Us fokferiening is oprjochte op 12 maart 1952 yn Hotel Read Hert te Burgum Bestjoersgearstalling Ta it Bihâld : Gerda Veenje-Samplonius 1 ste Foarsitter Garyp Jelte Wiersma 2 de Foarsitter Damwoude Age van der Zee Skriuwer Oudwoude Harm van der Meulen Ponghâlder Noardburgum Lucas Reinds lid Munein Post adres Ta it Bihâld : Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude Tel. 0511-452594 Mailadres: ta-it-bihald@hetnet.nl Gearstalling kontactkommisje: Gerke Veenstra Twijzel Jetse van der Veen Kootstertille Johannes Wierstra Marrum Trienke Boersma Damwoude Willem Sonnema Anjum Klaas Sipma Aalzum Andries Visser Damwoude Gearstalling dressuurkommisje: Benno Visser Rinsumageest Hans en Tony de Heer Triemen Jelte Wiersma Damwoude Aukje Boersma Damwoude Post-adres dressuurkommisje: Hoeksterloane 8, 9104 GZ Damwâld Tel. 0511-701027 Mailadres: aukjeboersma@knid.nl Internet: www.ta-it-bihald.nl 1
Gearstalling redaksjekommisje: Harm van der Meulen Noardburgum Evertje Sybesma Hurdegaryp Betty Lázló Eldering Garyp Popke van der Meulen Hurdegaryp Baukje Wijma Jislum Postadres redaksjekommisje: Rijksstraatweg 179, 9254 DG Hurdegaryp Tel. 06-53352797 Mailadres: italdeskaei@hotmail.com Ere-lid: E. Dijkstra Kollum Internet: www.ta-it-bihald.nl Adres Ponghálder en adreswizigingen opstjoere nei: Oude Commissieweg 20, 9257 MC Noardburgum Tel. 0511-472405 Mailadres: djoke7389@hetnet.nl Bankrekeningnummer Ta it Bihâld: 34.98.11.776 Foto omslag: Fokdagkampioen 2009 Tini van Stal van der Horst 2
INHOUDSOPGAVE - Van de voorzitter 4 - Even voorstellen 7 - Het preferentschap van Hengsten 7 - Gevonden voorwerpen 17 - Talent binnen Ta it Bihâld 18 - Ondanks t slechte weer topkeuring Ta it Bilhâld 21 - Vrijwilligers en fokdagen 30 - Winteractiviteiten 31 - Ringsteekwedstrijd... 32 - Spreekt u maar... 33 - Geweldig succes in Kootwijk 37 - Nieuws van de Dressuurcommissie 38 - Inschrijfformulier BB wedstrijd dressuur op 29 december 2009 39 - Agenda welzijn paarden 43 - Hynstedagen Sumarreheide 47 3
VAN DE VOORZITTER De fokdagen liggen al weer een tijdje achter ons, maar doordat ze heel goed zijn verlopen zitten ze nog vers in ons geheugen. Of niet soms. Voor mij persoonlijk was het mijn laatste fokdag als voorzitter en bestuurslid van Ta it Bihâld. En ik hoop dat deze fokdagen, nog lang mogen blijven bestaan. En ook zo goed mogen verlopen. Wij mochten niet klagen over het weer, en de kwaliteit van de paarden was zeer goed. Dit heb ik ook gelezen in een krant. Blauhûs, altijd het beste fokgebied van Friesland, had volgens een jurylid flinke concurrentie gekregen aan Ta it Bihâld Dit doet je goed om te horen. De aangifte kwam wat laat op gang, wat uiteraard wat zorgen baarde. Maar uiteindelijk liep het goed af. Er waren wel minder aangiftes dan voorgaan de jaren. De top is er wat af. Ook de veulenkeuringen, die bij de diverse hengstenhouders georganiseerd worden, zal daar een rol bij spelen. Of gaat de animo om met je paard naar de fokdagen te gaan er wat af. Laten we hopen dat dit niet het geval zal zijn. De fokdag verliep vlot en konden op tijd met het middagprogramma beginnen. Ook dit hebben we mede aan jullie medewerking te danken. Bij de veulen banen hadden we als bestuur er voor gezorgd dat daar Berend Meester met een charmante dame de veulens voorbracht. Dit was een groot succes te noemen, zo heeft Berend Meester het ook zelf ervaren. En dus voor herhaling vatbaar. De verslagen van de keuringen staan elders in It Alde Skaei, en ze stonden al vrij vlug na de fokdagen op onze site. Ik wil me dan ook maar beperken door al de gelukkige kampioenen van harte te feliciteren met deze geweldige resultaten. We hadden een zeer gelukkige familie van der Weide, die hun paard Tini van stal van der Horst fokdag kampioen zagen worden. Maar ook de families Bijker waren reuze ingenomen met het behalen van de mooie Wilmke fan e Skâns als reserve kampioen. Er was spanning genoeg. Jammer dat er maar een paar modelmerries en kroonmerries waren. De kroonmerries werden matig bedeeld. Met name over deze rubriek wil het bestuur haar nog eens buigen of dit ook anders kan. De rubrieken recreatief onder het zadel en het mennen was een succes te noemen. Vooral voor het mennen, wat een nieuwe rubriek was, bleek veel 4
animo te zijn. (Jammer dat de uitslagen weg zijn geworden, waarvoor onze excuses.) De men / dressuur competitie op de donderdagavond is altijd een volle bak. En dus ook dit jaar. Wanneer jullie dit lezen is de KFPS PostKogeko dressuur kampioenschappen fries paard in Kootwijk al weer verreden. Jammer dat er geen meer merries mee doen voor uitzending naar de Centrale keuring, wat betreft de rubriek voor jonge friese paarden met tuigaanleg. We hebben toch nog wel wat tuigpaarden van 4 jaar e.o in ons fokgebied? Kom op, volgend jaar zijn jullie er weer bij. Velen zullen wel opgemerkt hebben dat we niet alleen een nieuwe geluidswagen/man hadden, maar ook een nieuwe cateraar. Dhr. Delfsma die ons al die jaren van geluid heeft voorzien, is met de grotere concoursen gestopt. Catering- en tentenleverancier Van Kammen en de Organisatie Hynstedagen Tytsjerksteradiel konden niet tot een overeenstemming komen, en zijn op een goede manier uit elkaar gegaan. Het is met alle twee even wennen, maar de eerste indrukken zijn goed te noemen. Ook de gratis entree is vast heel positief ontvangen. Als bestuur zijn we al weer druk in de weer om een interessant winterprogramma in elkaar te knutselen en een uitstapje te organiseren. Verder wil ik jullie nog attenderen op de komende regio vergadering, in november. De uitnodiging hiervoor vinden jullie in de Phryso en op onze website. Verder wil ik jullie ook namens het bestuur allemaal een hele succes volle centrale keuring toewensen. Ook de jubileum show van ons Koninklijk Fries Paardenstamboek willen we vast niet overslaan het belooft iets moois te worden, zo kunnen we lezen in de Phryso. Nog een korte tijd en de hengsten keuring in Ermelo zit er weer aan te komen. Veel fokkers/eigenaren zijn hier al weer volop mee bezig. Men zegt dat je een keer in je leven een hengst moet aanbieden voor de hengsten keuring. Die spanning, de emotie moet je mee gemaakt hebben. Dus mensen; heel veel succes bij het keuring klaarmaken. En als laatste, het was vandaag Prinsjesdag. Geen Friese paarden voor de gouden koets. Wel een troonrede die ons niet veel goeds vertelde voor de 5
6
komende jaren. Maar toch heb ik hoop voor de toekomst en iedereen wens ik veel gezondheid en paarden plezier toe. Garyp 15 september 2009 Voorzitter: Gerda Veenje-Samplonius EVEN VOORSTELLEN De redactie van It Alde Skaei heeft een nieuw lid erbij, namelijk Baukje Wijma uit Jislum. Een nieuw gezicht, nieuwe ideeën, dat is zeker welkom. In deze uitgave heeft ze al haar medewerking verleend. We hopen dat Baukje zich thuis mag gaan voelen binnen de redactie. Veel succes! HET PREFERENTSCHAP VAN HENGSTEN Door: D. G. Wiersma Na Ritske 202 werden twaalf hengsten preferent. Het zijn 12 uit de 126 dieren tussen Ritske 202 en Tsjerk 328. Het zijn hengsten die een opvallend positieve bijdrage hebben geleverd. Hun invloed gaat via zonen en met name dochters die moeder of grootmoeder van een dekhengst zijn. Het betreft Mark 232, Tsjalling 235, Wessel 237, Hearke 254, Jochem 259, Lammert 260, Naen 264, Oege 267, Reitse 272, Feitse 293, Leffert 306 en Tsjerk 328. In hengsteninformatie 2009 blz. 22-24 vinden we de levenstotalen van stamboekhengsten en behaalde punten voor het preferentschap. Het publiceren van deze en andere gegevens is een compliment waard. In schema vermelden we de puntentelling. 7
8
Punten voor preferentschap van hengsten via: Merries Hengsten Moeder van hengst 20 Op afstamm. goedgekeurd 50 Prestatiepredikaat 20 Voorlopig hengst 25* Preferent 15 Sport 15 Sport 15 Ster (maximaal:65) 1* Model 10 Kroon 5* Ster (maximaal:80) 1* * Vervallen bij hoger predicaat: wordt de merrie kroon vervalt ster. En bij modelverklaring vervalt kroon. Wordt de hengst op afstammelingen goedgekeurd, dan vervallen de 25 punten van de voorlopige goedkeuring. Het eerste wat opvalt, is dat preferente hengsten uit preferente moeders en merrielijnen stammen. Een preferente moeder, groot- en overgrootmoeder hebben: Hearke, Jochem, Naen, Reitse, en Leffert. De moeder en grootmoeder preferent zien we bij Feitse en Tsjerk. Wessel en Mark hebben een preferente modelmoeder, dochters van topvererver Ritske. Lammert heeft een preferente moeder en overgrootmoeder. Bij Oege is de moeder ster- preferent, volgen twee modelmerries en dan Eeldertsje model en preferent, een van de topmerries uit het ras. Tsjalling, uit drie generaties modelmerries, heeft als enige niet een preferente moeder, maar wel een preferente groot- en overgrootmoeder; de moeder heeft een preferente sterdochter. Conclusie: Preferente hengsten hebben preferente moeders en moederlijnen; in die lijnen komt ook verder veel kwaliteit (modelmerries) voor. Het is derhalve belangrijk dat toekomstige hengsten uit doorgefokte merrielijnen komen. Dit is een bevestiging van de conclusie uit een onderzoek met 400 merries op Zangersheide dat het exterieur minder zwaar mag wegen ten opzichte van de kwaliteit van de afstamming. De hoeveelheid generaties met constant verervende kwaliteit is van groot belang. Recent goedgekeurde hengsten missen dit meer en minder. 9
Prijzen zijn incl. BTW Prijswijzigingen voorbehouden In ons Ruiterhuis vindt u ruim 2000 m 2 ruitersportartikelen, o.a: Ideal, Stübben, Kieffer, Prestige, Passier, Kentucky, Anky, Bucas, Rambo, Cavallo, PK en BR. t Ruiterhuis Joh. Bosgra Hardegarijp vanaf 625,00 originele uitvoering vanaf 630,00 met uitstekende pasvorm, voor het Friese Paard in veelzijdig- en dressuur-uitvoering vanaf 495,00 Uitgevoerd voor enkel- en dubbelspan pony vanaf 2885,00 paard vanaf 2995,00 2-paards vanaf 4650,- Keuze uit 40 modellen Rijksstraatweg 137/139, Hardegarijp Tel. (0511) 472025 Fax (0511) 476153 Vrijdag koopavond www.bosgra.nl 10
De wachtkamer De hengsten die preferent zijn hebben een puntenaantal van tussen de 1000 en 2000. Wie kunnen deze groten volgen, met andere woorden welke hengsten zitten in de wachtkamer van het preferentschap? We noemen ze met het behaalde puntenaantal. Hengst Punten Pref.dochters Zonen/hengst Djurre 701 14 6 Tamme 605* 15 5 Brandus 603 0 4 Teunis 582 0 4 Tjimme 580* 21 1 Oepke 574 24 Jurjen 509 11 Jasper 507 0 4 * In 2009 hebben Tamme en Tjimme al weer drie preferente dochters, wat 3X 15 punten oplevert. Jurjen en Oepke kregen nog één preferente dochter. Met een puntenaantal boven de 700 kan het preferentschap aangevraagd worden. In dat geval beoordeelt de inspectie de aanvraag. Met 1000 punten en meer wordt een hengst automatisch preferent. Ook bij de volgende hengsten is sprake van imponerende moeders en preferente moederlijnen. Brandus, Teunis, en Jasper hebben nog geen preferente dochters omdat ze daarvoor nog te jong zijn. Djurre Volgens de regels kan voor Djurre preferentschap worden aangevraagd. De hengst is veel beperkter ingezet dan bijvoorbeeld Oege, Feitse, Leffert. Daardoor sprokkelt hij minder punten bij elkaar. Zijn ster % is 43,9 (Lammert 40,1) en het aantal preferente dochters is 14. Zes zonen werden hengst en drie definitief. Vooral Nykle bleek een betere vererver: ster 0%: 50; nu al 11 preferente dochters. Hij is vader van Ielke en van de moeder van Andries. (Bij Nykle is de zwakke kwantitatieve invloed eveneens een nadeel voor het preferentschap). 11
Verkrijgbaar bij ELZINGA GARYP diervoerders-/agrarischewinkel 0511-521419 www.elzingagaryp.nl Biedt paardenhouders: Een breed assortiment Havens paardenvoeders Mineralenblokken Graszaadmengsel voor paarden Meststoffen Tevens kunt u bij ons terecht voor granen, gewasbeschermingsmiddellen, zaaizaden, veevoeders, honden- en kattenvoer, stekpalen, plastic e.d. Hegebeintumerdyk 33b 9172 GP Fer wert Telefoon 0518-411400 12
Zes dochters van Djurre leverden een dekhengst: Karst, Jelte, Tije, Tsjitse, Wander en Fetse. De laatste twee scoren qua vererving positief. De moeder van Djurre is de illustere Wijkje model, preferent en prestatie, een merrie met een gigantisch positieve erfelijke aanleg. Ze is ook moeder van Tsjerk (Pref), de modelmerries Jelkje, Metsje en Marrit en zes sterdochters. Zowel Wijkje als haar moeder Wietsche schitterden op fokdag te Burgum; veelvuldig met beste fokgroepen. (Merriestammen, blz. 358). Tamme. Na de moeder heeft Tamme vier generaties preferente merries uit stam 61 (Jorritsma, Heeg). Tamme heeft 95 dochters ster en 4 model. Hij kreeg vijf zonen aangewezen, waarvan twee definitief en Leffert als preferente zoon. Twee kinderen zijn sport. Met drie nieuwe in 2009 komt het aantal preferente dochters op 18 en dat is hoog. We zijn benieuwd of Tamme de grens van 700 punten zal halen. Brandus. Brandus paart een fraai exterieur aan een zeer sterke bloedopbouw: Reitse X Oege X Freark X Ulrig X Age X Danilo. Deze sportaanleg vertaalde zich in een uitzonderlijk beste verrichting en nu ook in 15 kinderen met een sportpredicaat. Vreemd is dat de hengst geen preferenten in de moederlijn heeft. Het ster % is 38,7. De hengst stelde vier zonen en twee zijn definitief hengst: Rindert en Brend. Als er preferente dochters komen, moeders van hengsten en nog meer sportpaarden, dan heeft Brandus veel kans op een preferentschap. Teunis Met zijn 222 stermerries (41,4%) en 12 modeldochters leverde Teunis een sterke bijdrage. Het wachten is op preferente dochters. Van de vier zonen zijn twee definitief goed: Monte en Nanning. Er zijn twee sportkinderen. Teunis heeft een preferente moeder. Er zijn nog geen hengsten uit zijn dochters. Het is afwachten hoe en waar de hengst meer punten voor het preferentschap verdient. 13
Hengstenhouderij Fam. Bosma Reinder 452 Aan x Sierk Jillis 301, Abe 346, Aan 416, Beintse 418 Spoarbuorren Súd 38 9298 WC Kollumerzwaag Tel: 0511-444820 www.fam-bosma.nl f2hfamtjbosma@hetnet.nl 14
Tjimme Tjimme heeft drie generaties preferente merries die in tuig goed presteerden (stam 61). Een aantal van 24 preferente dochters is hoog. Het ster % van 42,3 is best. Zijn zoon Ulke werd tuigpaard met de hoogste winsom. Dochters van Tjimme leverden Anton, Tsjabbring en Tjalf. Oepke Met zijn grootramige, moderne exterieur werd Oepke driemaal kampioen op de HK. Hij stamt uit drie geslachten preferente merries (stam 45). Zijn ster % van 50,9 is zeer hoog en een aantal van 24 preferente dochters is prima. Zijn zoon Tseard was geen blijver, maar Leffert, uit een dochter van Oepke, was excellent als vererver: preferent! Omdat de directe invloed van de hengst daalt, lijkt een preferentschap moeilijk bereikbaar. Jurjen Jurjen heeft een preferente moeder en grootmoeder die beide model zijn (stam 49). Hij scoort een ster % van 33,1, en kreeg, bij zeer veel kansen, geen zoon. Vier dochters werden moeder van een hengst: Aan, Loadewyk, Riemer en Sytse. Aan kon zich handhaven. Elf dochters werden preferent. De grens van 700 punten is nog ver weg. Jasper De prestatiehengst Jasper heeft een moeder met prestatiepredicaat en een preferente groot- en overgrootmoeder (stam 27). Het ster % van 51,4 is hoog en er zijn al vijf sportpaarden! Jasper heeft vier zonen waarvan Beart definitief is goedgekeurd. Als ook de andere zonen dit bereiken en er komen meer sportpaarden en preferente dochters dan kan Jasper op termijn preferent worden. Overige hengsten Na deze groep volgen nog kansrijken:fetse (479 punten); Nykle (422); Folkert (427) en Heinse (415). Olof (450) valt op met tien sportpaarden; zijn ster % is 37.Van de jongste lichtingen hebben Onne, Sape, Beart, Andries en Doaitsen een betere start gemaakt. 15
Ook nog steeds het adres voor: * Reparatie aan ruitersportartikelen en kleding * Bedrukken van paardendekens, kleding en petjes * Wassen van paardendekens, dekens stoelhoezen enz. Telefoon 0511-474979 Autotelefoon 06-53738198 16
Conclusies: Het preferent verklaren op basis van punten is objectiever. Er is bij de puntentelling behoorlijk veel aandacht voor prestatievererving. De punten voor sportpredicaat, hengsten, die een verrichting hebben afgelegd, die een afstammelingenondezoek achter de rug hebben, kroon- en modelmerries die testen doen, het prestatiepredicaat, zijn extra hoog en dat is positief. Hengsten die beperkter zijn ingezet en toch goed vererven, ver- - werven minder punten. Dit geldt momenteel vooral voor Djurre en Nykle. Maar bij een puntenaantal tussen de 700 en 1000 kan de inspectie dit gegeven meenemen. Merries die preferent worden krijgen daarvoor punten; hengsten niet. GEVONDEN VOORWERP Gevonden tijdens het opruimen na de fokdagen: Een rood, met grijs trainingsjakje; maat 128 en een paar sokken. De rechtmatige eigenaar kan deze terug krijgen door contact met mij op te nemen. Gerda Veenje-Samplonius. Tel. 0511-521348 17
TALENT BINNEN TA IT BIHALD Amazone Annette Verbeek uit Blija timmert goed aan de weg. Afgelopen seizoen was ze zeer succesvol met de door haar ouders gefokte merries. De 20 jarige Annette werd afgelopen zomer Fries kampioen met de merrie Jildou Wypkje in de klasse M1. Met deze nog maar zesjarige dochter van Rik, heeft ze al meerdere malen kampioenschappen gelopen. Als driejarige behaalde ze al de 7e plaats op de Friese kampioenschappen in de klasse B. Hierna selecteerde ze zich voor de indoorcompetitie en de competitie in Dokkum. Zaterdag 19 september mocht Jildou naar de Post Kogeko finale in Kootwijk in de klasse M, maar behaalde niet genoeg punten voor overkamping. Wel mocht Annette met haar tweede troef in Kootwijk overkampen voor het kampioenschap, maar dit in de klasse L2 dressuur. Dit pakte Op de foto: Annette met Nynke Sarina op de selectiewedstrijd in Garijp. Waar ze een 1e en 2e prijs had in de klasse L2 18
zeer goed uit want met de tevens door haar ouders zelfgefokte stermerrie Nynke Sarina (Abel) werd Annette reserve kampioen. Opmerkelijk dat ze vorig jaar ook met Nynke Sarina reserve kampioen was in Kootwijk in de klasse B, en daaropvolgend in de klasse L1 met de indoorcompetitie voor Friese paarden in Sonnega. Annette mag met Nynke Sarina tevens naar de centrale keuring om daar te strijden voor de prijs voor het beste Friese paard met dressuuraanleg waarvoor ze zich geselecteerd heeft in Sint Nicolaasga. Dat Annette haar paarden goed presenteert werpt haar vruchten af. Annette heeft nu niet alleen haar eigen paarden te rijden maar wordt al veelal gevraagd om paarden voor anderen te rijden. Momenteel loopt ze stage bij stal Haringsma te Marum, want naast al haar paarden rijden doet ze ook nog een studie paardenmanagement aan het Van Hall Instituut in Leeuwarden. 19
De elektronica occasionwinkel van het Noorden Uw adres voor een uitgebreide keuze in gebruikte kleuren tv s, videorecorders, stereosets en witgoed, alles met garantie! Natuurlijk kunnen wij U ook nieuwe apparatuur leveren Eigen technische dienst voor al uw reparaties van KTV, Video, DVD en Audio witgoedreparaties aan huis Installatiewerk en onderhoud elektra, gas, water, CAI, schotel- en antenneïnstallaties omroepinstallaties in winkel etc. Verhuur professioneel geluid en licht Beamerverhuur Wij verzorgen een uitgebreide geluidsinstallatie bij *grote* en kleine evenementen binnen en buiten PA zanginstallatie verhuur, lichtshow. Tevens verzorgen wij met onze disco BREAKDANCE 60-70-80-er jaren avonden Karaoke-Playbackshows-Disco Graag tot ziens op de Oudbuurt 8 in TERNAARD Geopend di-do-vr middag van 13.00-17.00 uur vrijdagavond van 19.00-20.30 uur zaterdag 9.00-12.00 en 13.00-14.30 uur s avonds op afspraak! Telefonisch bereikbaar van 9.00-17.00 uur Telefoon 0519-571870 Fax 0519-572035 E-mail d.denkers1@chello.nl 20
ONDANKS 'T SLECHTE WEER TOPKEURING QUA KWA- LITEIT PAARDEN TA IT BIHÂLD. Met de voorkeuring op de donderdag, organiseerde de fokvereniging Ta it Bihâld de 58ste fokdag op zaterdag 18 juli in gezamenlijkheid met de Hynstedagen Tytsjerksteradiel te Sumarreheide bij Garyp. Ondanks het weer en de stremming van de brug tussen Burgum en Sumar als spelbrekers was de publieke belangstelling goed. Wel moest het publiek noodgedwongen tussentijds onderdak zoeken door enkele stevige hagelbuien. De keuring begon om 8 uur. Mede dankzij extra inzet van een aangewezen voorbrenger bij de veulenrubrieken verliepen de keuringsrubrieken voorspoedig. Omstreeks 11.00 uur konden de rubrieken op tal worden gezet. Kwaliteit was zeker aanwezig op deze keuring. Veel eerste premies werden er gegeven aan veulens en paarden. Uit 26 eerste premieveulens werden vier merrie- en hengstveulens aangewezen voor de kampioenschapring. Uiteindelijk werd het hengstveulen Dagho fan e Telstarzathe van eigenaar de heer Tel uit Ee, en het merrieveulen van Fokalien fan t Wyldpaed van B en Tj Kommerij uit Twijzelerheide kampioen bij de veulens. Bij de éénjarige en tweejarige merries werd Wilmke fan e Skâns van R & T Bijker uit Jistrum kampioen. Elf driejarige merries werden ster met een eerste premie. De merrie Tini van stal Van der Horst van eigenaren O.L. & M. v.d. Weide-Schoonderbeek uit Nijega werd kampioen bij de drie jaar en oudere merries. De uiteindelijke fokdagkampioen werd de merrie Tini van stal Van der Horst en reservekampioen werd de tweejarige merrie Wilmke fan e Skans. Vast onderdeel van de fokdag is de rubriek bestgaand rijpaard. Bij de hengsten en ruinen verdiende Belinda Sybesma de zilveren karwats als wisselprijs met Mindert fan Ypey. Bij de merries ging de overwinning naar Harmina Holwerda met Marit PJ. 21
22
23
De eerste premies: - Hengstveulens: Franke fan 'e Fjellingen van N. Iedema, Lioessens, Foppe fan de Litshoeve van P. de Meer, Rottevalle, Dimer fan Gruttegast van R. v.d. Weg, Grootegast, Dagho fan 'e Telstarzathe van R.Tel, Ee, Daan fân Bartlehiem, A.J. Visser, Twijzel, Fêde fan 't Kleaster van P. en A. de Boer, Ferwerd, Eize fan de Marrewyk van K.E. Bouma, Dr. Compagnie, Frederik fan Keatlingwier van J. en M. Klimstra, Westergeest, Erik fan Keatlingwier van J. en M. Klimstra, Westergeest, Femme ut 'e Mieden van R. Annema, Zwaagwesteinde, Fetze fân Healwei van Mevr. H. Akkerman-Kooistra, Damwoude, Eabe fan 'e Homar van W. de Vries, Eastermar, Freark fan 'e Hameren van Mevr. H.A.T. Osinga-Timmermans, Vrouwenparochie, Franke fan 'e Cooypleats van Mevr. J.T. de Boer-Fokkema, Engwierum, Femme V. van D. Visser, Broeksterwoude, Doutsen fan it Waad van T. Bruggeling, Holwerd, Freak M. van P.G. Mulder, Tietsjerk. 26
- Merrieveulens: Ferda Marieke Sch. van R.K. Schievink, Sumar, Frearkje fan 'e Hameren van Mevr. H.A.T. Osinga-Timmermans, Vrouwenparochie, Erica 'fan Panhuys' van T. Wijma, Jislum, Durkje fan Ikkerwâld van J. Wiersma, Damwoude, Fardau fan 'e Fjellingen van N. Iedema, Lioessens, Fimke fan 't Mounehûs van L. Reinds, Munein, Eke Marieke van S. Bruinsma, Oudega, Fokalien fan 't Wyldpaed van B. en Tj Kommerij, Wildpad Oost 6, 9287 VN Twijzelerheide. - Enters/twenters: Célony fan 'e Telstarzathe van R. Tel, Ee, Wilmke fan 'e Skâns van R. Bijker & T. Bijker, Jistrum, Yfke fan Fjildsicht van W. Wijbenga, Veenwouden, Ybranda fan Fjildsicht van W. Wijbenga, Veenwouden, Zelien van Bielefeld van Fam. H. Beissner, Bielefeld. - Driejarige merries: Tekla fan Unia State van Mevr.B.Sijbesma & H.v/d Meulen& H. v/d Meulen, Noordbergum, Vardau fan it Waad van T. Bruggeling, Holwerd, Tesca Vera Sch. van R.K. Schievink, Sumar, Thildou fan 'e 27
+ Dressuurmatig mennen enkelspan (op aanvraag + Longeren (op aanvraag) + Hengstenkeuze (op aanvraag) + Hippisch Management (op aanvraag) + Mennen voor management (www.mennenvoormensen.nl) (op aanvraag) + EHBO (op aanvraag) Kijk voor meer data op www.ptcplus.com 28
Homar van W. de Vries, Eastermar, Ulkje fan 'e Skâns van Th. en W. Jansma, Anjum, Tilly 'fan Panhuys' van T. Wijma, Jislum, Tsjenna L.J. van L. Jansma, Ee, Trees fan de Marren van K. Sipma, Aalzum, Tollina fan de Marrewyk van R.K. Schievink, Sumar, Tynke Hester K. van J.M. Kommerij & mw. J.Kommerij-de Jong, Buitenpost, Tini van stal Van der Horst van O.L.& M. v.d. Weide-Schoonderbeek, Nijega. - 4 t/m 6 jarige stermerries: Marrit fan Hickaerd van R.S. Visser, Burdaard, Sylena fan de Tibsterwei van J.H. Dijkstra, Ee, Jildou fan 'e Boppelannen van M.H. v.d. Meer, Drogeham, Silke V. van D. Visser, Broeksterwoude. - 7 jaar en oudere stermerries: Celma P. van A. Dijk & mw. S. Holwerda, Anjum. - Kroonmerries: Ineke 'fan Panhuys' van T. Wijma, Jislum - Ruinen: Tjarda van W. Wijbenga, Oudwoude. 29
VRIJWILLIGERS EN FOKDAGEN. Namens het bestuur van Ta it Bihâld wil ik alle vrijwilligers heel hartelijk bedanken voor het vele werk wat is verzet. - Voor tijdens en na de fokdagen 2009 - Het was geweldig, zo vlot we alle werkzaamheden samen hebben verricht.want vrijwilligers hebben we nodig om dit grote evenement te verwezenlijken. Een ploeg was bezig de dressuur banen aan het uitzetten en een andere ploeg was bezig het terrein op te bouwen, zoals de keuringbanen e.d. best wel zwaar werk.vooral het plaatsen van de dranghekken. Maar samen hebben we de klus in een vrij korte tijd geklaard. En zoals altijd was Rint van der Weg er weer met koffie en fris.maar ook tijdens de fokdagen waren er mensen actief met de verzorging van een natje en droogje. Een ander nam de vele foto s voor haar rekening. En ook denken we aan de vele vrijwilligers die mee hebben geholpen tijdens de dressuur- 30
wedstrijd, cq menwedstrijd. Het is fijn dat we op onze leden kunnen rekenen. Nogmaals heel hartelijk dank. We hopen dat we na onze oproep voor volgend jaar, jullie weer mogen verwelkomen. En misschien nog wel meer dan dit jaar. Want samen zijn we Ta it Bihâld en daar doen we het voor. Gerda Veenje-Samplonius WINTERACTIVITEITEN Ook deze winter worden weer een paar activiteiten georganiseerd waar de leden en hun aanhang hopelijk weer massaal aan mee zullen doen. Excursie naar Riant Stables in Beekbergen van Mieke van Tergouw. Mieke is een heel beroemd 2-span menner en oud wereldkampioen. Ook dit jaar maakte zij deel uit van het Nederlandse equipe dat goud won op de WK 2-spannen. Tijdens deze excursie krijgen we uiteraard een rondleiding op het bedrijf, trainingsstal, manege, pensionstal, restaurant en hotelaccommodatie. Tevens krijgen we hun methode van longeren en trainen te zien en een indruk van een menles volgens de visie van Riant Stables. Het bezoek is op 28 november 2009 vanaf 14.00 uur. De rondleiding duurt ongeveer 2 uren. De kosten zijn 10,- + de buskosten en uiteraard moet er nog gegeten worden. Graag zo spoedig mogelijk opgeven bij Lucas Reinds lf.reinds@hetnet.nl / 06-23962591 Excursie naar de bereden politie in Amsterdam. In 2007 was dit al gepland maar vanwege de toenmalige CAO onderhandelingen en de daarbij ingezette staking is deze reis afgelast. Het is aangevraagd voor jan/febr, maar ik zou graag willen dat belangstellenden zich al opgeven om een schatting te kunnen maken van het aantal deelnemers. Meer info in de volgende It Alde Skaei en uiteraard op de website 31
RINGSTEEKWEDSTRIJD Tijdens de Agrarische dagen in Franeker is op 18-september-2009 het Fries Kampioenschap ringsteken verreden. Hieraan kunnen 14 combinaties deelnemen, zeven van Het Friese Tuigpaard en zeven van De Friese Aanspanning Het Friese Tuigpaard rijdt uitsluitend met Friese paarden en Friese sjezen. De Friese Aanspanning rijdt met verschillende soorten paarden en verschillende Authentieke rijtuigen. De wedstrijd ging van start sávonds om 19.30 uur en na een proefronde kwamen er zes ronden die meetelden voor de wedstrijd. Tevens werd van iedere deelnemer de snelheid gemeten d.m.v. een stopwatch. Bij een eventuele gelijk punten totaal kan de snelheid bepalend zijn voor de einduitslag. Tijdens het controleren van het aantal gestoken ringen, werd er tijdens het rondrijden iets verteld over de paarden, kleding, sjezen en rijtuigen. Winnaar werd Sjerp de jong met als steekster Ilse Koster uit Witmarsum Met een punt verschil werd tweede Louw v/d Zwaag met als steekster Tineke Bloemsma uit Noordbergum. Tevens waren er twee prijzen voor het schoonste geheel en deze gingen voor het Friese tuigpaard naar Andre en Anneke v/d Staal uit Wiewerd en voor de Friese Aanspanning naar Wytse Bootsma en Janneke Hoekstra uit Franeker T. v/d Meulen 32
SPREEKT U MAAR.. Op bezoek bij Margriet en Obbe vd. Weide en Fokdag-Kampioene TINI van STAL VD. HORST. Kijk, ik krijg alweer kippenvel als ik erover praat zegt een nog nagenietende Margriet vd. Weide als we het over het Kampioenschap van hun 3 jarige Ster-merrie TINI van STAL VAN DER HORST, hebben. Het was zo n overweldigend intens blij gevoel dat we daar in de ring stonden met onze eigen merrie! Obbe beaamt het volmondig. Eindelijk stond ik dan eens in de ring met de Fokdag-kampioen waarvan we zelf de gelukkige eigenaren waren. Dan gebeurt er wel wat met je. Ik heb al heel wat keren een Kampioen voorgebracht, maar dit keer was het toch wel heel wat anders! Een droom was dan eindelijk waarheid geworden. De aankoop van Tini (Arjen x Erik) uit stam 25, als twenter in 2008 is al verhaal op zich. Een jaar of 4 geleden overleed helaas Gerrit vd. Horst uit Oosterwolde, die al jaren een klant van Obbe en Margriet was. Ze hebben destijds al zijn paarden gekocht, op één na, die was aan een ander toebedeeld. Het was de kampioensmerrie Ynskje (LeffertxOegexNaenx- Fokke), die op dat moment drachtig was van Arjen. In 2008 moesten deze mensen hun paardenbestand in krimpen. Ze wilden het Twenter Tini verkopen. Zodoende werden Obbe en Margriet gebeld om te vragen of zij ook iemand wisten die interesse had in Tini. JAWEL zei Margriet, wij zijn zelf wel in haar geïnteresseerd. Dus togen Obbe en Margriet naar Opfokstal Boreel. Bij binnenkomst zagen ze een groep van 9 twenter-merries, waarvan er eentje breeduit met grote ogen en veel gesnuif stond te bepalen wie-er-mocht-eten, of wie-wat-moest-doen. Dat was dus Tini. Deze kleine draak maakte meteen grote indruk op de familie vd. Weide. Ze was superslank en deed meer aan een Hackney denken dan aan een Fries. Maar even los in de bak laten lopen om te laten zien hoe ze kan bewegen. Super kon ze gaan. 33
Ze was zo enthousiast en onstuimig dat ze gewoon over de omheining sprong en buiten de bak op haar rug viel. Snel was ze weer overeind, keek woest om zich heen wie haar dit geflikt had en wilde haar weg vervolgen. Helaas had deze escapade haar kreupel gemaakt. Na 14 dagen was ze weer volledig hersteld en verhuisde Tini naar de fam. vd. Weide. Ze kon nog mooi naar de Fokdag in 2008. Ze werd 2e van de twenters, en mocht naar de Centrele Keuring, daar werd ze 3e in de rubriek Twenters. En dit jaar anno 2009 is ze dus Algemeen Fokdag Kampioen geworden. Ze is nu drachtig van Ielke. Ielke is Grand- Prix startgerechtig. Hij vervuld de Hoofdrol in de a.s. Jubileumshow. We mogen best trots zijn op deze hengst die in ons Fokgebied door Wiebe de Vries uit Eastermar is gefokt. De Centale Keuring wordt dit jaar een hele bijzondere/aparte gebeurtenis voor Obbe en Margriet. Obbe gaat er met 7 merries heen. 6 zijn er van klanten en 1 is van hun zelf. Natuurlijk hoop je dat er een Kampioen bij is, maar diep in je hart hoop je dan wel dat het jou merrie Tini mag zijn. Het toekomstige veulen van Tini is wel een bijzonder kind nl. IelkexArjenxLeffertxOege, dat zijn wel allemaal hengsten die bij Obbe en Margriet op het dekstation hebben gestaan. Jarenlang en nog steeds kopen Obbe en Margriet hengstveulens om ze op te fokken en te trainen. 16 jaar geleden begonnen ze ook met het opfokken van Rijpaard-type veulens. (Friese). Nooit hielden ze er zelf eentje, want als er eens een bijzondere bij zat, die er uitsprong, was er altijd wel weer een koper. Tot 8 jaar geleden, ze hadden een heel mooi merrie-veulen / V Leffert. Die hebben ze gehouden, ze zagen er wat in. Helaas is ze vorig jaar op 7 jarige leeftijd overleden. Eigenlijk wilde ze er nog wel een merrieveulen bij hebben. Konden ze mooi samen opgroeien. Hessel Rinsma uit Ureterp kwam met zijn merrie en veulen van 10 dagen oud Ellie R genaamd (LeffertxOege) bij de fam vd. Weide om de merrie te laten insemineren. Bij het uitladen dacht ik al: Dit is em, zei Margriet. Ze kon het veulen een dag of 4 observeren en Obbe en Margriet waren het er over eens, dit veulen zouden ze graag willen hebben. Dus zeiden ze tegen de fokker als je deze ooit zou willen verkopen, denk je dan even 34
aan ons? De man zei jullie kopen wel vaker veulens van mij, dus daar komen we wel uit. Later hebben ze moeder en dochter weer opgehaald om ze klaar te maken voor de keuring. Bij het betreden van de ring kroop Ellie R stijf tegen haar moeder aan en liet helaas niets zien. De jury vond het een heel apart mooi veulen, maar wat erin zat toonde ze echt niet, daarom werd het een 2e premie. Margriet en Obbe vonden het het heel sneu voor de eigenaar maar diep in haar hart waren ze wel blij. Voor een 2e premie veulen hoef je niet zo diep in de buidel te tasten als voor een 1e premie veulen. Ook hier gold; Elk Nadeel heb ze Voordeel Als 4 of 5 jarige Stermerrie kreeg Ellie R een 1B op de Centrale Keuring. Ze heeft al 4 mooie veulens gebracht. Helaas moet de fam. vd. Weide verkassen i.v.m. de aanleg van de Centrale AS. Ze stoppen niet met hun bedrijf. Ze zijn zich aan het orienteren op een andere locatie. In de buurt van Dwingeloo hebben ze iets op het oog wat hun wel aanspreekt. Maar voorlopig zitten ze nog wel minstens een jaar op de huidige stek in Nyega. 35
Het bedrijf zal nagenoeg een kopie worden van het tegenwoordige, maar wel aangepast aan de moderne tijd, zoals bijv. groepshuisvesting voor veulens en een iets grotere binnenmanege enz. Als we niet gedwongen waren om te verhuizen waren we hier nooit weggegaan. We hebben het hier erg naar onze zin. Mochten we naar Drente gaan, dan hebben we eigenlijk een probleem zegt Margriet. Ons Dekstation heet nl. De Friese Wouden. Kun je die naam nog prolongeren daar in Drente? Maar misschien kun je het ook wel de Fries-Drentse Wouden noemen, we moeten maar afwachten, komt tijd komt raad, maar.de Friese Vlag blijft daar wel wapperen! Jammer dat A.K.W. Douma het nieuwe bedrijf niet meer kan openen. Hij heeft dit bedrijf hier op deze locatie destijds geopend. Hij heeft ons zelfs in de echt verbonden op het Gemeente Huis in Burgum vertelden Obbe en Margriet. Op mijn vraag of ze ook nog geheime wensen hebben voor de toekomst krijg ik te horen dat hun hartewens is: Zelf een Dekhengst fokken. Dat zal dan de kroon op hun werk zijn. Ik hoop voor Obbe en Margriet dat deze wens ooit in vervulling mag gaan. Jammer dat ze dan niet meer in Nyega wonen, maar ze blijven lid van onze Fokvereniging Ta it Bihâld!! Obbe en Margriet hartelijk bedankt voor de prettige middag, en ik wens jullie mede namens de redaktie heel veel succes in de toekomst met jullie nieuwe bedrijf en de Fokkerij! Betty László-Eldering 36
GEWELDIG SUCCES IN KOOTWIJK Drie paarden uit het fokgebied van Ta it Bihald zijn eerste geworden tijdens het kampioenschap dressuur Friese paarden in Kootwijk op zaterdag 19 september. In de L1 werd Esther Hoekstra uit Kollumerzwaag met de merrie Renske eerste in de finale. In de M2 werd Harmina Holwerda uit Kollum met Marit PJ eerste in de finale. Bennie van Es werd in de ZZ Zwaar met de dekhengst Arjen van de Hengstenhouderij De Friese Wouden te Nijega eerste. Van harte gefeliciteerd met het behaalde resultaat!!!! Esther met de merrie Renske Links Harmina Holwerda met Marit PJ, en rechts Esther Hoekstra met Renske 37
NIEUWS VAN DE DRESSUURCOMMISSIE 29 december 2009 BB Dressuurwedstrijd Op 29 december 2009 organiseert Ta it Bihald een BB wedstrijd. Er kan in twee categorieën gestart kan worden t.w.: BB Dressuur voor amazones / ruiters welke nog nooit aan een wedstrijd hebben deelgenomen of Wedstrijdrijders met groene paarden voor amazones / ruiters met een paard welke nog nooit aan een wedstrijd heeft deelgenomen. Bij BB Dressuur mag er niet met een hengst gestart worden! De wedstrijd wordt gehouden op dinsdagmiddag 29 december v.a. 13.00 uur. Deze wedstrijd kan alleen doorgaan bij voldoende deelname! Opgeven kan d.m.v. e-mail met vermelding van alle gegevens zoals deze op het inschrijfformulier zijn gevraagd of het volledig invullen van het in het boekje aanwezige inschrijfformulier. De wedstrijd zal plaatsvinden in de prachtige locatie van Stal Paula de Jong in Buitenpost. De dressuurcommissie. Oost 7, 9285 XK Buitenpost 38
Inschrijfformulier BB wedstrijd Dressuur 29 december 2009 Aanvang 13.00 uur locatie Stal Paula de Jong, Oost 7, Buitenpost Er kan gestart worden in: * BB = ruiter/amazone zonder wedstrijdervaring * Wedstrijdrijder met groene paarden (die nog niet in wedstrijden zijn uitgebracht). Deze wedstrijd gaat alleen door indien er voldoende deelname is. In de BB rubriek mag er niet met een hengst gestart worden. Rubriek dressuur BB / wedstrijdrijder met groen paard* (*doorhalen wat niet van toepassing is) Naam amazone/ruiter :... Adres :... Postcode en Woonplaats :... Telefoonnummer :... E-mailadres :... Eigenaar :... E-mailadres en telefoonnummer:... Naam paard :... Hengst / Ruin / Merrie (*doorhalen wat niet van toepassing is) Vader :... Geboortedatum :... (Alleen voor BB ruiters heeft het paard al wedstrijdervaring zo ja in welke klasse:...) Wilt u aangeven of er bij de indeling ergens rekening mee gehouden moet worden bijvoorbeeld: gemeenschappelijk gebruik van zadel, gemeenschappelijk gebruik van trailer of andere dingen waar rekening mee gehouden moet worden! Opgave liefst per e-mail met bovenstaande gegevens (vóór 5 december) naar heertonny@zonnet.nl of door middel van dit formulier in te vullen en (vóór 5 december) op te sturen naar: Tonny de Heer De Dôlle 5 9296 VB Triemen 39
SUCCESVOLLE VEULENKEURING VOOR AAN 416 12 eerste premies, waarvan 6 voor de veulens van Aan 416 Kollumerzwaag- Afgelopen zaterdag 19 september vond op het terrein van Hengstenhouderij Fam. Bosma in samenwerking met het Friesch Paarden Stamboek, weer de jaarlijkse veulenkeuring plaats. Het was een zeer geslaagde en vlot verlopen keuring, mede dankzij het mooie weer, de goede accommodatie en organisatie. Van de 62 gekeurde veulens wisten er maar liefst 12 een eerste premie te behalen. De dekhengst Aan 416 was koploper met 6 eerste premie veulens, te weten Date B. (Aan 416 x Eibert 419) van B. Boekema te Ureterp, Feike(Aan 416 x Jillis 301) van S.D. de Haan te Twijzel, Eise van de Oostkade (Aan 416 x Olof 315) van A.J. van Zwol te Waarland, Elske P. (Aan 416 x Ulke 388) van S. Philips te Houtigehage, Fatima (Aan Foto is gemaakt door Olaf Elzer Durkje fan Ryptsjerk (Aan x Feitse) van S. Veenstra te Rijperkerk 40
416 x Sytse 385) van A. de Boer te Visvliet en Durkje fan Ryptsjerk (Aan 416 x Feitse 293) van S. Veenstra te Rijperkerk. Extra succes was er voor de leden van onze fokvereniging J. en M. Klimstra te Westergeest; hun merrieveulen Dieuwke fan Keatlingwier, dochter van de dekhengst Maurus 441 en de ster preferente fokmerrie Tsjalde S (V. Djurre 284) wist ook een eerste premie te behalen. Voor de familie Klimstra is dit al de derde op een rij dit jaar. Beide andere veulens hadden zij op onze fokdag laten keuren en kregen beide een eerste premie. Waarvan Erik van Keatlingwier (V. Aan 416) ook mocht terug komen voor het veulenkampioenschap. Verder waren er eerste premies voor Edser J.V. (Felle 422 x Obe 314) van P.E. Bergsma te Oosterbierum, Doede van Bourboom (Jisse 433 x Leffert 306) van W. Elgersma te Birdaard, Foeke (Abe 346 x Meier 307) van G. en H. van der Bij te Kollumerzwaag, Femkje fan de Wyte Ikker (Loadewyk 431 x Abe 346) van M. Temming- van Tol te Oudemirdum en Douwina fan e Dolle (Rypke 321 x Arjen 417) van J. de Boer te Triemen. Leren rijden 41
Opfokbedrijf Weardebuorren Van veulen tot paard Merries en hengsten 42 Wieger Sikkema & Bregtje Miedema Walddyk 6, 9295 LE Westergeest 0519 518 323 / 06 27 308 338 weardebuorren@planet.nl www.weardebuorren.nl
AGENDA WELZIJN PAARDEN Op 1 augustus j.l. heeft de SRP (Sector Raad Paarden) de paardengesprekspartner van het ministerie de uitvoeringsagenda Plan Van Aanpak Welzijn aan de minister aangeboden. Vorig jaar hebben we het Plan Van Aanpak Welzijn met elkaar besproken. Ik zal proberen u op de hoogte te brengen van de voortgang van dit plan. Om zoveel mogelijk transparantie en draagvlak binnen de sector te krijgen worden de Dierenbescherming en verenigingen zoals Levende Have en Vereniging Eigen Paard uitgenodigd als gesprekspartner en om inbreng gevraagd. Wat staat er zoal op de agenda. Research. Project Welzijnsmonitoring Door LNV, FNRS, LTO en KNHS. Wageningen (WUR) is de onderzoekende instantie. Het project zal een aantal objectieve parameters vaststellen om op verschillende bedrijfstypen het welzijn van paarden te meten, dier- en omgevingsparameters. LNV financiert 80% van de kosten, de sector 20%. Project Dagprogramma Betrouwbare gegevens over de activiteiten van het paard door de dag heen ontbreken. Dit project is van start gegaan op maneges, pensionstallen, opfokstallen, een paardenmelkerij, africhtings/handelsstallen en bij de individuele paardenhouder. Het project wordt volledig gefinancierd door LNV. Wageningen is de onderzoeker. Studenten en paardenhouders leveren de uikomsten dubbel aan voor een nauwkeurige interpretatie. Loopbaan van het Sportpaard Rijksuniversiteit Utrecht onderzoekt competitiegegevens van het KNHS en onderzoekt waarom paarden bepaalde perioden missen in wedstrijden. Handboek Huisvesting Een nieuwe versie van een eerder verschenen naslagwerk, verzorgt door Wageningen. Het is een project van FNHO, LTO en KNHS, waarbij het recent opgerichte Nationaal Hippisch Kenniscentrum wordt betrokken. Het pas opgerichte Kenniscentrum komt Nederlands Hippisch Kenniscentrum te heten i.v.m een internationale uitstraling. 43
Huisvesting 1. Sociaal contact. Het streefdoel is om paarden niet alleen te houden. Onderzoek wordt nog gedaan (zie Research) 2. Schuilgelegenheden. FNHO, LTO, SRP en de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) werken samen om met behulp van de handreiking Ruimtelijke Ordening (RO)* gemeenteambtenaren bij te praten over de zin van een schuilgelegenheid. 3. Prikkeldraad. SRP stelt dat prikkeldraad en paarden niet samengaan. Met de Minister wordt overlegd hoe hiermee om te gaan (controle en handhaving). 4. Natuurlijk gedrag. Wedstrijdorganisatie s gaan reglementeren dat paarden die langer dan 4 uur op het terrein verblijven een ruimte met stro ter beschikking moeten hebben om te urineren en te mesten. Dit wordt in 2010 ingevoerd. Voeding 1. Kennisniveau moet via het NHK worden verhoogd. 2. Water. Het belang van schoon water is duidelijk sportorganisaties nemen het verstrekken van schoon water in hun reglementen op. 3. Jakobskruiskruid. De minister heeft gesteld dat Jakobskruiskruid een inheemse plant is en dus niet verboden kan worden. Zij zal wel alle natuurorganisatie s aanpreken op hun verantwoordelijkheid. Jakobskruiskruidzaad wordt momenteel niet meer gebruikt in bermmengsels. Training en hulpmiddelen. 1. Ongeoorloofde middelen (doping e.d.). De kostprijs van het testen kan niet worden verminderd zonder kwaliteitsverlies. Een laboratorium binnen de landsgrenzen zou in ieder geval het controleproces versnellen. 2. Ongeoorloofde hulpmiddelen. Een Buiten-de-Competitiecontrole op hulpmiddelen die gehoorzaamheid en onderworpenheid vergroten strand nu nog op twee factoren, nl. de verblijfplaats en het budget. Er wordt ook een inventarisatie gemaakt van bestaande hulpmiddelen. 3. Harnachement. De KNHS heeft het sporen dragen, wat verplicht was in bepaalde klassen, geschrapt. In de draf- en rensport is gebruik van de zweep op grasbanen verboden. 44
Transport. 1. Europese Unie. De EU Transportverordening is gewijzigd. Voor de paardensector heeft dit voor slachtpaarden gevolgen. Uitzonderingen blijven voor sport/ en fokpaarden van kracht. 2. Paardenmarkten. De SRP is van mening dat deze moeten blijven, ook om grijze circuits te voorkomen. 3. Trailers. Op dit moment nog geen APK, maar de trailers moeten wel voldoen aan de algemene voorwaarden. Er wordt wetgeving verwacht betreffende de APK. Fokkerij. 1. Couperen en brandmerken is verboden. Via het buitenland kan het nog wel. De KNHS heeft deelname aan evenementen van paarden met gecoupeerde staarten verboden. De SRP vindt dat stamboeken dit item ook in hun erkenningcriteria moeten opnemen. 2. Erfelijke gebreken. Het is essentieel dat stamboeken een fokbeleid en selectie hebben en dat registratie van erfelijke gebreken wordt gedeeld met de achterban. Meldpunten voor dit soort gebreken moeten beschikbaar zijn en gecoördineerd worden door de Koepel Fokkerij. 3. Aanlegtesten. De leeftijd voor jonge paarden om deel te nemen aan aanlegtesten moet worden gereguleerd om overbelasting te voorkomen. 4. Gedrag en Erfelijkheid. Een prille wetenschap gericht op erfelijke relaties tussen de aanleg van het paard en de reactie van het dier als het gebruiksdoel in beeld komt. Alle bevindingen moeten worden verwerkt in een selectiemechanisme om de mentale weerbaarheid van het paard te verbeteren. 5. Er is een Handreiking Welzijn ontwikkeld welke door alle participanten in de SRP, vooral de stamboeken en sportorganisaties, in hun eigen voorschriften moet worden ingepast. 6. Spenen. Veulens moeten minimaal 4 maanden zijn en in kleine groepjes gehuisvest worden. Dit om stress te verminderen. Paraveterinairen. Een erkenning voor hoefsmeden wordt onderzocht door LNV en KNMvD (beroepsvereniging van dierenartsen). De SRP wil zo spoedig mogelijk een erkenning voor hoefsmeden en gebitsverzorgers. 45
Informatievoorziening. Het Nederland Hippisch Kenniscentrum is al opgericht. De ons bekende Cees Roozemond heeft zitting in dit bestuur. Mevrouw Fenna Westerduin is kenniscoördinator en dus verantwoordelijk voor de verspreiding van alle uitkomsten van onderzoeken etc. De digitale snelweg zal in dezen een grote rol spelen. Plan Van Aanpak Gezondheid. Na Welzijn staat binnenkort Gezondheid op de agenda. De sector is kwetsbaar op het gebied van insleep of verspreiding van ziekten. Ook de discussie over I&R van paarden, eigenaars en houders komt hierbij zeker ter discussie. Zoals u gelezen heeft is er nog veel werk te verzetten, LTO noord zal in dit proces haar uiterste best doen om ook uw belangen en dat van uw paarden te behartigen. Wieger Sikkema Vakgroep paardenhouderij LTO Noord (*) Handreiking RO staat als download op de site van Ta it behald Leren rijden 46
HYNSTEDAGEN SUMARREHEIDE 2009 Het is weer bijna zover, nog 5 dagen en de hynstedagen op Sumarreheide gaan weer van start. Voor ons een jaarlijks wederkerend hoogtepunt, we zitten midden in de voorbereidingen, en zijn weer benieuwd naar de jury waardering van het door ons gefokte veulen. Het gevoel is goed en de verwachtingen zijn dan ook hoog gespannen. Dan slaat echter het noodlot toe, de moedermerrie raakt bekneld en het voorbeen raakt zwaar beschadigd. Ondanks een snel en daadkrachtig optreden van de dierenarts is er geen redden meer aan en moeten we Marieke Vera SCH laten inslapen. Daar sta je dan, stermerrie verloren, een moederloos veulen, en een keuring voor de deur. Al met al besloten om toch deel te nemen, echter wat zijn de mogelijkheden? Eerst maar eens contact opnemen met het stamboek, de situatie uitgelegd en het antwoord was duidelijk. Het veulen moet samen met een paard in de ring. Op zich geen probleem, echter de in aanmerking komende eigen driejarige merrie staat in training bij Piet Sibma, en moet zelf ook op de keuring verschijnen. 47
We stellen dan maar voor om onze zes jarige ruin Jesse SCH samen met Ferda Marieke SCH in de ring te zetten. Persoonlijk verwachten we er niets van daar het veulen geen binding heeft met de ruin, en zich dus waarschijnlijk ook niets zal aantrekken van zijn aanwezigheid. Om toch een band te kweken, beide samen de nog resterende dagen maar bij elkaar op stal gezet. Dan is het eindelijk zover, de dag van de waarheid, paarden geborsteld, manen gekamd en op naar het keuringsterrein. Aangezien het een thuiswedstrijd is, daar we woonachtig zijn op Sumarreheide, leggen we de tocht naar het keuringsterrein ieder jaar lopend af, Ferda voorop en Jesse er achteraan. Op het veld is het al een drukte van belang, en beide paarden zijn wat gespannen. Voor we de ring in kunnen eerst nog even twee voorbrengers regelen. Eén van beide voorbrengers is nogal onder de indruk van de baas van een merrie, nadat we hem hebben verteld dat dit een zeer speciale merrie is en we hem voorstellen om dit even te controleren middels een blik op het achterbeen van de merrie te werpen valt het kwartje. Dit had hij nog niet eerder meegemaakt, een veulen met een ruin in de ring. Dan is het zo ver we kunnen de ring in. Het gaat goed, zeer goed zelfs, Ferda gaat prachtig door de ring, en blijft mooi in de buurt van Jesse. De jury is onder de indruk, en waardeert Ferda met een eerste premie. De eerste premie waardering van Ferda maakt het verlies van Marieke Vera SCH niet goed maar is wel een weer een opsteker voor de toekomst. Volgend jaar hopen we dan ook weer op het keuringsterrein van Sumarreheide te verschijnen. Afsluitend willen wij bij deze Klaas Broersma nogmaals bedanken voor zijn snelle en daadkrachtig optreden. Klaas en Rintje Schievink 48