DE WARRANTS GIDS Een hefboom voor uw portefeuille! Afgeleid instrument in de zin van de Europese Verordening 809/2004 van 29 april 2004 Producten zonder kapitaalbescherming maar met hefboomeffect LISTED PRODUCTS MEER WETEN? www.listedproducts.cib.bnpparibas.be Het product dat u wordt aangeboden, is een afgeleid instrument. Door in te tekenen op dit instrument draagt u geld over aan de uitgever die zich ertoe verbindt, u op de einddatum een bedrag te betalen, indien er een positief resultaat is, afhankelijk van de evolutie van de onderliggende waarde. De uitgever verbindt zich er geenszins toe om het initieel belegde kapitaal terug te betalen op de einddatum. In geval van wanbetaling (bijv. faillissement) van de uitgever en de garant evenals in geval van negatieve evolutie van de onderliggende waarde, loopt u het risico de bedragen waarop u recht hebt, niet terug te krijgen. Deze instrumenten richten zich tot ervaren beleggers die voldoende kennis hebben om, rekening houdend met hun financiële situatie, de voordelen en risico s van een belegging in dit complexe instrument te evalueren (die met name vertrouwd zijn met het onderliggende actief en de rentevoeten) en die het risico op een volledig of gedeeltelijk verlies van het initieel belegde bedrag aanvaarden.
HOE WERKEN WARRANTS? page 4 HOE DE WAARDE VAN EEN WARRANT KENNEN? page 6 DE BELANGRIJKSTE VARIABELEN WAARMEE U REKENING MOET HOUDEN page 7 STRATEGIEËN page 9 HOE BELEGGEN? page 11 LEXICON page 13 DE DIENSTEN DIE TER UWER BESCHIKKING STAAN page 14
Een Warrant is een Beursproduct zonder kapitaalgarantie waarmee u kunt beleggen in een specifiek actief (aandelen, indexen, deviezen of grondstoffen) en waarbij een hefboomeffect wordt geboden dat gematigd tot zeer hoog kan zijn. Het hefboomeffect maakt het mogelijk om het rendement van het onderliggende actief te vermenigvuldigen: indien, in dezelfde tijdspanne, de koers van het onderliggende met 1% varieert en de koers van de Warrant met 5%, dan zegt men dat die laatste over een hefboom van 5x beschikt. De hefboom, die zowel opwaarts als neerwaarts werkt, is een parameter die voortdurend varieert in functie van de evolutie van het onderliggende en in functie van de kenmerken van de Warrant zelf. De Warrants beantwoorden aan twee belangrijke beleggingsdoelstellingen: 1 Een portefeuille dynamiseren: de belegger kan de Warrants gebruiken om, met een beperkte initiële investering, te profiteren van de stijging of daling van een onderliggend actief, waarin hij sterk gelooft. 2 Een portefeuille dekken: de belegger kan de Warrants gebruiken om zijn portefeuille te beschermen tegen de daling van een Beursgenoteerde, een aandeel, een grondstof of ook om zich te beschermen tegen een wisselkoersrisico. De Warrants zijn continu genoteerd op NYSE Euronext Paris 1 en zijn even eenvoudig aan te kopen of te verkopen als een aandeel. Het is niet noodzakelijk om een rekening te hebben bij BNP Paribas om BNP Paribas Warrants te verhandelen: u verricht transacties via uw vertrouwde financiële tussenpersoon, nadat u eerst een effectenrekening hebt geopend 2. Het is evenwel niet mogelijk om een ongedekte verkoop uit te voeren (een Warrant verkopen zonder hem gekocht te hebben). Warrants zijn producten die zijn voorbehouden voor ervaren beleggers. Door hun hefboomeffect zijn de Warrants risicovolle producten: de belegger kan het geïnvesteerde bedrag integraal verliezen. Definitie Een Warrant is een Beursgenoteerde optie, uitgegeven door een financiële instelling die de kenmerken ervan vastlegt bij de uitgifte. Een Warrant geeft het recht (en niet de plicht) om een onderliggend actief te kopen (Call) of te verkopen (Put) tegen een prijs die vooraf is vastgelegd door de Uitgever (Uitoefenprijs of Strike), en op een welbepaalde datum (de vervaldag). 1 Bij normale marktomstandigheden en normale werking van de informatica 2 Uw financiële tussenpersoon zal u transactiekosten aanrekenen, zoals ook het geval is wanneer u aandelen koopt/verkoopt. WARRANTS 3
Hoe werken Warrants? Vooraleer u belegt in een Warrant, is het belangrijk om uw verwachting in verband met een onderliggend actief te definiëren, gaat het actief stijgen of dalen en binnen welke periode, waarbij u daaropvolgend een precieze beleggingstermijn bepaalt. Bij stijging: Call Warrant Wanneer men een stijging van het onderliggende actief voorziet, zal men ervoor kiezen om zich te positioneren op een Call Warrant. Het potentiële rendement dat de Call Warrant biedt, is hoger dan dat van het onderliggende actief. Daartegenover houdt dit product ook een groter risico in. Voorbeeld In januari voorziet u voor het komende jaar een stijging van een aandeel dat momenteel 80 noteert op de markt. Warrants maken het mogelijk om van een hefboomeffect te genieten. Een Call Warrant wordt gebruikt om te beleggen bij stijging, en een Put Warrant om te beleggen bij daling. Om uw verwachting een hefboomeffect te geven, kunt u een Call Warrant aankopen die u het recht geeft om, op een latere welbepaalde datum, de vervaldag genoemd, hier 30 december, het aandeel aan te kopen tegen een vooraf bepaalde Uitoefenprijs, hier 90. U verwerft dit recht door een premie van 5 te betalen, wat de waarde van de Call Warrant vertegenwoordigt. Het is deze premie die Beursgenoteerd staat. Opgelet: het is gewoonlijk aanbevolen om een Warrant te kiezen, waarvan de vervaldag 4 keer hoger is dan de verwachtingstermijn van de belegger, dat is hier niet het geval. Op de vervaldag, 12 maanden later: 1 De koers van het aandeel heeft 100 bereikt: uw verwachting is uitgekomen. U hebt er belang bij om uw recht uit te oefenen en het aandeel aan te kopen tegen 90, terwijl het op dit moment 100 noteert. Dat verschil van 10 vertegenwoordigt de waarde van uw Warrant op de vervaldag, de intrinsieke waarde genoemd. Met een winst van 5 realiseert u een rendement van +100% in vergelijking met uw initiële investering, voor een stijging van het onderliggende aandeel met +25% (de hefboom over deze periode was dus gelijk aan 4x). 2 De koers van het aandeel bedraagt 60: uw verwachting is niet uitgekomen, en u hebt er geen enkel belang bij om uw recht uit te oefenen en het aandeel aan te kopen tegen 90. Uw Call Warrant heeft zijn waarde integraal verloren. Uw verlies is gelijk aan de initiële investering van 5, vermenigvuldigd met het aantal aangekochte Call Warrants. Koers van de warrant ( ) Op de vervaldag UP* PREMIE = 5 ( ) Uw winst is gelijk aan de koers van de Warrant verminderd met de initieel geïnvesteerde premie. De winst die gegenereerd wordt door de Warrant, dekt de initieel geïnvesteerde premie niet (verlies). U realiseert geen enkele winst, uw verlies is gelijk aan het bedrag van de initieel geïnvesteerde premie. *UP= Uitoefenprijs Grafiek louter illustratief Tijd 4
Bij daling: Put Warrant Wanneer men een daling van het onderliggende actief voorziet, zal men ervoor kiezen om zich te positioneren op een Put Warrant. De Put Warrant kan dan worden gebruikt om een portefeuille te dekken of om de rendementen van een onderliggend actief te vermenigvuldigen bij een daling. Voorbeeld In januari voorziet u een daling gedurende het jaar van de BEL 20-Index die momenteel aan 3.000 punten noteert. Een Warrant uitoefenen komt neer op het gebruik maken van het recht dat hij u verleent: het onderliggende actief te kopen (Call Warrant) of te verkopen (Put Warrant) tegen de Uitoefenprijs op de vervaldag. Om u te beschermen tegen deze daling kiest u ervoor. Om een Put Warrant aan te kopen, die u het recht geeft om de BEL 20-Index te verkopen tegen 3.000 punten op de vervaldag van het product op 30 december. In ruil voor dit recht betaalt u een premie van 150. Op de vervaldag, 12 maanden later: 1 De koers van de BEL 20-Index is gezakt tot 2.700 punten: de Put Warrant geeft u het recht om de BEL 20-Index te verkopen tegen 3.000 punten. Aangezien een indexpunt gelijk is aan één euro, is de intrinsieke waarde ervan gelijk aan 300. Met een initiële investering van 150 bedraagt uw winst 150 of een rendement van +100% voor een daling van de index met -10% (hefboom gelijk aan 10x). 2 De koers van de BEL 20-Index stijgt tot 3.300 punten: helaas is dit geen gunstig scenario voor u en heeft u er geen enkel belang bij om uw Put Warrant, die u het recht geeft om de onderliggende Index te verkopen voor 3.000 punten, uit te oefenen. Uw Put Warrant heeft zijn waarde integraal verloren: uw verlies is het bedrag van de geïnvesteerde premie ( 150) vermenigvuldigd met het aantal aangekochte Put Warrants.» Definities De voornaamste kenmerken van Warrants Onderliggend actief: dat is het specifieke actief waarop de Warrant betrekking heeft. Dat kan een aandeel, een index of een grondstof zijn. Premie: dit is de prijs van een Warrant. Om een Warrant aan te kopen betaalt de belegger deze premie die het voorwerp uitmaakt van een Beursnotering. Uitoefenprijs (of Strike): dat is de prijs tegen dewelke de belegger het onderliggend actief waarop de Warrant betrekking heeft. Dat kan een aandeel, een Index of een grondstof zijn. Vervaldag (of einddatum): de vervaldag vertegenwoordigt de uiterste levensduur van de Warrant. Alle Warrants uitgegeven door BNP Paribas zijn van het zogenaamde Europese type, wat betekent dat ze pas op hun vervaldag kunnen worden uitgeoefend. Opgelet, de notering van de Warrants stopt 6 werkdagen voor hun vervaldag. Ze kunnen dus enkel tot 6 werkdagen voor hun vervaldag weer verkocht worden op de secundaire markt. Pariteit: vertegenwoordigt het aantal Warrants dat nodig is om zijn recht op een bepaald onderliggend actief uit te oefenen. Een pariteit van 10 voor een Call Warrant op een aandeel betekent dat men op de vervaldag 10 Call Warrants moet uitoefenen om 1 aandeel te kunnen kopen tegen de Uitoefenprijs. Quotiteit: verwijst naar het minimumaantal Warrants dat vereist is om te kunnen investeren in Warrants. De Warrants uitgegeven door BNP Paribas worden per eenheid gekocht en verkocht (quotiteit = 1), zoals alle andere Beursproducten. WARRANTS 5
HOE DE WAARDE VAN EEN WARRANT KENNEN? OP DE VERVALDAG Zoals we in de voorgaande voorbeelden hebben gezien, wordt de waarde van de Warrant op de vervaldag de intrinsieke waarde genoemd. In het geval van een Call Warrant is dat het verschil, indien positief, tussen de koers van het onderliggende actief en de Uitoefenprijs, gedeeld door de pariteit. Omgekeerd, voor een Put Warrant, is de intrinsieke waarde gelijk aan het verschil tussen de Uitoefenprijs en de koers van het onderliggende actief, gedeeld door de pariteit. Concreet vertegenwoordigt ze de brutowinst die wordt gemaakt door de onmiddellijke uitoefening van de Warrant. Zodoende is er enkel een intrinsieke waarde indien de belegger er belang bij heeft om zijn Warrant uit te oefenen: de intrinsieke waarde is dus altijd positief of nul, maar nooit negatief. Intrinsieke waarde van de Call Warrant = Koers van het onderliggende Uitoefenprijs Pariteit Intrinsieke waarde van de Put Warrant = Uitoefenprijs Koers van het onderliggende Pariteit De belegger kan ook de koers berekenen die het onderliggende actief moet bereiken op de vervaldag om winst te maken. Deze rentabiliteitsdrempel van de Warrant wordt het omslagpunt genoemd en wordt als volgt berekend: Omslagpunt van de Call Warrant = Uitoefenprijs + (premie x pariteit) Omslagpunt van de Put Warrant = Uitoefenprijs - (premie x pariteit) VOOR DE VERVALDAG Voor de vervaldag heeft de Warrant een extra waarde bovenop zijn intrinsieke waarde. De waarde van de Warrant is dan gelijk aan de som van zijn intrinsieke waarde en zijn tijdswaarde. De tijdswaarde vertegenwoordigt de speculatieve waarde van de Warrant die de belegger bereid is te betalen om te profiteren van een gunstige evolutie van de koers van het onderliggende actief tijdens de levensloop van de Warrant. Het is dus mogelijk om een winst te realiseren met een Warrant door hem door te verkopen voor zijn vervaldag: men zegt dan dat de belegger profijt wil halen uit de tijdswaarde van de warrant. 99% van de beleggers in Warrants verkiest deze strategie. Daarvoor moet men de evolutie van de waarde van zijn Warrant volgen in de loop van de tijd, rekening houdend met de parameters die zijn prijs beïnvloeden: de evolutie van de koers van het onderliggende actief, de resterende looptijd, de volatiliteit De belegger kan enkel een winst realiseren bij de uitoefening van een Warrant op de vervaldag, indien die Warrant in-the-money is en zijn waarde hoger is dan de initieel geïnvesteerde premie. Definities Een Call Warrant is zogenaamd: «in-the-money» indien de koers van het onderliggende actief hoger is dan de Uitoefenprijs. «at-the-money» indien de koers van het onderliggende actief gelijk is aan de Uitoefenprijs. «out-of-the-money» indien de koers van het onderliggende actief lager is dan de Uitoefenprijs. Een out-ofthe-money Warrant heeft een intrinsieke waarde van nul. Voor een Put Warrant wordt omgekeerd geredeneerd. Intrinsieke waarde Tijdswaarde Intrinsieke waarde van een Call Warrant Prijs van de Call Warrant In-the-money Intrinsieke waarde van een Put Warrant Prijs van de Put Warrant In-the-money Prijs van de Call Warrant At-the-money Out-of-the-money Uitoefenprijs Koers van het onderliggende actief At-the-money Out-of-the-money Uitoefenprijs Koers van het onderliggende actief Tijdswaarde Intrinsieke waarde Uitoefenprijs Koers van het onderliggende actief 6
De belangrijkste variabelen waarmee u rekening moet houden bij het verhandelen van Warrants Op de websites van de financiële tussenpersonen en ook op onze eigen website www.listedproducts.cib.bnpparibas.be worden de verschillende kenmerken van de Warrant opgesomd, alsook de variabelen die nodig zijn om de juiste Warrant te kunnen kiezen. De 5 belangrijkste variabelen die de prijs van een Warrant beïnvloeden: 1 De delta Wanneer de koers van een onderliggend actief in waarde stijgt, wordt de kans groter dat een Call Warrant in-the-money eindigt. Bijgevolg stijgt de prijs van een Call Warrant, indien de koers van zijn onderliggend actief in waarde stijgt. Het is dan interessanter om die Warrant te bewaren. Die gevoeligheid van een Warrant voor de koers van zijn onderliggend actief wordt gemeten door de «delta». Die is altijd positief voor Call Warrants. Zo betekent een delta van 0,45 (of 45%) dat indien het onderliggende actief met 1 stijgt, de prijs van de Warrant met 0,45 zal stijgen (indien alle andere variabelen gelijk blijven). De delta geeft een indicatie over de waarschijnlijkheid waarmee een Warrant in-the-money zal eindigen op de einddatum. Zo kan een delta van 40% worden geïnterpreteerd als een kans van ongeveer 40% dat deze Warrant in-the-money zal eindigen op de einddatum. De delta is geen constant gegeven, hij varieert met de tijd afhankelijk van, de evolutie van de koers van het onderliggend actief en de kenmerken van de Warrant. Algemeen is het aangeraden een Call Warrant aan te kopen, waarvan de delta tussen 25% en 75% ligt (en omgekeerd is het aangeraden een Put Warrant aan te kopen, waarvan de delta tussen -25% en -75% ligt). OPGELET Kiest u een Warrant met een lage delta (lager dan 25%), dan kan deze onaangepast zijn, want enkel een sterke beweging van het onderliggend actief zal een verandering op de koers van de Warrant hebben. Omgekeerd zal een in-the-money» Warrant met een hoge delta een lager relatief rendement bieden (omdat het hefboomeffect kleiner is), maar ook een lager risico inhouden. Delta 100% 80% Delta 60% 40% 20% 0% OUT-OF-THE-MONEY Hoe meer een Call Warrant out-of-the-money is, hoe meer zijn delta naar 0 neigt. De delta van een Call Warrant zal dicht bij 50% liggen, indien de koers van zijn onderliggende actief naar de Uitoefenprijs neigt Koers van het onderliggende IN-THE-MONEY Hoe meer de Call Warrant in-the-money is, hoe meer zijn delta naar 100% neigt. Een Warrant die volledig in-the-money" is, gedraagt zich dus bijna zoals zijn onderliggend actief. WARRANTS 7
2 Vervaldag of Einddatum De levensduur van de Warrant heeft een bepalende invloed op zijn prijs. Wanneer u een Warrant koopt, hebt u een bepaalde verwachting in verband met de evolutie van zijn onderliggend actief tegen de vervaldatum. Maar hoe verder de vervaldag verwijderd is, hoe meer tijd uw scenario heeft om zich te voltrekken en hoe hoger de tijdswaarde zal zijn. Een Warrant verliest zijn waarde met het verstrijken van de tijd. Wanneer de vervaldag nadert, vermindert de tijdswaarde en is het aangeraden hem snel weer te verkopen. Een algemene regel is het om een Warrant te kiezen met een levensduur die minstens 4 keer hoger is dan de duur van het scenario dat u voor het onderliggende actief voor ogen hebt (bijvoorbeeld, een scenario met een stijging van het aandeel over 3 maanden vereist een Warrant met een levensduur van meer dan 12 maanden). In het algemeen is het ten zeerste af te raden om de vervaldag van de Warrant af te wachten alvorens hem door te verkopen (behalve voor beleggingen op zeer korte termijn). 3 Elasticiteit De elasticiteit (ook hefboomeffect genoemd) is positief voor een Call Warrant en negatief voor een Put Warrant. Ze definieert de gevoeligheid van een Warrant ten opzichte van de evolutie van de koers van zijn onderliggende in percent en maakt het zo mogelijk om het potentieel rendement van de Warrant te evalueren. Een hefboomeffect van 5 betekent dat indien het onderliggende met min of meer 1% varieert, de Warrant met min of meer 5% in waarde zal stijgen (= 5 x 1%). Het hefboomeffect wordt als volgt berekend: Hefboomeffect = Koers van het onderliggende actief x delta Koers van de Warrant x pariteit 4 Volatiliteit De volatiliteit meet de omvang van de variatie van het onderliggende actief, zowel bij stijgingen als bij dalingen, over een welbepaald tijdsverloop. Een volatiliteit van 20% op de BEL 20-Index bijvoorbeeld betekent dat de kans zeer groot is dat de koers van de index over een jaar varieert binnen een marge van min of meer 20% in vergelijking met zijn gemiddelde koers. De impliciete volatiliteit, die verwijst naar de omvang van variaties die worden verwacht door de markten voor een bepaald onderliggend actief, beïnvloedt de koers van de Warrant: hoe hoger ze is, des te meer kan de koers van het onderliggende actief opwaarts of neerwaarts variëren, en des te groter is de kans dat een scenario zich voltrekt en dat er dus winsten worden gegenereerd. Daarom heeft elke stijging van de impliciete volatiliteit een positieve invloed op de premie van een Warrant (of het nu gaat om een Call Warrant dan wel om een Put Warrant). Omgekeerd heeft elke daling van de impliciete volatiliteit een negatieve impact op de prijs van de Warrant (of het nu gaat om een Call Warrant dan wel om een Put Warrant). 5 De verwachte dividenden Elk jaar gaan de meeste Beursgenoteerde vennootschappen over tot uitkering van dividenden. Bij de effectieve uitkering van het dividend, wordt de premie van de Warrant niet beïnvloed, want die werd reeds in aanmerking genomen bij de berekening van de premie. Omgekeerd blijft de premie van de Warrant onderworpen aan een eventuele variatie van het verwachte dividend. Bijvoorbeeld, als de markt het verwachte dividend verlaagt, komt dat voor de houder van een Warrant erop neer dat hij afstand doet van een kleiner dividend. De premie van de Call Warrant zal in waarde stijgen en die van de Put Warrant zal aan waarde verliezen. WARRANTS 8
Strategieën Warrants zijn producten met een hefboomeffect die kunnen worden gebruikt in het kader van twee grote strategieën: ze maken het mogelijk om een portefeuille te dynamiseren of te dekken. 1 Dynamische belegging Als u sterk overtuigd bent van de evolutie van een onderliggend actief, dan kunt u een hefboomeffect geven aan uw scenario door gebruik te maken van Warrants. Deze producten zijn bestemd voor ervaren beleggers die op zoek zijn naar instrumenten om hun portefeuille te dynamiseren. De Warrants kunnen het immers mogelijk maken om snel rendementen van +10%, +15%, of zelfs meer te realiseren. Maar, door hun hefboomeffect zijn Warrants ook risicovolle producten. De belegger kan zijn initiële investering integraal verliezen. Voorbeeld Uw doelstelling bestaat erin om een totale meerwaarde van 3.000 te realiseren over het komende jaar. Op een Aandelenmarkt die een gemiddeld rendement van 15% zou genereren over een jaar, zou u 20.000 moeten investeren om dat beoogde rendement te bereiken. Omgekeerd, door gebruik te maken van een Call Warrant met een gemiddelde hefboom van 5, volstaat het om 4.000 te investeren. ([ 4.000 x 5]= 20.000). Indien uw scenario (stijging van het onderliggende) zich niet voltrekt, is uw verlies even hoog als de geïnvesteerde premie vermenigvuldigd met het aantal aangekochte Warrants. Zo kan men een hefboomeffect genereren bij een stijging (Call Warrant) of bij een daling (Put Warrant) van een index, een aandeel, een grondstof of een devies door te beleggen in een Warrant. Laten we vorig voorbeeld nog eens opnieuw bekijken. In januari voorziet u over het jaar een stijging van 15% voor een aandeel dat momenteel aan 80 noteert op de markt. Om uw verwachting een hefboomeffect te geven beslist u om een Call Warrant te kopen. U kiest voor een Warrant met de volgende kenmerken: Premie: 0,40 Uitoefenprijs: 85 Looptijd: 1 jaar Aandeelkoers: 80 Pariteit: 10/1 Aangezien de pariteit gelijk is aan 10/1, koopt u 10 Call Warrants voor een bedrag van 4 (0,40x10). Berekening van het omslagpunt (dat is het punt vanaf hetwelk uw Warrant een winst kan opleveren op de vervaldag): Omslagpunt Call Warrant = Uitoefenprijs + (premie x pariteit) = 85 + ( 0,40 x 10) = 89. Op de vervaldag blijkt uw belegging winstgevend te zijn, indien de koers van het aandeel boven 89 afsluit. Gunstig scenario: Op de vervaldag is de koers van het aandeel hoger dan 89. Hoe hoger de koers van het aandeel stijgt boven 89, hoe groter uw voordeel zal zijn bij de uitoefening van uw Warrant. Bijvoorbeeld: Indien de koers van het aandeel 92 bereikt, zal uw Warrant 0,70 waard zijn en maakt u dus een winst van 0,30 per Warrant met een initiële investering van 0,40. Uw product realiseert een rendement van +75% voor een stijging van het aandeel met +15% (hefboom van 5x). Ongunstig scenario: Op de vervaldag bedraagt de koers van het aandeel 60. U hebt er geen enkel belang bij om uw Warrant uit te oefenen en het aandeel te kopen tegen 85. Uw Warrant heeft zijn waarde integraal verloren. Uw verlies is gelijk aan uw initiële investering ofwel 4. STRATEGIEËN 9
2 Dekking portefeuille Indien u uw portefeuille wenst te beschermen tegen een risico van ommekeer van de markt, kunt u beleggen in Put Warrants. In geval van daling van de markt compenseren de winsten die op de Put Warrants worden gegenereerd, de verliezen die door de portefeuille worden geregistreerd. Voorbeeld In januari voorziet u een sterke daling van de BEL 20-Index over 3 maanden. U wilt zich indekken tegen eventuele verliezen van uw aandelenportefeuille. Deze portefeuille heeft een waarde van 90.000, geïnvesteerd op de BEL 20-Index die momenteel 3.000 punten noteert. U beslist om te beleggen in BEL 20 Put Warrants, die de volgende kenmerken vertonen: Premie: 0,60 Uitoefenprijs: 3.000 punten Looptijd: 1 jaar (4 keer langer dan uw scenario) Pariteit: 500/1 Delta: -50% 1 In eerste instantie moet u berekenen hoeveel BEL 20-Indexen in uw portefeuille aanwezig zijn: Waarde van de portefeuille / Waarde van de BEL 20-Index = 90.000/3.000 = 30 indexen 2 In tweede instantie moet u berekenen hoeveel Warrants u moet verwerven om u adequaat in te dekken tegen de daling van de index: Aantal Warrants te verwerven = (aantal indexen aangehouden in de portefeuille x pariteit)/delta = (30 x 500)/0,50 = 30.000 U koopt dus 30.000 BEL 20 Put Warrants met een Uitoefenprijs van 3.000 punten en een premie van 0,60, ofwel een initiële investering van 18.000 (30.000x 0,60). De prijs van de Warrants voor de verschillende voorgestelde scenario s werd vastgesteld op basis van een simulatie (Bron: BNP Paribas, maart 2011). Deze simulatie houdt geen enkele voorspelling in voor toekomstige resultaten en kan in geen enkel geval een commercieel aanbod vormen. Gunstig scenario: 3 maanden later is de BEL 20-Index 20% van zijn waarde verloren en noteert hij aan 2.400 punten. Uw portefeuille vertoont een verlies van 20%. In waarde zakt hij van 90.000 naar 72.000, ofwel een verlies van 18 000, terwijl uw positie op de Put Warrants in waarde is gestegen. Elke Warrant is dan 1,20 waard. Het totale rendement dat wordt vrijgemaakt door deze positie in Warrants, bedraagt dus 18 000 [( 1,20-0,60) x 30 000]. Het verlies dat de aandelenportefeuille lijdt, wordt zodoende gecompenseerd door de winst die voortvloeit uit de positie op de Warrants. Ongunstig scenario: Neutraal scenario: 3 maanden later is de BEL 20-Index 20% in waarde gestegen en noteert hij 3.600 punten. Uw portefeuille vertoont een rendement van 20% en stijgt zo in waarde tot 108 000. Uw positie op de Put Warrants is in waarde gedaald, want elke Warrant noteert maar 0,16 meer. Het verlies dat ontstaat door deze positie in Warrants, bedraagt dus 13.200 = [( 0,60-0,16)x30.000]. De operatie blijft winstgevend en uw winst bedraagt 6.800 ( 18.000 13.200). Uiteraard, als er geen dekkingsoperatie was voorzien, dan had de winst 18.000 kunnen bedragen. In dit geval is uw vooruitzicht van de markt niet correct gebleken maar hebt u desondanks winst gemaakt. 3 maanden later noteert de koers van de BEL 20-Index nog altijd 3.000 punten. Uw portefeuille heeft een waarde die gelijk is aan zijn beginwaarde, ofwel 90.000. Omgekeerd is uw positie op de Put Warrants in waarde gedaald, want elke Warrant noteert maar 0,51 meer. U hebt dus 2.700 [( 0,60-0,51)x 30.000] verloren. Waarschuwing: Warrants zijn risicovolle producten. In het slechtste geval kunnen uw Put Warrants hun waarde integraal verliezen. Als uw vooruitzicht zich op de vervaldag niet heeft voltrokken, en de tijdswaarde van elke Warrant is gelijk aan nul, dan verliest u het volledige initieel belegde kapitaal. STRATEGIEËN 10
Beleggen in Warrants in 3 stappen 1 Uw Warrant kiezen Definieer uw verwachtingen Vooraleer u gaat beleggen in een Warrant, moet u vooraf een mening hebben over de evolutie van de koers van zijn onderliggend actief, waarbij u een doelstelling voor de koers en een zo precies mogelijk tijdsbestek definieert. Een voorgevoel voor een stijging of een daling van een onderliggende kan een beleggingsopportuniteit vormen. In de rubriek Marktinformatie van onze website www.listedproducts.cib.bnpparibas.be vindt u veel informatie die u kunt gebruiken om uw verwachtingen te bepalen. Zodra u uw scenario gedefinieerd hebt, kiest u de Warrant die het best is aangepast aan uw verwachtingen. DE GOUDEN REGELS De Uitoefenprijs: het niveau van de Uitoefenprijs van een Warrant moet worden gekozen in functie van uw verwachting en de huidige koers van het onderliggende actief. Hoe dichter uw vervaldag nadert, des te meer opteert u voor een Uitoefenprijs die dichtbij de koers van het onderliggende ligt. De vervaldag: hoe dichter de vervaldag nadert, des te riskanter wordt de Warrant en des te sneller hij weer verkocht moet worden. Een eenvoudige regel is dan om een Warrant te kiezen met een levensduur die minstens 4 keer langer is dan de duur van het scenario dat u voorziet voor het onderliggende actief (een scenario dat zich afspeelt over 3 maanden, vereist bijvoorbeeld een Warrant met een levensduur van meer dan 12 maanden). Algemeen raden we Warrants met een vervaldag op minder dan 2 maanden af. De delta: het is aanbevolen om een Warrant te kiezen, waarvan de delta tussen 25 en 75% ligt. Een lage delta impliceert immers dat er een sterke koerswijziging van het onderliggende actief nodig is om de koers van de Warrant te beïnvloeden: dit is erg risicovol. Omgekeerd, hoe hoger de delta, des te lager het risico van de Warrant en dus des te kleiner het hefboomeffect. Test uw scenario Zodra u een Warrant hebt gekozen, kunt u zijn rendementen simuleren met behulp van de instrumenten die gratis ter beschikking worden gesteld op onze website. Zo kunt u uw selectie bevestigen of verfijnen, en de potentiële winsten en verliezen berekenen, indien uw scenario zich al dan niet voltrekt. 1) DEFINIEER DE VARIABELEN VOOR UW SIMULATIE: 2) KRIJG DIRECT DE RESULTATEN VAN UW SIMULATIE: a - Duid uw verwachting in verband met de koers van het onderliggende actief aan. Koers van het onderliggende 12.14 (+0,25%) b - Preciseer de einddatum van uw verwachting Datum 20/01/2011 c - Indien u een mening hebt over de evolutie van de volatiliteit, kunt u die ook vermelden (facultatief). Te mijden fouten: Volatiliteit (%) 61,2 U krijgt onmiddellijk de evolutie van de verschillende parameters van uw Warrant, in het bijzonder de evolutie van zijn premie. Premie: 0,43 Delta: 52,35% Elasticiteit: 6,37 Beleg niet in een Warrant die onder de 0,10 noteert. De prijs van de Warrant is niet noodzakelijk een keuzecriterium maar hoe lager de prijs van een Warrant is, hoe kleiner de gevoeligheid voor de variaties van het onderliggende actief. Voor een Warrant met een Aankoop/Verkoop marge van 0,01/0,02 zal een zeer sterke stijging van het aandeel nodig zijn opdat de Warrant in waarde zou stijgen tot 0,02/0,03. Beschouw de transactievolumes op de Warrant niet als keuzecriterium. Deze zijn in geen geval een indicator voor de liquiditeit van de Warrant, aangezien deze verzekerd wordt door de uitgever van de Warrant die de rol van marktanimator op zich neemt. HOE BELEGGEN? 11
2 Een order doorgeven Om een Warrant te kopen volstaat het om houder te zijn van een effectenrekening en u tot uw vertrouwde financiële tussenpersoon te wenden om uw orders te plaatsen. Aangezien de prijs van een Warrant sterk kan variëren is het aangeraden om de orders tegen beperkte koers te plaatsen: dit type order stelt de belegger in staat om zijn order te beveiligen, door middel van een minimumprijs bij verkoop of een maximumprijs bij aankoop te preciseren tegen dewelke hij zijn transactie wil uitvoeren. 3 Uw positie beheren Warrants zijn schuldtitels die continu genoteerd zijn van 9h05 tot 17h30 op NYSE Euronext Paris 1. Ze zijn even eenvoudig aan te kopen en te verkopen als een aandeel bij uw vertrouwde financiële tussenpersoon. Voor de vervaldag Wanneer u een Warrant hebt verworven, beschikt u over twee mogelijkheden: Uw Warrant weer verkopen wanneer zijn premie in waarde is gestegen en een meerwaarde realiseren. Het weer verkopen van de Warrant voor de vervaldag is erg vaak de meest voordelige oplossing voor de belegger, aangezien het hem in staat stelt om tegelijk van de tijdswaarde als van de intrinsieke waarde van de Warrant te profiteren. Ofwel de vervaldag afwachten, dat wil zeggen beslissen om het onderliggende actief te kopen (Call Warrant) of te verkopen (Put Warrant) tegen de Uitoefenprijs, en dat ongeacht de koers ervan. De waarde van uw Warrant is dan gelijk aan zijn intrinsieke waarde, op de vervaldag is de tijdswaarde gelijk aan nul. Indien uw scenario zich niet voltrekt, mag u niet aarzelen om uw verliezen te blokkeren: met het verstrijken van de tijd zijn de kenmerken van de Warrant veranderd en is het mogelijk dat deze niet meer is aangepast aan de nieuwe marktomstandigheden. Het is dan aanbevolen om een positieverandering door te voeren, dat wil zeggen dat u uw Warrant weer verkoopt om u te positioneren op een Warrant die beter is aangepast aan de nieuwe marktomstandigheden en uw nieuw scenario. Op de vervaldag Zes Beursdagen voor hun vervaldag stopt de notering van de Warrants op de beurs. Na die termijn is het niet meer mogelijk deze producten te verkopen en zal u dus moeten wachten tot de vervaldag om uw Warrants uit te oefenen. Op de vervaldag worden de in-the-money Warrrants, uitgegeven door BNP Paribas, automatisch uitgeoefend en vereisen ze geen enkele actie vanwege de belegger. De terugbetaling gebeurt over het algemeen in speciën ( Cash Settlement, in tegenstelling tot de fysieke levering van de onderliggende waarden). Deze regeling bestaat uit de betaling van de som die overeenstemt met het verschil tussen de slotkoers van het onderliggende actief op de vervaldag en de Uitoefenprijs (of Strike) voor een Call Warrant en omgekeerd voor een Put Warrant gedeeld door de pariteit. Een Warrant wordt enkel uitgeoefend op de vervaldag indien hij in-the-money is. In 99% van de gevallen worden de Warrants weer verkocht vóór hun vervaldag. Wanneer uw scenario zich voltrekt en de waarde van uw Warrant sterk in waarde is gestegen, aarzel dan niet om uw meerwaarden te realiseren. Want tegelijkertijd is de delta van de Warrant gestegen en is de elasticiteit dus beperkter. In plaats van de Warrant te behouden, is het dan verkieslijk om een meerwaarde te realiseren en zich te herpositioneren op een andere Warrant die beter is aangepast aan de nieuwe marktomstandigheden. 1 Bij normale marktomstandigheden en normale werking van de informatica. HOE BELEGGEN? 12
Lexicon Enkele definities om te onthouden Onderliggend actief: verwijst naar het specifieke actief (aandeel, index, grondstof, devies, ) waarop de Warrant betrekking heeft. Vervaldag (of einddatum): stemt overeen met de uiterste datum van de levensloop van een Warrant. De vervaldag wordt vastgelegd bij de uitgifte van de Warrant. Hefboomeffect (of elasticiteit): variabele die het mogelijk maakt om de gevoeligheid van de koers van een Warrant tegenover de evolutie van de koers van zijn onderliggend actief te meten (in percentage). Een hefboomeffect van 5 betekent dat wanneer de koers van het onderliggende met 1% wijzigt, die van de Warrant met 5% zal wijzigen (bij stijging en bij daling). Uitoefenprijs: stemt overeen met de prijs tegen dewelke de belegger zich het recht geeft om het onderliggende actief te kopen (Call Warrant) of te verkopen (Put Warrant) op de vervaldag. De Uitoefenprijs wordt vastgelegd bij de uitgifte van de Warrant. Intrinsieke waarde: tijdens de levensloop is de waarde van een Warrant gelijk aan de som van zijn tijdswaarde en zijn intrinsieke waarde. Die laatste is, voor een Call Warrant, gelijk aan het verschil tussen de koers van het onderliggende actief en de Uitoefenprijs, gedeeld door de pariteit, (voor een Put Warrant, is ze gelijk aan het verschil tussen de Uitoefenprijs en de koers van het onderliggende actief, gedeeld door de pariteit). De intrinsieke waarde is altijd positief of nul, nooit negatief (ze bestaat enkel als de belegger er belang bij heeft om zijn Warrant uit te oefenen). Tijdswaarde: tijdens de levensloop is de waarde van een Warrant gelijk aan de som van zijn tijdswaarde en zijn intrinsieke waarde. De tijdswaarde stemt overeen met de speculatieve waarde van de Warrant die de belegger bereid is te betalen om te kunnen genieten van een gunstige evolutie van het onderliggende tijdens de levensloop van de Warrant. Hoe dichter een Warrant zijn vervaldag nadert, des te kleiner wordt zijn tijdswaarde. Op de vervaldag is de tijdswaarde gelijk aan nul, de prijs van de Warrant is dan gelijk aan zijn intrinsieke waarde. Pariteit: verwijst naar het aantal Warrants dat nodig is om dezelfde waarde te hebben als een onderliggend actief. Bijvoorbeeld: een pariteit van 5 voor een Call Warrant op het aandeel Accor betekent dat er 5 Warrants moeten worden aangekocht om een aandeel Accor te kunnen kopen tegen de Uitoefenprijs op de vervaldag van de Warrant. Omslagpunt (of rentabiliteitsdrempel): vertegenwoordigt het koersniveau dat het onderliggende actief van een Warrant moet bereiken opdat de belegger een winst realiseert op de vervaldag (de gerealiseerde winst is dan hoger dan het bedrag van de premie dat de belegger oorspronkelijk heeft betaald om het product te verwerven). Premie: een Warrant wordt verhandeld mits betaling van een premie die de waarde van de Warrant vertegenwoordigt. Het is de premie van de Warrant die het voorwerp uitmaakt van de notering. Men noemt dit ook de prijs of de koers van de Warrant. Call Warrant: Warrant die het recht (en niet de plicht) geeft om een onderliggend actief te kopen tegen een vooraf vastgelegde prijs (Uitoefenprijs of Strike) en op een welbepaalde datum (einddatum of vervaldag). Put Warrant: Warrant die het recht (en niet de plicht) geeft om een onderliggend actief te verkopen tegen een vooraf vastgelegde prijs (Uitoefenprijs of Strike) en op een welbepaalde datum (einddatum of vervaldag). LEXICON 13
Een team van experts en verschillende hulpinstrumenten staan ter uwer beschikking Een website www.listedproducts.cib. bnpparibas.be Om de koers van uw Warrant, zijn delta, zijn hefboomeffect, of de laatste nieuwe Warrants uitgegeven door BNP Paribas te kennen, afspraak op onze website www.listedproducts.cib.bnpparibas.be Op deze website vindt u een overzicht van alle diensten die we u aanbieden evenals de verschillende beschikbare hulpinstrumenten om u te helpen bij de selectie van de juiste Warrants voor uw scenario (rendementssimulator, virtuele portefeuille). 14
Waarom voor BNP Paribas kiezen om te beleggen in Warrants? Het mag dan absoluut noodzakelijk zijn om een Warrant te kunnen kiezen die is aangepast aan uw marktscenario, de keuze van de Uitgever is eveneens een zeer belangrijke keuze die u moet nemen op het ogenblik dat u gaat beleggen. BNP Paribas is een belangrijke speler op de markt van de Warrants, zowel in Europa als in Azië. Haar knowhow en erkende ervaring komen tegemoet aan de vereisten van beleggers, met een compleet aanbod van aangepaste producten en een optimale liquiditeit 1. Innovatie centraal in het aanbod BNP Paribas steunt op een team van erkende experts om haar klanten een compleet en gediversifieerd productgamma aan te bieden met: Warrants op aandelen, Franse en buitenlandse indexen, maar ook grondstoffen en deviezen. Instaan voor de liquiditeit van de markt Dankzij het liquiditeitscontract dat werd ondertekend met NYSE Euronext Paris, stelt BNP Paribas de beleggers in staat om op elk ogenblik Warrants te kopen of te verkopen gedurende hun noteringsperiode 1. De liquiditeit van de markt van de Warrants wordt verzekerd door BNP Paribas die zich ertoe verbindt om continu een Aankoop/Verkoop marge te verzekeren tijdens de openingsuren van de markt 1. ¹ Bij normale marktomstandigheden en normale werking van de informatica. Beste huis van aandelenderivaten Euromoney 2010 DE DIENSTEN DIE TER UWER BESCHIKKING STAAN 15
WAARSCHUWING: Producten zonder kapitaalgarantie. Risico op gedeeltelijk of volledig verlies van de initiële investering. De Warrants richten zich tot specialisten en mogen enkel worden aangekocht door beleggers die over een gespecialiseerde kennis ter zake beschikken. BNP Paribas vestigt de aandacht van het publiek op de risicofactoren die worden vermeld in het basisprospectus, goedgekeurd door de Autoriteit Financiële Markten (AFM, Nederlandse regulator). Wegens hun aard kunnen de Warrants onderhevig zijn aan grote koersschommelingen, die, afhankelijk van de evolutie van de onderliggende waarden, kunnen leiden tot een gedeeltelijk of volledig verlies van het geïnvesteerde bedrag. De beleggers worden verzocht om de Informatiedragers met betrekking tot de Warrants aan te schaffen en ze aandachtig te lezen voor elke onderschrijving en om de beslissing om te beleggen in de Warrants te overwegen in het licht van alle informatie die erin is opgenomen. De Informatiedragers bestaan uit: (a) het Basisprospectus, genaamd Warrant & Certificate Programme van 3 juni 2010 en goedgekeurd door het AFM (Autoriteit Financiële Markten, Nederlandse regulator), (b) zijn Supplementen en (c) de Definitieve Uitgiftevoorwaarden in kwestie. Alvorens te beleggen in dit product wordt u aangeraden om uw eigen evaluatie te maken van alle risico s, met inbegrip van (maar niet uitsluitend) risico s van juridische, fiscale en boekhoudkundige aard, zonder u uitsluitend te baseren op de informatie die u werd verstrekt en door, in voorkomend geval, uw eigen adviseurs in deze domeinen of elke andere professionele adviseur te raadplegen. De verkoop van de Warrants kan via een openbaar bod gebeuren in België. Alle Informatiedragers zijn ook gratis verkrijgbaar op eenvoudig verzoek gericht aan BNP Paribas Warrants & Certificats, 20 boulevard des Italiens, 75009 Paris, France. De voorbeelden, simulaties en andere cijfergegevens of analyses die hierin worden vermeld, werden te goeder trouw uitgevoerd door BNP Paribas, louter ter informatie. Ze zijn gebaseerd op verschillende parameters, geselecteerd door BNP Paribas, die met name rekening houden met de marktvoorwaarden op het ogenblik waarop ze werden uitgevoerd en met historische gegevens, deze houden echter geen enkele voorspelling in voor toekomstige rendementen van Warrants. LISTED PRODUCTS MEER WETEN? www.listedproducts.cib.bnpparibas.be