de Nederlandse taal veelal niet en ze verrichten vaak laaggeschoolde arbeid. Om arbeidsmigranten te wijzen op de regels rondom zorgverzekeringen is hierover informatie opgenomen in de informatiebrochure van het ministerie van SZW die verstrekt wordt door de gemeenten bij de afgifte van het burgerservicenummer. Doordat arbeidsmigranten vaak niet bekend zijn met het Nederlandse systeem, biedt de werkgever arbeidsmigranten vaak een collectieve zorgverzekering aan. Dit om te voorkomen dat deze werknemers onverzekerd zijn. Enkele zorgverzekeraars bieden hiervoor specifieke collectieve verzekeringen aan, afgestemd op de specifieke kenmerken en behoeften van deze doelgroep. Deze zorgverzekeraars bieden veelal in meerdere talen informatie aan seizoensarbeiders aan. Rol werkgever Veelal machtigt de arbeidsmigrant de werkgever om de zorgverzekering af te sluiten en de premie voor hem te voldoen. In zijn algemeenheid is het dan ook de werkgever die de premie betaalt en die hiervoor kosten inhoudt op het loon. Op het moment dat de werkgever is gemachtigd door de werknemer om ook als postadres te functioneren, dient de werkgever er voor te zorgen dat de werknemer over zijn polisvoorwaarden beschikt en de informatie van de zorgverzekeraar aan de werknemer te overhandigen. De werkgever mag de daadwerkelijk gemaakte kosten in rekening brengen bij de werknemer. De werkgever mag echter niet meer dan tien procent van het wettelijke minimumloon inhouden voor de kosten van de zorgverzekering. Overigens wijs ik u erop dat in het Wetsvoorstel Aanpak Schijnconstructies de mogelijkheden voor inhoudingen worden beperkt. Pagina 1 van 5
Het vrijwillig verhogen van het eigen risico leidt tot een premiekorting, en dus een lagere premie. Deze korting dient ten goede te komen van de verzekeringsnemer en mag niet door de werkgever worden ingehouden. De zorgverzekeraar dient op het polisblad transparant te zijn over de verzekering, de premie en eventuele kortingen. Collectiviteitskorting In het artikel in de Volkskrant wordt aangegeven dat uitzendbureaus oneigenlijk gebruik maken van de mogelijkheid om collectiviteitskortingen af te sluiten. Er bestaat een wettelijke mogelijkheid tot het verstrekken van een collectiviteitskorting van maximaal tien procent van de premie voor de basisverzekering. Deze premiekorting kan ten goede komen aan de verzekerde of de werkgever. Een combinatie is ook mogelijk. De zorgverzekeraar maakt hierover afspraken met de werkgever. Deze korting kan ook voor Nederlandse werknemers - ten gunste komen aan de werkgever. Deze korting hoeft dan niet vermeld te worden op het polisblad van verzekeringsnemer. Tegenover deze korting staat vaak dat de werkgever een aantal administratieve taken (zoals aan- en afmelding van verzekerden en premiebetaling) verricht. Of er sprake is van een kostenvoordeel voor de werkgever hangt af van de specifieke omstandigheden en de wijze waarop wordt omgegaan met de collectiviteitskorting voor andere werknemers in de sector. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is voornemens om de collectiviteiten en de kortingen daarvan nader te bezien. Zij zal u hierover voor de zomer nader informeren. Rondetafelgesprek Tijdens het dertigledendebat van 14 mei 2014 over het bericht dat zorgverzekeraars goedkope zorgverzekeringen aanbieden aan uitsluitend buitenlandse werknemers heeft uw Kamer met de minister van VWS gesproken over zorgverzekeringen en arbeidsmigranten. Aanleiding hiervoor was een notitie van CNV over onwenselijke praktijken. In dit overleg heeft de minister van VWS aangegeven dat er een ronde tafelgesprek met betrokken partijen zou plaatsvinden en heeft de minister toegezegd mij te verzoeken u hierover te infomeren. Ik doe dat graag. Zie bijlage 1 voor een kort verslag. Tijdens het rondetafelgesprek waren alle betrokken partijen van mening dat de verzekerde goed geïnformeerd moet zijn zodat zij ook zelf kunnen controleren of de werkgever en verzekeraar hen juist behandelen. Van belang is dat de werknemer de beschikking heeft over zijn polis. Dit is ook besproken met Zorgverzekeraars Nederland die dit meenemen in hun overleg met zorgverzekeraars. Het rondetafelgesprek is aanleiding geweest voor de betrokken zorgverzekeraars om nog eens kritisch naar de aan- en afmeldprocedure en mogelijkheden om de arbeidsmigranten rechtstreeks toegang te geven tot hun zorgpolis. Wij zijn hierover blijvend in gesprek. Het rondetafelgesprek is ook aanleiding geweest om met de Stichting van de Arbeid te bezien hoe arbeidsmigranten beter voorgelicht kunnen worden en hoe misstanden met zorgverzekeringen voorkomen kunnen worden. De gesprekken hierover lopen nog. Pagina 2 van 5
Tot slot Ik hecht eraan hier te benadrukken dat zowel werknemers, werkgevers als zorgverzekeraars zich aan de relevante wet- en regelgeving dienen te houden. Samen met de minister voor VWS zal ik de ontwikkelingen blijven volgen en u bij nieuwe ontwikkelingen informeren. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, L.F. Asscher Pagina 3 van 5
Bijlage 1: Kort verslag rondetafelgesprek arbeidsmigranten en zorgverzekeringen Aanleiding CNV heeft 24 januari 2014 een notitie gepresenteerd over de zorgverzekering en arbeidsmigranten. Verschillende leden van de Tweede Kamer hebben over dit onderwerp schriftelijke vragen gesteld. Naar aanleiding hiervan is een rondetafelgesprek georganiseerd met verschillende betrokken partijen. Tijdens het plenair debat van 14 mei 2014 heeft de Tweede Kamer gevraagd na afloop geïnformeerd te worden. Het rondetafelgesprek vond plaats op 19 mei 2014. Deelnemers Er waren vertegenwoordigers aanwezig van HollandZorg, Achmea, de Poolse en Roemeense Ambassade, de gemeenten Westland, Rotterdam en Den Haag, uitzendbureau Goodmorning, LTO seizoensarbeid, IDHEM, CNV Vakmensen, de Nederlandse Zorgautoriteit, CNV, FNV, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Kort verslag Tijdens het rondetafelgesprek zijn de verschillende kenmerken van arbeidsmigranten besproken en de wijze waarop werkgevers en zorgverzekeraars daarmee omgaan. Als het gaat om het inhouden van premies is duidelijk dat de werkgever niet meer mag inhouden dan gemaakte kosten. De premiekorting voor het verhogen van het eigen risico dient altijd ten gunste te komen van de verzekerde. Voor collectiviteitskorting is in de wet geregeld dat die naar werkgever of werknemer kan gaan. Een aantal verzekeraars biedt arbeidsmigranten aan zowel het verplichte als het vrijwillige eigen risico te herverzekeren. Bij de deelnemers aan het rondetafelgesprek is begrip voor het herverzekeren van het verplichte eigen risico omdat arbeidsmigranten vaak voor korte tijd in Nederland zijn, terwijl zorgrekeningen vaak enige tijd op zich laten wachten: dit betekent dat het voor zorgaanbieders lastig kan zijn om de rekeningen te innen. Veel van de deelnemers van het rondetafelgesprek zetten echter hun vraagtekens bij het herverzekeren van het vrijwillige eigen risico. Ook omdat dit niet aangeboden wordt aan niet-arbeidsmigranten. De deelnemers zien kwetsbaarheden in de aan- en afmeldprocedure. Het aan- en afmelden dient te gebeuren door de verzekeringnemer. In de praktijk machtigt de werknemer, door ondertekening van het aanmeldformulier, in veel gevallen zijn werkgever om een zorgverzekering voor hem te regelen. Hij machtigt om de afmelding te verzorgen en om de premie in te houden op zijn loonstrook. Veel aanwezigen stellen vraagtekens bij de wenselijkheid van dit systeem omdat de verzekeringnemer dan geen zicht heeft op de afmelding door de werkgever en hij daarmee mogelijk niet op de hoogte is van het feit dat de zorgverzekering is beëindigd. Een verzekeringnemer dient over zijn polis te kunnen beschikken. In de praktijk gebruiken veel arbeidsmigranten het postadres van hun werkgever als de polis op papier wordt verstrekt. De verzekeringnemer wordt verwezen naar de digitale mijnomgeving van de website. Om hierop in te loggen dienen mensen te beschikken over DIGID. DIGID kan echter niet aangevraagd worden door buitenlanders die niet zijn ingeschreven in de GBA, hetgeen geldt voor veel arbeidsmigranten. De aanwezigen zijn het er over eens dat hier een oplossing voor gezocht dient te worden. Voorlichting wordt door de deelnemers essentieel gevonden. In veel lidstaten is men automatisch verzekerd als men werkt. In Nederland is men zelf Pagina 4 van 5
verantwoordelijk voor het afsluiten van een zorgverzekering. Het is belangrijk dat arbeidsmigranten dit weten. Ook is voorlichting over de zorgtoeslag belangrijk, omdat arbeidsmigranten hier vaak voor in aanmerking komen. Doordat de Belastingdienst sneller is gaan controleren of mensen recht hebben op zorgtoeslag komen meer gevallen boven water waaruit blijkt dat de werkgever de ingehouden premie nooit heeft afgedragen. CNV onderzoekt of dit individuele gevallen zijn of dat dit op grote schaal voorkomt. Duidelijk is dat arbeidsmigranten tijdens hun hele periode in Nederland ook tijdens de vakanties en weekenden verzekerd dienen te zijn. Er is zorg over arbeidsmigranten die werken op basis van een uitzendovereenkomst. Hierdoor kunnen mensen in geval van ziekte snel zonder werk komen te zitten. Dit is kwetsbaar op het moment dat de zorgverzekering gekoppeld is aan het arbeidscontract: deze arbeidsmigranten zijn dan niet langer verzekerd. Pagina 5 van 5