Preek 06dec2015, Opstandingskerk Tilburg - Wees niet bang; God zal bij je zijn Gemeente van onze Heer Jezus Christus, - Vandaag word ik vooral getriggerd door de opmerking: wees niet bang, vrees niet, de woorden die de engel Gabriël in dit verhaal spreekt tot Maria. - Wees niet bang, vrees niet! - Telkens als God via een bode- naar mensen komt klinken deze woorden. - Of in een variant, als Jezus na de opstanding naar zijn leerlingen gaat: vrede voor jullie; Ik wens jullie vrede. - - Wees niet bang, vrees niet! - Veel mensen zijn in onze tijd bang. - Ze zijn bang voor hun toekomst; - bang voor het onbekende; - bang voor de vluchtelingen die komen; - bang dat hun leven hierdoor verandert. - En anderen wakkeren deze gevoelens maar al te graag aan; of roepen ze op. - Of de mensen zijn boos, dat alle hulp aan vluchtelingen ten koste gaat van hen; - dat zij moeten betalen, en die ander niet. 1
- Niets van medemenselijkheid, van mededogen, begrip voor de ander in nood, die zijn/ haar leven niet zeker is, en daarom op de vlucht is, - met achterlating van alles wat hem/ haar dierbaar is. - Mensen met angst, soms doodsangst, maar in elk geval: angst om het leven. - En dan nog al die medelanders, mensen die hier ooit naar toe gekomen zijn, en die ook bang zijn; - soms dubbel bang, omdat ze ook nog eens aangesproken worden op waar ze zelf niets aan kunnen doen. - Maar hier -in deze tekst- klinkt: wees niet bang, vrees niet! - Je hoeft niet altijd bang/ angstig te zijn! - Maria was ook overvallen door wat haar overkwam. Zomaar een engel op bezoek. - En ondanks de mooie woorden die hij tot haar sprak: gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je, schrikt ze. - Maar de engel stelt haar gerust: wees niet bang; God heeft je zijn gunst geschonken. - En Maria wend zich niet af, en blijft open staan voor wat de engel te zeggen heeft. 2
- En zo raakt ze met de engel in gesprek, en hoort ze uiteindelijk het goede nieuws: ze zal een zoon baren, Jezus, die een groot man zal worden en zoon van de Allerhoogste zal worden genoemd. - Maria durft te vertrouwen, ondanks haar aanvankelijke angst voor het onbekende; en ze zegt: de Heer wil ik dienen; laat met mij gebeuren wat u hebt gezegd. - En toevertrouwen dat de toekomst opent. - Afgelopen week kreeg ik een telefoontje van, of liever: namens, een vluchteling die bezorgd was voor de nabije toekomst van haarzelf en haar zoon. - Ik had haar al eerder gesproken. Ze waren op dat moment (van het telefoontje) bij de Opstandingskerk. - Toen ik bij de kerk aankwam trof ik er een heel gezelschap aan; - de koster die ze allemaal binnengelaten had, - je kunt ze toch niet zomaar buiten laten staan! - en die meteen bereid was voor iedereen koffie/ thee klaar te maken, - de vrouw en haar zoon, - een tolk, zelf ook vluchteling in de opvang in Noord, en die in mijn eerdere contact ook getolkt had, nu samen met zijn vrouw, 3
- en zomaar een jonge vrouw die ze bij de kerk ontmoet hadden a random person zoals ze telefonisch zei-, en die meteen bereid was hen te helpen, en die de hele tijd bij hen bleef totdat ze geholpen waren. - Allemaal mensen die in woord en daad zeiden: wees niet bang, vrees niet! wij zijn er voor jou! - Allen lieve mensen met mededogen. - En we gingen pas weer uiteen toen alle zorgen en noden besproken waren. - Heel gewoon kun je zeggen, maar ook heel bijzonder: Een verhaal om in te lijsten. - Want wanneer hebben we zó aandacht voor elkaar? en hèlpen wij elkaar? - Een ander verhaal dat mij deze week trof was van een Franse journalist die een tijdlang gevangen had gezeten bij IS. - Hij liet weten in een bericht dat op Facebook werd gedeeld- dat je IS uiteindelijk niet kunt verslaan met wapens, zelfs niet de meest ultramoderne, - maar alleen als je de volken, die zij onderdrukken Irakezen, Syriërs- voor je weet te winnen. - En dat kan alleen via de zachte krachten! 4
- Het is een ramp voor IS, zei hij, niet alleen dat alle mensen in gebieden waar zij aan de macht zijn voor hen vluchten, - maar vooral: dat al die ongelovigen -lees: de Europese landen (= niet moslim landen)- al deze vluchtelingen zomaar liefdevol opvangen. - Zijn stelling was dan ook dat de ideologie van IS uiteindelijk alleen te weerstaan is door er een houdbaar, menselijk alternatief tegenover te stellen. Een samenleving die gebaseerd is op menselijke waarden. - En ik voeg er aan toe: ook vluchtelingen zijn gewoon mensen; - mensen zoals wij; - mensen die een toekomst willen, - voor zichzelf, en vooral voor hun kinderen. - Daar zetten ze zich voor in! - Alleen de zachte krachten overwinnen..in t eind (Henriëtte Roland Holst 1918). (zie thema s in lied van de maand). - Geloof, liefde, barmhartigheid, vertrouwen. - Jezus zal zoon van de Allerhoogste genoemd worden (vs. 32), zegt de engel hier tegen Maria. Niet slechts profeet van de Allerhoogste, zoals Zacharias later in zijn 5
loflied van zijn zoon Johannes zegt (vs.76), maar zoon van de Allerhoogste. - Daarbij moeten we niet direct aan afstamming denken...! - maar aan goede daden! - De woorden zijn een letterlijk citaat uit de Wijsheid van Jezus Sirach (4,10), een invloedrijke joodse tekst van tussen het eerste en tweede testament, die Jezus zelf ook vaak citeert, en die wij kennen als een zogenaamd deutero-canoniek boek. - De canon was in die tijd nog niet afgesloten en de Wijsheid van Jezus Sirach behoorde tot de religieuze bagage van Jezus, alsook van de eerste christenen. - De tekst staat in deze Wijsheid van Jezus Sirach in een gedeelte dat gaat over de omgang met mensen in nood, zoals de vertalers van de NBV er boven hebben gezet. - Ik citeer een aantal woorden uit het voorafgaande: - Water blust een laaiend vuur; mededogen neemt je zonden weg (3,30). - Wie goede daden terugbetaalt denkt aan de toekomst; wanneer hij dreigt te vallen wordt hij overeind gehouden (3,31). - Mijn kind, ontneem een arme niet wat hij nodig heeft om te leven; kijk niet weg van smekende ogen (4,1). 6
- Doe een mens die honger lijdt geen pijn, maak iemand in nood niet verbitterd (4,2). - Leen een arme je oor; antwoord hem vriendelijk en zachtmoedig (4,8). - Bevrijd wie onrecht werd gedaan van zijn belager, en wees niet lafhartig in je vonnis (4,9). - En dan volgt tenslotte: Dan zul je als een zoon van de Allerhoogste zijn, hij zal van je houden, meer dan je moeder (4,10). - Jezus zal dus iemand zijn die de daden van God doet; de belichaming van Gods idee van menselijk samenleven. - Volstrekt eerlijk, waarachtig en trouw; - - God zal bij je zijn; God bij mensen - - iemand die zijn naaste helpt, hem/ haar overeind houdt en bevrijdt. - Een zachte kracht dus, die uiteindelijk overwint, in t eind! - - Harde woorden helpen niet als we bang en onzeker zijn. - Alleen de zachte krachten kunnen onze angst en onzekerheid overwinnen. - Omdat zij laten zien, èn ervaren!, wat echt menselijk leven is! 7
- En dat is nu precies wat Maria -en wij vanochtend- te horen krijgen..! - De zachte krachten zullen overwinnen. - Een mooie adventsgedachte! - Laten we deze gedachte steeds gebruiken als barrière tegen gedachten van haat of wraak, èn vooral: om onze eigen angst en onzekerheid te overwinnen. - Bisschop Desmond Tutu zei het eens zo: Goedheid is sterker dan slechtheid; liefde is sterker dan haat. licht is sterker dan duister, leven sterker dan dood Hoopvol zijn wij, hoopvol zijn wij sinds Hij ons liefhad. - Ik wens ons allen een goede adventstijd, - en een hoopvol èn hoopgevend menselijk bestaan. - Amen. lezingen: Maleachi 3, 1-4 Lukas 1, 26-38 Dick Penninkhof 8