Meetapparatuur Opleiding Sergeant Gevaarlijke Stoffen - Zuurstof en explosiemeting Zonale meetplan Meetapparatuur Zuurstof en explosiemeting Dispersiemodellen Lt J. Dickens Ravels Lt R. Smets Herentals Meetploegen Zuurstof-en explosiemeting Dispersiemodellen Meetplanorganisatie Zuurstof en explosiemeting Menselijk organisme kan worden blootgesteld aan schadelijke dampen en gassen Zintuigen geven verwittiging Nietaltijd!!!!! Middelen nodig om de bestaande toestand te evalueren: Meetinstrumenten 1 2
Samenstelling van de lucht Samenstelling van de lucht Eenheden 1%= 1/100 1 ppm : 1/1 000 000 3 4
Zuurstoftekort Toxische producten Zuurstoftekort 5 6
Effecten zuurstoftekort Bronnen zuurstof teveel Zuurstof teveel Explosiemeting 7 8
Vuurdriehoek Laagste explosiegrens 9 10
Wat meten we niet? Werkingsprincipes - explosiemeting - zuurstofmeting Algemene gebruiksinstructies - Opstellen bedieningsvoorschrift - Algemene aandachtspunten bij het meten - Specifieke aandachtspunten bij gebruik zuurstof- en explosiemeter De zuurstof en explosie-meter meet GEENgiftigegassenof dampen die niet brandbaar zijn Wat meten we? Een detail. - gas/luchtmengsel brandbaar / explosief? - niet explosie zelf, wel ontstekingsgevaar Katalytische sensor - zuurstofconcentratie Electrochemische cel 11 12
Wat gebeurt er binnenin? Op een andere manier voorgesteld. Meten van temperatuursverandering 13 14
Werkingsprincipe zuurstofmeting Hoofdcomponenten electrochemische sensor 1. gas 2. stof filter 3. diafragma 4. meet electrode 5. electroliet 6. referentie electrode 7. vergelijkings electrode Wat meet een Ex-meter Zuurstofmeting principe 100% op display = concentratie onderste explosiegrens calibratiegas Opdracht: - kalibratie met methaan (OEL = 5 vol%) -uitlezing op display = 20 - hoeveel vol% methaan? Aandachtspunten: - selectie calibratiegas - gasconcentratie ver boven OEL: temperatuurelement - sensitiviteit sensor 15 16
Meetstrategie Evaluatie van de situatie Evaluatie van de situatie Evaluatie van de situatie 17 18
Evaluatie van de situatie Uitvoeren van de meting Keuzeparameters Uitvoeren van de meting 19 20
Uitvoeren van de meting Uitvoeren van de meting Uitvoeren van de meting Algemene gebruiksinstructies Opstellen bedieningsvoorschrift Aandachtspunten bij het meten Aandachtspunten gebruik zuurstof-en explosiemeter 21 22
Opstellen bedieningsvoorschrift Per toestel: gebruiksinstructies(zie bijlagen) Verantwoordelijkeper korps: - bedieningsvoorschrift -opleiding - controle op goed gebruik / onderhoud Inhoud bedieningsvoorschrift - werkingsprincipe - omschrijving en specificaties meettoestel - gebruik: voorbereiding, meting, nazorg - interpretaties meetgegevens, alarmen en foutmeldingen -onderhoud - opleidingsvereisten Specifieke aandachtspunten Kalibratie: - controlevoor starten meting - verseluchtkalibratie - periodiek: leverancier Vergiftiging electrochemischecellen - zure gassen: stikstofoxides (NOx), chloor (Cl 2), zwavelzuur (H 2SO 4), zoutzuur (HCl) - basische gassen: ammoniak (NH 3), amines - lood in bv. Superbenzine - siliconen: niet omkeerbare beschadiging - gehalogeneerde koolwaterstoffen, freonen - hoge dosis waterstofsulfide (H 2S) Algemene aandachtspunten Dichtheidgas / damp Meetplaats Herhaald meten Zuurstoftekort Specifieke aandachtspunten Batterijen Instellen alarmwaardes Gebruik van hulpstukken: meetsondes Bescherming meettoestel Bijkomende meetmogelijkheden Specificaties meettoestel - temperatuursomstandigheden - beschermingsklasse tegen stof en vocht - explosie- en temperatuursklasse 23 24
Multiwarn Draeger Bv. EEX is IIC T6 Legende: EEx Europese Standaard ia II C T4 d e i p o m q I II Type van explosiebeveiliging (combinatie is mogelijk) ontploffingsvaste behuizing verhoogde veiligheid intrinsiek veilig inwendige overdruk onderdompeling in olie omhulling poedervormige vulling Type van applicatie mijn applicatie (alleen methaan) industrie applicatie Gas groep A propaan, tolueen, propanol, aceton B ethyleen, methylacrylaat C waterstof, acetyleen Temperatuursklasse T1 450 C T2 300 C T3 200 C T4 135 C T5 100 C T6 85 C Draagbaar gasmeetinstrument voor evaluatie van: - brandbare en/of explosieve gassen - zuurstofconcentratie - toxische gassen (afhankelijk van geïnstalleerde meetcellen) Voordelen: - robuust, vochtbestendig (IP54), compact - eenvoudig te bedienen / beperkte opleiding - uitwisselbare electrochemische cellen Multiwarn Draeger Voorbeeld de mini warn Electro chemische cellenalarmhoorn Papieren filter Schroeven deksel Katalytische sensor Display Enter functietoets Functietoetsen 25 26
Voorbeeld de mini warn Voorbeeld de mini warn A: Cat Ex sensor B: Zuurstof sensor C en D: electrochemische sensoren Positie cellen op display Kalibratie - halfjaarlijkse controle technieker Dräger - ijkgas: heptaan - vooralarm: 10% OEL - hoofdalarm: 30% OEL Controle meetwaarden bij opzetten toestel - 0 %: explosie - 20.9 vol% bij zuurstofsensor - 0 ppm bij electrochemische sensor Verse lucht kalibratie via Flexmenu Voorbeeld de mini warn QRAE Plus persoonlijke multigas monitor 27 28
QRAE Plus kenmerken: Sensoren QRAE+ Kenmerken: Li-Ion batterij Zuurstof: 0-30% Alarmen: 19 23% Brandbare gassen : 0-100% LEL Alarmen: 10 20% Min. 14% O2 nodig voor LEL-werking!!! (Kat. Verbranding) Li-Ion batterij Data poort Lader poort Monstername poort Toxisch gas : 2x naar keuze Achteraf bij te plaatsen (CO H2S NH3 Cl2 - ) 4-mogelijkheden: Lithium-Ion, Alkaline of continu op 230 VAC of 12 VDC (auto) Batterij is snel en makkelijk te verwijderen voor omzetting naar Alkaline. QRAE plus kenmerken: Interne Pomp QRAE Plus kenmerken: Extern voorfilter Monstername op afstand (max. 30 m) Vloeistof en stof filter voor protectie Pompalarm: bij vloeistof vuil filter slang geblokkeerd. Autonomie: 20 uur zonder op te laden Type slang: tygon of iso-versenic slang Vervangen bij zichtbare vervuiling Vervangen bij pompalarm en reset onmogelijk Gebruik de QRAE Plus dus NOOIT zonder filter!!!! 29 30
Opstart procedure Opstartprocedure: Sensor Alarm Drie-knops bediening: Y/+ (zoem): Reset knop voor het alarm N/- (licht): Schakelt manueel het licht aan 5 seconds MODE (aan/uit) Lel LEL OXY oxy Bij de sensor naam verschijnt een indicatie met een luid akoestisch alarm Druk op de Y knop om het alarm te resetten. Wanneer het alarm verdwijnt, dan is toestel gebruiksklaar. Opstart procedure Alarm indicatie: Pomp alarm Vervolgens krijgt u de volgende vraag: Fresh air calibration? Beantwoord deze vraag met Y indien u in schone (buiten) lucht staat. Zo niet, beantwoord deze vraag met de N Indien op Y is gedrukt wordt de LEL sensor op nul gezet. De zuurstof sensor op 20,9 vol% Het toestel staat nu in de meetmodus LEL 0 Pump 20.9 OXY Pump staat op het display met een 2 pieps akoestische alarm De Pomp staat uit!! Druk op de Y/+ knop om het alarm te resetten en de pomp te laten lopen. 31 32
Alarm indicatie: Low Alarm Q-RAE+: Uitzetten LEL 0 Low OXY Low display 2 pieps-akoestisch alarm en een knipperend alarm verlichting geeft aan dat de zuurstof sensor in alarm staat ( <19.0% instelbaar) Druk op de Y/+ knop wanneer de aanduiding binnen de veilige zone is (>19,0Vol.%, < 23Vol.%) Indien zo ingesteld. Hou de mode knop 5 seconden ingedrukt Het akoestisch alarm zal piepen en in het display verschijnt: Power-down in...5,4,3,2,1 seconds Alarm indicatie: High Alarm LEL High 20.9 OXY High display met een 3 pieps-akoestisch signaal en knipperend alarm verlichting. In dit geval betekent dit dat de LEL sensor in alarm staat (>20%) Druk op de Y/+ knop wanneer de waarde < 10% LEL is, dit om het alarm te resetten 33 34