RESULTAAT VAN HET EPB-CERTIFICAAT Voor een residentieel goed 1. WAT BETEKENT DE LETTER (A, B... G) OP MIJN EPB-CERTIFICAAT? 98 De letter stemt overeen met een theoretisch verbruik, gebaseerd op de kenmerken van het gebouw en de technische installaties van het pand. De berekening gebeurt met een software die de certificateur ter beschikking wordt gesteld, op basis van de gegevens die hij tijdens zijn bezoek heeft verzameld. Het energieverbruik wordt uitgedrukt in kwh primaire energie 1 (PE) per jaar en per m². Om het lezen van het EPB-certificaat en het vergelijken van de op de markt beschikbare panden te vergemakkelijken, wordt het berekende resultaat omgezet in een "energieklasse" van A tot G. In ons voorbeeld is het verbruik gelijk aan 98 kwhpe/m²/jaar. Aangezien het theoretisch verbruik tussen 96 en 150 kwhpe/m²/jaar ligt, zal de energieklasse dus "C+" zijn. De "+" betekent dat het pand dicht bij een betere klasse komt. Bij een berekend resultaat van 145 kwhpe/m²/jaar zou dan weer de klasse C- worden toegekend. 2. HOE WORDT DE SCHAAL VAN ENERGIEKLASSEN BEPAALD? In de schaal van de energieklassen, die van A tot G gaat, is het volledige Brusselse immobiliënpark verrekend, met zowel de huizen als de appartementen. Zowel oude gebouwen als panden die volgens de modernste technieken gebouwd werden, zijn vertegenwoordigd. Als uw pand niveau A of B krijgt toegekend, betekent dit dat bij het ontwerp zeer veel aandacht werd besteed aan de energieprestaties. Een niveau F of G betekent dat het energieverbruik zeer hoog ligt. De belangrijkste mogelijke oorzaken worden toegelicht onder vraag 7. Deze schaal wordt gebruikt voor alle woningen, zowel huizen als appartementen. Gelet op het grote aantal buitenmuren van een viergevelhuis zal het in een dergelijk gebouw moeilijker zijn goede energieprestaties te bereiken dan in een compact appartement met weinig muren die warmte doorlaten. De stippellijn geeft het gemiddelde verbruik van de Brusselse woningen aan, alle types samen. 1 Het begrip "primaire energie" (PE) wordt verklaard onder vraag 6. PAGINA 1 VAN 6 Het EPB-certificaat - 13/03/2013
3. WORDT IN DE 3 GEWESTEN DEZELFDE SCHAAL TOEGEPAST? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Vlaanderen en Wallonië waren wettelijk verplicht een schaal te ontwikkelen die gebaseerd is op de gemiddelde prestaties van hun respectieve immobiliënpark; dat verklaart de kleine verschillen. Ook de opmaak van het certificaat verschilt van gewest tot gewest. Vlaanderen gebruikt geen letters, maar een kleurenschaal (illustratie op energiesparen.be) terwijl Wallonië met letters werkt (illustratie op energie.wallonie.be). 4. KAN HET RESULTAAT VAN HET EPB-CERTIFICAAT VERSCHILLEN VAN MIJN GEFACTUREERDE VERBRUIK? Ja, het resultaat zal waarschijnlijk verschillen. Het EPB-certificaat wil kandidaat-kopers of - huurders van een appartement of een huis in staat stellen de energieprestaties van de op de markt aangeboden panden te vergelijken. Dit gebeurt op basis van gebruikshypothesen die voor iedereen identiek zijn. Dit kan een verschil tussen het resultaat van het EPBcertificaat en het door de bewoners vastgestelde werkelijke verbruik tot gevolg hebben. Factoren zoals de levenswijze van de bewoner of een uitzonderlijk klimaatjaar kunnen het energieverbruik immers in grote mate beïnvloeden. Om een vergelijkbaar resultaat te verkrijgen, werd dan ook rekening gehouden met diverse hypothesen: Het minimumcomfort: de berekeningsmethode berust op de hypothese dat iedereen zich op dezelfde wijze gedraagt en de principes van het rationeel energiegebruik toepast, meer in het bijzonder wat de handhaving van de binnentemperatuur, de ventilatie en de warmwaterbehoefte betreft. Het gebruik van de woning: de woning wordt geacht 365 dagen per jaar te worden gebruikt. Maar als u rond Kerstmis, traditioneel een periode met hoge verwarmingsbehoeften, een week met vakantie gaat, kan dit uw jaarlijks verbruik voor verwarming met 5 tot 10% doen dalen. Een gemiddeld klimaatjaar: de berekeningsmethode houdt rekening met een gemiddeld klimaatjaar op basis van de opmetingen van de voorbije 20 jaar die werden opgetekend door het Koninklijk Meteorologisch Instituut. Een uitzonderlijk zachte winter zal bijvoorbeeld uw verwarmingsfactuur doen dalen, maar heeft geen effect op het EPB-certificaat. Ventilatie: de berekeningsmethode houdt altijd rekening met een energieverbruik dat nodig is om de lucht in uw woning te verversen. Een ventilatiesysteem is noodzakelijk om een goede kwaliteit van de lucht te waarborgen en eventuele vochtigheidsproblemen op te lossen. Zelfs als de woning niet met een ventilatiesysteem uitgerust is, wordt toch een energieverbruik voor luchtverversing verrekend. Andere elementen die het soms grote - verschil tussen het resultaat van het EPBcertificaat en uw werkelijk verbruik verklaren, zijn het niet meerekenen van het stroomverbruik van elektrische huishoud- of andere toestellen, het gebruik van standaardwaarden 2 als de certificateur niet over met documenten gestaafde informatie beschikt, of de omstandigheid dat het op het certificaat weergegeven resultaat in primaire energie 3 is uitgedrukt. 2 Het begrip "standaardwaarden" wordt verklaard onder vraag 5. 3 Het begrip "primaire energie" wordt verklaard onder vraag 6. PAGINA 2 VAN 6 Het EPB-certificaat - 13/03/2013
5. HOE GAAT DE CERTIFICATEUR TE WERK OM DE GEGEVENS TE VERZAMELEN TIJDENS ZIJN BEZOEK? Wanneer hij de energiekenmerken van uw woning opmeet, moet de certificateur de regels naleven die worden opgelegd in een door Leefmilieu Brussel opgesteld protocol. Dit protocol bepaalt hoe de certificateur de nodige gegevens voor het opstellen van het EPB-certificaat moet verzamelen. Zijn naleving waarborgt dat, wanneer twee certificateurs elk een EPB-certificaat opstellen voor hetzelfde pand, de twee documenten identiek zullen zijn. Tijdens zijn bezoek vult de certificateur een gegevensformulier in. Bepaalde elementen kunnen visueel worden vastgesteld, zoals de aanwezigheid van dubbel glas. Voor andere kenmerken, zoals de isolatie van de muren, is een bewijsstuk nodig, bijvoorbeeld een factuur of foto's. U kunt de lijst van aanvaardbare bewijsstukken inkijken bij uw certificateur of de volgende infofiche raadplegen: infofiche Het bezoek van de certificateur voor wooneenheden op de website van Leefmilieu Brussel. Als u bijvoorbeeld niet met een document kunt aantonen dat uw muren geïsoleerd zijn, moet de certificateur zich baseren op een standaardwaarde. Voor de isolatie van de muren is de standaardwaarde afhankelijk van het bouwjaar. Omdat standaardwaarden meestal in uw nadeel zijn, zal het resultaat van een EPB-certificaat dat met standaardwaarden is ingevuld, waarschijnlijk minder gunstig zijn dan dat van een certificaat op basis van de werkelijke waarden. Het is dan ook belangrijk zoveel mogelijk bewijsstukken te verzamelen vóór het bezoek van de certificateur. Als documenten ontbreken, en om het gebruik van standaardwaarden te vermijden, kan tot een destructieve analyse (bijvoorbeeld een gat maken) worden overgegaan als de eigenaar hiervoor schriftelijk zijn toestemming geeft. 6. HET RESULTAAT WORDT UITGEDRUKT IN "PRIMAIRE ENERGIE" (PE). WAT BETEKENT DAT? De primaire energie omvat de energie die rechtstreeks in het gebouw verbruikt wordt, maar ook de energie die nodig is om deze energie te produceren. Op de hoeveelheid verbruikte energie wordt een standaard conversiefactor toegepast die rekening houdt met de brandstof die nodig is om de energie te produceren. Het resultaat is de overeenkomstige hoeveelheid primaire energie. Indien u bijvoorbeeld alleen elektriciteit verbruikt om u te verwarmen, wordt een factor 2,5 toegepast voor een ongunstiger resultaat van uw verwarmingsverbruik. In België moet, om 1 kwh elektriciteit te produceren en te leveren, stroomopwaarts gemiddeld 2,5 kwh primaire energie worden verbruikt (aardolie, gas, kernenergie, steenkool, windenergie, ), ). Een theoretisch stroomverbruik van 1.000 kwh per jaar stemt dus overeen met een theoretisch verbruik van 2.500 kwh primaire energie per jaar. Aangezien de facturen niet in primaire energie worden uitgedrukt, kan een aanzienlijk verschil worden vastgesteld tussen het resultaat van het EPB-certificaat en de waarden op uw factuur. PAGINA 3 VAN 6 Het EPB-certificaat - 13/03/2013
7. WELKE ELEMENTEN KUNNEN HET RESULTAAT VAN MIJN EPB- CERTIFICAAT ONGUNSTIG BEÏNVLOEDEN? In het Brussels immobiliënpark doen zich grote verschillen voor op het vlak van de energieprestaties. Niet iedereen zit in hetzelfde schuitje. Zelfs recente woningen kunnen een teleurstellend resultaat geven. Dit kan aan diverse factoren te wijten zijn. De meeste hebben te maken met de fysische kenmerken van het gebouw of met de bouwtechnieken. Hieronder vindt u een onvolledige lijst van elementen die het resultaat van uw EPB-certificaat ongunstig kunnen beïnvloeden. Een groot aantal gevels: dit vergroot de warmteverliesoppervlakte (oppervlakte waarlangs de warmte naar buiten ontsnapt). Een appartement op de hoogste verdieping: de oppervlakte van de wanden die uitgeven naar buiten, m.a.w. de verliesoppervlakte, is groter dan die van een appartement dat tussen twee appartementen ligt. Een appartement met een vloer boven de kelder: dit betekent dat het warmteverlies via de vloer groter is dan in een appartement tussen twee andere appartementen. Een appartement onder het dak: een deel van de vloeroppervlakte wordt niet in de bewoonbare oppervlakte verrekend omdat de hoogte onder het dak te klein is. Er is echter wel degelijk warmteverlies via dit dak. Aangezien het resultaat per bewoonbare m² wordt uitgedrukt, zal het in dit geval nadelig zijn. Een ongunstige ligging: een ongunstig gelegen gebouw, bijvoorbeeld naar het noordoosten gericht, haalt minder voordeel uit de zonnestraling dan een gebouw met gevel aan de zuidkant. Een appartement of een woning met een niet-geïsoleerde vloer op de benedenverdieping: dit betekent dat het warmteverlies via de vloer groter is dan in een appartement tussen twee andere appartementen. Een niet-geïsoleerd dak (of een dak waarvoor geen bewijs van isolatie voorhanden is): dit betekent meer warmteverlies via het dak. Een niet-geïsoleerde muur (of een muur waarvoor geen bewijs van isolatie voorhanden is): een klassieke gemetselde muur biedt niet veel weerstand tegen de doorvoer van warmte, zelfs indien het een dikke muur is. Gebruik van elektriciteit: het gebruik van een elektrisch toestel voor verwarming of warmwaterproductie heeft een ongunstig effect op het resultaat van het EPB-certificaat, onder meer wegens de omzetting in primaire energie. Beglazing, zelfs dubbele, van slechte kwaliteit: de prestatie van een venster met dubbel glas en een metalen raam uit de jaren 70 is bijna vergelijkbaar, op het vlak van de energie, met die van een venster met enkel glas in een houten raam uit de jaren 50. Een venster dat vandaag wordt geplaatst, verliest 2 keer minder energie dan een raam uit de jaren 70 zoals hierboven beschreven. De aanwezigheid van dubbel glas wijst dus niet noodzakelijk op buitenschrijnwerk met gunstige energiekenmerken. Niet-geïsoleerde buizen: niet-geïsoleerde buizen van verwarming of sanitair warm water in onverwarmde ruimtes. Een oude verwarmingsketel: dit wil zeggen van meer dan 15 jaar oud. Het ontbreken van een thermostaat of een buitentemperatuurvoeler: een verwarming die niet aan een thermostaat of een buitentemperatuurvoeler is gekoppeld, verbruikt onnodig brandstof. PAGINA 4 VAN 6 Het EPB-certificaat - 13/03/2013
Het gebruik van standaardwaarden: indien geen bewijsstukken voorhanden zijn en er geen mogelijkheid is tot visuele inspectie, is de certificateur genoodzaakt standaardwaarden te gebruiken. Deze waarden hebben een ongunstig effect op het eindresultaat. Het ontbreken van het attest van periodieke controle van de verwarmingsketel: bepaalde gegevens zoals het gemeten rendement kunnen dan niet worden ingevoerd, zodat de certificateur ongunstige standaardwaarden moet gebruiken. Noteer dat, vóór 2 juli 2008, de eisen op het vlak van constructie of renovatie zich tot de isolatie beperkten. Vanaf 2 juli 2008 werden de eisen inzake isolatie strenger en werden ze uitgebreid naar andere posten zoals ventilatie en technische installaties. Het is dus mogelijk dat de energieprestatie van dit pand, zelfs als het van recente datum is, ruim onder de normen ligt die sinds 2 juli 2008 van kracht zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 8. WAT GARANDEERT DE KWALITEIT VAN MIJN EPB-CERTIFICAAT? De certificateur die het EPB-certificaat invult, is een professioneel die erkend is door Leefmilieu Brussel. Hoewel hij zelfstandig werkt, verbindt hij zich ertoe nauwlettend de zeer strenge procedure te volgen die beschreven wordt in het door Leefmilieu Brussel opgestelde protocol. De naleving van het protocol door de certificateur bepaalt de kwaliteit van het EPBcertificaat. Een nauwkeurige berekeningsmethode waarborgt de reproduceerbaarheid van de certificaten. Dit principe houdt in dat twee certificateurs een vergelijkbaar EPB-certificaat zouden opstellen voor hetzelfde pand. Een kwaliteitscontrole op het werk van de certificateurs, die wordt toevertrouwd aan een externe organisatie. Certificateurs die zich niet aan hun verplichtingen houden, met name wat de naleving van het protocol betreft, riskeren een schorsing of zelfs de intrekking van hun erkenning. De begeleiding van de certificateurs door Leefmilieu Brussel, dat hen een helpdesk en een FAQ ter beschikking stelt voor het geval er vragen rijzen tijdens de uitoefening van hun activiteit. 9. WAT ALS U ONREGELMATIGHEDEN VASTSTELT IN HET EPB- CERTIFICAAT? Indien u meent dat uw certificaat een onregelmatigheid bevat, moet u contact opnemen met de certificateur die het EPB-certificaat heeft opgesteld. Hij is de enige die ter plaatse is gekomen om de kenmerken van uw vastgoed op te tekenen, en hij is dus de enige verantwoordelijke voor de correctheid van het resultaat van het uitgegeven certificaat. Vaak is het probleem echter toe te schrijven aan een verkeerde interpretatie van het resultaat en niet aan een onregelmatigheid. Een aantal elementen 4 kan vrij ongunstig blijken voor het resultaat van het EPB-certificaat. Eén van de taken van de certificateur is u uit te leggen welke elementen het resultaat van het EPB-certificaat beïnvloeden. Indien u dit wenst, kunt u vragen om het formulier in te kijken waarop de certificateur tijdens zijn bezoek de gegevens heeft opgetekend. U kunt zo nagaan of de opgetekende gegevens overeenkomen met de werkelijkheid. Indien u na die stappen nog twijfelt aan de kwaliteit van het werk van uw certificateur, kunt u bij Leefmilieu Brussel een klacht indienen via het e-mailadres dat op het EPB-certificaat vermeld staat. Een klacht moet altijd de naam van de certificateur, het nummer van het certificaat en het adres van het betrokken pand vermelden. Tevens moet worden aangegeven welke stappen werden ondernomen ten aanzien van de certificateur. Ten gevolge van deze klacht kan Leefmilieu Brussel het EPB-certificaat controleren. Indien uit die controle blijkt dat het EPB-certificaat niet conform de regels van het protocol werd uitgegeven, wordt het EPB-certificaat door Leefmilieu Brussel ingetrokken en moet de certificateur op zijn kosten een nieuw EPB-certificaat uitgeven. De certificateur riskeert ook een schorsing of zelfs een intrekking van zijn erkenning. 4 Onder vraag 7 vindt u een onvolledige lijst van deze elementen. PAGINA 5 VAN 6 Het EPB-certificaat - 13/03/2013
10. HOE MOETEN DE AANBEVELINGEN OP UW EPB-CERTIFICAAT GEÏNTERPRETEERD WORDEN? Naargelang de kenmerken van uw pand die de certificateur tijdens zijn bezoek heeft ingevoerd, doet de software aanbevelingen om de energieprestaties van uw pand te verbeteren. De drie meest relevante aanbevelingen komen op de eerste bladzijde van het EPB-certificaat. Hun relevantie kan uitsluitend verband houden met de verbetering van de prestatie, maar ook met een gunstige verhouding tussen baten en lasten, zoals bijvoorbeeld voor de aanbeveling "Uw manuele kranen moeten worden vervangen door thermostatische kranen": in dit geval kan met beperkte kosten een aanzienlijke verbetering worden bereikt. Enkele voorbeelden zullen de betekenis van deze aanbevelingen verduidelijken: VOORBEELD 1: Op het certificaat staat de aanbeveling "Het schuin dak of de vloer van de zolder moet geïsoleerd worden", maar mijn dak is geïsoleerd. Staat hier een fout? Indien deze aanbeveling verschijnt, komt dit doordat: de certificateur de aanwezigheid van de isolatie niet heeft vastgesteld, of geen aanvaardbaar bewijs van deze isolatie heeft ontvangen; een zij het maar zeer klein - deel van het dak niet geïsoleerd is. VOORBEELD 2: Op het certificaat staat de aanbeveling "Er moeten thermostatische kranen op de radiatoren geplaatst worden", maar mijn radiatoren zijn al voorzien van thermostatische kranen. Staat hier een fout? Onder deze aanbeveling moet worden verstaan: er moeten thermostatische kranen geplaatst worden op radiatoren de er nog niet mee uitgerust zijn, met uitzondering van die in het lokaal waar zich de kamerthermostaat bevindt. Als één of meer radiatoren in de woning van een manuele (= niet thermostatische) kraan voorzien zijn, met uitzondering van de radiatoren in het lokaal met de kamerthermostaat, moet de certificateur aangeven dat de kranen van het manuele type zijn. Dit werd zo beslist om de aandacht te vestigen op een maatregel die met een geringe investering een in verhouding grote verbetering van de energieprestaties oplevert. In vele panden zijn er geen thermostatische kranen in lokalen waar die net heel nuttig zouden zijn, zoals vertrekken met een aanzienlijke zonnewinst via de vensters. VOORBEELD 3: Op het certificaat staat de aanbeveling "De enkele beglazing moet vervangen worden door hoogrendementsglas", maar ik heb twee jaar geleden mijn vensters laten vervangen door vensters met dubbel glas. Staat hier een fout? Deze aanbeveling verschijnt wanneer de woning één of meer ramen met enkel glas telt. Het gaat dikwijls om kleine vensters die door de eigenaar niet werden vervangen, bijvoorbeeld een toiletvenstertje, een dakraam, een koepel in de plat dak, een raampje boven een deur of venster of een ruitje in een kelder of in uw garagepoort. Zelfs wanneer deze aanbeveling verschijnt, is bij de berekening wel degelijk rekening gehouden met alle aanwezige ramen met dubbel glas. Het resultaat is dus in overeenstemming met wat werkelijk geïnstalleerd is. Als de eigenaar niet zeker weet welk venster enkel glas heeft, kan hij het gegevensformulier vragen aan zijn certificateur. PAGINA 6 VAN 6 Het EPB-certificaat - 13/03/2013