agendapunt 3.b.23 1149840 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden SAMENWERKING INSPECTIES BRZO-BEDRIJVEN Portefeuillehouder Haersma Buma, M.A.P. van Datum 19 augustus 2014 Aard bespreking Besluitvormend Afstemming BDV/JVI WTB/TH Bijlagen 1 Zaaknummer 37369 Gremia Datum Aard Advies/ Parafering besluit PFO Hae 04-08-2014 B Conform Geparafeerd door: Egmond, B.M. van D&H 19-08-2014 H - Geparafeerd Gevraagd besluit College van Dijkgraaf en Hoogheemraden 19-08-2014 1. aan te gaan een overeenkomst met het waterschap Hollandse Delta voor a. het uitvoeren van inspecties bij BRZO-bedrijven in het gebied van Delfland b. het mede op basis van de uitgevoerde inspecties advies uitbrengen aan Delfland over de risico's voor het oppervlaktewaterlichaam en andere waterstaatkundige belangen van Delfland bij deze bedrijven. 2. mandaat te verlenen aan de secretaris-directeur voor het op grond van artikel 15, lid 4 van het BRZO 1999 uitbrengen van advies aan het Wabo-bevoegd gezag. Besluit College van Dijkgraaf en Hoogheemraden 19-08-2014
Samenwerking inspectie BRZO-bedrijven 1. Probleemstelling - context De uitvoering van de adviestaken op grond van het Besluit Risico s Zware Ongevallen 1999 (BRZO) door waterkwaliteitsbeheerders heeft de laatste jaren meer prioriteit gekregen. Om een kwaliteitsslag te maken zijn tevens landelijk de eisen aan de uitvoering van deze inspecties aangescherpt. Delfland heeft in verhouding tot vooral het buurwaterschap Hollandse Delta weinig BRZObedrijven in haar beheersgebied (9 versus 100). Daarnaast kunnen inspecties alleen worden uitgevoerd door gespecialiseerde medewerkers die kunnen voldoen aan de landelijke vastgestelde eisen (kennis en kunde) voor een BRZO-inspectie. Voor Delfland is het de vraag of het efficiënt is om deze kennis en kunde met bijbehorende gecertificeerde opleidingen zelf in huis te hebben of de inspecties uit te laten voeren door medewerkers van het waterschap Hollandse Delta (WSHD). 2. Beoogd effect Met het aangaan van een overeenkomst met WSHD legt Delfland vast dat WSHD de inspecties bij de BRZO-bedrijven in het beheersgebied van Delfland (aantal is 9) uitvoert en mede op basis hiervan advies uitbrengt aan Delfland over de risico s voor het oppervlaktewaterlichaam en overige waterstaatkundige belangen bij deze bedrijven. Mandaat te verlenen aan de secretaris-directeur voor het op grond van artikel 15, lid 4 van het BRZO uitbrengen van advies aan het Wabo-bevoegd gezag. De insteek is om aansluitend hiervoor ondermandaat te verlenen aan de teamleider Toezicht en Handhaving. 3. Kernboodschap Delfland wil haar taken op grond van het Besluit Risico s Zware Ongevallen 1999 (BRZO) optimaal uitvoeren. Voor enerzijds het uitvoeren van inspecties bij de BRZO-bedrijven in het beheersgebied van Delfland en anderzijds op basis van deze inspecties het adviseren over de risico s voor het oppervlaktewaterlichaam en overige waterstaatkundige belangen bij deze bedrijven, gaat Delfland een overeenkomst aan met WSHD. 4. Historie - eerdere besluitvorming Naar aanleiding van het landelijk programma 'Landelijk Aanpak Toezicht Risicobeheersing bedrijven' (LAT RB) zijn afspraken gemaakt tussen bedrijven en overheid (waaronder de UvW) en verwachtingen rondom de uitvoering van het BRZO afgestemd. Van bedrijven wordt verwacht om verantwoording te nemen voor het naleven van wet- en regelgeving en van de overheid wordt deskundigheid en integraal toezicht verwacht. Om hier uitvoering aan te geven is in 2009 in de BRZO regio West door het waterschap Hollandse Delta een samenwerkingsovereenkomst 'Frontoffice Chemie Rijnmond' getekend. Het betreft een samenwerking met provincie Zuid-Holland, het havenbedrijf, Delfland, gemeente Rotterdam, de Arbeidsinspectie, DCMR, brandweer en RWS. Strekking van deze samenwerking betreft het onderbrengen van een regiefunctie bij DCMR en het centraal en uniform uitvoeren van het toezicht op de BRZO bedrijven door de genoemde partners.
5. Regelgeving en Beleid Voorkomen en beheersen zware ongevallen Het Besluit Risico's Zware Ongevallen 1999 (BRZO, hierna het besluit), een algemene maatregel van bestuur op grond van de Wet milieubeheer, integreert wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsveiligheid, externe veiligheid en rampbestrijding in één juridisch kader. Doelstelling is het voorkomen en beheersen van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn en risico opleveren voor milieu en water. Binnen het 'BRZO denken' verschuift de nadruk van end of pipe-toezicht naar systeemtoezicht, waarin de overheid zich richt op het toezicht op effecten van de kwaliteitsbeheersystemen. Dit systeemtoezicht heeft hiermee een preventieve werking. Het besluit stelt hiertoe eisen aan de meest risicovolle bedrijven in Nederland. Nederland kent 417 bedrijven waarvoor de regelgeving in het besluit van toepassing is. Binnen het beheersgebied van Delfland zijn 9 bedrijven als BRZO-bedrijf aangewezen. Regelgeving voor overheidsinstanties Naast de regelgeving voor bedrijven stelt het besluit ook regels over de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van uitvoerende overheidsinstanties. Het toezicht wordt conform het besluit gezamenlijk uitgevoerd door drie overheidspartijen te weten het Wabo-bevoegd gezag (Bevoegd gezag Wet Milieubeheer), de Inspectie SZW (Arbeidsinspectie) en de Veiligheidsregio (Brandweer). Het Wabo-bevoegd gezag is verantwoordelijk voor de coördinatie van de inspectie. Bij een BRZO-inspectie worden de risico's voor een zwaar ongeval beoordeeld en zoveel mogelijk beperkt. Rol waterkwaliteitsbeheerder De waterkwaliteitsbeheerder is vanuit het besluit geen bevoegd gezag doch is adviseur aan het Wabo-bevoegd gezag (artikel 15, lid 4 BRZO 1999). De waterschappen zijn verantwoordelijk voor het beoordelen van de milieurisicoanalyse in relatie tot de effecten (van lozingen) op oppervlaktewaterlichamen. Om tot deze beoordeling en advisering te komen is het noodzakelijk een fysieke inspectie bij het BRZO-bedrijf uit te voeren. Na beoordeling van de risico s en bijbehorende effecten is de waterkwaliteitsbeheerder verantwoordelijk voor het adviseren hiervan aan het Wabo-bevoegd gezag. Dit Wabo-bevoegd gezag is verantwoordelijk voor de formele bekendmaking en het afdwingen van de verbeterpunten. In het advies voor het Wabo-bevoegd gezag kunnen ook overige waterstaatkundige belangen worden vermeld die tijdens de inspectie bij het BRZO-bedrijf aan het licht zijn gekomen. Delflands beleidskader De advisering over en de uitvoering van inspecties bij BRZO-bedrijven vallen onder de programmabegroting Instrumenten. In principe betreft het controles die worden uitgevoerd bij bedrijven, waarbij het accent ligt op de mogelijke lozing van afvalwater bij ongevallen via een awzi of rechtstreeks naar oppervlaktewater. 6. Financiën De vergoeding voor deze dienstverlening aan WSHD wordt gebaseerd op de urenbesteding vermenigvuldigd met het vastgesteld uurtarief. Deze financiële gevolgen zijn beperkt tot circa 6.000/jaar ex. BTW, gebaseerd op twee inspecties per jaar à 30 uur/inspectie à 100/uur. Inclusief BTW wordt dit dan circa 7.500/jaar. Dit bedrag is verankerd in de begroting 2014 en 2015 en in de meerjarenraming 2016-2019 op kostenplaats 55840 Toezicht en Handhaving, bijdrage aan overheden 440210/100017 (regulier werk). 7. Duurzaamheid Door uitvoering te geven aan inspecties door gekwalificeerde medewerkers bij BRZObedrijven wordt bijgedragen aan een duurzaam beheer van het watersysteem. 8. Organisatorische en personele consequenties n.v.t. 2
9. OR/GO n.v.t. 10. Risico- en beheersmaatregelen Het uitvoeren van de inspecties door medewerkers van WSHD levert als risico op dat de betreffende medewerkers de bedrijven niet kennen en niet weten welke andere aspecten er spelen waarbij Delfland ten tijde van de inspectie betrokken is (bijvoorbeeld lopende handhavingstrajecten of aanvraag water- of keurvergunning of aanslag zuiverings- of watersysteemheffing ). Door voorafgaand aan de inspectie aan de medewerker van WSHD zowel recente informatie over het te inspecteren bedrijf te leveren als ook informatie te verschaffen over mogelijke andere zaken die spelen tussen Delfland en het te inspecteren bedrijf, wordt voorkomen dat tijdens de inspectie of in het traject erna onduidelijkheden of onenigheden ontstaan tussen het bedrijf en de medewerker van WSHD. Als Delfland de inspecties bij BRZO bedrijven uitbesteedt aan WSHD, heeft dit tot gevolg dat Delfland zelf niet alle kennis in huis heeft over wat zich bij de BRZO bedrijven in haar beheersgebied afspeelt. Vooral bij incidenten en calamiteiten kan dat een nadeel zijn. Om dit te ondervangen is vanzelfsprekend afgesproken dat Delfland op de hoogte wordt gebracht van de bevindingen tijdens de inspectie; daarnaast is afgesproken met WSHD dat te allen tijde beroep kan worden gedaan op de medewerkers van het WSHD aangaande informatie over het BRZO bedrijf. 11. Communicatie (in- en extern) Delfland communiceert voorafgaand aan de daadwerkelijke inspectie richting de BRZO bedrijven in haar beheersgebied dat Delfland tijdens de inspectie worden vertegenwoordigd door een medewerker van WSHD en dat hij/zij tijdens de inspectie optreedt namens Delfland. Zodra de overeenkomst is ondertekend, wordt dit gecommuniceerd naar de betreffende bevoegde gezagen Wabo en/of de betreffende omgevingsdiensten (DCMR en Haaglanden). 12. Bekendmaking en vervolgprocedure Het betreft een overeenkomst die niet actief behoeft te worden bekend gemaakt. 13. Bevoegd orgaan Op grond artikel 2 sub g van het Delegatiebesluit is het college bevoegd om overeenkomsten aan te gaan die van blijvende aard zijn. De dijkgraaf is op basis van artikel 95 van de Waterschapswet bevoegd de overeenkomst te ondertekenen. 14. Toelichting Landelijk meer prioriteit Naar aanleiding van een landelijk programma, 'Landelijk Aanpak Toezicht Risicobeheersing bedrijven' (LAT RB), sinds 1 januari 2014 BRZO+ genoemd, zijn afspraken gemaakt tussen bedrijven en overheid (waaronder de UvW) en verwachtingen rondom de uitvoering van het BRZO afgestemd. Van bedrijven wordt verwacht om verantwoording te nemen voor het naleven van wet- en regelgeving en van de overheid wordt deskundigheid en integraal toezicht verwacht. Om hier uitvoering aan te geven is in 2009 in de BRZO regio West door het waterschap Hollandse Delta een samenwerkingsovereenkomst 'Frontoffice Chemie Rijnmond' getekend. Vooral in de eerste jaren na het in werking treden van het BRZO heeft Delfland individueel diverse BRZO inspecties uitgevoerd. De laatste jaren hebben calamiteiten zoals bij Chemie Pack en het gebeuren rondom Odfjell ertoe geleid dat de BRZO taak landelijk veel meer prioriteit heeft gekregen. Deskundigheid efficiënt inzetten In 2011 en 2012 zijn vanuit de LAT RB de eisen aan de overheidsinspecties aangepast. Zo zijn voor BRZO-inspecties allerlei nieuwe opleidingen en ervaring vereist (maatlatcriteria). Een inspecteur moet bijvoorbeeld minimaal een halve fte per jaar aan BRZO besteden om deze 3
inspecties te mogen uitvoeren. Na landelijke afstemming tussen de waterschappen bleek dat diverse waterschappen met een zeer beperkt aantal BRZO-bedrijven niet aan deze eisen kan voldoen. WSHD met een adviserende taak voor 100 BRZO bedrijven voldoet sinds eind 2013 aan alle eisen van de LAT RB en zijn hiermee volwaardig BRZO partner. In de landelijke afstemming is bekeken of de uitvoering van de BRZO taak kan worden gecentraliseerd om tot een efficiënte uitvoering te komen. De hoogheemraadschappen van Rijnland (10 BRZO bedrijven), Delfland (9 BRZO bedrijven) en Schieland en de Krimpenerwaard (4 BRZO bedrijven) en Waterschap Rivierenland (11 BRZO bedrijven) hebben aangegeven niet aan de LAT RB eisen te kunnen voldoen en dit vanuit kosten voor opleidingen en vereiste kennis ook niet wenselijk is. BRZO-bedrijven in Delflands beheersgebied Bij de inspecties van bedrijven die vallen onder het Besluit Risico s Zware Ongevallen heeft de waterkwaliteitsbeheerder een adviesrol over de waterkwaliteitsaspecten aan het bevoegd gezag op grond van Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Het betreft het voorkomen en beheersen van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn en risico opleveren voor milieu en/of water. Om te kunnen voldoen aan de landelijk vastgestelde eisen (kennis en kunde) voor inspecties bij dergelijke bedrijven, moeten deze worden uitgevoerd door daartoe opgeleide gespecialiseerde medewerkers. In Delflands beheersgebied zijn 9 bedrijven die onder het BRZO vallen en rijst de vraag in hoeverre Delfland zelf deze kennis en kunde in huis moet halen om dit beperkt aantal controles te kunnen uitvoeren. Landelijk speelt dit probleem bij meerdere waterschappen, waarbij is afgesproken per regio een waterschap aan te wijzen die deze kennis en kunde in huis haalt, waarbij zij de inspecties gaan uitvoeren voor de buurwaterschappen. In de provincie Zuid-Holland liggen verreweg de meeste BRZO-bedrijven in het beheersgebied van WSHD. Voorgesteld wordt om specialistische medewerkers van dat waterschap ook de inspecties bij de BRZO-bedrijven in het gebied van Delfland (en tevens in Rivierenland, Rijnland en Schieland en de Krimpenerwaard) uit te laten voeren. Deze dienstverlening wordt vastgelegd in een overeenkomst tussen Delfland en het waterschap Hollandse Delta en wordt bekrachtigd door ondertekening ervan door beide dijkgraven. Het resultaat is dat de BRZO-bedrijven in Delflands gebied door deskundigen worden geïnspecteerd op BRZO aspecten en dat de risico s voor de waterkwaliteit (lozingen naar oppervlaktewater) en overige waterstaatkundige belangen in geval van (dreigende) ongevallen/calamiteiten goed zijn geborgd. Samenwerking RWS Vanuit het Bestuursakkoord Water is tussen RWS en de Unie van waterschappen (hierna Unie) besloten om de mogelijkheden naar samenwerking op het gebied van Vergunningen en Handhaving te verkennen. Op basis hiervan zijn 11 samenwerkingsprojecten ontstaan waar het samenwerken rondom BRZO er één van is. Tevens is vervolgens in Unieverband (CWE) in februari 2013 op hoofdlijnen gekozen voor een volwaardige adviesrol, neergelegd bij een zestal landelijk gespreide waterschappen (waaronder WSHD), waarmee de waterschappen een gelijkwaardige partner worden en vooral vanuit de watertaak samenwerken met RWS. Aanwijzing toezichthouders & (onder-)mandatering In de modelovereenkomst is opgenomen dat Delfland een aantal medewerkers van WSHD aanwijst als toezichthouder. Dit wordt in een later stadium geregeld. Op dit moment is de bevoegdheid om advies uit te brengen op basis van artikel 15, lid 4 van de BRZO niet (onder)gemandateerd. Het college wordt gevraagd mandaat te verlenen aan de secretaris-directeur voor het adviseren en het kenbaar maken van waterstaatskundige belangen aan het Wabo-bevoegde gezag. Het voorstel is dat de secretaris-directeur ondermandaat verleent aan de teamleider Toezicht en Handhaving. 15. Bijlagen 1. Modelovereenkomst m.b.t. de gezamenlijke inzet van waterschapspersoneel voor werkzaamheden in het kader van het Besluit Risico s Zware Ongevallen 1999 (BRZO). 4
Alleen in te vullen indien het een VV-voorstel betreft ** = in te vullen door team Bestuur Kenmerk VV : ** Vergaderdatum : Beleidsveld : Agendapunt : ** De Verenigde Vergadering van Delfland, op voordracht van dijkgraaf en hoogheemraden van (datum collegevergadering), kenmerk (BIS-zaaknummer D&H besluit); gelezen het positieve/negatieve (bij ondertekening doorstrepen wat niet van toepassing is) advies van de commissie(s) (commissie noemen); overwegende dat: - (motiveer het besluit, waarom wordt dit besluit genomen). Gelet op: - artikel 84 van de Waterschapswet (bij D&H-voostellen); - artikel 77 van de Waterschapswet (bij VV-voorstellen); - alle andere wetgeving (zoals KRW, NBW, verordening Zuid-Holland, delegatiebesluit etc.; Besluit: Dit moet in overeenstemming zijn met het ontwerpbesluit (ontwerpbesluit kopiëren). Aldus besloten in de openbare vergadering van (datum) De Verenigde Vergadering voornoemd, de Secretaris, de Voorzitter, mr. drs. P.I.M. van den Wijngaart mr. M.A.P. van Haersma Buma