De reconstructie met behulp van eigen weefsel. De rugspiermethode, de LD-Lap (Latissimus Dorsi-flap)
Met de rugspiermethode verplaatst de plastisch chirurg huid en spier van de rug (die latissimus dorsi wordt genoemd) onder de arm door naar de borststreek om de borst te reconstrueren. De rugspier wordt met bloedvaten verplaatst. Omdat deze huidlap doorgaans dunner is dan die van de buik wordt deze methode van reconstructie vaak uitgevoerd in combinatie met een borstimplantaat. Zo ontstaat meer volume en een natuurlijkere vorm van de nieuwe borst. Voor wie is de rugspiermethode geschikt? De rugspiermethode is een betrouwbare procedure en is geschikt voor vrouwen bij wie het overgebleven borst- en/of huidweefsel te gering is of onvoldoende rekbaar meer is (door onder andere bestraling) om alleen een implantaat te plaatsen. Het is een betrouwbare methode. Er moet voldoende weefsel op de rug aanwezig zijn. Dat geldt ook wanneer u al eens eerder op deze plaats geopereerd bent. De plastisch chirurg zal in elk geval eerst nagaan of u goed gezond bent en geen problemen heeft met de doorbloeding. U moet zich bij deze methode wel realiseren dat er een litteken ontstaat bij het schouderblad. We proberen zoveel mogelijk rekening te houden met kleding. Het gemis van deze rugspier ervaren vrouwen niet als belemmerend. De rug en schoudergordel bestaat immers uit veel spieren, waarvan een aantal met dezelfde functie. Wees u er zich van bewust dat de eigen weefselmethode in de regel een grote operatie is. Een goede algemene gezondheid en een sterke motivatie zijn hierbij belangrijke voorwaarden. Hoe lang duren operatie en herstel met de rugspiermethode? De operatie met de rugspiermethode duurt zo n twee tot vier uur onder algehele verdoving. U zult daarna nog drie tot vijf dagen in het ziekenhuis moeten blijven. Na vier tot vijf weken kunt u uw dagelijkse bezigheden weer oppakken. U zult tijdelijk misschien wat stijfheid in uw schouder hebben en deze wat moeilijk kunnen bewegen. 2
De voor- en de nadelen Het voordeel van de rugspiermethode is, net als bij de buikspiermethode, dat eigen weefsel wordt gebruikt om een nieuwe borst te vormen. De rugspiermethode kan ook gebruikt worden wanneer een grotere borst gewenst is en dit niet haalbaar is met prothese alleen. U zult vijf tot zeven dagen in het ziekenhuis moeten blijven en het herstel duurt wat langer dan bij reconstructie met alleen een borstimplantaat. Op uw rug krijgt u een litteken, dat afhankelijk van de gekozen richting door de BH kan worden bedekt. Ook de gereconstrueerde borst vertoont meer littekens dan bij reconstructie met alleen een borstimplantaat. Ook bij deze methode moet u rekening houden met een licht kleurverschil; de huid van de rug is iets anders gekleurd dan die van de borstimplantaat. Littekens Op uw rug krijgt u een litteken, ook de gereconstrueerde borst vertoont meer littekens dan bij reconstructie met alleen een borstimplantaat. Bij deze methode moet u rekening houden met een licht kleurverschil; de huid van de rug is iets anders gekleurd dan die van de borst. Symmetrie Het is niet altijd mogelijk om de borsten symmetrisch te maken en ook de vorm en de gevoeligheid van de gereconstrueerde borst(en) kunnen anders zijn dan u had verwacht. Voorbereiding operatie Als u samen met uw arts heeft besloten tot een operatie worden een aantal zaken voor u afgesproken. Verzekering De secretaresse van de plastische chirurg vraagt bij uw zorgverzekeraar de operatie aan. Borstreconstructie valt altijd onder verzekerde zorg. 3
Medische fotograaf De medische fotograaf zal foto s maken van uw (borsten) voor de operatie. Eventueel worden er een aantal maanden na de operatie weer foto s gemaakt. Anesthesie (verdoving) Een goede verdoving bij een operatie is belangrijk. Deze verdoving kan bij de rugspier-methode alleen door middel van algehele narcose, dat wil zeggen dat u slaapt. U zult tijdens de operatie geen pijn voelen. Hierover kunt u meer lezen in de folder Verdoving (anesthesie) bij volwassenen. Voor de operatie en de anesthesie zijn meestal enige voorbereidingen noodzakelijk, dit wordt ook wel preoperatief onderzoek of preoperatieve voorbereiding genoemd. De anesthesioloog schat in welke risico s in uw geval aan de anesthesie verbonden zijn en hoe deze kunnen worden beperkt. Via de afdeling opname krijgt u een afspraak bij de anesthesioloog. Bloedverdunners/medicijnen Als u bloedverdunnende - of antistollings middelen gebruikt, overlegt u met uw huisarts, plastisch chirurg of uw behandelend arts over het gebruik van deze middelen voor de ingreep. Soms moet gebruik van bloedverdunners tijdelijk gestopt of aangepast worden zoals Acetylsalicylzuur of Ascal, Sintrom (acenocoumarol) of Marcoumar (fencoproumon). Ook kan het zijn dat u via een injectie bloedverdunnende middelen krijgt. Dit om trombose te voorkomen. Overige medicijnen mag u gewoon innemen. Stop nooit op eigen initiatief met het gebruik van bloedverdunners. Ook andere medicijnen moet u melden, evenals eerder ondergane operaties en andere gezondheidsproblemen. De medicijnen die u tijdens verblijf nodig heeft, ontvangt u van de ziekhuisapotheek. Neem geen medicijnen in zonder hierover overleg te plegen. Een combinatie van geneesmiddelen kan namelijk bij ondeskundig gebruik gevaarlijk zijn. 4
Omdat het van belang is te weten welke medicijnen u tot de opnamedag heeft gebruikt, verzoeken wij u deze medicijnen, in originele verpakking, bij opname mee te nemen. Wat moet u meenemen? Tijdens uw opname heeft u nodig: een passende zwarte sport BH; ondergoed en nachtkleding (eventueel nachtkleding met een voorsluiting); kamerjas, pantoffels; toiletartikelen; lectuur en dergelijke. Waardevolle bezittingen Het is raadzaam grotere geldbedragen, sieraden en andere kostbaarheden thuis te laten. De ervaring leert dat het gevaar van zoekraken en diefstal in een openbaar gebouw aanwezig is. Het ziekenhuis kan hiervoor niet aansprakelijk worden gesteld. De dag van de operatie U meldt zich op het afgesproken tijdstip op de afdeling waar u wordt opgenomen. Op de afdeling krijgt u een kort opnamegesprek met de verpleegkundige. Dit is om te controleren of er de laatste weken nog veranderingen zijn opgetreden in uw gezondheid en uw persoonlijke omstandigheden. Tevens vertelt de verpleegkundige u nog kort het een en ander over de gang van zaken rond de operatie. Als u vragen heeft kan de verpleegkundige deze beantwoorden. Uw partner/begeleider kan bij het opnamegesprek aanwezig zijn, als u dat prettig vindt. Niet eten en beperkt drinken (nuchter) U wordt in principe op de dag van de operatie opgenomen. Omdat de operatie onder anesthesie plaatsvindt, is het nodig dat u nuchter bent. Hierover heeft de anesthesioloog op het spreekuur afspraken met u gemaakt. 5
Meer hierover kunt u lezen in de folder Verdoving (anesthesie) bij volwassenen. Hebt u een langdurige voorbereiding nodig dan wordt u een dag eerder opgenomen. Pijnstilling Voor de operatie start u met de pijnmedicatie. De pijnmedicatie wordt op de verpleegafdeling aan u gegeven. Dit heeft als doel een spiegel in uw bloed op te bouwen zodat na de operatie de pijnmedicatie meer effect heeft. Meer hierover vindt u in de folder Verdoving (anesthesie) bij volwassenen onder het kopje Pijnmeting. Scheren Het is aan te raden dat u de dag voor de operatie thuis uw oksels scheert. Aftekenen van de borsten Voor de operatie worden uw rug/borsten door de plastisch chirurg afgetekend. Dit gebeurt in principe op de verkoeverkamer. Het kan ook zijn dat dit op de verpleegafdeling wordt gedaan dit is afhankelijk van het operatieprogamma. De operatie Voordat u naar de operatiekamer gaat, krijgt u de voorbereidende medicatie voor de anesthesie (premedicatie). Het is belangrijk dat u deze medicatie voor de ingreep inneemt. Ook is het belangrijk dat u voor de ingreep nog even plast, zodat de blaas leeg is. U mag tijdens de operatie geen sieraden dragen. Op de afdeling krijgt u een operatiejasje aangetrokken. Bovengenoemde maatregelen zijn er om de hygiëne op de operatiekamer te waarborgen en daardoor infecties te voorkomen. Een kwartier voor de ingreep wordt u naar de verkoeverkamer gebracht, hier worden u nog wat vragen gesteld waarna u naar de operatiekamer wordt gereden. Daar moet u over stappen op een smalle operatietafel. De anesthesioloog geeft u de verdoving, die met u besproken is. 6
Ook zal er voordat de operatie begint algemene of specifieke bewakingsapparatuur aangesloten worden, om lichaamsfuncties zoals bloeddruk, pols en ademhaling tijdens de operatie goed te kunnen observeren. Direct na de operatie Na de ingreep blijft u in de uitslaapruimte (verkoeverkamer) van de operatieafdeling tot u goed wakker bent en tot alle controles (o.a. bloeddruk, polsslag, ademhaling en pijn) goed zijn. Een verpleegkundige haalt u weer op. Op de verpleegafdeling belt de verpleegkundige uw contactpersoon/begeleider. De verpleegkundigen controleren regelmatig de pols, bloeddruk en de doorbloeding van de nieuw gereconstrueerde borst(en) en de rug. Na de operatie kunt u pijn hebben en misselijk zijn. Met behulp van een speciale pijnbestrijdingsmethode wordt de pijn zoveel mogelijk verlicht, zodat u sneller van de operatie herstelt. Tegen de misselijkheid krijgt u eventueel medicijnen. Infuus Na de operatie heeft u een infuus in uw arm. Het infuus zorgt ervoor dat u voldoende vocht krijgt. Als u op de operatiedag s avonds weer zelf kunt eten en drinken en alle controles goed zijn mag het infuus de volgende dag verwijderd worden. De wond Na de operatie zijn de gereconstrueerde borst(en) en de wond op de rug verbonden met huidvriendelijke pleisters. Ook bevinden zich één of meerdere drains (slangetjes) in het wondgebied. Deze zijn verbonden aan flesjes om het vocht uit de operatiewond op te vangen. De verpleegkundige controleert regelmatig de wonden en verwijdert de drains meestal enkele dagen na de operatie. Dit veroorzaakt een vreemd gevoel en meestal geen pijn. Ook wordt verband verwijderd. Na het verwijderen van de drains en het verband moet u een stevige sport bh dragen ter ondersteuning. 7
Eten en drinken Bij terugkomst van de operatiekamer mag u vrij snel beginnen met het drinken van water. Uitbreiding daarvan is afhankelijk van uw misselijkheidklachten. De dagen na de operatie De plastisch chirurg die u geopereerd heeft zal aan het eind van de operatiedag op de verpleegafdeling nog bij u langskomen om de operatie met u door te spreken. Dagelijks loopt een plastisch chirurg met een verpleegkundige visite en spreekt het beleid af. De dag na de operatie mag u naar kunnen uit bed en wordt u zonodig geholpen met verzorging tenzij anders met u is afgesproken. Na overleg met de plastisch chirurg worden de drains verwijderd. Met ontslag Op de derde tot vijfde dag mag u met ontslag mits er geen complicaties zijn opgetreden. U krijgt een controle afspraak mee, die ongeveer 7 tot 14 dagen na de operatie plaatsvindt. De verpleegkundige neemt nog enkele praktische zaken met u door zoals bijvoorbeeld de leefregels. Zonodig krijgt u een recept voor verbandmateriaal en of medicijnen. Weer thuis Gedurende de genezing ontstaat spanning in de weefsels. Het is dus raadzaam om onderstaande adviezen op te volgen. Hoe meer rust u de operatiewond geeft, hoe mooier het litteken geneest. Na ongeveer vier tot zes weken kan u de meeste dagelijkse huishoudelijke werkzaamheden weer zelf verrichten. De eerste zes weken na de operatie mag u niet: liggen op de gereconstrueerde borst zijligging aan de kant van de gereconstrueerde borst op uw buik liggen zwaar tillen vooroverbuigen rek/strek/duwbewegingen maken 8
geen bewegingen maken waarbij veel kracht gebruikt moet worden zoals zwaar huishoudelijk werk of beroepsmatig zwaar lichamelijk werk sporten in de zon noch onder de zonnebank, daarna een half jaar met beschermingsfactor 30 of bedekt met badpak/bikini in bad De eerste vier weken na de operatie mag u niet: fietsen autorijden zonder stuurbekrachtiging De eerste twee weken na de operatie mag u niet: autorijden Pijnbestrijding Als pijnstillers nodig zijn, is paracetamol (500 mg) vaak voldoende. Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Als het nodig is kunt u de eerste twee dagen de pijn met pijnstillers onderdrukken en dit langzaam afbouwen. Dit doet u als volgt: De eerste twee dagen neemt u vier maal daags - om de zes uur - twee tabletten paracetamol van 500 mg. Dan twee dagen vier maal daags - om de zes uur - één tablet paracetamol van 500 mg. Daarna stopt u en gebruikt u alleen zonodig bij pijn twee tabletten paracetamol van 500 mg. (maximaal 4 maal daags). Pijn kan ook een signaal zijn dat u onvoldoende rustig aan doet of voor ontsteking. Houdt u dus hierboven beschreven adviezen goed in acht en controleer de wond op ontstekingsverschijnselen zoals toenemende zwelling, roodheid of wijken van de wond. 9
Douchen Als de drains verwijderd zijn, meestal de tweede dag na de operatie, mag u douchen. Na het douchen de wondjes droogdeppen. U mag de eerste zes weken niet baden en zwemmen. Droog houden van de wond bevordert een goede wondgenezing, dus kunt u beter ook geen afsluitende pleister op de wondjes gebruiken. Hechtingen De hechtingen zijn oplosbaar. Mochten er hechtingen zitten die niet oplosbaar zijn dan worden deze op de polikliniek verwijderd. BH Draag gedurende vier tot zes weken na de ingreep dag en nacht een goed passende sport BH. Littekenzalf Wilt u littekenzalf gebruiken om de littekens sneller soepel te maken, dan mag dit alleen op een volledig genezen wond worden aangebracht. Meestal is dat na drie weken het geval. De arbodienst U kunt met uw arts overleggen welke consequenties de operatie voor de uitoefening van uw werk heeft. De arts kan wanneer nodig informatie uitwisselen met uw bedrijfsarts. De bedrijfsarts moet hiervoor een schriftelijk verzoek indienen. Zo wordt duidelijk of u (tijdelijk) beperkingen heeft en zo ja, welke. Om uw privacy te beschermen is uw toestemming nodig voor overleg tussen uw specialist en uw bedrijfsarts. Uiteindelijk zal de bedrijfsarts uw terugkeer naar het werk begeleiden. Daarom is het belangrijk dat uw bedrijfsarts op de hoogte is van de operatie en nabehandeling. Afspraken over uw werk zullen vaak soepeler verlopen als u de bedrijfsarts al vóór de operatie informeert. U kunt een gesprek voeren met uw bedrijfsarts op het arbeidsomstandighedenspreekuur van de arbodienst van het bedrijf of de organisatie waar u werkt. Bij de arbodienst kan men u vertellen hoe u dit spreekuur kunt bezoeken. 10
Mogelijke complicaties en risico s Deze komen gelukkig weinig voor. De belangrijkste zijn nabloeding, wondinfectie, wondnecrose, vochtopstapeling (seroom) en soms een slechte doorbloeding van de huidlap. Op de plaats waar de rugspier vandaan komt, bestaat een groot wondgebied onder de huid. Dit kan soms overmatig wondvocht produceren soms is het noodzakelijk om dit poliklinisch weg te zuigen. Wanneer contact opnemen met het ziekenhuis? Gaat de wond wijken en krijgt u ontstekingsverschijnselen (roodheid, toenemende zwelling en toenemende pijn of een kloppend gevoel) neem dan contact op met de polikliniek plastische chirurgie telefoon (024) 365 82 35 tijdens kantoortijden. s Avonds, s nachts of in het weekend neemt u contact op met uw huisarts of met de Spoedeisende hulp van het CWZ, telefoon (024) 365 83 22. Bericht van verhindering Mocht de geplande operatiedatum niet door kunnen gaan bijvoorbeeld omdat: er meer voorbereiding nodig blijkt te zijn door longarts of cardioloog: u ziek ben met koorts (griep) u verhinderd bent door onverwachte privé-omstandigheden Laat dit dan zo snel mogelijk weten. U belt dan naar de polikliniek plastische chirurgie. Als u tijdig belt, kan er nog een andere patiënt gepland worden en maken we met u een nieuwe afspraak. Vragen U wordt naar beste kunnen behandeld, maar er kan geen garantie gegeven worden op een goed resultaat of een ongestoord verloop. Mocht u na het lezen toch nog vragen hebben, dan verzoeken wij u contact met ons op te nemen. Wij zijn u graag van dienst! U kunt uw vragen ook stellen aan de arts en verpleegkundige vóór de behandeling. 11
Adres en telefoonnummers Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Voor het maken, annuleren of verzetten van afspraken op de polikliniek en voor vragen over uw operatie. Polikliniek plastische chirurgie (in het Sanadome) Tijdens kantoortijden Telefoon (024) 365 82 35 Verpleegafdeling plastische chirurgie (C14) Telefoon (024) 365 78 80 Website: www.plastischechirurgie.cwz.nl 12 G637 / 11-13