Werkstuk Maatschappijleer Criminaliteit; reidive onder gedetineerden Werkstuk door een scholier 2722 woorden 11 maart 2004 5,1 29 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Wij hebben als deelonderwerp van criminaliteit gekozen, voor het onderzoek tussen recidive van ex gevangenen en ex tbs patiënten. In dit verslag hebben wij de politiek juridische, sociaal culturele, sociaal economische en veranderend, vergelijkende invalshoeken onderzocht. We hebben dit onderzoek gekozen omdat mevrouw van Hofstee dat ons aangeraden had. Wij hadden eerst een ander onderwerp gekozen maar over dit onderwerp konden we volgens haar niet zo veel informatie vinden. Toen droeg zij ons onderwerp; recidive onder ex gevangenen en ex tbs patiënten aan. Over dit onderwerp wordt de laatste tijd veel gediscuseerd onder andere in de politiek. Zo wordt er niet alleen gediscuseerd over de recidive als de ex gevangenen/ TBS ers vrij zijn gelaten maar ook over de recidive van een misdaad als de tbs patient verlof heeft en of er überhaupt nog wel verlof moet worden gegeven. Al dit soort informatie hebben we weergegeven in dit verslag We zijn er meteen goed mee aan de slag gegaan en er is genoeg informatie over te vinden. Hoewel er meer informatie te vinden is over ex tbs patiënten dan ex-gevangenen. Het Probleem Het probleem is dat we niet weten of ex-tbs patiënten minder snel de zelfde fout begaan als exgedetineerden. TBS is een vrijheidsbenemende maatregel, die door de strafrechter opgelegd kan worden. Het doel van de maatregel is bescherming van de samenleving. De strafrechter kan TBS met dwangverpleging opleggen als aan de volgende voorwaarden is voldaan: De verdachte heeft een ernstig misdrijf begaan; bij de verdachte bestond ten tijde van het begaan van het misdrijf een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens (kort gezegd een psychische stoornis), waardoor het misdrijf hem/haar geheel of gedeeltelijk niet toegerekend kan worden; In het spraakgebruik gehele of gedeeltelijk ontoereken(ingsvat)baarheid. er bestaat, vanwege de psychische stoornis, gevaar voor herhaling. Kan iemand die TBS met dwangverpleging heeft gekregen ook een gevangenisstraf krijgen? Pagina 1 van 8
Dat kan als de rechter heeft bepaald dat het misdrijf gedeeltelijk aan de verdachte kan worden toegerekend.de meeste TBS-gestelden hebben een combinatievonnis, dus zowel gevangenisstraf als tbs met dwangverpleging. Dit betekent wel dat er nog steeds een kans bestaat voor herhaling. Wij veronderstellen dat ex-gedetineerden sneller de fout weer in zullen gaan. In de Tbs klinieken word meer geld gestoken als in gewone gevangenissen, je zou dus denken dat het logischer is dat ex-gedetineerden minder snel weer de fout in gaan. Maar aan de andere kant zijn die TBSpatiënten misschien psychisch wel dusdanig beschadigd dat ze niet anders weten en als ze weer op vrije voet komen de zelfde fout wel 10 x zo erg over doen. Van alle TBS-patiënten die vanuit de kliniek weer in de samenleving terugkeren, vervalt ongeveer 20 % in herhaling. Eén op de vijf. Dat is een te grote inbreuk op de veiligheid van de samenleving. Daarvoor dienen er extra maatregelen te worden getroffen. Het systeem van TBS is uniek en heeft een meerwaarde. 80 % van de TBS-patiënten verlaat de inrichting en valt volgens de cijfers niet meer in herhaling. Om het TBS-beleid ook in de toekomst te behouden dient het wel aangepast te worden. Uit cijfers blijkt dat het Nederlands beleid van terbeschikkingstelling vruchten afwerpt. Vergelijkend cijfermateriaal is er niet, omdat naast Nederland alleen Noorwegen zo'n beleid voert.het probleem is nog niet zo vaak voor gekomen, omdat er steeds weer nieuwe maatregelen aan de orde komen. Hiervoor verwijs ik naar hoofdstuk 5, waar de ontwikkelingen rond tbs beschreven staan. Wetten en beleid Het doel van de overheid: Het doel is dat de TBS ers het gepleegde delict niet weer gaan doen. Daarvoor krijgen ze verpleging. Hiermee probeert de overheid herhaling van het gepleegde delict te verkomen. En wanneer dat niet wil komen ze in long-stay dat willen politieke partijen zoals Lijst Pim Fortuin. Hiermee willen ze er voor zorgen dat TBS ers die een zedig delict hebben begaan niet meer op vrije voeten komen en hun delict dus niet meer kunnen herhalen. Het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering regelen de externe rechtspositie, zoals de oplegging van de maatregel, het aanvangstijdstip van de behandeling en de verlengingsregeling. Middelen De TBS maatregel is in drie wetten vast gelegd: - de Beginselenwet verpleging terbeschikkinggestelde - het Wetboek van Strafrecht - het wetboek van Strafvordering De Beginselenwet regelt de rechten en plichten van terbeschikkinggestelde binnen de kliniek: interne rechtspositie. Het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering regelen de externe rechtspositie, zoals de oplegging vaan de maatregel, het aanvangstijdstip van de behandeling en de verlengingsregeling. Pagina 2 van 8
Rechten en plichten Door de Beginselenwet TBS hebben terbeschikkinggestelden binnen de justitiële inrichtingen gelijke rechten. Maar dat wil niet zeggen dat binnen iedere kliniek dezelfde mate van bewegingsvrijheid geldt. Dat heeft te maken met het behandelklimaat. Zo kan het voor bepaalde terbeschikkinggestelden binnen hun behandeling passen dat zij vrij door de inrichting kunnen lopen en daar in een ongedwongen situatie anderen tegenkomen. Afhankelijk van hun stoornis, kan de bewegingsvrijheid van andere terbeschikkinggestelden echter juist tot hun eigen afdeling worden beperkt. Huisregels DJI geeft de klinieken de ruimte om, binnen de in de Beginselenwet vastgelegde rechten en plichten, huisregels op te stellen waaraan de terbeschikkinggestelden zich moeten houden. Hierin worden ook praktische zaken geregeld, zoals bezoektijden. In de huisregels kan het eigen karakter van de inrichting tot uitdrukking komen. Een klacht indienen Iedere terbeschikkinggestelde heeft het recht zich te beklagen over bepaalde maatregelen en beperkingen. Voor de justitiële inrichtingen is dit geregeld in de Beginselenwet TBS. Voor de niet-justitiële inrichtingen geld de Wet BOPZ (Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen).Tegen elke beslissing van de rechter om de TBS te verlengen, kan de terbeschikkinggestelde in beroep gaan bij het hof in Arnhem. Tijdbestek Als iemand is veroordeeld tot een gevangenisstraf en TBS, begint hij in principe na een derde van de straftijd aan zijn TBS. Als hij bijvoorbeeld veroordeeld is tot negen jaar gevangenisstraf, begint hij dus doorgaans na drie jaar aan zijn TBS. De TBS kan zo lang duren als nodig is om de TBS er weer gezond te krijgen. Om recidive te voorkomen wil de CDA dat er een betere 24-uursnazorg voor ex-gedetineerden komt. Opvattingen Belangen Plaatsen in de tijd en andere landen We gaan in op enkele toekomstige ontwikkelingen rond de TBS; ten eerste de ontwikkelingen rond voorwaardelijke Tbs-vormen. Uit recente cijfers blijkt dat de rechter steeds vaker een TBS met voorwaarden als maatregel kiest, waarbij Pagina 3 van 8
de veroordeelde niet in een TBS-kliniek hoeft te worden verpleegd, als alternatief voor intramurale de TBSmaatregel. Het aantal TBS-maatregelen met dwangverpleging neemt wellicht geleidelijk af. Zo wordt meer zorg en beveiliging op maat geboden. Dat maakt een doelmatige inzet van middelen mogelijk. En streeft ernaar dat ex-tbs patiënten minder snel een misdaad zullen begaan. Een andere ontwikkeling, is de mogelijkheid om verpleegden die ondanks een langdurige behandeling nog steeds zeer gevaarlijk zijn, te begeleiden op speciale afdelingen. Daarmee is de TBS-behandeling rationeler geworden. Net als andere takken van zorg, denk daarbij aan de krankzinnigenzorg en de psychiatrie, kent ook de TBS haar langblijvers die nog niet in staat zijn normaal in de samenleving te functioneren. Ook hier zien we het streven naar zorg en beveiliging op maat. In en buiten de TBS kliniek. Deze gedachtegang het bieden van zorg en beveiliging op maat, op een bedrijfsmatig verantwoorde wijze vormt de kern van de aanbevelingen uit het 2e IBO-TBS rapport. De komende tijd worden deze aanbevelingen uitgewerkt. Enkele elementen hiervoor zijn: - De gemiddelde behandelduur wordt over enige tijd genormeerd. - Selectie van patiënten. - En sterkere oriëntatie op de omgeving. Bij al deze veranderingen wordt de TBS sector straks vakinhoudelijk gesteund door een kenniscentrum. Dit kenniscentrum wordt dit jaar ontwikkeld met en voor het veld. Het gaat hierbij om deskundigheidsbevordering, het ontwikkelen van instrumenten ter beoordeling van het risico van patiënten, en monitoring van de behandeling. Dat kan de kwaliteit van de behandeling aanzienlijk verhogen. En er voor zorgen dat ontslagen tbs patiënten hun misdaden niet opnieuw zullen begaan. Politieke partijen hebben ook zo hun oordeel over TBS hier enkele standpunten van de LPF en de ministerraad. Standpunten LPF De Lijst Pim Fortuyn wil dat het huidige TBS stelsel op de schop gaat. Daarnaast stelt de partij gedwongen chemische castratie voor bij delinquenten die wegens een seksueel misdrijf tbs hebben gekregen. Ook wil de LPF dat rechters worden gedwongen beter te luisteren naar de adviezen van behandelaars die werkzaam zijn in tbs-klinieken. Volgens de LPF zou ook het onbegeleide verlof moeten worden afgeschaft omdat dit te vaak tot problemen leidt. Onder andere dat patiënten niet volledig psychisch hersteld weer de maatschappij in gaan. Eerdmans wil ook af van het proefverlof. De kans op recidive is te groot aldus de politicus. Seksueel-gestoorde TBS'ers mogen van de LPF helemaal niet meer met verlof. De LPF ziet dit niet als een verkapte vorm van levenslange gevangenisstraf. Eerdmans: Het risico is te groot. Kijk naar Theo H. De langstzittende TBS'er in Nederland. Die mocht twee keer op proefverlof en vergreep zich twee keer aan jonge kinderen. Deze mensen mag je niet blootstellen aan de Nederlandse samenleving. De LPF wil ook dat de overheid zich meer betrokken voelt bij slachtoffers van TBS'ers. Samen met de PvdA heeft de LPF een wetsvoorstel ingediend dat moet leiden tot een beter stelsel van schadevergoedingen. Ministerraad: De zorg voor psychiatrische patiënten in huizen van bewaring en gevangenissen moet op korte termijn worden verbeterd. De capaciteit voor deze groep moet, zowel binnen als buiten het gevangeniswezen, Pagina 4 van 8
worden uitgebreid. Meer gedetineerde psychiatrische patiënten moeten een plaatsje krijgen op de gesloten afdeling van een APZ. Dat staat in de rapportage van de werkgroep "Forensische Zorg, het gevangeniswezen en de geestelijke gezondheidszorg", waarmee de ministerraad in beginsel heeft ingestemd. De werkgroep is voorjaar 1996 door de ministers Borst en Sorgdrager ingesteld. Aanleiding was een motie van de Tweede Kamer, waarin werd gevraagd de mogelijkheid te onderzoeken om bepaalde psychisch gestoorde gedetineerden niet in een huis van bewaring of gevangenis te laten verblijven, maar in een gesloten afdeling van een psychiatrisch ziekenhuis te laten CDA: Criminelen die regels blijven overtreden moeten steviger aangepakt worden. Wie vaker wordt veroordeeld, krijgt een hogere straf. Er kan geen sprake meer zijn van het geven van automatische strafvermindering tegen het einde van de detentie. Die vermindering moet worden verdiend. Op de strafperiode volgen toezicht en begeleiding. De straf die de rechter oplegt, moet Justitie niet meer uit capaciteitsoverwegingen verminderen of omzetten in een mildere strafsoort. Straffen moeten daadwerkelijk kunnen worden voltrokken. Er is een groot tekort aan TBS-plaatsen. Dat tekort moet worden opgeheven. Justitie moet TBSinstellingen en jeugdhulpverleningsinstellingen (in het kader van de jeugdbescherming) kunnen verplichten om veroordeelden op te nemen. In gevangenissen kan al worden begonnen met het behandelen van TBSgestelden. Het verlenen van proefverlof dient vooraf beter te worden beoordeeld op zijn mogelijke gevolgen. We vergelijken Nederland met België. Ooit is er in België een man geweest de ernstige misdaden beging deze man heet Marc Dutroux. Er zijn vele discussies rond hem ontstaan, want volgens de een was hij op het moment van de misdaad ontoerekeningsvatbaar en had hij dus Tbs verpleging moeten krijgen, volgens de ander doet hij net alsof en deed hij het gewoon bewust. Hierdoor zijn ook meerdere discussies om de hoek gekomen hoe zit met de Tbs klinieken in België. Ze keken als het ware een beetje jaloers naar België, want Nederland is al veel verder met deze ontwikkeling dan België. In België is er bijvoorbeeld nog niet onderzocht hoe ze bepaalde omstandigheden kunnen verbeteren, en er is ook nog niet zo heel veel onderzoek gedaan naar het aantal recidive patiënten. Ze zijn er druk mee bezig en er zijn in de loop der tijd alweer veel meer maatregelen en wetsvoorstellen over gekomen. Mogelijkhedenvoor actie Ons probleem bevindt zich in de omzettingsfase van de politieke besluitvorming. De politieke partijen hebben de standpunten over TBS al naar voren gebracht. Ze willen niet dat er weer een TBS er die op verlof is bijvoorbeeld weer iemand vermoord of zich aan jonge kinderen vergrijpt. Groepen die zich ermee bezighouden kunnen de besluitvorming beïnvloeden door er voor te zorgen dat de politiek er meer aandacht aan gaat besteden. En dit kunnen ze doen door de media te gebruiken. Het in kranten schrijven. Stille tochten houden. Als ze dit doen komt het eerder op de politieke agenda. En kunnen de ambtenaren het eerder uitvoeren. Actiemiddelen zoals Stille Tochten, ingezonden brieven naar kranten, meningen op het Internet schrijven bij discussiegroepen en nog veel meer worden nu gebruikt om de besluitvorming te beïnvloeden. En dit heeft geholpen want de LPF en de PVDA hebben een wetsvoorstel aan de Kamer geven. Pagina 5 van 8
Eigen mening Wij vinden de beste oplossing om er voor te zorgen dat de mensen die weer in de normale samenleving komen goed begeleid worden en misschien nog psychische hulp moeten krijgen, waar ze dan dus hulp aan beleven, maar ook meteen bekeken kan worden of die personen het wel goed volhouden. En we vinden het vooral een goed idee, om dan van alle ex- gevangenen/tbs patiënten bloed en sperma monsters af te nemen, dat als er ooit een misdaad gepleegd word en sporen wijzen weer naar diegene uit, dat ze dan meteen DNA ter beschikking hebben. En het goed kunnen onderzoeken. De actiemiddelen die worden gebruikt zijn juist want er worden al veel maatregelen getroffen en steeds meer wetsvoorstellen worden uitgevoerd. Wij zijn het meest eens met de LPF die houd zich ook bezig met bijvoorbeeld of tbs patiënten überhaupt wel met verlof mogen of dat ze bijvoorbeeld te vroeg naar huis worden gestuurd. Ons standpunt is dus ook dat er goed onderzocht moet worden onder de patiënten of er een kans op recidive bestaat. De LPF zou ons daar het meest onder steunen. De samenleving zou het wel merken, want als het aan ons ligt wordt er veel meer onderzoek verricht waar dus veel meer goed opgeleid personeel voor nodig is etc, misschien zou zelf de belasting er wel door omhoog kunnen gaan. Bronnen Van het Internet http://users.telenet.be/strafrecht-strafuitvoering/terbeschikkingstelling.pdf http://www.dse.nl/~cdageldr/partij6.htm http://www.gva.be/dossiers/-d/dutroux/dutroux7.asp http://www.borisdittrich.nl/article.php?op=print&sid=102 http://www.lijstpimfortuyn.nl/provincies/groningen/standpunten/page.php?id=56 http://oldwww.rug.nl/cis/sgg/activiteiten%202004/mesdagkliniek.pdf http://www.dji.nl/main.asp?flash=1 Literatuurlijst Maatschappijleer boek Interview Interview is door Dhr. Klaas Klimp beantwoord van het Van Mesdag kliniek in Groningen. 1. Wat is uw functie binnen de TBS Kliniek: Ik ben Coördinator van het stafbureau Deskundigheidsbevordering van de kliniek. Het bureau deskundigheidsbevordering heeft tot taak ervoor te zorgen dat het personeel hier optimaal is opgeleid om de patiënten de behandeling te kunnen bieden die de heren nodig hebben. 2. Wij hebben als onderzoeksvraag, dat ex-tbs patiënten vaker in recidive gaan dan ex-gedetineerden. Pagina 6 van 8
Kunt u dit bevestigen? De stelling die je hier poneert, klopt niet. Overall is het recidivepercentage bij ex-tbs patiënten 20%, terwijl dat bij niet gedetineerden 60% bedraagt. Deze gegevens zijn niet keihard, maar als je het helemaal precies wilt weten verwijs ik je naar de website van Justitie. 3. Hoeveel patiënten heeft u? In de Van Mesdagkliniek verblijven ruim 180 patiënten. 4. Hoeveel medewerkers werken er per patiënt en in het algemeen in uw kliniek? Er werken in totaal zo'n 200 medewerkers direct voor patiënten, deze collega's werken dus als sociotherapeut of activiteitenbegeleider op een afdeling. 5. Wat voor therapieën zijn er in de van Mesdag kliniek? Om een indruk te geven wie en wat er betrokken is (kan zijn) bij de behandeling van de patiënt: beveiligingspersoneel, sociotherapeut, aktiviteitenbegeleider, afdelingshoofd, psychiater/ psycholoog, non-verbale therapeuten als muziektherapeuten, psycho motore therapeuten, en beeldende therapeuten, dagbesteding (arbeid) en sport, onderwijs, maatschappelijk werker, psychotherapeuten, seksuologe, vaardigheidstrainer, individuele trajectbegeleider, medewerker sociale dienstverlening. De meest voorkomende smaken heb ik hiermee wel genoemd. 6. Hoe lang duurt een gemiddelde behandeling? Een behandeling duurt gemiddeld 4 tot 6 jaar. 7. Heeft u ook de 24-uursnazorg voor ex-gedetineerden? Wij praten niet over gedetineerden, maar over patiënten. Als deze patiënten zover in de behandeling zijn dat men wordt geresocialiseerd, wordt men met de nodige zorg omgeven om ervoor te zorgen dat men op het goede spoor blijft. Er blijft contact met de kliniek, er is contact met de Reclassering, er is contact met de ambulante hulpverlening. De mate van begeleiding verschilt per patiënt, afhankelijk van hun mogelijkheden. 8. Is er in het beleid van de overheid, met als uitgangspunt de Tbs-klinieken, veel veranderd in de loop van de jaren? Bij het denken over TBS is er sprake van een toenemende verzakelijking. Tbs-klinieken blijven niet tot in lengte van jaren de gelegenheid krijgen om patiënten te behandelen. Patiënten die aan hun plafond zitten qua behandeling en toch nog delictgevaarlijk blijven, komen tegenwoordig op een long-stay plaats terecht. 9. Verschilt het beleid in Nederland veel met het beleid in bijvoorbeeld Turkije of Amerika? De TBS van Nederland is uniek in zijn soort in de wereld. TBS is een combinatie van Volksgezondheid en Justitie en komt nergens anders dan in Nederland in deze vorm voor. Pagina 7 van 8
10. Komen er ook Tbs patiënten van het buitenland naar Nederland om behandeld te worden? We hebben diverse patiënten van buitenlandse komaf. Deze patiënten zijn echter vanwege een delict dat ze in Nederland hebben gepleegd door een Nederlandse rechter tot TBS veroordeeld. Concreet antwoord is nee. Pagina 8 van 8