PATIËNTEN INFORMATIE DECUBITUS doorligwonden
Mevrouw, mijnheer Deze brochure biedt je informatie over decubitus (=doorligwonden). Aarzel niet om bijkomende vragen te stellen aan je arts, verpleegkundige of wondzorgdeskundige. Specifieke informatie over preventie van decubitus of wondverzorging kan ook gevraagd worden aan het wondzorgteam. Wat is decubitus Wanneer je een tijdje niet beweegt, dan merk je dat je huid pijnlijk kan aanvoelen. Indien je van houding verandert, gaat dit pijnlijk gevoel vanzelf weg. Indien je echter door omstandigheden niet zelf van houding kan veranderen kunnen er wondjes ontstaan. Dit kan heel wat ongemak en pijn veroorzaken. De meest kwetsbare lichaamsdelen zijn de stuit en de hielen. Een aantal factoren kunnen het risico verhogen tot het krijgen van decubitus: droge huid weinig bewegen incontinentie koorts wegschuiven in bed of zetel te weinig eten en/of drinken Hoe herken je decubitus Roodheid is vaak het eerste teken. Ook kunnen er blaren of schaafplekken ontstaan. In het ergste geval worden dit diepe wonden. 2
Houding en hulpmiddelen Liggen in bed De verpleegkundigen bekijken bij alle patiënten die langer dan 2 dagen verblijven of er maatregelen nodig zijn. Naargelang de situatie kan dit één of een combinatie van de volgende maatregelen zijn. Wissel van houding met behulp van de verpleegkundigen: Het is belangrijk om regelmatig van houding te veranderen. De houding met het minste druk is bij de rugligging. Afwisselend (om de 4 uur) gaan we ook draaien op de linker- of rechterzijde. Er wordt dan een blad aan bed gehangen als hulpmiddel bij controle. Rug Links Rug Rechts Rug Links 4 uur 4 uur 4 uur 4 uur 4 uur 4 uur Tip 1 Zet het hoofd en voeteinde hoger. Dit voorkomt dat je onderuit schuift. Gebruik eventueel een kussen onder de voeten. 3
Tip 2 Indien je op je zij ligt kan het comfortabel zijn om de rug te ondersteunen met een kussen en met eventueel een klein kussen tussen de knieën. Het is belangrijk dat de bilnaad niet steunt op de matras. Tip 3 Span de lakens niet te hard aan. Een hoeslaken heeft de voorkeur. Leg het bovenlaken los over de tenen om druk te voorkomen. Speciale matrassen In sommige gevallen wordt er een alternatingmatras gelegd. Dit is een oplegmatras waarbij de motor afwisselend lucht blaast in verschillende delen zodat er minder druk is op de huid. Ze wordt bovenop de gewone matras gelegd. Bescherming van de kwetsbare hielen We gaan ervoor zorgen dat de hielen niet steunen op de matras. Hiervoor gebruiken we een speciaal dik kussen waardoor we de hielen laten zweven. 4
De hiel mag niet steunen op het kussen omdat er dan teveel druk op de hiel is. In de zetel Voor het voorkomen van doorligwonden is het aangeraden niet te lang in de zetel te zitten in dezelfde houding. Probeer om het kwartier van houding te veranderen en/of eventueel recht te staan. Tip 1 De zetel wordt naar achteren gezet met de benen omhoog. 5
Tip 2 Het is belangrijk dat je goed zit en niet onderuit zakt. Indien je rechtop zit moeten je voeten gesteund zijn. Dankzij armleuningen krijg je meer steun. Verwittig de verpleegkundige indien je merkt dat je onderuit glijdt. Tip 3 Indien de benen steunen op een bankje, laat de hielen dan zweven over de rand. Tip 4 Maak gebruik van een voetensteun als je de grond niet kan raken. Dit verlaagd de druk op de stuit. 6
Voeding Bij het optreden van decubitus is er nood aan aangepaste voeding doordat er een verhoogde eiwitbehoefte is voor de genezing van de wonde. Ook is het belangrijk om voldoende drank te nuttigen. Daarom zullen we eventueel een blad aan het bed hangen waar we de inname van voedsel en drank noteren zodat de diëtist de juiste voedingsbehoefte kan berekenen en eventueel een aanpassing bespreekt over de voeding. Indien er sprake is van een doorligwonde kan bijvoeding (Cubitan ) aangewezen zijn. Huidverzorging Een droge huid is kwetsbaarder voor beschadiging. Tip 1 Gebruik bij een droge huid een goed absorbeerbare créme of zalf. Tip 2 Gebruik een neutrale zeep die de huid niet uitdroogt en dep de huid voorzichtig droog. Tip 3 Reinig na het verwisselen van incontinentiemateriaal de huid. Niet efficiënte maatregelen Alles wat plaatselijk de druk op de huid verhoogt, wordt afgeraden zoals schapenvachten, warmtekruiken, ringkussens enz. Ook niet-werkzame maatregelen zijn ijsfrictie, lokale warmte, eosine, polyurethaanfolies (doorzichtige wondfolies). 7
60503009 - AZ Lokeren 2017 Algemeen Ziekenhuis Lokeren Partner van het UZ Gent Lepelstraat 2 9160 LOKEREN Onthaal tel. 09 340 81 11 fax 09 340 81 91 www.azlokeren.be info@azlokeren.be Verantwoordelijke/auteur: Vanessa De Schouwer