Jaarcijfers 2018 TRAUMAREGISTRATIE REGIO WEST RAPPORTAGE KENNISNETWERK VOOR ZORG ONGEVALLEN

TRAUMAREGISTRATIE REGIO WEST RAPPORTAGE 2018 KENNISNETWERK VOOR ZORG ONGEVALLEN 1

Traumaregistratie Regio West Rapportage COLOFON Samenstelling Floris Kanters Hilde de Hoog Prof. dr. Inger Schipper Met dank aan De data-invoerders van de ziekenhuizen en het secretariaat van het Traumacentrum West. Vormgeving Engelen & de Vrind Fotografie Alex van der Lecq, Irén Hoekstra, HagaZiekenhuis, RAV Haaglanden, GHOR Haaglanden, RAV Hollands Midden Druk Drukkerij Mostert & van Onderen Traumacentrum West is het kennisnetwerk voor zorg na ongevallen in de regio west. Traumacentrum west is een netwerk dat zich in de regio Haaglanden en Hollands Midden richt op de verbetering van bereikbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit van de zorg voor slachtoffers na een ongeval. Dit doen we onder regie van de drie traumacentra, het LUMC, HMC en Hagaziekenhuis. Het LUMC faciliteert als penvoerder het netwerkbureau en de traumaregistratie. Contactgegevens Traumacentrum West K6-50, postzonde K6-R Postbus 9600 2300 RC Leiden 071 526 3905 tcw@lumc.nl www.traumacentrumwest.nl 2

TRAUMAREGISTRATIE REGIO WEST RAPPORTAGE 2018 3

Traumaregistratie Regio West Rapportage INHOUD Voorwoord 5 Uitgelicht 8 Aantallen 8 Zorginstituut Nederland 9 Doorstroom 11 Letselverdeling 13 Anatomische letselverdeling 13 Letsel met landelijke normafspraken 15 Trauma mechanismen 18 Leeftijd en geslacht 21 Instroom 26 Vervoer en verwijzer 26 Doorstroom 28 Opnamedagen 31 Uitstroom 35 Uitkomsten en Overleving 39 GOS 39 Overlijdens na trauma 40 Toelichting overleving 43 Dankwoord 46 4

VOORWOORD Voor u ligt de rapportage van de traumaregistratie 2018, regio West. Dit rapport beschrijft de omvang van de zorg aan traumapatiënten die in 2018 opgenomen zijn geweest in de regio West. Hiervoor is gebruik gemaakt van data uit de ziekenhuizen met een Spoedeisende hulp (SEH) afdeling in onze regio. De traumaregistratie levert waardevolle data m.b.t. de traumazorgketen in onze regio. De registratie dient als bron voor diverse onderzoeken, zowel binnen onze regio als landelijk. Het afgelopen jaar heeft de nadruk gelegen op de kwaliteit van de invoer van data. Hiervoor hebben we vanuit het TCW-bureau registratiemedewerkers ingewerkt en opgeleid en zijn we in 2019 van start gegaan met het delen van nieuwe kennis en inzichten met de registratiemedewerkers in onze regio. We streven naar een hoge kwaliteit van data, zodat we deze kunnen gebruiken voor betrouwbare analyses en wetenschappelijk onderzoek. Het doel van de analyses en onderzoeken is altijd het verbeteren van de kwaliteit van de geleverde zorg aan traumapatiënten. Om ook op de uitkomsten beter te kunnen sturen, zijn we met het landelijk bureau in overleg om uitkomsten beter te registreren door middel van PROM S (Patiënt Reported Outcome Measurement). Meer hierover hoort u in onze bijeenkomsten en leest u in onze nieuwsbrief. Mocht u geïnteresseerd zijn in meer details of aanvullende informatie, neemt u dan contact op met ons netwerkbureau. Graag bedanken we alle medewerkers van instellingen in onze regio die een bijdrage hebben geleverd aan het verzamelen van gegevens voor deze rapportage. Wij wensen u veel leesplezier. Prof. dr. Inger Schipper Hoofd Traumacentrum West Hilde de Hoog Manager Traumacentrum West 5

Traumaregistratie Regio West Rapportage 6

JAARCIJFERS 2018 7

Traumaregistratie Regio West Rapportage UITGELICHT Patiënten worden opgenomen in de registratie conform de inclusiecriteria van de LTR: Patiënten die zich ten gevolge van een ongeval/trauma binnen 48 uur na het ongeval melden op de SEH en worden opgenomen voor klinische behandeling. In de traumaregistratie worden jaarlijks rond de 8000 traumapatiënten uit regio West opgenomen. Het aantal multitraumapatiënten (ISS>15) varieert tussen de 400 en 600. Aantallen In 2018 zien we een lichte daling van het aantal multitraumapatiënten t.o.v. het jaar daarvoor. Het totale aantal traumapatiënten is echter opnieuw licht gestegen. 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 Totale aantallen en multitrauma s 8190 8151 8085 8199 8472 8037 7933 7344 642 574 585 428 451 426 412 391 900 8228 800 7885 8156 700 600 518 554 500 467 400 300 200 100 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 0 Totaal Multitrauma 8

Zorginstituut Nederland Sinds 2016 heeft Zorginstituut Nederland twee verplichte trauma indicatoren opgenomen in de transparantiekalender. De gegevens van de LTR worden gebruikt voor het opstellen van deze indicatoren. (www.zorginzicht.nl/open-data) Deze indicatoren zijn: 1 Het aantal multitraumapatiënten (Injury Severity Score >15) opgevangen op de afdeling Spoedeisende hulp (SEH) van de ziekenhuislocatie 2 Percentage van alle multitraumapatiënten (Injury Severity Score >15) dat direct in het regionale traumacentrum gepresenteerd wordt. Hiervoor is de vastgestelde minimumnorm 90% Totaal aantal geregistreerde opnames - 2011 t/m 2018 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 9

Traumaregistratie Regio West Rapportage Multitraumapatiënten per locatie 2015-2018 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL 2014 2015 2016 2017 2018 Aantal multitraumapatiënten (Injury Severity Score >15) opgevangen op de afdeling spoedeisende hulp (SEH) van de ziekenhuislocatie. Verdeling Traumapatiënten 2018 Alrijne Ziekenhuis 1044 434 7 1075 t Langeland Ziekenhuis 8 9 Groene Hart Ziekenhuis 995 10 8.228 140 884 Totaal aantal opnames Reinier de Graaf Gasthuis Leids Universitair Medisch Centrum 6 150 714 137 1294 HMC Bronovo 1828 Haga Ziekenhuis HMC Westeinde 10

Multitrauma patiënt verdeling 2% 8% 90% Level 1 Level 2 Level 3 Percentage van alle multitraumapatiënten (Injury Severity Score >15) dat direct in het regionale traumacentrum gepresenteerd wordt Voor de berekening van bovenstaand regionaal percentage wordt geselecteerd op patiënten die direct per ambulance of helikopter naar het ziekenhuis zijn gebracht. Patiënten die met eigen vervoer naar het ziekenhuis zijn gegaan en patiënten die zijn overgeplaatst vanuit een ander ziekenhuis (secundaire opvang) worden hiervoor geëxcludeerd. Het gaat hier om 0,6% van de totale patiëntenstroom. Doorstroom Overzicht doorstroming door de keten Totale doorlooptijd Ambulance gebeld Aanrijdtijd 13,36 min Behandeltijd 20,95 min Vervoerdtijd 19,66 min Minuten op SEH 209,90 min Dagen in ziekenhuis 5,58 Patiënt naar huis Bovenstaande gegevens zijn gefilterd uit de LTR-data, waarbij aangetekend moet worden dat niet alle waarden hiervan voor elke patiënt volledig zijn ingevuld. 11

LETSELVERDELING Anatomische letselverdeling Anatomische letselverdeling multitraumapatiënten Hoofd Gezicht Nek Thorax Buik Wervelkolom Arm Been Huid Bij patiënten met zeer ernstig letsel (multitrauma) is bij meer dan de helft van hen sprake van letsel boven de schouder (hoofd/aangezicht). Grotendeels is dit toe te schrijven aan schedel- hersenletsel, oftewel neurotrauma. 13

Traumaregistratie Regio West Rapportage Aantal patiënten met schedel-hersenletsel letsel bij ISS>16 140 120 100 80 60 40 20 0 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL 2017 2018 Anatomische letselverdeling monoletsels Hoofd Gezicht Nek Thorax Buik Wervelkolom Arm Been Huid Bij de eenvoudigere letsels vormt extremiteitsletsel veruit de grootste groep. Hieronder vallen alle breuken en kneuzingen aan armen en benen, handen en voeten. 14

Letsel met landelijke normafspraken Met betrekking tot een aantal specifieke letsels gelden landelijk normafspraken. Dat wil zegen dat een afgesproken volume aan patiënten behandeld moet worden, omdat bij een lager volume de kwaliteit van de behandeling van deze letsels zou kunnen afnemen. De normen zijn bepaald binnen de beroepsvereniging van de (trauma) chirurgie. De vastgestelde normen betreft het aantal operaties dat verricht dient te worden. Deze tabellen betreft het aantal patiënten met het specifieke letsel dat is opgenomen, onbekend is of deze een operatieve ingreep hebben ondergaan. Dit wordt nu (nog) niet geregistreerd in de LTR. Normafspraken zijn er voor de wervelfracturen en de bekkenfracturen. Aantal wervelfracturen bij multitraumapatiënten 120 100 80 60 40 20 0 LUMC Haga HMC W GH RdG ALR HMC B LL Cerv. Spine Thor. Spine Lumb. Spine Wervelfracturen vormen de derde grote letselcategorie binnen de traumachirurgie. Hoewel de groep kleiner is dan de eerdergenoemde extremiteitsletsels en neurotrauma, is de impact van letsel aan de wervelkolom voor de patiënt vaak zeer groot en het herstel duurt vaak lang. Dit hangt uiteraard ook samen met de ernst en locatie van de wervelfractuur. 15

Traumaregistratie Regio West Rapportage 80 Bekkenfracturen 60 40 20 0 LUMC Haga HMC W GH RdG ALR HMC B LL De Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) heeft een volumenorm vastgesteld voor de bekkenfracturen, van 20 chirurgische ingrepen per locatie. Niet alle fracturen van het bekken worden chirurgisch behandeld. Bovenstaande cijfers kunnen dus niet gebruikt worden voor de beoordeling van de volumenorm. Ze worden getoond ter indicatie van het aantal patiënten met dit letsel dat wordt opgenomen in onze ziekenhuizen. 600 Heupfracturen 400 200 0 LUMC Haga HMC W GH RdG ALR HMC B LL Voor de heupfractuur gelden geen volumenormen, echter er zijn wel diverse kwaliteitsindicatoren verbonden aan de zorg rondom de patiënt met een heupfractuur. Gegevens over aantallen operaties, gebruikte middelen en materialen, samenstelling van de behandelteams, complicaties en uitkomsten van zorg worden geregistreerd in de Dutch Hip Fracture Audit (DHFA). 16

Onder heupfracturen verstaan we alle fracturen van het kop/halsgebied van het dijbeen. Zie figuur Location: Proximal segment Types: Trochanteric area Neck Head 17

Traumaregistratie Regio West Rapportage TRAUMA MECHANISMEN Het trauma mechanisme is de gebeurtenis die geleid heeft tot letsel. In het geval van een val beschrijven we de mechanische impact in twee categorieën: hoog- en laagenergetisch. Een hoogenergetische val is een val van een hoogte die 2 maal zo groot is als de lichaamslengte van het slachtoffer. Voor kinderen is de impact van een val dus veel sneller hoogenergetisch dan bij volwassenen. Traumamechanismen Laag energetische val Hoog energetische val Verkeersongeval: fiets Anders Geslagen met stomp object Andere oorzaken Bij verkeersongevallen bepaalt het vervoersmiddel grotendeels de impact van het trauma. Het beschreven vervoersmiddel betreft het vervoersmiddel van de getroffene. Het zegt niets over het type ongeval (fiets versus fiets, fiets versus auto, fiets versus voetganger). 18

In onderstaande tabellen maken we ook onderscheid in leeftijd, en ten slotte ook in de meeste ernstige letsels (multitrauma). Traumamechanismen 0-16 jaar Laag energetische val Hoog energetische val Verkeersongeval: fiets Anders Geslagen met een stomp object Andere oorzaken Traumamechanismen 17-69 jaar Laag energetische val Hoog energetische val Verkeersongeval: fiets Anders Verkeersongeval brommer/scooter/snorfiets Andere oorzaken Traumamechanismen 70+ jaar Laag energetische val Hoog energetische val Verkeersongeval: fiets Anders Geslagen met een stomp object Andere oorzaken Traumamechanismen multitraumapatiënten Laag energetische val Hoog energetische val Verkeersongeval: fiets Verkeersongeval: brommer/scooter/snorfiets Verkeersongeval: gemotoriseerd voertuig Andere oorzaken Voor alle leeftijdscategorieën is een laagenergetische val de grootste oorzaak, maar het percentage is wel heel verschillend. Bij ouderen is dit verreweg de grootste categorie, bij patiënten tussen 20 en 69 spelen verkeersongevallen een grote rol. Bij kinderen zien we dat de tweede categorie wordt gevormd door de hoogenergetische val. Dit valt te verklaren door het feit dat door de veel kleinere lichaamslengte, de kans dat een val wordt gedefinieerd als hoogenergetisch bij kinderen veel groter is. 19

LEEFTIJD EN GESLACHT Verdeling geslacht vrouw 51% man 49% Verdeling geslacht per ziekenhuis 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL man vrouw Veruit de grootste groep die opgenomen wordt na trauma vormt de groep in de leeftijdscategorie 71 tot en met 90 jaar. Dit is vaak een kwetsbare groep patiënten bij wie letsel al snel tot een opname en/of operatieve ingreep leidt. De letselernst is hier ook hoog ten opzichte van die in andere leeftijdscategorieën. 21

Traumaregistratie Regio West Rapportage Verdeling geslacht per leeftijdscategorie 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 man 0-16 17-30 31-50 51-70 71-90 91+ vrouw De twee volgende categorieën zijn de groep 51 tot en met 70, en de kinderen tot en met 16 jaar. Met name bij kinderen is de letselernst een stuk lager. Slechts een klein percentage heeft een letselscore hoger dan 9. 3500 Verdeling ISS per leeftijdscategorie 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 0-16 17-30 31-50 51-70 71-90 91+ ISS 1-3 ISS 4-8 ISS 9-15 ISS 16 22

Aantal patiënten per leeftijdscategorie en ziekenhuis 100% 90% 80% 965 1840 1358 702 1043 983 840 406 15 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL Leeftijd 0-16 17-30 31-50 51-70 71-90 91+ Leeftijd kinderen met letsels door trauma 400 350 300 250 200 150 100 50 0 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL Leeftijd kinderen 0-4 5-8 9-12 13-16 23

Traumaregistratie Regio West Rapportage Overledenen per leeftijdscategorie 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90+ 30 Overledenen per leeftijdscategorie en ziekenhuislocatie 25 20 15 10 5 0 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL 0-16 17-30 31-50 51-70 71-90 91+ De leeftijdsverdeling bij overleden patiënten laat ook zien dat de groep tussen de 71 en 90 vaker overlijdt in het ziekenhuis dan de andere leeftijdsgroepen. Bij nadere analyse is duidelijk geworden dat deze groep vaak al onderliggende aandoeningen heeft, waardoor het herstel moeilijker is. Ook kan het letsel vaker (mede) veroorzaakt worden door een andere ziekte of aandoening (denk aan ongeval na een infarct, val na een beroerte, etc.). 24

Traumaregistratie Regio West Rapportage INSTROOM Vervoer en verwijzer Vervoer Vervoer Percentage Aantal Ambulance 74,06% 5977 Eigen vervoer 25,40% 2050 Traumahelicopter 0,01% 1 Ambulance (met inzet heli-mmt) 0,16% 13 Ambulance (met inzet grond-mmt) 0,17% 14 Anders 0,19% 15 Totaal 100,00% 8070 Bijna driekwart van de traumapatiënten die wordt opgenomen, wordt met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. In 2018 zijn er 27 patiënten (0,36%) naar een ziekenhuis in onze regio vervoerd na interventie of assistentie van het MMT. Het landelijk gemiddelde ligt op 2%. Verwijzer Verwijzer Procent Aantal 112 47,3% 3781 Huisarts 22,7% 1820 Eigen initiatief (zelfverwijzer) 24,1% 1926 Ander ziekenhuis 2,7% 214 Polikliniek 0,8% 63 Overig 2,5% 197 Totaal 100,00% 8001 26

Toelichting definitie Ander ziekenhuis : overplaatsing van patiënt naar een ziekenhuis met een ander level. Het grootste deel van overplaatsingen zijn patiënten uit perifere ziekenhuizen die na beoordeling complex letsel blijken te hebben en overgeplaatst worden naar een level 1 centrum. Patiënten met een laag complexe zorgbehoefte worden soms verplaatst uit een level 1 centrum naar een perifeer ziekenhuis. Het laatste deel van de overplaatsingen heeft te maken met capaciteitsproblematiek, patiënt wordt overgeplaatst in verband met een tekort aan opnamebedden. 27

Traumaregistratie Regio West Rapportage DOORSTROOM Doorstroming in de keten van acute zorg is een actueel onderwerp waar op diverse tafels uitgebreid over gesproken wordt. De juiste zorg op de juiste plaats kan bijvoorbeeld een langere aanrijtijd betekenen voor bepaalde patiënten. Daarnaast is dit afgelopen jaar opnieuw de ligduur op de SEH gemiddeld toegenomen. Dit betekent dat de traumapatiënt gemiddeld genomen meer tijd op de SEH-afdeling van het ziekenhuis heeft doorgebracht. Veelal een gevolg van drukte op de SEH-afdeling en een hoge druk op de opnamebedden van ziekenhuizen. Dankzij diverse projecten zien we duidelijke verschillen tussen de ligduur op de SEH in onze regio. Er zijn ziekenhuizen die de doorlooptijd juist verkort hebben ten opzichte van het voorgaande jaar. Hoe is hier het verkorten van de doorlooptijd tot stand gekomen? Wat kunnen andere ziekenhuizen hiervan leren? Door deze thema s binnen de regio te bespreken kunnen we leren van en met elkaar, om zo de zorg voor de patiënt te verbeteren. Verblijfsduur op SEH per ziekenhuis 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL 0-60 min 1-2 uur 2-3 uur 3-4 uur 4-24 uur 28

Gemiddeld aantal minuten op SEH 220 210 200 190 180 170 160 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Totaal Verblijfsduur op SEH - 2018 Locatie 0-60 1-2 2-3 3-4 4-24 Totaal min uur uur uur uur LUMC 4,53% 13,24% 21,81% 22,18% 38,24% 816 Haga 0,77% 11,65% 28,86% 25,29% 33,42% 1819 HMC W 10,99% 19,80% 23,77% 18,39% 27,05% 1283 GH 3,19% 17,71% 33,74% 23,43% 21,93% 1067 RdG 2,72% 12,02% 19,85% 20,17% 45,25% 957 ALR 1,93% 15,75% 33,82% 23,96% 24,54% 1035 HMC B 1,83% 17,28% 29,49% 27,39% 24,02% 712 LL 2,77% 12,01% 26,79% 27,48% 30,95% 433 Totaal (patienten) 297 1216 2234 1882 2493 8122 % 3,66% 15,0% 27,5% 23,2% 30,7% 100% 29

OPNAME DAGEN Bestemming na SEH per ISS categorie in procenten Verpleegafdeling IC/MC Anders ISS 1-15 92% 2% 6% ISS 16 62% 31% 7% Opnamedagen 6,0 5,5 5,0 5,5 5,4 5,6 4,5 5,4 5,3 4,0 3,5 3,0 2014 2015 2016 2017 2018 opnamedagen De totale ligduur van de patiënt in het ziekenhuis is de afgelopen vijf jaar stabiel. 31

Traumaregistratie Regio West Rapportage Opnamedagen per ISS categorie 10,9 10,6 10,2 10,2 7,2 7,3 7,0 7,4 4,3 4,4 4,4 4,4 3,0 3,2 3,2 3,4 1-3 4-8 9-15 16 2015 2016 2017 2018 Opnamedagen per ISS categorie per ziekenhuis 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL ISS 1-3 ISS 4-8 ISS 9-15 ISS 16 32

Gemiddeld aantal IC dagen per ISS categorie 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 ISS 1-3 ISS 4-8 ISS 9-15 ISS 16+ ISS 1-3 ISS 4-8 ISS 9-15 ISS 16+ 2017 2018 Ondanks de lichte daling in het aantal multitrauma patiënten, neemt het aantal patiënten dat op de IC verpleegd wordt toe. Ook de ligdagen op de IC nemen iets toe voor de twee zwaarste categorieën. 33

UITSTROOM Ontslagbestemming per ISS-categorie ISS 1-3 ISS 4-8 ISS 9-15 ISS 16+ Totaal Eigen woonomgeving 1828 1988 1317 208 5341 Bejaardenoord/ 12 16 45 4 77 Verzorgingshuis Verpleeghuis 78 151 395 40 664 Revalidatiecentrum 48 183 652 79 962 Ander ziekenhuis 81 85 126 33 325 Andere instelling 27 26 38 11 102 Buitenlands ziekenhuis 0 1 5 1 7 In instelling overleden 30 16 80 62 188 Tegen advies weggegaan 18 8 6 3 35 Ander ziekenhuis, hoger level 0 1 1 2 4 IC Ander ziekenhuis, zelfde/lager 1 1 2 4 8 level IC Ander ziekenhuis, 19 26 29 6 80 verpleegafdeling Onbekend 83 158 180 14 435 N.B. deze registratie vindt aan de bron plaats en bevat nog een behoorlijk aantal onbekend. Specifieke zaken als overlijden in instelling worden in een later stadium nog extra gecontroleerd door de registratiemedewerkers, waardoor verschillen in aantal kunnen ontstaan. 35

Traumaregistratie Regio West Rapportage 2500 Ontslagbestemming (inclusief eigen woonomgeving) 2000 1500 1000 500 0 Eigen woonomgeving Bejaardenoord / Verzorzorgingshuis Verpleeghuis ISS 1-3 ISS 4-8 Revalidatiecentrum ISS 9-15 Ander ziekenhuis Andere instelling ISS 16 Buitenlands ziekenhuis In instelling overleden Tegen advies weggegaan Ander ziekenhuis, hoger level IC Ander ziekenhuis, zelfde/lager level IC Ander ziekenhuis, Verpleegafdeling Onbekend Ruim 70 procent van de traumapatiënten verlaat het ziekenhuis naar de eigen woonomgeving. In bovenstaande tabel ziet u een overzicht van alle overige bestemmingen. 36

Het aantal patiënten dat wordt opgenomen in een verpleeghuis of revalidatiecentrum is ook duidelijk te relateren aan de leeftijd van de patiënt. Ontslagbestemming per leeftijd (excl eigen woonomgeving) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0 0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90+ Bejaardenoord/Verzorgingshuis Verpleeghuis Revalidatiecentrum Ander ziekenhuis Andere instelling Buitenlands ziekenhuis In instelling overleden Tegen advies weggegaan Ander ziekenhuis, hoger level IC Ander ziekenhuis, zelfde/lager level IC Ander ziekenhuis, verpleegafdeling Onbekend Bij jonge kinderen kan de bestemming ander ziekenhuis vooral verklaard worden door de afwezigheid van een gespecialiseerde kinderafdeling en/of IC in de meeste perifere ziekenhuizen. 37

UITKOMSTEN EN OVERLEVING GOS De GOS (Glasgow Outcome Score) is een internationale schaal voor het vastleggen van de mate van herstel bij (neuro) traumapatiënten. Percentages ISS 1-3 ISS 4-8 ISS 9-15 ISS 16 Overleden 1,82% 0,82% 4,42% 19,21% Vegetatieve toestand 0,00% 0,10% 0,15% 0,30% Ernstige invaligiteit 0,00% 0,29% 0,75% 5,79% Lichte invaliditeit 3,06% 10,99% 18,14% 20,73% Goed herstel 95,11% 87,80% 76,53% 53,96% Totaal 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% GOS score (Glasgow Outcome Scale) bij vertrek ziekenhuis n = 6082 Outcome Uitleg in steekwoorden Aantal Overleden Overleden 199 3,3% Vegetatieve toestand Niet reagerend op prikkels, 6 0,1% volledig afhankelijk van anderen. Ernstige invaliditeit Ernstige beperkingen, normale 40 0,7% hervatting van leven niet mogelijk. Lichte invaliditeit Pijnklachten, beperkte 708 11,6% beweging, niet ingrijpend. Goed herstel Geen noemenswaardige 5129 84,3% beperkingen Onbekend Ontbrekende data 2142 26,05% Totaal 6082 100% 39

Traumaregistratie Regio West Rapportage De GOS-score beschrijft de toestand van de patiënt bij ontslag uit het ziekenhuis. In lang niet alle ziekenhuizen in onze regio wordt deze score standaard ingevoerd bij ontslag. In de meeste gevallen zal de registratiemedewerker deze score toekennen op basis van gegevens uit het patiëntendossier. Dit verklaart ook het hoge percentage ontbrekende gegevens, de documentatie in het dossier is niet altijd voldoende om een oordeel over de GOS-score te kunnen geven. Overlijdens na trauma Jaar Totaal Overleden Procent 2015 7229 175 2,42% 2016 7820 168 2,15% 2017 8143 187 2,30% 2018 8228 197 2,39% Het percentage patiënten dat overlijdt na trauma blijft vrij stabiel over de afgelopen jaren. Alhoewel een uitgebreide mortaliteitsanalyse waardevolle inzichten kan opleveren, is dit slechts een beperkte maat voor de geleverde kwaliteit van zorg aan de patiënten. Vanaf 2020 zal de LTR dan ook aangevuld worden met PROM s. Momenteel wordt een tool ontwikkelt om dit grotendeels digitaal te kunnen doen. Data over de beoordeling van de patiënt op kwaliteit van leven na het ongeval en de geleverde zorg, geeft inzichten in de waarde van de geleverde zorg voor de patiënt en de maatschappij. 40

Traumamechanisme bij overledenen Traumamechanisme Totaal Laag energetische val (val op zelfde niveau) 131 Hoog energetische val (val van hoger niveau) 27 Verkeersongeval: fiets (ook elektrische fietsen) 8 Geslagen met stomp object 8 Verkeersongeval: voetganger 5 Verkeersongeval: gemotoriseerd voertuig (excl. motor/bromfiets) 4 Anders 4 Verkeersongeval: anders 3 Steekincident met mes/zwaard/dolk/ander scherp object 3 Verkeersongeval: brommer/scooter/snorfiets 1 Schietincident met geweer/pistool/wapen 1 Asfyxie 1 Totaal 196 De meeste patiënten overlijden na een val. Bij nader onderzoek blijken deze patiënten vaak ouder te zijn, en is er sprake van onderliggende ziektes waardoor het herstel moeilijk is. De oudere patiënt die ten val komt, heeft vaak letsel dat gekwalificeerd wordt in de ISS categorie 9-15, vandaar dat dit de grootste groep vorm in onderstaande grafiek. 41

Traumaregistratie Regio West Rapportage 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 Overleden per ISS categorie 0 LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL ISS 1-3 ISS 4-8 ISS 9-15 ISS 16 Overleving patienten ISS 9-15 ISS 9-15 2018 n Range Totaal 2876 Gemiddelde ISS 9,58 2876 9-15 Gem. aantal IC dagen 1,79 194 1-5 Gemiddelde totale opnamedagen 7,42 2848 1-95 Gemiddelde EMV (GCS) score bij opname 14,85 1608 3-15 Gemiddelde Probability of Survival* 0,97 2847 0,57-0,99 Actuele survival 0,97 84 overleving patienten ISS 16 Multitraumapatienten ISS 16 2018 n Range Totaal 467 Gemiddelde ISS 24,09 467 16-75 Gem. aantal IC dagen 2,48 213 1-5 Gemiddelde totale opnamedagen 10,65 456 1-100 Gemiddelde EMV (GCS) score bij opname 13,08 268 3-15 Gemiddelde Probability of Survival* 0,87 465 0,00-0,99 Actuele survival 0,86 63 42

Toelichting overleving PS= probability of survival: De kans op overleving. Deze wordt berekend met het Nederlandse model dat gebaseerd is op de TRISS (Trauma and Injury severity score) berekening, zie hieronder. TRAUMA.ORG ISS Calculator AIS Scores: RTS Calculator TRISS Head Face Systolic BP Age Chest Abdomen Resp. Rate Calculate Extremity External Coma Score Prob. of Survival: Blunt Penetrating Calculate Calculate ISS: RTS: Clear Voor de PS worden deze kenmerken vermenigvuldigd met een wegingscoëfficiënt. Sinds 2015 bestaat hiervoor een Nederlandse versie (PSNL15) de gepresenteerde PS is hiermee berekend. AS= actual survival: Daadwerkelijke, geregistreerde overleving voor deze populatie. SMR: verhouding tussen de geobserveerde en verwachtte overleving. En SMR van 1 betekent dat de geobserveerde overleving gelijk is aan de verwachte overleving. 43

Traumaregistratie Regio West Rapportage De SMR lijkt niet significant af te wijken in de ziekenhuizen in onze regio. Later dit jaar zal op de totale LTR-uitkomst berekening plaatsvinden van de verhouding van de SMR tot de totale Nederlandse populatie. Eventuele afwijkende uitkomsten van een individueel ziekenhuis worden nader geanalyseerd. Algemene survival 100% 99% 98% 97% 96% 95% 94% 93% 92% 91% 90% Fractie 95,7% 96% 97,7% 98% 97,3% 97% 98,0% 98% 98,1% 99% 97,7% 98% 97,5% 97% 97,9% 98% LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL PS AS Gemiddelde ISS 6,70 Survival multitraumapatiënten 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Fractie 82,9% 84,3% 91,0% 92,0% 87,0% 81,3% 84,7% 77,8% 95,4% 100,0% 94,0% 100,0% 93,6% 100,0% 93,5% 100,0% LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL PS AS Gemiddelde ISS 24,06 44

Survival ISS 9-15 100% 95% 90% 85% 97% 99% 97% 97% 97% 98% 97% 97% 97% 98% 97% 97% 97% 96% 97% 96% 80% 75% 70% Fractie LUMC Haga HMC W GH RdGG ALR HMC B LL PS AS Gemiddelde ISS 9,58 45

Traumaregistratie Regio West Rapportage DANKWOORD Hierbij bedanken we alle registratiemedewerkers in de ziekenhuizen uit onze regio voor hun bijdrage. Zonder jullie inzet, ook in drukke tijden, zou ons dit niet lukken. LUMC Irén Hoekstra Jasper van den Berg Jolanda van Delft HagaZiekenhuis Emina Pehlivanovic Karel van de Noort HMC Westeinde Saskia van Balveren Vanessa van Ingen Schenau HMC Bronovo Margaret van Yperen - Knight Groene Hart Ziekenhuis Roos den Butter Reinier de Graaf Gasthuis Bregje Korpershoek Nina Eliott Alrijne Leiderdorp Cindy Roosendaal Jolanda Jansen Martine van Rijn - Meijer t Langeland Ziekenhuis Natasja Lachman Ook bedanken wij alle traumachirurgen en managers die zich ingezet hebben voor het controleren en aanleveren van de data. Mochten jullie aanvullende informatie uit de traumaregistratie willen hebben, dan horen we dat graag. Voor verdere uitleg over de totstandkoming van deze rapportage en de gebruikte methodieken voor het verzamelen van de LTR data, verwijzen wij u naar onze website: www.tcw.nl 46

Traumaregistratie Regio West Rapportage Het Traumacentrum West is een samenwerkingsverband tussen het Leids Universitair Medisch Centrum, het Haaglanden Medisch Centrum en het HagaZiekenhuis Traumacentrum West Postzone K6-R Postbus 9600 2300 RC Leiden T 071 526 3905 tcw@lumc.nl www.traumacentrumwest.nl