Meerlaagse, dunne, reflecterende isolatie conform NEN 1068 Mét erkende accreditatie



Vergelijkbare documenten
RIETEN DAK. Meerlaagse, dunne, reflecterende isolatie conform NEN 1068 Mét erkende ISSO accreditatie

Het isolatiemateriaal voor nieuwbouw en renovatie. *Houtskeletbouw

Dak isolatie. Het isolatiemateriaal voor nieuwbouw en renovatie

HAJOH ISOLATIE OP OF ONDER EEN DAKBESCHOT

Dak. Gevel. Vloer. Verwerking. als vloerisolatie. Het isolatiemateriaal voor nieuwbouw en renovatie

Het isolatiemateriaal voor nieuwbouw en renovatie. Gevel. isolatie

Alkreflex 2L-2. In de spouw. innovation in insulation. Algemeen. Verwerking / bestekomschrijving

Zelf je zolder isoleren? Doe het met isoeasy

Installatierichtlijnen

DAKISOLATIE. Voor het isoleren van de kap van de woning, gelegen aan de Rijnsburgerweg 22 te Leiden is gekozen voor isolatie aan de buitenzijde.

Algemene richtlijnen en praktische adviezen bij het toepassen van de HR Isolatiefolie

Installatierichtlijnen

Zolder isoleren? Doe het met isoeasy Pro. isoeasy Pro

Zolder isoleren? Doe het met isoeasy Pro

Zolder isoleren? Doe het met isoeasy Pro

Vloer isolatie. Het isolatiemateriaal voor nieuwbouw en renovatie

HOOGWAARDIGE PRODUCTEN VOOR DE BOUW ISTALLATIERICHTLIJNEN SUPERQUILT. Meerlaagse isolatiedeken voor gevels. BDA Praktijkbladen

Isover RKL-31 Façade

Vloer- en bodemisolatie

Wat zijn de mogelijkheden?

Zelf je zolder isoleren? Doe het met isoeasy

Isolatie. Mei K12 Frameplaat VERWERKINGSVOORSCHRIFTEN VER WERKINGS VOOR SCHRIFTEN.NL

Technische eigenschappen

Alkreflex 2L-2. Frank Treuren BV. Een compacte isolatiemethode! Voor prijzen en info:

De onderconstructie van een rieten dak

P L A AT S I N G S T E C H N I E K

klusadvies mineral wool (mw) 34 alu plus revolutionair relaxte isolatie voor de na-isolatie van hellende daken

Eenvoudig isoleren met de juiste isolatie voor uw klus. Energie A B C D E F. Zuinig. Onzuinig

RENO PIR & RENO PIR WOL Renovatieplaten Na-isolatie van buitenaf

Dé meerlaagse reflectiefolie voor plat en hellend dak, wand en vloer

Wie Zijn Wij. Duurzaam Milieubewust Betrouwbaar Vertrouwen

Dakisolatie op het dakbeschot

RENO PIR & RENO PIR WOL Renovatieplaten Na-isolatie van buitenaf

Aanvullende gegevens aanvraag omgevingsvergunning nieuwbouw woonhuis aan de Rietveld 33A te Woerden

nee nee nee Trans missiegegevens rekenzone gehele woning conslructie A[m* RcţrrŕKAV] UfW/nťK] 3oi H zonwering beschaduwing toelichting

Isover RKL-31 Façade. Compleet isolatiesysteem voor slanke houtskeletbouwgevels. isover.nl/rkl

DIERBAAR IS DUURZAAM 5/6/2013 INHOUD ENERGIEBESPARING IN HOF VAN DELFT BIJ VOOROORLOGSE WONINGEN. Ilse Rijneveld

SANDWICH LIGHT Dakelementen Voor hellende daken

Dun isoleren, dik verdienen. hoogwaardige, innovatieve isolatie energie- en kostenbesparing duurzaam

Wat? Kenmerken. Renovatieplaten, na-isolatie van buitenaf. Tengellatten. PIR hardschuim

eenvoudig goed isoleren Geluidsoverlast? Easycell maakt het isoleren eenvoudig

Alles over verbouwen en renoveren!

SANDWICH SPORENKAP Dakelementen Voor hellende daken

Zo plaatst u zelf gipsplaten

lift XXX Detailnummer: D-01 principe detail raam en HSB gevel Detailnummer: D-02 aansluiting nieuwe buiten muur op bestaande buitenmuur

SANDWICH LIGHT Dakelementen Voor hellende daken

INHOUDSOPGAVE 1. ALGEMEEN

SAMEN IS ZOVEEL BETER!

01. RENOVATIEPLATEN. NA-ISOLATIE VAN BUITENAF HELLEND DAK

Klimaatneutraal Bouwen Beter Isoleren

Energie besparen is easy

Zelf uw woning isoleren

WACHTGEVELS. Informatieve brochure over het gebruik van tijdelijke wanden bij de bouw van je eigen woning in de HELENASTRAAT

Isolatie. Technische achtergrond 5 november Wouter van den Acker PKW

01. HELLEND DAK. SANDWICHELEMENTEN / SANDWICH SPORENKAP HELLEND DAK

Isolatie van hellend dak van buitenaf. Na-isolatie van de zolderruimte. houten draagvloer. Platdakisolatie. betonnen draagvloer.

RENO CLICK UNIVISION Renovatieplaten Na-isolatie van binnenuit

VERWERKINGS- VOORSCHRIFTEN

Familie Stegeman. verbouw Herenweg 317, 3513 CD te Utrecht. bestektekening visualisatie wijziging BE opdrachtgever.

AGNES. Kant-en-klare wand- en plafondplaten. WANDEN & PLAFONDS ONE STEP

Zo plaatst u zelf gipsplaten

REFLECTIE? SLIM GEVONDEN!

RENO PIR & RENO PIR FLEX Renovatieplaten Na-isolatie van buitenaf

ROCKWOOL SOUNDMAXX Akoestisch isolatiesysteem

Duitse kwaliteit en technologie

Technisch Specificatieblad Ferney Group BV

Akoestisch Isolatiesysteem

Dubbelschalige elementen Dakelementen Voor hellende daken

Technisch Specificatieblad Ferney Group BV

UNILIN PIR ISOLATIEPLATEN juli 2017

01. HELLEND DAK. SANDWICHELEMENTEN / SANDWICH LIGHT HELLEND DAK

Wout van Vliet Bouwkundige

Ontdek het perfecte buitengevelisolatiesysteem met Powerwall.

Oog voor detail RENOVATIE BOUWDETAILS. Unidek Reno Dek DAKRENOVATIE OP BESTAAND DAKBESCHOT. April 2016

Wie zijn wij. Duurzaam Milieubewust Betrouwbaar Vertrouwen

Wind- en vochtdicht isolatieschild met de IKO enertherm ALU NF isolatieplaat

Informatie over de dak / wand en bovenbouw van een stal:

Reflecterende Isolatie Werkingsprincipe. Reflecterende Isolatie Werkingsprincipe: luchtspouw dak, warmtestroom naar boven

01. HELLEND DAK. SANDWICHELEMENTEN / SANDWICH LIGHT HELLEND DAK

UNILIN PIR ISOLATIEPLATEN Januari, 2016

Binnenwand. Algemeen. Productvoordelen. Samenstelling:

Binnenwand. Algemeen. Productvoordelen. Samenstelling:

Bouwservice buro Kuip. detail 1

Aluthermo PLAATSINGSTECHNIEK

Isolatie. Bedrijven realiseren forse Energiewinst met Isolatie. Heel simpel.

Pagina 1 van 5 SamCreates bv 2009

Duurzaam? Huidige situatie

01. RENOVATIEPLATEN. NA-ISOLATIE VAN BUITENAF HELLEND DAK

Na-isoleren. Meer comfort met minder energie.

Isoleren met Iso Easy

Technisch Dossier DUNNE THERMO-REFLECTERENDE ISOLATIE

Fire Stop Solutions Isolatie Fire Sleeves

Verhoog uw comfort en bespaar op uw energiefactuur

Powerroof dakisolatie, door de natuur geïnspireerd.

DUURZAAM BOUW & WOONCONCEPT FAB5+ BOUWEN MET FAB5+

DAK-ISOLATIEPLAAT PIR

HELLEND DAK. SANDWICHELEMENTEN / SANDWICH MET DAMPREMMENDE LAAG

Het Powerroof. systeem voor hellende daken. De ultieme garantie op efficiënte isolatie.

GEPATENTEERD. IsoBouw SlimFort P R O D UC T. De beste isolatie-oplossing voor droge gevelbekleding.

GEPATENTEERD. IsoBouw SlimFort P R O D UC T. De beste isolatie-oplossing voor droge gevelbekleding.

Transcriptie:

Meerlaagse, dunne, reflecterende isolatie conform NEN 1068 Mét erkende accreditatie

Het rietdak: blijvend in ontwikkeling Al eeuwen bestaat het rieten dak en dankzij nieuwe technieken en materialen is het nog steeds in ontwikkeling. Er bestaan twee verschillende constructies: De traditionele open constructie, waarbij het riet op latten wordt gebonden; De gesloten constructie (het schroefdak), hier wordt het riet geschroefd op een gesloten onderconstructie. Rietdekken gebeurt altijd volgens hetzelfde systeem. Het verschil tussen rieten daken zit hem dan ook in de onder - constructie van het huis. Er zijn in de loop der jaren twee soorten kapconstructies ontstaan waar het riet op gedekt kan worden. De eerste constructie is de traditionele kap die bestaat uit een raamwerk van latten en balken. Het riet wordt bevestigd op de latten, door middel van een draad die om de lat wordt geslagen. Het is een open constructie waarbij het riet van binnenuit zichtbaar blijft. Of de balken worden aan de binnenzijde afgewerkt met bijvoorbeeld een gipsplaat. De luchtspouw tussen de balken blijft aanwezig. De tweede constructie is het schroefdak. Deze constructie bestaat uit balken die bedekt worden door platen hout van 18 mm dikte, of een geïsoleerd schroefdakpaneel. Het is dus een gesloten constructie. Het rietdekken gebeurt bij een schroefdak op dezelfde wijze als bij het traditionele dak. Het vastzetten van het riet gebeurt nu alleen met een schroef waaraan een draad bevestigd is. Van binnenuit ziet men bij het schroefdak geen riet meer, maar platen hout of het isolatiepaneel. De isolatiewaarde van een rieten dak hangt af van de constructie die wordt gebruikt De open constructie: rieten dak zoals het al eeuwen gemaakt wordt Het riet wordt op rietlatten gebonden. Er moet vanwege de techniek van het binden altijd een spouw bestaan tussen het riet en de onderconstructie. Het rietpakket doet hier in de praktijk niet mee als isolerend pakket. Dit type dak is zonder aanvullende maatregelen moeilijk tochtdicht te krijgen. Er is geen "harde" scheiding tussen binnen en buiten. Bij brand in het rietpakket zal het vuur zich in enkele minuten door het rietpakket heen eten (omdat er lucht, en dus zuurstof, door het riet aangezogen kan worden uit de ruimte eronder). Dit vuur is door de brandweer moeilijk te blussen. Indien een hogere isolatiewaarde verlangd wordt, kan het traditionele dak voorzien worden van een aanvullende isolatie in de vorm van een onderliggend sandwich-paneel met verhoogde tengel. Het nadeel hiervan is dat de constructie een stuk hoger wordt en het een kostbare oplossing is waar zelden voor wordt gekozen, en het riet in deze toepassing niet mee isoleert. Ook wordt er in de praktijk vaak naderhand van binnenuit geïsoleerd. Als er van binnenuit wordt geïsoleerd, moet de binnenzijde altijd worden voorzien van een tochtdichte, dampremmende laag. Anders bestaan er grote gevaren voor inwendige condensatie waardoor het riet versneld in kwaliteit achteruitgaat. Dit is echter moeilijk te realiseren gezien de vele onderbrekingen in de isolatielaag van muren, zolders, balken e.d. Voordelen: Zeer beproefde methode (meer dan 600 jaar ervaring); Zeer lichte constructie; Optimale ventilatie zonder condensvorming (bijvoorbeeld: boven een stal optimale vochtafvoer); Optisch: het riet is van binnenuit zichtbaar (sommige mensen vinden dit mooi). Nadelen: Zeer groot energieverlies boven verwarmde ruimtes (een dergelijke constructie is behoorlijk tochtig); Voldoet niet geïsoleerd niet aan huidige bouweisen, RC=0; Moeilijk verantwoord (aanvullend) te isoleren (wanneer men dit toch doet, moet de kap van binnenuit dampdicht worden afgewerkt wat moeilijk is); Vrijwel niet stofvrij te krijgen. 2

De gesloten constructie Het rietendak wordt rechtstreeks op een dichte onderconstructie geplaatst. Dit kunnen een 18 mm plaat, planken of een isolatiepaneel zijn. De spouw tussen riet en onderconstructie ontbreekt. Het gehele rietpakket helpt mee met het vormen van een isolerend pakket. De woning is tochtdicht. Er is een harde scheiding tussen binnen en buiten. Vuur in het rietpakket kan geen lucht (zuurstof) van onderen aanzuigen, het vuur smeult hierdoor meer dan dat het brandt. Hierdoor wordt het schroefdak een relatief brandveilig dak en kent dus ook lagere tarieven voor de opstal verzekering. Voordelen: Hoge isolatiewaardes zijn mogelijk; Hoge brandveiligheid; Lagere premie brandverzekering; Binnenzijde keurig afgewerkt (geen stof, geen tocht); Bij toepassing op schroef-panelen een grote overspanning mogelijk (2,5 meter, dit levert een "schone" binnenzijde op, weinige gordingen). Nadelen: De methode is redelijk nieuw (op underlayment 42 jaar, op isolatiepaneel 16 jaar; Het lijkt duurder in uitvoering (vooral bij vernieuwing van een dak, hier is de plaat extra, zonder dat dit terug kan worden verdiend op de onderconstructie of door tijdwinst bij het aanbrengen. De investering wordt echter terugverdiend op een lagere energierekening en lagere verzekeringspremies, opstal en inboedel); Een gesloten constructie niet toepassen bij een hellingshoek van 40 graden of minder, omdat hoe platter het dak hoe dieper het water in het rietpakket dringt wat bij een gesloten constructie langer duurt voordat dit opdroogt t.o.v. de open of geventileerde constructie. Dus de levensduur van het rietendak versneld achteruit kan gaan. Perfect voor uw rieten dak HR isolatiefolie is een innovatieve, hoogwaardige isolatiefolie en bestaat uit meerdere lagen aluminiumfolie die door vlamdovende luchtkussens op afstand worden gehouden. De unieke samenwerking van beide materialen geschiedt naast stilstaande lucht tevens op basis van thermische reflectie. Thermische reflectie is het vermogen om stralingsenergie eenvoudig te weerkaatsen. Doordat de aluminiumfolie nooit de constructie zelf raakt, is het energieverlies via de oppervlakte minimaal. Bovendien vervuilt het aluminium niet, waardoor het isolerende vermogen niet vermindert. Het uitzonderlijke aan onze folie is dat dit de enige folie-gebaseerde isolatie is met erkende ISSO accreditatie én hoge Rc-waarden, gecertificeerd voor EPC-berekeningen en subsidies. Dit biedt de consument zekerheid over de productkenmerken van deze innovatieve isolatiefolies. 3

Geïsoleerd schroefdak gebonden rietendak Wanneer past men deze situatie toe? Bij vervanging van bestaande rietendaken die niet of niet voldoende zijn geïsoleerd. En waarbij hoge isolatiewaarde en goede brandveiligheid noodzakelijk zijn. De constructie van de kap wordt niet hoger, dus er zijn geen bouwkundige aanpassingen nodig. Werkwijze De bestaande rietlatten verwijderen van de sporen. Vervolgens op en tussen de sporen HR isolatiefolie in horizontale of verticale banen aanbrengen. De naden iets laten overlappen en goed afplakken met HR-tape. Hierop worden 18 mm platen aangebracht waarop het riet geschroefd zal worden. Doordat de rietlat verwijderd wordt en er een 18 mm plaat voor terugkomt inclusief de HR isolatiefolie, blijft de onderconstructie voor het rietendak dezelfde hoogte houden. Hierdoor kunnen bestaande aansluitingen met gevels, kneldelen e.d. gehandhaafd blijven. Dit is kosten besparend en ideaal bij monumentale panden waarbij er visueel niets mag veranderen. De voordelen op een rijtje: Doorlopende dampremmende laag; Zo slank mogelijke constructie; Hoge isolatiewaarde; Geen kraankosten te calculeren; Brandveilige constructie; Met de glooiingen kan meegegaan worden. Een simpele berekening voor deze toepassing is dan de volgende: - riet R = 1,5 m 2 *K/W - houtplaat 18 mm dik R = 0,075 m 2 *K/W - luchtspouw 20 mm } - HR Isolatiefolie type IF2,5 - luchtspouw 20 mm R = 1,92 m 2 *K/W - gipsplaat 12 mm R = 0,02 m 2 *K/W Rc waarde totaal van deze opbouw R = 3,515 m 2 *K/W 4

Geïsoleerd schroefdak gebonden rietendak met planken aan de binnenzijde Wanneer past men deze situatie toe? Regelmatig komt het voor dat een monumentale woonboerderij gerestaureerd wordt en het de wens of eis is dat de bestaande gording en sporenconstructie in het zicht blijft. Tevens wil men dat het rietendak brandveilig en goed geïsoleerd wordt. Maar dit blijkt in de praktijk vaak heel moeilijk omdat men niet tegen isolatieplaat aan de binnenzijde wil aankijken. Daarom worden eerst planken over de sporen aangebracht met daarover een isolatieplaat waarop het riet geschroefd zal worden. Om een goede isolatiewaarde te behalen, wordt het totale pakket van planken en plaat behoorlijk dik. Dit kan problemen opleveren met gevelaansluitingen e.d. Daarnaast zijn de glooiingen in de kap van de monumentale boerderij ongunstig omdat de karakteristieke eigenschappen van het pand bewaard moeten blijven van de monumentenzorg. Met een isolatieplaat over de planken levert dit nogal eens moeilijkheden op. De oplossing is om planken (20 mm) op de sporen aan te brengen met daarop HR 2,5 isolatiefolie (36 mm) en bijvoorbeeld een underlaymentplaat (18 mm). De totale dikte van dit pakket is 74 mm, met een isolatiewaarde van Rc = 3.5 m 2. K/W incl. het rietpakket. De voordelen op een rijtje: Doorlopende dampremmende laag; Zo slank mogelijke constructie; Hoge isolatiewaarde; Geen kraankosten te calculeren i.v.m. gewicht folie (7 kg per rol); Brandveilige constructie; Met de glooiingen kan meegegaan worden. 5

Geïsoleerd geventileerd traditioneel rietendak Wanneer past men deze situatie toe? Bij vervanging van bestaande rietendaken die niet of niet voldoende zijn geïsoleerd, waarbij goede isolatiewaarde noodzakelijk is en men een geventileerde spouw onder het riet wilt behouden. De constructie van de kap wordt nagenoeg niet hoger, dus er zijn geen bouwkundige aanpassingen nodig. Werkwijze De bestaande rietlatten verwijderen van de sporen. Vervolgens op en tussen de sporen HR isolatiefolie in horizontale of verticale banen aanbrengen. De naden iets laten overlappen en goed afplakken met HR-tape. Op de sporen verticaal een rachel van18 x 45 mm plaatsen om voldoende luchtspouw onder het riet te creëren. Op deze rachels planken bevestigen op de hartafstand van de bestaande rietlatten, waar het rietpakket op gebonden wordt. Doordat de rietlat wordt verwijderd en er een 18 mm rachel, een plank én HR isolatiefolie voor terugkomt, wordt de onderconstructie ca. 16 mm hoger. Dit is zo gering dat veel bestaande aansluitingen met gevels, kneldelen e.d. gehandhaafd kunnen blijven. Dit werkt kosten besparend en is ideaal bij monumentale panden waarbij er visueel niets mag veranderen. De voordelen op een rijtje: Stof en tochtvrij; Doorlopende isolatielaag; Gemakkelijk te verwerken; Zo slank mogelijke constructie; Hoge isolatiewaarde vanaf minimaal RC-2; Goede ventilatie onder het riet, met daardoor snellere droging rietpakket. 6

Na isoleren bestaand rietendak: Wanneer past men deze situatie toe? Als het bestaande rietendak niet vervangen hoeft te worden, maar er wel de behoefte is om optimaal te isoleren. Hierbij is het heel belangrijk de bestaande luchtspouw onder het riet te behouden, zodat het riet kan blijven ventileren en er ruimte blijft om het riet te kunnen binden bij onderhoud aan het dak. Het na isoleren met HR Isolatiefolie neemt weinig ruimte in beslag. Als men het zorgvuldig aanbrengt, kan men bovendien later bij vervanging van het rietendak altijd nog kiezen voor een schroefdak. Dit heeft geen consequenties voor de dampdichtheid van het schroefdak, omdat je met de HR Isolatiefolie gelijk een dampscherm aanbrengt. Werkwijze Op de binnenzijde van de sporen de HR Isolatiefolie in horizontale of verticale banen aanbrengen. De naden iets laten overlappen en goed afplakken met HR-tape. Ook de aansluiting met muren, gordingen e.d. heel goed afplakken met HR tape. Op de sporen verticaal een lat plaatsen. Op de latten kan de binnenbetimmering worden geplaatst. Het optimale resultaat wordt bereikt als er een luchtspouw tussen binnenbetimmering en folie is. De voordelen op een rijtje: Dampdicht; Stof en tochtvrij; Gemakkelijk te verwerken; Zo slank mogelijke constructie; Hoge isolatiewaarde vanaf minimaal RC-2; Goede ventilatie onder het riet, met daardoor snellere droging rietpakket; De ruimte onder het riet blijft gehandhaafd waardoor er nog altijd goed onderhoud aan het rietendak gepleegd kan worden. 7

Stap 1 Stap 2 Stap 3 8

Schematische voorstelling isoleren van een bestaand rieten dak Bijgaand enkele foto s uit het opgestelde thermografisch rapport voor dit project Voor isolatie: rood is warmtedoorslag Na isolatie: geen warmtedoorslag 9

Een praktijkvoorbeeld De bestaande constructie met een Rc waarde van 1,74 m 2 *K/W is door toepassing van HR Isolatiefolie type IF 2,5 verhoogd naar een Rc waarde van 4,43 m 2 *K/W. 10

Meerlaagse, dunne, reflecterende isolatiedeken mét erkende accreditatie Codering: 20120409GGBKUW Betreft: Gecontroleerde Gelijkwaardigheidsverklaring Toepassing: ISSO 82.1 en ISSO 75.1 Fabrikant: HR Isolatiefolie Type: HR Isolatiefolie Ingangsdatum verklaring: 26-10-2012 Geldigheidsduur verklaring: 1 Luchtspouw 1 Luchtspouw 2 Luchtspouwen 2 Luchtspouwen Constructie met de Spouwankers Stelschroeven Spouwankers Stelschroeven HR isolatiefolie IF3,5 Rc (m 2 K/W) In een wand / gevel 3,06 2,98 3,61 3,52 In een dak 2,76 2,70 2,93 2,87 Onder een vloer 3,35 3,24 3,54 3,44 De Rc-waarden uit bovenstaande tabel mogen alleen worden gebruikt als aangetoond kan worden dat in de betreffende constructies HR Isolatiefolie IF3,5 met een bepaalde dikte is toegepast. 1 Luchtspouw 1 Luchtspouw 2 Luchtspouwen 2 Luchtspouwen Constructie met de Spouwankers Stelschroeven Spouwankers Stelschroeven HR isolatiefolie IF3,0 Rc (m 2 K/W) In een wand / gevel 2,52 2,46 3,08 3,00 In een dak 2,23 2,18 2,39 2,35 Onder een vloer 2,81 2,72 3,00 2,92 De Rc-waarden uit bovenstaande tabel mogen alleen worden gebruikt als aangetoond kan worden dat in de betreffende constructies HR Isolatiefolie IF3,0 met een bepaalde dikte is toegepast. 1 Luchtspouw 1 Luchtspouw 2 Luchtspouwen 2 Luchtspouwen Constructie met de Spouwankers Stelschroeven Spouwankers Stelschroeven HR isolatiefolie IF2,5 Rc (m 2 K/W) In een wand / gevel 2,08 2,04 2,64 2,58 In een dak 1,79 1,75 1,96 1,92 Onder een vloer 2,37 2,29 2,56 2,49 De Rc-waarden uit bovenstaande tabel mogen alleen worden gebruikt als aangetoond kan worden dat in de betreffende constructies HR Isolatiefolie IF2,5 met een bepaalde dikte is toegepast. 11

Uw rietdekker: Wilt u meer informatie betreft onze HR isolatiefolie? Wij helpen u graag verder: HR Isolatiefolie Tel: 0345-745407 Internet: www.hrisolatiefolie.nl Email: info@hrisolatiefolie.nl