10 Wandelroute 10 Kleine Dommel Tijdens deze tocht kunt u lekker wegdommelen aan de Dommel. De route begint in hartje Eindhoven en eindigt in Geldrop, vanwaar de trein u in een paar minuten terug brengt naar het beginpunt. De Dommel ontspringt ten zuiden van de Belgische plaats Peer. Iets verder, op de Maastrichtse Heide, stromen de kleine kreekjes en slootjes samen tot een echte beek. Na tien kilometer komt de Dommel bij Borkel en Schaft ons land binnen, om via Eindhoven en s-hertogenbosch - samen met de Dieze - in de Maas uit te monden. Amper een paar honderd meter voorbij het Eindhovense stationsgewoel wandelt u al langs de slingerende Dommel met zijn groene oevers en ruisende populieren. Waterschap De Dommel en de gemeente Eindhoven starten een groot project, waarbij een natuurlijke loop van de beek door de stad wordt hersteld. De Dommel moet weer een mooie, natuurlijke beek worden met een schone bodem en helder water. Direct voorbij de stadsring leidt een idyllisch beekpad naar de rioolwaterzuivering, een van de grootste zuiveringen van Nederland. In 2006 is deze installatie grondig verbouwd en voldoet sindsdien aan de eisen van deze tijd. Op aanvraag zijn voor groepen excursies op dit terrein mogelijk. Kort daarop stuit u op de Opwettense watermolen, in de 11e eeuw gebouwd door de monniken van de Abdij van Sint-Truiden. U komt verderop langs de Collse Watermolen, die in 2004 grondig is gerestaureerd. Op zaterdagen is deze watermolen opengesteld voor publiek. Vanaf hier leidt een prachtig paadje u langs de Kleine Dommel, een zijrivier van de Dommel. Tot slot wandelt u in Geldrop door groene parken en bosjes. Met kasteel Geldrop en de prachtig aangelegde tuin als toegift. 57
Praktische informatie Lijnwandeling Deze wandelroute start bij NS-Station Eindhoven. Langs de Dommel loopt u de stad uit. U loopt afwisselend over rustige asfaltweggetjes, onverharde bospaden en graspaden langs de Kleine Dommel. De route eindigt bij het NS-Station Geldrop. Toegankelijkheid Langs de Dommel en Kleine Dommel kunnen de graspaden drassig zijn, waterdicht schoeisel wordt aanbevolen. In de tuin van kasteel Geldrop zijn honden verboden; zie routebeschrijving voor alternatief. Op het overige deel van de route zijn honden aangelijnd toegestaan. Lengte 14 km, inkorten niet mogelijk. Startpunt van de route NS-station Eindhoven. Eindpunt van de route NS-station Geldrop. Parkeren Bij het eindpunt NS-station Geldrop is voldoende parkeergelegenheid. Bereikbaarheid met OV Zowel start- als eindpunt zijn bereikbaar met de trein. Eten en drinken Diverse horecagelegenheden in het centrum van Eindhoven en Geldrop. Onderweg geen horeca. Openbaar vervoer onderweg Halverwege tussen Opwetten en Eeneind, halte Eeneind buslijn 6 of 21 naar NS-station Eindhoven. 58
Wandelroute 10 l e n g t e 1 4 k m Topografische ondergrond (c) Topografische Dienst Kadaster Emmen = 1 k m 59
Routebeschrijving 1 NS-station Eindhoven aan noordzijde (bij busstation) verlaten 2 Schuin RA tussen enkele hoge gebouwen door 3 Bij verkeerslichten LA, Prof. Dr. Dorgelolaan oversteken 4 Schuin RA over golvende brug naar universiteitscomplex, langs gebouw Kennispoort 5 De Dommel oversteken 6 Waar pad naar R buigt, RD ri Auditorium 7 Vóór Auditorium LA, klinkerpad 8 Op fietspad RA, de Dommel aan linkerhand houden en steeds RD 9 Twee bruggen aan linkerzijde negeren, bij derde brug LA 10 Meteen voorbij brug RA, fietspad 11 Direct na 10 meter in bocht naar L, fietspad verlaten en RD, smal bospaadje 12 Bochtig paadje volgen, door poort in hekwerk en op tegelpad RA 13 Langs muurtje en via tunneltje Ring Eindhoven kruisen 14 Meteen na muurtje scherp RA 15 Na 25 meter een slagboom passeren 16 Steeds het graspad langs de Dommel volgen 17 De Orpheuslaan oversteken en RD 18 Voorbij slagboom RA op het fietspad, Wasvenpad 19 Brug oversteken en direct LA langs de Dommel 20 Voorbij scoutinggebouw vóór asfaltweg LA op tegelpad 21 Afrastering volgen en oprit naar rioolwaterzuivering kruisen 22 Voorbij slagboom L aanhouden en breed pad RD volgen 23 Vierde pad RA, smal paadje met geelrode markering 60 Rioolwaterzuivering Eindhoven Kijkpunten A Dommel door Eindhoven Omdat de bodem van de Dommel anno 2007 ernstig verontreinigd is met zink en cadmium, gaat Waterschap De Dommel samen met de gemeente Eindhoven en het Milieuprogramma Actief Bodembeheer de Kempen de beek saneren en herstellen. Tegelijkertijd wordt er een ecologische verbindingszone gerealiseerd. De Dommel moet een prachtige, natuurlijke beek dwars door Eindhoven worden met schone bodem en goede waterkwaliteit, waar iedereen weer van kan genieten. B Rioolwaterzuivering Eindhoven Tot begin vorige eeuw werd het rioolwater van Eindhoven en omgeving rechtstreeks geloosd in de Dommel en de Kleine Dommel. In 1950 kreeg Waterschap De Dommel naast het beheer van oppervlaktewater ook de zorg voor de waterkwaliteit. Dat leidde in 1963 tot de aanleg van een aaneengesloten rioleringsstelsel en de bouw van een rioolwaterzuivering. Het is een van de grootste zuiveringen van Nederland. Het afvalwater -ongeveer 70% huishoudelijk en 30% industrieelwordt eerst mechanisch en daarna biologisch gezuiverd. Nadat het slib is gescheiden van het water, wordt het gezuiverde, voedselrijke water op de Dommel geloosd.
C Opwettense en Collse Watermolen Onderweg komt u langs twee watermolens: de Opwettense en de Collse Watermolen. De Opwettense Watermolen is met zijn raderen van 7,5 en 9,3 meter de grootste van Nederland. Tegenwoordig is de molen, die dienst heeft gedaan als olie-, houtzaag- en volmolen, buiten bedrijf. Daarentegen maalt de Collse Watermolen nog steeds graan. U kunt deze molen - dankzij vrijwilligersinzet - elke zaterdagochtend bezichtigen. Beide molens werden door Vincent van Gogh op het doek vastgelegd. 24 Na 30 meter LA, weer smal bospad 25 Breed pad oversteken 26 Op kruising bij einde weiland LA 27 Einde bij restant oud ijzeren hekwerk RA 28 Breder pad volgen, sloot oversteken en RD langs slagboom 29 Ook voorbij slagboom RD breed pad blijven volgen 30 Pad buigt naar R en volgt bosrand 31 Pad buigt naar L (fietspad rechts negeren) en gaat naar asfaltweg 32 Aan overzijde asfaltweg LA over het fietspad 33 Via brug de Kleine Dommel oversteken, Opwettenseweg 34 Na Opwettense Molen aan rechterzijde op kruising RA, Wettenseind 35 Deze asfaltweg helemaal uit lopen, zijpaden negeren 36 Bij sportvelden wordt weg een fietspad 37 Einde RA, langs bushalte Eeneind, over viaduct Bij de Collse watermolen 61
38 Direct na viaduct weg van R negeren 39 Op splitsing van fietspaden RA 40 U loopt Eeneind in 41 Fietspad wordt asfaltweg, Oude Dijk, steeds RD 42 Einde RA, spoorwegovergang oversteken 43 Meteen voorbij spoorlijn RA, Stationsweg 44 Vlak vóór St. Antoniuskapel LA 45 Op asfaltweg RA, Kruisakker, wordt doodlopende weg 46 Molenkamp kruisen en RD 47 De weg, Collseweg, buigt naar R en kruist de Kleine Dommel 48 U passeert de Collse Molen aan uw linkerhand 49 Asfaltweg rechts, Molendijk, negeren en meteen LA over een parkeerplaatsje * 50 Eerste pad RA 51 Aan het eind LA 52 Even verder weer LA, vlonder over en bos in 53 Vóór Kleine Dommel R aanhouden 54 Pad langs Kleine Dommel ruim 1 km volgen 55 Voorbij slagboom RA, betonpad langs Eindhovens Kanaal 56 Na 400 meter LA brug over 57 Aan overzijde brug direct LA langs kanaal 58 Voorbij Waterscouts Stella Maris RA 59 Meteen voorbij sloot LA 60 Pad volgen, met brede sloot aan linkerzijde en later bocht naar R 61 Einde LA 62 Op kruising van fietspaden vóór brug RA 63 Voorbij bocht naar R het eerste pad LA 64 Einde RA 65 Na 50 meter verder LA, trottoir langs Beemdstraat 62 D Urkhovense Zeggen Dit beekdalmoeras bij de Collse watermolen van nét honderd hectare groot kent een rijke flora. Het kleine stukje land is de Brabantse ontginningen en ruilverkavelingen bespaard gebleven. Dankzij zorgvuldig beheer hebben zeldzame planten als orchideeën zich sterk uitgebreid in dit gemeentelijke natuurreservaat. Er groeien ruim driehonderd plantensoorten, waaronder klokjesgentiaan, Spaanse ruiter, slangewortel en ronde zonnedauw. Ook komen er veel vogelsoorten voor: watersnip, bonte specht, bosuil, nachtegaal en wielewaal. Kasteel Geldrop Park kasteel Geldrop
Roeiers op het Eindhovens kanaal E Kasteel Geldrop Eeuwenlang is dit kasteel uit 1350 bewoond door diverse adellijke families. Nu is het in goede handen van Stichting Kasteel Geldrop, die het in 1996 voor het symbolische bedrag van één gulden van de gemeente kocht. De kasteeltuin werd in de 19e eeuw aangelegd in Engelse landschapsstijl. Uit die tijd stammen ook de dienstwoning, het koetshuis, de plantenkassen en de oranjerie. Het kasteel wordt nu gebruikt voor trouwerijen, klassieke concerten en exposities. 66 Tegenover huisnummer 17 LA, grasveld oversteken naar smal bospad 67 Op kruising in bos LA 68 Eerste pad RA 69 Aan het eind RD Rietstraat oversteken en LA via verkeerslichten verkeersweg oversteken 70 Aan overzijde van de weg RA 71 LA door poort kasteeltuin ** 72 Asfaltpad volgen met bocht naar R, via andere poort tuin verlaten 73 Mierloseweg oversteken en RD, Jan van Geldropstraat 74 Waar weg naar L buigt, RD over voetpad, Heuvel 75 RA richting kerk 76 Op pleintje LA en aan overzijde RA, winkelstraat Heuvel langs kerk volgen 77 Op kruising RD, Stationsstraat 78 Doorlopen naar NS-station Geldrop. * Alternatieve route als pad langs de Kleine Dommel moeilijk begaanbaar is 50 op Collseweg RD 51 LA doodlopende straat in, Schuurstraat 52 Tweemaal op splitsing L aanhouden 53 Doorlopen tot brug over kanaal, zie verder bij 55. * * Alternatieve route kasteeltuin voor wandelaars met honden 71 Voor poort kasteeltuin RD 72 Op rotonde LA 73 Tegenover kasteelingang RA, Jan van Geldropstraat, zie verder bij 74. 63
Legenda station startpunt eindpunt kijkpunt parkeren horeca looprichting alternatieve route bus voetveer Afkortingen routebeschrijving LA L RA R RD ri fkp wkp P Y Linksaf Links Rechtsaf Rechts Rechtdoor Richting Fietsknooppunt Wandelknooppunt ANWB-paddenstoel ANWB-wegwijzer 64