Menameradiel, terpen en de Friese beschaving Dr. Johan Nicolay Rijksuniversiteit Groningen Groninger Instituut voor Archeologie
Vragen, voorgelegd door gemeenteraad - Wie is dhr. Nicolay. Is hij echt de man met het meeste verstand van opgravingen in Noord Nederland (zoals de burgemeester een vooraanstaand journalist hoorde zeggen)? - Hoe is hij geinteresseerd geraakt in archeologie (als jongetje al zwerfsteentjes aan het verzamelen?) - Waarop afgestudeerd. Met welke switch interesse voor Fryslan opgedaan vanuit vakinhoudelijk oogpunt - Ontwikkelingen binnen archeologie. Groeiende belangstelling. Verdrag van Malta. Hardere Nederlandse regelgeving en groeiende budgetten. - Vergelijking tussen opgravingen in Friesland vanaf begin jaren 50 vorige eeuw tot nu. Wat brengt de toekomst op dat gebied. - Zijn er op dit moment lopende discussies of zelfs controverses binnen het veld, die ook in Friesland spelen? - Dronryp. Was in de jaren voor Christus wat Harlingen nu is. Hoe zag Fryslân er toen uit. Hoe leefden de mensen. - Wat hebben de opgravingen hier ons tot dusver geleerd? - Is de Friese beschaving echt in Dronryp begonnen?
Wie is dhr. Nicolay?
Is hij echt de man met de meeste verstand van opgravingen in N-Nl? Hoe geïnteresseerd geraakt in de archeologie? Waarop afgestudeerd? Etc
Ca. 1985: Lezing door Hendrik de Jong op lagere school ( De Terp )
1985-1990: Lid Archeologisch Werkverband van de Fryske Akademy + deelname kleinschalige opgravingen (o.a. state Beers) Lid NJBG, deelname opgraving Wijk bij Duurstede / Dorestad!
1991-1993: Deelname opgraving Wijnaldum- Tjitsma (scholier/student)
1993-1998: Studie Archeologie van NW-Europa, GIA/RUG Deelname opgravingen in Nederland en Turkije (o.a. Wommels-Stapert)
1993-1998: Scriptie over goudvondsten uit N-Nl kustgebied Bezoek uitwisselingsstudent Arhůs (DK)
1998-1999: Assistent opgravingsleider steilkantonderzoek Dongjum (1998) Veldtechnicus RAAP-Noord: boren in Friese terpen
1999-2003: Promotie-onderzoek Gewapende Bataven (VU Amsterdam)
2003-2004: Grote opgraving Midlaren- De Bloemert (Drenthe) Projectleider op GIA/RUG
2006: Steilkantopgraving Anjum (pilot-onderzoek) 2008: Grote opgraving Leeuwarden- Oldehoofsterkerkhof 2009-2012: Steilkantproject Friesland (Achlum, Jelsum, Oosterbeintum, Dronrijp-Z) 2011-2012: Land der Ontdekkingen (steilkanten Firdgum en Dronrijp-Oost)
2006: Steilkantopgraving Anjum (pilot-onderzoek)
Blija, 1912
2008: Grote opgraving Leeuwarden- Oldehoofsterkerkhof
2009-2012: Steilkantproject Friesland (Achlum, Jelsum, Oosterbeintum, Dronrijp-Z)
2011-2012: Land der Ontdekkingen (steilkanten Firdgum en Dronrijp-Oost)
2007-2012 NWO-project Kings of the North Sea
De toekomst: Publiceren vele opgravingen Publiceren boek over vroegmiddeleeuwse goudvondsten Nieuwe onderzoeksprojecten (door promovendi ism Provincie/gemeente): - Onderzoek terpzolen Friesland (gecombineerd met veldlopen) - Onderzoek veenterpen Friesland - Onderzoek landingsplaatsen en geul-/kreeksystemen - Inventarisatie amateurvondsten (o.a. detectie)
Ontwikkelingen binnen de archeologie: - Groeiende publieke belangstelling
Ontwikkelingen binnen de archeologie: - Groeiende publieke belangstelling - Verdrag van Malta, hardere regelgeving, groeiende budgetten
Vergelijking tussen opgravingen jaren 50 en nu + wat brengt toekomst? Geschiedenis onderzoek, pieken en vooral dalen: ca. 1825-1945: grootschalige terpafgr., verzamelen toevalsvondsten ca. 1920-1945: gericht veldonderzoek (Boeles & Van Giffen) ca. 1945-1990: bescherming & incidenteel (grootsch) onderzoek, o.a. Tritsum (1958-1961), Foudgum (1966), Oosterbeintum (1988-1989) 1990-2005: hernieuwd veldwerk en uitwerken oud onderzoek, o.a. Wijnaldum (1991-3), Wommels (1994), Winsum (1997-8), Dongjum, Birdaard (1998) en Peins (1999) 2006-heden: ongekende piek in veldwerk, o.a. Steilkantproject & Land van Ontdekkingen
Lopende discussies en controverses binnen onderzoek? Nog steeds vele, o.a.: - Begint terp als vlaknederzetting of altijd als podium? - Zijn Ezinge (Gr) & Feddersen Wierde (Du) als karakteristiek te beschouwen? - Is er sprake van regionale verschillen opbouw van terpen, en waarmee hangt dit samen (ouderdom, functie, landschap)? - Kon er in het kweldergebied akkerbouw gepleegd worden? - Hoe was de zoetwatervoorziening geregeld? - Wordt een periode van bewoning vooraf gegaan door een periode van veeteelt en/of akkerbouw? - Is er daadwerkelijk sprake van een bewoningshiaat in de 4e eeuw?
Dronrijp: - Was dit in jaren voor Chr. wat Harlingen nu is? - Hoe zag Friesland er toen uit? - Hoe leefden de mensen? => Wat hebben opgravingen hier ons tot dusverre geleerd?
De vorming van het Friese landschap
Opgraving Dronrijp-Oost, eerste resultaten
Vroege/late middeleeuwen Laat-Romeinse tijd-vvt Late ijzertijd-romeinse tijd
Firdgum, bouw zodenhuis
Is de Friese beschaving echt in Dronrijp begonnen?
Rijke nederzettingen in Romeinse tijd!
Rijke nederzettingen in vroege middeleeuwen!
Echter, meeste nederzettingen eenvoudige boerengehuchten
Dank voor uw aandacht!