CEE aansluitmateriaal Het CEE-aansluitmateriaal is ooit ontwikkeld voor industriële aansluitingen van elektrische apparatuur. Het CEE-aansluitmateriaal bestaat uit CEE-contactstoppen (in spreektaal CEE-stekkers ) en CEEcontactdozen (in spreektaal CEE-stopcontacten ). Het CEE-aansluitmateriaal wordt veel gebruikt in bedrijven, maar ook op campings en in jachthavens. De CEE-contactstoppen zijn er in verschillende kleuren en uitvoeringen. In die kleuren en uitvoeringen zit wel enige logica. Elke contactstop heeft een kleur, een aantal pennen en een klokgetal. 1
Hieronder is het aanzicht van een CEE-contactstop te zien. Aan de rond contactstop zit een uitsteeksel. We bekijken de contactstop altijd met dit uitsteeksel wijzend naar beneden. De plek van het aardcontact geeft het klokgetal aan. Zit het aardcontact ook beneden, dan zit het aardcontact op 6 uur. Zes uur, wordt aangegeven met 6h. Zit het aardcontact links, dan zit het aardcontact op 9 uur. Negen uur, wordt aangegeven met 9h. De kleur van de contactstop geeft samen met het klokgetal de spanning aan waarvoor de CEE-contactstop geschikt is. 2
Veel voorkomende CEE-contactstoppen zijn: Voor 230 V met klokgetal 6h, blauw van kleur en met 3 pennen: L, N, PE Voor 400 V met klokgetal 6h, rood van kleur en met 4 pennen: L1, L2, L3, PE Voor 400 V met klokgetal 6h, rood van kleur en met 5 pennen: L1, L2, L3, N, PE 3
Aansluitingen Het monteren van een stekker gaat zeker niet in alle gevallen goed. Een paar punten die specifiek aandacht behoeven zijn: De juiste kleur ader aansluiten op het juiste contact de aardedraad moet iets meer ruimte hebben dan de andere draden voor de aansluiting van de aders adereindhulzen gebruiken en deze goed vastzetten de trekontlasting goed vast zetten Juiste kleur op het juiste contact Bij een éénfase 230V-stekker zijn de aansluitingen als volgt: L = bruin N = blauw PE = geel-groen Bij een driefasenstekker 400 V met vier pennen en een 4-aderige aansluitleiding zijn de aansluitingen als volgt: L1 = bruin L2 = zwart L3 = blauw (omkleuren naar grijs of zwart) PE = geel-groen Bij een driefasenstekker 400 V met vijf pennen zijn de aansluitingen als volgt: L1 = bruin L2 = zwart L3 = grijs N = blauw PE = geel-groen 4
Overlengte aardedraad De aardaansluiting (beschermingscontact) van een stekker zit vrijwel altijd iets hoger dan de andere aansluitingen. Bij het monteren van een stekker moeten alle draden even lang worden afknipt. Door die combinatie van allemaal even lange draden en een iets hogere aardschroef heeft de beschermingsleiding (aardedraad) altijd iets meer ruimte dan de draden van fase(n) en nul. Die extra ruimte is ook nodig. Het is de bedoeling dat bij een defect of verkeerde montage van de trekontlasting, de beschermingsleiding zolang mogelijk intact blijft. Als er al een ader losschiet, dan mag het zeker niet die van de beschermingsleiding zijn. Op dat moment zou tenslotte het elektrische apparaat kunnen blijven functioneren zonder veiligheidsvoorziening! Bij een contracontactstop ( contrastekker ) zit het aardcontact niet altijd hoger dan de andere aansluitingen. Let dan goed op dat de aardedaad voldoende overlengte heeft. 5
Aansluiting aders Aders van buigzame leidingen zijn opgebouwd uit veel dunne draadjes. Die dunne draadjes liggen geleidend tegen elkaar aan en doen dus allen mee met de stroomgeleiding. Op het punt van aansluiting van de ader gaat het vaak mis. Het ondeskundig aansnijden van een aderisolatie leidt er vaak toe dat een deel van de draadjes wordt doorgesneden. De aderdoorsnede is dan op die plek verkleind door het aansnijden. Wordt de ader zonder verder voorzorgen onder een schroef gestoken, dan zal bij het aandraaien van de schroef een deel van de draadjes opzij worden geduwd en mogelijk een ander klein deel afbreken door de plaatselijke krachten op de geleider. De resterende effectieve aderdoorsnede is in veel gevallen nog maar 50 tot 70% van de originele aderdoorsnede. De contactovergang vormt daardoor het zwakste punt in de gehele verbinding. Bij een zware belasting zal dan op dat punt een storing optreden. Hoe dit nu te voorkomen? Om bij het aansnijden van de aderisolatie te beginnen: bij het aansnijden van de aderisolatie het juiste gereedschap te gebruiken, dus bij voorkeur geen scherp mes, maar een aderstripper. De aders afwerken tot een massieve ader. Dit kan het beste gebeuren met adereindhulzen. Dit zijn kleine hulzen die om de ader worden geschoven en dan met een speciale tang worden aangeknepen. Het solderen van de ader is niet aan te raden. Het zachte soldeer vormt zich na enige tijd naar de druk en kan daardoor los komen te zitten. De verbindingsschroef moet stevig vast worden gedraaid. 6
Trekontlasting De trekontlasting is een belangrijk onderdeel van de aansluiting. De trekontlasting zorgt ervoor dat een trekkracht aan de aansluitleiding niet het elektrisch contact van de aders met de aansluitingen belast. De elektrische aansluitingen worden dus op trek ontlast. De treksterkte wordt bij buigzame leidingen geheel gevormd door de koperen aders. Het isolatiemateriaal voegt niet veel aan de treksterkte toe. De trekkracht die op de aansluitleiding wordt uitgeoefend mag het contact niet belasten, maar moet bij de entree van de stekker worden doorgegeven aan de behuizing van de stekker. Daarvoor is in elke stekker een trekontlastingsbeugel, kortweg trekontlasting, gemonteerd. Deze beugel neemt de trekkracht van de aders over. Om te zorgen dat de trekontlasting goed werkt, moet deze goed vast worden aangedraaid. Ook moet de mantelisolatie een stukje door de trekontlastingsbeugel steken. 7