Een borstafwijking: het stellen van een diagnose
Als u een verdachte knobbel voelt, moeten verdere onderzoeken uitgevoerd worden om meer informatie te krijgen over de soort en de ernst van het gezwel. Hieronder krijgt u uitleg over de mogelijke onderzoeken die u moet ondergaan. 1. Mammografie Een mammografie is een foto van de beide borsten. Hierbij wordt in twee richtingen een opname gemaakt van het borstklierweefsel: een zij aanzicht en een bovenaanzicht. De verpleegkundige helpt u om de borst op de juiste wijze in het toestel te positioneren. Het samendrukken van de borst kan een onaangenaam of pijnlijk gevoel geven maar brengt geen schade toe aan de borst. Dit aandrukken van de borsten is nodig om een scherpe afbeelding van het borstweefsel te maken. Als u pijn hebt, meld dat dan aan de verpleegkundige zodat zij de compressiekracht kan aanpassen. Met een mammografie kan in 80% van de gevallen een letsel in de borst opgespoord worden. Tijdens de mammografie worden de borsten blootgesteld aan röntgenstralen maar deze dosis is zeer beperkt. Als u reeds vroeger een mammografie gehad heeft, breng dan zeker deze foto s mee naar de dienst Radiologie. Zo kunnen de foto s met elkaar vergeleken worden.
2. Echografie van de borst Bij een echografisch onderzoek wordt de borst ingewreven met een echo geleidende gel. Hierna scant de radioloog de volledige borst. Het onderzoek duurt 5 tot 10 minuten en is volledig pijnloos. Bij een echografie worden geluidsgolven gebruikt en geen röntgenstralen. Daarom wordt het als een veilig onderzoek beschouwd voor vrouwen van alle leeftijden en voor zwangere vrouwen. Dit onderzoek gebeurt dikwijls aanvullend op een mammografie. 3. NMR NMR staat voor nucleaire magnetische resonantie. Bij het onderzoek worden geen röntgenstralen gebruikt maar wel magneetvelden. Net voor u de onderzoekszaal binnengaat, zal men u vragen of u geen metalen of magnetiseerbare voorwerpen bij zich heeft. Bijvoorbeeld juwelen, kleingeld, gsm, sleutels, bril, horloge, bankkaart, haarspeld, kunstgebit, hoorapparaat, enz. Sommige mensen met inwendige hulpmiddelen zoals een pacemaker, insulinepompje, mogen niet onderzocht worden. Een NMR is een scanner die dwarsdoorsneden van het lichaam kan maken in alle gewenste richtingen. U ligt in een soort koker. De beelden worden in meerdere sessies van enkele minuten gemaakt. Dit onderzoek wordt soms als benauwend ervaren en het apparaat maakt behoorlijk wat lawaai.
U krijgt hiervoor oordopjes of een hoofdtelefoon. Zolang u het lawaai hoort, is het van groot belang dat u zeer goed stil blijft liggen om de beelden te maken. U bent meestal alleen in de onderzoeksruimte maar via een camera kan de verpleegkundige u steeds zien. Als er problemen zijn, kan u de verpleegkundige steeds verwittigen door op een alarmbelletje te drukken. Voor een NMR van de borstklieren krijgt u een infuus (baxter) waarlangs u contraststof toegediend krijgt. U moet op uw buik gaan liggen op een tafel die vervolgens in de scanner schuift. Het onderzoek duurt ongeveer 15 minuten. Als de mammografie en NMR niet dringend zijn, worden ze best uitgevoerd in de tweede of derde week van uw cyclus. Uw cyclus begint te tellen vanaf de eerste dag van uw menstruatie. Dit geldt niet voor de vrouwen in de menopauze. Afhankelijk van de resultaten van de vorige onderzoeken, nl. inspectie van de borst door uw arts, de mammografie, de echografie en eventueel een NMR, kan uw arts beslissen om verder weefselonderzoek te plannen. Als u bloedverdunners neemt dan moet u dit zeker melden aan de arts. Het is belangrijk dat deze medicatie 5 tot dagen voor het weefselonderzoek gestopt wordt om een nabloeding te voorkomen. 4. Punctie (FNAC) De afkorting FNAC staat voor Fine Needle De punctie met Aspiration Cytology. Een punctie voert een fijne naald radioloog of een gynaecoloog uit en u wordt hiervoor niet opgenomen. Met behulp van een echografie apparaat wordt een dunne naald naar het gezwel gericht. Met een spuitje worden een kleine hoeveelheid weefselcellen en/of vocht uit het gezwel opgezogen. Het is een techniek die goed verdragen wordt. Er is geen lokale verdoving nodig.
De cellen worden microscopisch onderzocht. Dat onderzoek kan meer informatie geven over de aard van het knobbeltje: is het goedaardig of kwaadaardig? In sommige gevallen werd te weinig bruikbaar celmateriaal geaspireerd om een betrouwbare diagnose te stellen. In dit geval volgt nog een biopsie. Deze punctie kan zowel gebeuren in het gezwel van de borst maar ook in een verdachte klier in de oksel. Met een punctie kan ook een cyste in de borst volledig leeggezogen worden. Op deze manier is de borstafwijking onmiddellijk behandeld. 5. Biopsie (Trucut) Het verwijderen van weefsel uit de borst wordt een biopsie genoemd en gebeurt op de dienst Radiologie. Onder echografische controle worden met een naald één of meerdere kleine stukjes weefsel weggenomen. Dit gebeurt onder lokale verdoving. De stukjes weefsel worden opgestuurd naar het labo voor verder microscopisch onderzoek. U moet rekening houden met een wachttijd van 5 werkdagen om het resultaat te kennen van dit onderzoek. De biopsie duurt ongeveer 10 minuten en complicaties zijn zeldzaam, behalve een blauwe vlek of verharding ter hoogte van de punctie plaats. Het kan enkele dagen duren vooraleer dit weer verdwijnt, u hoeft zich daar geen zorgen over te maken. U hoeft zich ook geen zorgen te maken over de kans tot het verspreiden van mogelijke kwaadaardige cellen door deze prik. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat hiervoor geen gevaar bestaat.
6. Kostprijs De onderzoeken worden grotendeels betaald door uw mutualiteit als uw verzekeringstoestand in orde is. U ontvangt wel een factuur voor het wettelijk verplichte remgeld. Dit bedrag hangt af van het soort onderzoek dat u onderging.. Mededeling van de resultaten Na de onderzoeken kunnen noch de radiologen noch de verpleegkundigen u onmiddellijk het resultaat meedelen. De foto s of het weefsel moeten bestudeerd en eventueel vergeleken worden met andere onderzoeksresultaten. De resultaten worden uiteindelijk naar uw behandelende arts doorgestuurd. Van zodra alle resultaten gekend zijn, zal uw behandelende arts u het resultaat meedelen. Het wachten op resultaten is vaak een lastige periode, zowel voor u als voor uw familie. Het is echter belangrijk om voldoende tijd te nemen om tot een betrouwbare diagnose te komen. Aarzel bij vragen of onzekerheden niet en contacteer uw arts of de verpleegkundige. Verantwoordelijke uitgever: Borstkliniek UZ Gent, november 2012. Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de borstkliniek UZ Gent. Oncologie/004