Zelf elektriciteitsklussen

Transcriptie

1 Klusfolder Zelf elektriciteitsklussen uitvoeren In deze klusfolder leest u hoe u kleine (uitbreidings -) werkzaamheden uitvoert aan de elektrische voorzieningen in en om de woning. Denk aan het aanbrengen van een extra stopcontact, een lichtschakelaar of sfeerverlichting in de tuin. Schakel bij grote uitbreidingen altijd de vakman in. Woon zoals u wilt

2 Veiligheid voorop Om wat voor elektriciteitsklus het ook gaat, doe het veilig. Schakel om te beginnen in de meterkast de elektriciteit uit van de groep waaraan u gaat werken. Heeft u een automatische zekering, zet dan de schakelaar om. Een gewone zekering moet u er helemaal uit halen. Controleer voor alle zekerheid met een spanningzoeker of -tester of er stroom op een leiding of stopcontact staat. Zet nooit spanning op een leiding die niet is afgemonteerd. Draag bij voorkeur schoeisel met rubberen zolen, werk alleen met droge handen en gebruik geïsoleerd gereedschap. Zorg altijd voor voldoende licht bij het karwei. Alle materialen die u gebruikt, moeten het KEMA-keur hebben. De elektrische installatie Een elektrische installatie moet voldoen aan hoge veiligheidseisen. Dus als u zelf ingrijpende wijzigingen aanbrengt, laat die dan controleren door een erkende installateur. Ook het afmonteren en aansluiten, kunt u voor alle zekerheid overlaten aan een vakman. De elektriciteit komt uw woning binnen via de aan sluit kast, waarin de hoofd zekering zit. Vanuit de kast, die is verzegeld, loopt de leiding via de eveneens verzegelde kilowattuur (KWU)-meter naar de aardlekschakelaar (alleen bij installaties van na 1975). De leiding mondt uit in de groepenkast, die de stroom in groepen verdeelt. Alle groepen zijn tegen overbelasting en kortsluiting beveiligd met een zekering. Elke groep voorziet een deel van uw woning van elektriciteit. Zekeringen Een zekering beveiligt tegen kortsluiting en overbelasting. De meest gebruikte zekeringen zijn stoppen van 10 ampère (rood) en van 16 ampère (grijs). De maximale belasting per groep is het aantal ampère maal 220 volt, uitgedrukt in watt. Voorbeeld: bij een zekering van 16 ampère is het maximaal aan te sluiten vermogen 16 x 220 = watt. Als de zekering doorbrandt, moet u deze vervangen. Bijvoorbeeld als u teveel apparaten tegelijkertijd gebruikt, waardoor het vermogen boven het maximale uitkomt. Bij een storing is meestal één apparaat de veroorzaker. Steeds vaker worden automatische zekeringen gebruikt, soms in combinatie met een aardlek schakelaar. Deze hebben een zwarte knop die bij overbelasting uitschakelt. Bij inschakelen herstelt de stroomtoevoer weer. Doe dit pas nadat het probleem is verholpen. Normaaldozensysteem Dit systeem komt voor bij oude installaties. Stopcontacten, schakelaars en lichtpunten zijn aangesloten op het dichtstbijzijnde verbindingsstuk (lasdoos). Het systeem is veelal makkelijk uit te breiden, omdat het vaak in het zicht is opgebouwd. Centraaldozensysteem (Inbouwdozensysteem) Dit is een modern contactdozensysteem waarbij de groepsleiding uitkomt op één centrale lasdoos. Op deze lasdoos zijn alle

3 stopcontacten, schakelaars en licht punten (soms ook een tweede centraaldoos) aangesloten. Dit systeem is vaak geheel of gedeeltelijk ingebouwd in plafond en muren. Uitbreidingen zijn ook mogelijk volgens het normaaldozensysteem. Belangrijk: let goed op als u oude en nieuwe draden met elkaar verbindt! Want de stroomdraad (aangeduid met de letter P) is nu bruin, maar was vroeger groen. De nuldraad (aangegeven met de letter N) is nu blauw (was rood). De aardedraad is nu geel/groen (was grijs). De zwarte schakeldraad (lampdraad) en de niet-geïsoleerde blanke aardedraad zijn hetzelfde gebleven. Randaarde verplicht U mag alleen stopcontacten met rand aarde aanleggen. Oftewel: het stopcontact moet zijn aangesloten op een beschermleiding, zodat de stroom bij kortsluiting ongehinderd weg kan. Deze bescherm leiding is gekoppeld aan de koperen waterleiding (in oudere huizen) of aan een aardelektrode (een metalen staaf die diep de grond in gaat). De aardleiding moet vanuit de groepenkast naar een las in de badkamer worden gebracht. Uit deze lasdoos moeten alle metalen onderdelen, zoals aardmat, bad, kraan en radiator, apart worden geaard met een kabel van 6 mm dikte. Elektrische apparaten moeten minimaal 120 cm van de douchekop worden geplaatst. Extra stopcontacten Wilt u extra stopcontacten aanbrengen? Onderbreek bij een normaaldozensysteem dan de bedrading tussen twee lasdozen, zaag de buis door en plaats een nieuwe lasdoos. Vanuit die lasdoos trekt u een leiding naar het stopcontact. Bij het centraaldozensysteem legt u de leiding aan van het stopcontact naar de centrale doos. U kunt ook een stopcontact vervangen door een lasdoos, waarmee u vier nieuwe aansluitmogelijkheden creëert. Ga als volgt verder: teken op de muur de plaats af waar de dozen en leidingen komen. Verwijder de bestaande bedrading en monteer de lasdoos. Steek hierin de elektrabuizen en bevestig die tegen de muur met zadels, of met muurdopjes, als het nieuwe stopcontact een montageplaatje heeft. Trek met een trekveer de nieuwe draden door de buis en laat ze 10 cm uitsteken. Verwijder met een striptang 1 cm isolatie en verbind draden met dezelfde kleur, door de aders in een lasklem te steken of door ze met een tang in elkaar te draaien en te voorzien van een lasdop. Er mag geen koper meer zichtbaar zijn. Druk de verbindingen in de lasdoos en schroef het deksel erop. Monteer het stopcontact aan het andere einde van de buis. Boor hiervoor gaten van 6 mm en doe er kunststof pluggen in. Verwijder wat isolatie en plaats de bruine draad op aansluitpunt P, de blauwe draad op de overgebleven aansluiting en de geel/groene draad op het midden (aardeteken) van het stopcontact. Schroef het geheel tegen de muur en plaats de afdekkap. Inbouw stopcontact Boor een flink aantal gaten in de muur daar waar de leidingen en inbouwdozen komen. Hak sleuven en uitsparingen in de muur. U kunt kiezen uit een flexibele of een gladde elektrabuis. Een flexibele buis werkt plezierig, maar het trekken van de draden kan problemen geven. Gebruik bij voorkeur een gladde elektrabuis. U heeft dan wel een buigveer nodig. Zet de buizen met verbogen spijkertjes vast in de sleuven. Trek eerst de bedrading en repareer dan de muur met specie. Als de specie hard is, sluit u de lasdoos aan, net als het stopcontact dat u vastzet in de inbouwdoos.

4 Schakelaars, dimmers en stekkers stopcontacten, schakelaars en licht punten draad centraaldozensysteem maak op de bestaande legt lasdop u de leiding van aan van (soms ook een tweede centraaldoos) de blauwe het nuldraad stopcontact een naar aftakking. de centrale Zet de doos. U kunt Volg aangesloten. de gebruiksaanwijzing Dit systeem is vaak op de geheel afdekplaat ook met een stopcontact standaard ophanghaakje vervangen door een lasdoos, verpakking of gedeeltelijk van ingebouwd de schakelaar. in plafond Bij en terug en waarmee monteer u het vier kroonsteentje. nieuwe aansluitmogelijkheden Komt tweepolige muren. Uitbreidingen schakelaars zijn mag ook u mogelijk de lamp een creëert. eind van de centraaldoos, leidt dan blauwe volgens draden het normaaldozensysteem. op de schakelaar een snoer langs het plafond. U kunt de lamp aansluiten. Belangrijk: let Bij goed wisselschakelaars op als u oude en dan ophangen Ga als volgt aan een verder: los teken haakje op dat de in muur het de plaats mag nieuwe u alleen draden de met twee elkaar zwarte verbindt! Want plafond af is waar aangebracht. de dozen en leidingen komen. Verwijder draden de stroomdraad verwisselen (aangeduid die niet zijn met de letter de bestaande bedrading en monteer de lasdoos. aange P) is nu sloten bruin, op maar de P. was Vervangt vroeger u een groen. De Tuinverlichting Steek hierin de elektrabuizen en bevestig die schakelaar nuldraad (aangegeven door een dimmer? met de Kies letter N) Voor is het tegen aanleggen de muur van met tuin/buitenverlichting als het heeft nieuwe u spatwaterdichte stopcontact een lasdozen, montageplaatje zadels, of met muurdopjes, dan nu blauw een dimmer (was rood). met De (meer aardedraad dan) is nu de geel/groen juiste capaciteit. (was grijs). Gebruik De zwarte voor schakeldraad (lampdraad) verlichting en speciale de niet-geïsoleerde zijn uitgerust door de met buis afsluit en laat klepjes ze 10 en cm aan uitsteken. de Verwijder stopcontacten heeft. Trek en met schakelaars een trekveer nodig. de Deze nieuwe draden halogeen dimmers blanke aardedraad (verkrijgbaar zijn bij hetzelfde gebleven. onderkant met zitten een striptang condens gaten, 1 cm isolatie die u moet en verbind draden bouwmarkt). Schroef de schakelaar, doorprikken. met dezelfde U kunt een kleur, aansluiting door de aders maken in een lasklem de Randaarde ring en de bruine verplicht en zwarte vanaf de te meterkast, steken of door een inbouwdoos ze met een tang of een in elkaar te draad U mag los. alleen Sluit stopcontacten de draden volgens met geaard draaien stopcontact. en te Boor voorzien door van de muur een lasdop. een Er mag de rand gebruiks aarde aanleggen. aanwijzing Oftewel: aan op de het stopcontact moet Zet deze zijn vast aangesloten in de op een kabel met dingen een stuk in de pvc-buis lasdoos en schroef laat hem het uit- deksel erop. gat van geen 16 mm koper voor meer de kabel. zichtbaar Bescherm zijn. Druk de de verbin- dimmer. in beschermleiding, bouw doos en monteer zodat de de stroom bij komen Monteer in een lasdoos. het stopcontact De lasdoos aan heeft het zeven andere einde afdekplaat kortsluiting en ongehinderd bedieningsknop. weg kan. Let Deze ingangen. van Breek de buis. de Boor ingangen hiervoor die u gaten nodig van heeft 6 mm en doe op: bescherm als u een leiding lamp is met gekoppeld een te hoog aan de open en er maak kunststof ze glad pluggen met een in. vijl. Verwijder Maak de wat isolatie wattage koperen gebruikt, waterleiding raakt (in de oudere dimmer huizen) kabelaansluiting of en plaats de waterdicht bruine draad met op een aansluitpunt wartel P, de beschadigd. aan een aardelektrode Bij het monteren (een metalen van staaf en een blauwe rubberen draad ring. op de overgebleven aansluiting en een die diep stekker de grond verwijdert in gaat). u 4 cm De van aardleiding de geel/groene draad op het midden (aardeteken) de moet snoermantel. vanuit de groepenkast Verwijder 1 cm naar een las U kunt van de leiding het stopcontact. boven- of ondergronds Schroef het geheel laten tegen de isolatie in de badkamer van de aders, worden soldeer gebracht. deze in Uit deze lopen. Voor muur een en bovengrondse plaats de afdekkap. leiding heeft u elkaar lasdoos en moeten schroef alle ze in metalen de contactpennen. zoals aardmat, Plaats het bad, snoer kraan onder en radiator, de zadels. Voor Inbouw een ondergrondse stopcontact leiding gebruikt onderdelen, VMVK-kabel nodig, die u vastzet met kabel- trek apart ontlasting worden geaard (beugeltje), met een schroef kabel van u een YMVK-as Boor een (aardscherm)-kabel. flink aantal gaten in Haal de muur een daar waar het 6 mm vast dikte. en zet Elektrische de stekker apparaten helften in moeten de leidingen en inbouwdozen komen. Hak sleuven elkaar. minimaal 120 cm van de douchekop en uitsparingen in de muur. U kunt kiezen uit een worden geplaatst. flexibele of een gladde elektrabuis. Een flexibele Plafondlamp ophangen buis werkt plezierig, maar het trekken van de Hang Extra een stopcontacten plafondlamp altijd aan draden kan problemen geven. Gebruik bij voorkeur een gladde elektrabuis. U heeft dan wel een Wilt haakje, u extra dus stopcontacten nooit alleen aanbrengen? de draden. Onderbreek Verbind bij een de installatie- normaaldozensysteem een buigveer nodig. Zet de buizen met verbogen lampdraden dan de bedrading met een tussen kroonsteentje. zaag Als de u buis de lamp door aansluit en plaats op een de nieuwe drading en repareer dan de muur met specie. Als twee lasdozen, spijkertjes vast in de sleuven. Trek eerst de be- centraaldoos, lasdoos. Vanuit verleng die lasdoos dan zonodig trekt u een de specie hard is, sluit u de lasdoos aan, net als met leiding een naar lasdop het de stopcontact. zwarte schakel- Bij het het stopcontact dat u vastzet in de inbouwdoos.

5 Schakelaars, dimmers en stekkers Bouwkundige en stopcontacten, stukje van de schakelaars uiteinden, en sluit licht de punten ene kant draad centraaldozensysteem maak op de bestaande legt u de lasdop leiding van aan van (soms met ook een een lasdop tweede aan centraaldoos) op de geel/groene de het blauwe veiligheidstechnische stopcontact nuldraad naar een de aftakking. centrale eisen Zet doos. de U kunt aangesloten. aardedraad Volg gebruiksaanwijzing Dit die systeem van binnen is vaak komt op geheel de en de afdekplaat ook 1. een Werk stopcontact met nooit standaard aan vervangen een ophanghaakje elektrische door een installatie lasdoos, of gedeeltelijk andere verpakking kant ingebouwd van op de aarde schakelaar. in plafond van de Bij buiten- terug waarmee en monteer waar u vier nog het nieuwe spanning kroonsteentje. aansluitmogelijkheden op staat. Komt Schakel muren. verlichting. tweepolige Uitbreidingen U schakelaars moet zijn de ook kabel mag mogelijk tenminste u de lamp creëert. een eind elektriciteit van de uit centraaldoos, door de hoofd- leidt of dan groepsschakelaar langs het plafond. om te zetten. U kunt de lamp volgens 60 blauwe cm het diep normaaldozensysteem. draden ingraven op de schakelaar beschermen met een snoer Belangrijk: pvc-buis. aansluiten. let Er goed Bij bestaan wisselschakelaars op als ook u oude verplaatsbare en dan Ga ophangen als 2. volgt Controleer verder: aan een met teken los een haakje op deugdelijke muur dat in de het plaats nieuwe buiten mag draden u verlichting alleen met de elkaar twee en stopcontacten. verbindt! zwarte Want plafond waar is spanningzoeker de aangebracht. dozen en leidingen of u de komen. juiste groep(en) Verwijder de stroomdraad Hiervoor draden verwisselen mag (aangeduid u alleen die neopreen niet met zijn de letter mantelkabel aange bruin, gebruiken, sloten maar op was de die P. vroeger is Vervangt bestand groen. u tegen een De Tuinverlichting Steek 3. hierin Zet nooit de elektrabuizen spanning op en een bevestig elektriciteits- die de bestaande heeft uitgeschakeld. bedrading en monteer de lasdoos. P) is nu nuldraad kou, schakelaar vocht (aangegeven en door zon. een U met kunt dimmer? de ook letter kiezen Kies N) is Voor tegen het de aanleggen leiding muur die met van nog zadels, tuin/buitenverlichting als het 4. nieuwe Leidingwerk heeft u stopcontact spatwaterdichte ten behoeve een montageplaatje van lasdozen, elektrische niet is of afgemonteerd. met muurdopjes, nu blauw voor dan een (was dimmer 12-volts rood). De lichtinstallatie, met aardedraad (meer dan) is die nu u geel/groen aansluit de juiste (was op capaciteit. grijs). een transformator De Gebruik zwarte voor schakeldraad Ook halogeen (lampdraad) fonteinpomp verlichting en de speciale niet-geïsoleerde werkt hierop. Nog zijn door uitgerust de lateur buis met en laten laat afsluit controleren ze klepjes 10 cm uitsteken. en en aan goedkeuren. de Verwijder in huis. stopcontacten heeft. Trek installaties met en een schakelaars moet trekveer u door nodig. de nieuwe een Deze erkend draden instal- blanke beter dimmers aardedraad en makkelijker (verkrijgbaar zijn hetzelfde is bij tuinverlichting gebleven. op onderkant met 5. een Bescherm zitten striptang condens 1 cm leidingen gaten, isolatie die door en u verbind elektra moet buizen draden zonnecellen. bouwmarkt). Schroef de schakelaar, doorprikken. met dezelfde van U PVC kunt kleur, (diameter een door aansluiting de van aders 5/8 in maken of een 3/4 ). lasklem Een Randaarde de ring en verplicht de bruine en zwarte vanaf te steken de meterkast, buis of door mag maximaal ze een met inbouwdoos een vijf tang draden in of elkaar een bevatten. te U mag Aanbrengen draad alleen los. stopcontacten Sluit de extra draden met groepen volgens geaard draaien 6. stopcontact. Voor en te een voorzien bovengrondse Boor van door een de lasdop. leiding muur een moet Er mag u rand Als aarde gebruiks u veel aanleggen. elektrische aanwijzing Oftewel: apparaten aan het op stopcontact gebruikt, dimmer. moet Zet kan zijn deze aangesloten groep vast in zwaar de op een worden kabel dingen met in wordt een de stuk lasdoos vastgezet pvc-buis en met schroef en zogeheten laat hem deksel uit- kabel- erop. de gat geen van koper 16 gebruikmaken mm meer voor zichtbaar de kabel. van een Bescherm zijn. VMVK-kabel. Druk de verbin- Deze beschermleiding, belast in bouw en doos kan en zodat de monteer zekering de stroom doorbranden. de bij komen Monteer in een zadels. het lasdoos. stopcontact De lasdoos aan het heeft andere zeven einde kortsluiting Dit afdekplaat voorkomt ongehinderd en u bedieningsknop. door een weg aparte kan. Deze Let groep ingangen. van 7. de buis. Een Breek grondkabel Boor de ingangen hiervoor moet gaten die minstens u van nodig 6 mm 60 heeft cm en diep doe bescherm aan op: als te leiding leggen. u een is lamp Werkzaamheden gekoppeld met een aan te de hoog in de open er kunststof en maak worden ze pluggen glad ingegraven. met in. Verwijder een vijl. Maak wat de isolatie koperen groepenkast wattage waterleiding gebruikt, moet (in raakt u oudere altijd laten dimmer huizen) uitvoeren beschadigd. aardelektrode door een Bij het erkende (een monteren metalen installateur. van staaf en blauwe een rubberen wasmachineaansluiting draad op ring. de overgebleven is aansluiting een vaste, en of kabelaansluiting en plaats 8. Voor de bruine een waterdicht de draad badkamer op met aansluitpunt een aangebrachte wartel P, de aan een die diep Hij een legt de stekker grond vanaf verwijdert in gaat). groepenkast De u 4 aardleiding cm een van de geel/groene dampdichte draad aansluiting op het midden vereist. (aardeteken) Deze moet VMVK-kabel de vanuit snoermantel. de groepenkast of PVC-buis Verwijder naar met 1 cm draad, een las U kunt van het de moet leiding stopcontact. zijn boven- voorzien Schroef of ondergronds van het trekschakelaar geheel laten tegen de in de die isolatie badkamer hij aansluit van worden aders, op gebracht. trekschakelaar soldeer deze Uit deze in lopen. muur Voor en en plaats een verklikker bovengrondse de afdekkap. lichtje. De leiding wasmachineaansluiting nodig, die moet u vastzet minimaal met kabel- 120 cm vanuit heeft u lasdoos of elkaar het moeten stopcontact. en schroef alle metalen ze Bij in renovatie de onderdelen, contactpennen. aardmat, Plaats verplicht bad, kraan het een snoer en aparte radiator, onder groep de zadels. Inbouw Voor de een douchekop stopcontact ondergrondse zitten. leiding gebruikt bent u VMVK-kabel zoals trouwens apart aan trek worden ontlasting te leggen geaard voor (beugeltje), met bijvoorbeeld een kabel schroef van u een Boor 9. YMVK-as een Draag flink (aardscherm)-kabel. bij aantal voorkeur gaten isolerend in de muur Haal schoeisel een daar waar met 6 mm wasautomaat, het dikte. vast Elektrische en zet vaatwasser, de stekker apparaten helften moeten in de leidingen rubberen en inbouwdozen zolen. komen. Hak sleuven minimaal wasdroger elkaar. 120 cm en van boiler. de douchekop en uitsparingen 10. Werk nooit in de met muur. vochtige U kunt of natte kiezen handen. uit een worden geplaatst. flexibele 11. Gebruik of een gladde deugdelijk, elektrabuis. geïsoleerd Een gereedschap; plezierig, isolatie maar tot minimaal het trekken 500 van volt. de flexibele Kwaliteitseisen Plafondlamp ophangen elektriciteit buis werkt Extra UWOON Hang stopcontacten een biedt plafondlamp u de mogelijkheid altijd aan uw draden 12. kan Pas op problemen dat de isolatie geven. van Gebruik de draden bij voorkeur een strippen gladde niet elektrabuis. beschadigd U heeft raakt. dan wel bij het Wilt woning een u extra haakje, stopcontacten naar dus eigen nooit wens alleen aanbrengen? te passen. de Onderbreek Hiervoor draden. bij Verbind gelden een normaaldozensysteem de spelregels. installatie- Zo moet een 13. buigveer De elektrische nodig. Zet leidingen de buizen worden met verbogen dan de lampdraden bedrading woning aanpassing met tussen een twee kroonsteentje. Als buis u door de kwaliteitseisen: lamp en plaats aansluit een op nieuwe de drading energiebedrijf. repareer dan Deze de muur kast is met verzegeld specie. en Als voldoen lasdozen, aan de spijkertjes aangesloten vast in de via sleuven. de aansluitkast Trek eerst van de be- het zaag volgende lasdoos. centraaldoos, Vanuit die verleng lasdoos dan trekt zonodig u een de specie bevat hard de is, hoofdzekering. sluit u de lasdoos U mag aan, de net aansluitkast dat NOOIT u vastzet openen. in de als leiding met naar een het lasdop stopcontact. de zwarte Bij schakel- het het stopcontact inbouwdoos.

6 14. Het aarden van stopcontacten is verplicht. 15. De afstand tussen zadels vanaf schakelaar, stopcontacten en dozen tot het eerste zadel mag niet groter zijn dan 10 cm, h.o.h. (hart om hart). Bij de horizontale leiding vervolgens om de 30 cm h.o.h., bij de verticale leidingen om de 40 cm h.o.h. 16. Gebruik alleen materialen met het KEMAkeurmerk. 17. Verlengsnoeren mogen niet worden vastgelegd. 18. De schakelaar van de badkamerverlichting moet aan de buitenkant zijn gemonteerd (behalve de wasmachineschakelaar) of minimaal 60 cm van wastafel, douche en bad. 19. Voor buitenverlichting en een kabel onder de grond moet u YMVK-kabels gebruiken. 20. Gebruik bij buitenwerk stevige, rubberen of neopreen snoeren en rubberen stekkers. 21. Maak een kleine schets van draden en kleuren en begin pas als alles duidelijk is. Soort draadkleur Fasedraad (aanvoerdraad) bruin (Ø 2,5 mm) Nuldraad (afvoerdraad) blauw (Ø 2,5 mm) Schakel- of lampdraad zwart (Ø 1,5 mm) Aardedraad geel/groen (Ø 2,5 mm) Vragen Heeft u nog vragen over kleine elektriciteitsklussen? Neem gerust contact op met UWOON. UWOON kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van deze klusfolder en de wijze van uitvoering. Woon zoals u wilt Bezoekadres Elburg: Robbertsmatenstraat 2, 8081 HL Elburg T E elburg@uwoon.nl I Geopend: maandag t/m vrijdag: uur Bezoekadres Ermelo: Dokter Holtropstraat 77, 3851 JH Ermelo T E ermelo@uwoon.nl I Geopend: maandag t/m vrijdag: uur Bezoekadres Harderwijk: Deventerweg 5, 3843 GA Harderwijk T E harderwijk@uwoon.nl I Geopend: maandag t/m vrijdag: uur Ingeschreven in Handelsregister Oost Nederland onder nummer Juni 2009