Dit contract is van:. Ik begin eraan op: Ik ben klaar op: Handtekening: Handtekening Juf/meester: 1
Dit moet ik doen Dit mag ik doen Wat moet ik doen? Vond ik het leuk? Een filmpje kijken p. 3-4 Welke godsdiensten zijn er allemaal? p. 5 Woordzoeker p. 6 Verschillende schriften. Kan jij Arabisch schrijven? p.7 Feestdagen: Het zijn er wat? p. 8 Pasen en Pesach: de symbolen er rond. p. 9-10 Ga je mee naar de kerk? p.11 Verschillende geloven! p. 12 Hoe praat God met ons? p.13-14 De 10 plagen van het christelijk geloof! p. 15 Welk gebouw, welk boek? p. 16 Ken jij de symbolen van de godsdiensten? p.17 Een moskee van dichter bekeken? p. 18 2
Een versierd kruis. p. 19 1.Lees eerst alle vragen. 2.Ga vervolgens eens kijken op: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2004031 5_godsdienst01 3. Kan je op de vragen antwoorden? 1. Hakim legt uit hoe een godsdienst ontstaat. Wat zegt hij?. 2. Welke andere wereldgodsdiensten zag je allemaal? 3. Wat gebeurt er met je na de dood, volgens de hindoes? 3
4. Wat gebeurt er volgens jouw geloof na de dood? Maak hierover een tekening op de volgende bladzijde. Mijn tekening: 4
Welke godsdiensten zijn er allemaal op de wereld? Lees de tekstjes. Trek een lijntje naar de juiste foto. Krishna, 9 jaar. God is overal, hij leeft in de mensen, planten. Hij er niet alleen, ze zijn zeker met honderd. Ze leven allemaal in de gedaante van mensen. In mijn geloof hebben we een heilig boek, Elisabeth, 6 jaar. Elke zondag ga ik naar eigenlijk 4 boeken. Deze boeken heten veda s. de kerk. Ik heb vorige week van mama mijn eerste bijbel gekregen. Ze vertelde me dat daar alle belangrijke verhalen van god in staan. Het staat ook vol mooie prenten. Ik weet dat ik altijd tegen God kan vertellen, wat ik voel. Soms vraag ik wel eens iets aan Hem. Christendom Nisrine, 10 jaar. Voor ik ga slapen bid ik voor de laatste keer. Dit moet vijf keer per dag. Ik lees ook alle dagen uit de koran voor. Soms mag ik mee naar de moskee. We moeten hier onze schoenen uitdoen en onze handen en gezicht wassen. Binnenkort is het ramadan, mama en papa eten dan niet van zonsopgang tot zonsondergang. Als ik groot ben wil ik dat ook doen. Boeddhisme Islam 5 Joachim, 12 jaar. Vorige week was het feest. Ik heb dan mijn bar mitswa gedaan. Ik heb hiervoor de Thora in het Hebreeuws moeten leren. De Thora is ons heilige boek. God heeft hem opgesteld. Vanaf nu mag ik officieel binnen in de synagoge. Jodendom
Woordzoeker: Zoek alle woorden. Met de letters die overblijven vind je een woord. Vul hiermee de zin onderaan aan. L A M R H O B E R G V N N E D N O V E G E E T D P W I D D E R R D R A A N R A R D O J E A A E E V D W L I H H R K D D I A R L P C D O N L E A E B A S I E O O N L V R A B G Z H B S D I E H D E O G E T E I V C K L E M E H K O M S E D A N E G 6
BERG, DIENST, EEN, GENADE, GEVONDEN, GOEDHEID, HEMEL, HONDERD, LAM, ONWAARDIG, SCHAAP, HERDER, VADER, VELD, VERBLIJDT, VERDWAALDE, VERLOREN, ZOEKEN. Als Jezus jou roept en zoekt, wat antwoord je dan? In elk geloof zijn er verschillende geschriften. In het christelijk geloof volgen we gewoon het alfabet,bij de islam schrijven ze met andere letters. Kijk maar eens hier. Hier kan je de letters van het Arabische alfabet leren. Het alfabet in het Arabisch telt in totaal 28 letters. Onder de Arabische letters staat geschreven hoe je ze uitspreekt. Gha Hhaa Djiem Thaa Taa Baa Alif Sad Sjien Sien Zaa Raa Dzaal Daal Qaf Faa Gein Ein Zoa Toa Dhad Probeer maar eens: Yaa Wauw Haa Noen Miem Lam Kaaf خ خ خ خ خ خ خ غ غ غ غ غ غ غ 7
ظ ظ ظ ظ ظ ظ ظ ك ك ك ك ك ك ك ي ي ي ي ي ي ي Kan je de verschillende voorwerpen linken aan de feestdagen? Teken ze in de vakjes! 8
Vuurwerk, zoete hapjes, lotusbloemen, menora, eieren. 9
10
Gelukkig is het voor jou en mij op zondag niet echt zo. Maar weet je dat heel veel mensen de weg naar God en de kerk niet kunnen vinden, voor hen is het leven echt een doolhof. 11
Ga eens een kijkje nemen op: http://www.iselinge.nl/scholenplein/pabolessen/01022cgods dienst1/index.htm Werk als een echte speurneus en vind alle antwoorden. Kijk eens bij het vakje islam: Hoeveel zuilen van de islam zijn er? Kan je er eentje uitleggen? Als je dit gedaan hebt ga je eens kijken bij het Jodendom: Kan je vertellen wat een bar mitswa is? Boeddhisme? Ga eens snel kijken? Kan je twee feestdagen geven van de boeddhisten? Het grote gebod van het christendom is Vind je de 4 kasten van het hindoeïsme terug? Kijk goed naar de titel! 12
Wij praten met God als we tot Hem bidden. We vouwen onze handen, doen onze ogen dicht, en zo denken we aan God, en we praten tegen Hem. We weten dat Hij ons hoort, ook al zien we Hem niet. Maar horen we God wel eens praten tegen ons?? In de Bijbel staat een mooi verhaal over een kleine jongen die op een dag Gods stem hoorde: De jongen heette Samuël. Hij woonde in een tent die de Tabernakel heet, dat was een tent waar God in woonde in de tijd van de Bijbel, tussen de mensen van Israël. Samuël hielp een oude priester die Eli heette. Op een nacht werd Samuël wakker. Iemand riep hem: "Samuël, Samuël!" Samuël dacht dat Eli hem riep en vlug liep hij naar hem toe. Maar Eli had niet geroepen, dus ging Samuël weer terug naar zijn bed. Maar hij lag er net in toen weer de stem klonk: "Samuël, Samuël!" Weer liep hij naar Eli, maar ook nu weer zei Eli dat hij niet geroepen had. Toen het voor de derde keer gebeurde zei Eli tegen Samuël: "Maar nu weet ik wie jou roept! Het is God, ga maar vlug terug naar je bed, en als je Zijn stem weer hoort zeg dan: Ja Heer, uw knecht luistert." Samuël ging weer in zijn bed liggen en wachtte vol spanning af. Hij kon haast niet geloven dat God het was die hem riep. Heel stil lag hij daar, en ja hoor daar was de stem 13
weer: "Samuël, Samuël!" Samuël zei: "ja Heer, uw knecht luistert." En God sprak die nacht tot Samuël, Hij vertelde hem wat er allemaal zou gaan gebeuren. Na die keer praatte God nog wel vaker met Samuël. Samuël werd één van de grootste profeten. Een profeet is iemand waar God tegen spreekt en die dat weer doorgeeft aan de mensen. Dit verhaal uit de bijbel staat in 1 Samuël 3:1-21. God praat ook met ons: Door de bijbel. Al die bijbelverhalen zijn zo lang bewaard gebleven zodat wij ze weer kunnen lezen. Er zijn heel veel boeken op de wereld. Maar de bijbel is de oudste van allemaal. In de bijbel zegt God dingen tegen ons. Laten we daarom maar zuinig zijn op de bijbel en er vaak in lezen. Wat is dat een profeet? Ken je nog profeten? Kan je enkele namen geven van Goden in andere godsdiensten? Je mag de prent hiernaast kleuren. 14
15
Knip de gebouwen uit en kleef ze bij het juiste geloof. Trek vervolgens een lijntje naar het juiste boek. Islam christendom Jodendom 16
boeddhisme Jodendom Dharma-chakra wiel heeft 8 spaken die staan voor het edele achtvoudige pad, namelijk: juist begrip, juiste gedachten, juiste spraak, juist handelen, juiste wijze van levensonderhoud, juiste inspanning, juiste indachtigheid, juiste concentratie. Ook staat het wiel voor de cyclus van tijd en is het een symbool van de volmaakte schepping. De davidster (in het Hebreeuws: mageen dawid) is een hexagram, een combinatie van twee gelijkzijdige driehoeken. De driehoek met de naar boven gerichte punt zou het mannelijke symboliseren, de driehoek met de punt naar beneden het vrouwelijke. Het verwijst naar de grootste joodse koning ooit : David. Het kruis is al een heel oud symbool, voor het een algemeen Christelijk symbool werd, was het het symbool van verzoening, synthese tussen hemel en aarde en de vier windrichtingen. Als Christelijk symbool wordt het in verschillende vormen aangetroffen. Het verwijst naar de kruisdood van Jezus van Nazareth. islam Het maan en ster symbool stelt de beginnende wassende maansikkel met daarin een ster (Jupiter) voor. Het is van oorsprong een Turks symbool, dat later het symbool voor de gehele Islam is geworden. Trek een pijl naar de juiste tekst. 17
De meeste gebedsruimtes in een moskee zijn rechthoekig. De mihrab, een nis in een muur, geeft de richting van de ka'ba aan. Rechts van de mimbar zijn meestal drie treden. Grotere moskeeën hebben hogere en veel grotere mimbars. De profeet spreekt van de bovenste trede van de mimbar, de imam houdt zijn preken op de middelste trede. In heel grote moskeeën in het Midden-Oosten staan moskeebeambten op een verhoging, een dakka, waarop ze de handelingen van de imam nadoen, zodat iedereen het goed kan zien. Naast de dakka staat een lessenaar (de kursi), waarop de qari de koran kan leggen. Buiten is een fontein voor het wasritueel. 18
19
20
Dit contract is van:. Ik begin eraan op: Ik ben klaar op: Handtekening: Handtekening Juf/meester: 21
Dit moet ik doen Dit mag ik doen Wat moet ik doen? Vond ik het leuk? Een filmpje kijken p. 23-24 Welke godsdiensten zijn er allemaal? p. 25 Woordzoeker p. 26 Verschillende schriften. Kan jij Arabisch schrijven? p.27 Feestdagen: Het zijn er wat? p.28 Pasen en Pesach: de symbolen er rond. p. 29-30 Ga je mee naar de kerk? p. 30 Verschillende geloven! p. 32 Hoe praat God met ons? p. 33-34 De 10 plagen van het christelijk geloof! p. 35 Welk gebouw, welk boek? p. 36 Ken jij de symbolen van de godsdiensten? p. 37 Een moskee, dichter bekeken. p. 38 22
Een versierd kruis. p. 39 1.Lees eerst alle vragen. 2.Ga vervolgens eens kijken op: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2004031 5_godsdienst01 3. Kan je op de vragen antwoorden? 1.Hakim legt uit hoe een godsdienst ontstaat. Wat zegt hij? Mensen willen altijd weten waarom ze hier op aarde zijn. En waarom er dieren zijn en planten. En er zijn al eeuwen mensen die geloven dat er één of meer Goden zijn die dit allemaal hebben gemaakt. Ze geloven dat hun leven een bedoeling heeft, dat je niet zomaar dood gaat, maar dat er nog meer is dan dit leven. De mensen die dat geloven hebben meestal samen een groep gevormd en zo'n groep noemen we een geloof, of ook wel een godsdienst 2. Welke andere wereldgodsdiensten zag je allemaal? Hindoeïsme, katholicisme, protestantisme, Boeddhisme, islam. 3. Wat gebeurt er met je na de dood, volgens de hindoes? Je komt terug in een andere gedaante, in bijvoorbeeld een dier of een andere mens. 4. Wat gebeurt er volgens jouw geloof na de dood? Maak hierover een tekening op de volgende bladzijde. 23
Mijn tekening: 24
Welke godsdiensten zijn er allemaal op de wereld? Lees de tekstjes. Trek een lijntje naar de juiste foto. Krishna, 9 jaar. God is overal, hij leeft in de mensen, planten. Hij er niet alleen, ze zijn zeker met honderd. Ze leven allemaal in de gedaante van mensen. In mijn geloof hebben we een heilig boek, Elisabeth, 6 jaar. Joachim, 12 jaar. Vorige week was het feest. Ik heb dan mijn bar mitswa gedaan. Ik heb hiervoor de Thora in het Hebreeuws moeten leren. De Thora is ons heilige boek. God heeft hem opgesteld. Vanaf nu mag ik officieel binnen in de synagoge. eigenlijk 4 boeken. Deze boeken Elke zondag ga ik naar heten veda s. de kerk. Ik heb vorige week van mama mijn eerste bijbel gekregen. Ze vertelde Nisrine, 10 jaar. Voor ik ga slapen bid ik voor de laatste keer. Dit moet vijf keer per dag. Ik lees ook alle dagen uit de koran voor. Soms mag ik mee naar de moskee. We moeten hier onze schoenen uitdoen en onze handen en gezicht wassen. Binnenkort is het ramadan, mama en papa eten dan niet van zonsopgang tot zonsondergang. Als ik groot ben wil ik dat ook doen. me dat daar alle belangrijke verhalen van god in staan. Het staat ook vol mooie prenten. Ik weet dat ik altijd tegen God kan vertellen, wat ik voel. Soms vraag ik wel eens iets aan Hem. Blauw geel rood 25 paars
Woordzoeker: Zoek alle woorden. Met de letters die overblijven vind je een woord. Vul hiermee de zin onderaan aan. L A M R H O B E R G V N N E D N O V E G E E T D P W I D D E R R D R A A N R A R D O J E A A E E V D W L I H H R K D D I A R L P C D E N L E A E B A S I O O O N L V R A B G Z H B S D I E H D E O G E T E I V C K L E M E H K O M S E D A N E G BERG, DIENST, EEN, GENADE, GEVONDEN, GOEDHEID, HEMEL, HONDERD, LAM, ONWAARDIG, SCHAAP, HERDER, VADER, VELD, VERBLIJDT, VERDWAALDE, VERLOREN, ZOEKEN. Als Jezus jou roept en zoekt, wat antwoord je dan? 26
In elk geloof zijn er verschillende geschriften. In het christelijk geloof volgen we gewoon het alfabet,bij de islam schrijven ze met andere letters. Kijk maar eens hier. Hier kan je de letters van het Arabische alfabet leren. Het alfabet in het Arabisch telt in totaal 28 letters. Onder de Arabische letters staat geschreven hoe je ze uitspreekt. Gha Hhaa Djiem Thaa Taa Baa Alif Sad Sjien Sien Zaa Raa Dzaal Daal Qaf Faa Gein Ein Zoa Toa Dhad Probeer maar eens: Yaa Wauw Haa Noen Miem Lam Kaaf خ خ خ خ خ خ خ غ غ غ غ غ غ غ ظ ظ ظ ظ ظ ظ ظ ك ك ك ك ك ك ك ي ي ي ي ي ي ي 27
Kan je de verschillende voorwerpen linken aan de feestdagen? Teken ze in de vakjes! Menora Vuurwerk Eieren Zoete hapjes Lotusbloemen. 28
Vuurwerk, zoete hapjes, lotusbloemen, menora, eieren. 29
30
Gelukkig is het voor jou en mij op zondag niet echt zo. Maar weet je dat heel veel mensen de weg naar God en de kerk niet kunnen vinden, voor hen is het leven echt een doolhof. 31
Ga eens een kijkje nemen op: http://www.iselinge.nl/scholenplein/pabolessen/01022cgodsdienst1/index.htm Werk als een echte speurneus en vind alle antwoorden. Kijk eens bij het vakje islam: Hoeveel zuilen van de islam zijn er? Kan je er eentje uitleggen? De vijf zuilen zijn: geloof, gebed, aalmoezen, vasten en bedevaart. Dagelijks gebed Van de moslims wordt verwacht dat ze vijf keer per dag bidden met hun gezicht in de richting van de Ka ba in de heilige stad Mekka, waar op de wereld ze ook zijn. Het eerste gebed wordt s ochtends vroeg gezegd voordat de zon opkomt. De andere gebeden worden vroeg in de middag, laat in de middag, na zonsondergang en voor donker gezegd. Als je dit gedaan hebt ga je eens kijken bij het Jodendom: Kan je vertellen wat een bar mitswa is? Op zijn dertiende verjaardag wordt een jongen Bar Mitswa. Dan krijgt hij dezelfde religieuze en wettelijke verplichtingen als een volwassene. Hij moet bijvoorbeeld op elke doordeweekse dag s ochtends tefillien dragen (twee kleine leren doosjes met leren riemen). In veel gemeenschappen wordt Bar Mitswa op de sabbat in de synagoge naar voren geroepen te worden om uit de Thora te lezen, wat normaal gesproken alleen een volwassene mag doen. Meestal leest de jongen dan een gedeelte of alles van wat er die ochtend uit de Thora moet worden gelezen en spreekt hij voor het eerst de zegen uit. Om het te vieren geeft de familie een kiddoesj, een receptie, in de synagoge en een feestmaal thuis. Boeddhisme? Ga eens snel kijken? Kan je twee feestdagen geven van de boeddhisten? De belangrijkste feestdagen zijn het Chinese Nieuwjaar (in februari) en de Wesak,de dag van de Boeddha Het grote gebod van het christendom is Het grote gebod, Heb God lief boven alles en uw naaste als uzelf. Vind je de 4 kasten van het hindoeïsme terug? Kijk goed naar de titel! Het zijn de Brahmanen (priesters), Kshatriya s (edelen en soldaten), Vaishya s (kooplieden) en Sudra s (dienaren). 32
Wij praten met God als we tot Hem bidden. We vouwen onze handen, doen onze ogen dicht, en zo denken we aan God, en we praten tegen Hem. We weten dat Hij ons hoort, ook al zien we Hem niet. Maar horen we God wel eens praten tegen ons?? In de Bijbel staat een mooi verhaal over een kleine jongen die op een dag Gods stem hoorde: De jongen heette Samuël. Hij woonde in een tent die de Tabernakel heet, dat was een tent waar God in woonde in de tijd van de Bijbel, tussen de mensen van Israël. Samuël hielp een oude priester die Eli heette. Op een nacht werd Samuël wakker. Iemand riep hem: "Samuël, Samuël!" Samuël dacht dat Eli hem riep en vlug liep hij naar hem toe. Maar Eli had niet geroepen, dus ging Samuël weer terug naar zijn bed. Maar hij lag er net in toen weer de stem klonk: "Samuël, Samuël!" Weer liep hij naar Eli, maar ook nu weer zei Eli dat hij niet geroepen had. Toen het voor de derde keer gebeurde zei Eli tegen Samuël: "Maar nu weet ik wie jou roept! Het is God, ga maar vlug terug naar je bed, en als je Zijn stem weer hoort zeg dan: Ja Heer, uw knecht luistert." Samuël ging weer in zijn bed liggen en wachtte vol spanning af. Hij kon haast niet geloven dat God het was die hem riep. Heel stil lag hij daar, en ja hoor daar was de stem 33
weer: "Samuël, Samuël!" Samuël zei: "ja Heer, uw knecht luistert." En God sprak die nacht tot Samuël, Hij vertelde hem wat er allemaal zou gaan gebeuren. Na die keer praatte God nog wel vaker met Samuël. Samuël werd één van de grootste profeten. Een profeet is iemand waar God tegen spreekt en die dat weer doorgeeft aan de mensen. Dit verhaal uit de bijbel staat in 1 Samuël 3:1-21. God praat ook met ons: Door de bijbel. Al die bijbelverhalen zijn zo lang bewaard gebleven zodat wij ze weer kunnen lezen. Er zijn heel veel boeken op de wereld. Maar de bijbel is de oudste van allemaal. In de bijbel zegt God dingen tegen ons. Laten we daarom maar zuinig zijn op de bijbel en er vaak in lezen. Wat is dat een profeet? Een profeet is iemand waar God tegen spreekt en die dat weer doorgeeft aan de mensen. Ken je nog profeten? Mohammed, Johannes, Jesia, Jerimia. Kan je enkele namen geven van Goden in andere godsdiensten? Allah, Shiva Je mag de prent hiernaast kleuren. 34
35
Knip de gebouwen uit en kleef ze bij het juiste geloof. Trek vervolgens een lijntje naar het juiste boek. Islam christendom Jodendom 36
boeddhisme Dharma-chakra wiel heeft 8 spaken die staan voor het edele achtvoudige pad, namelijk: juist begrip, juiste gedachten, juiste spraak, juist handelen, juiste wijze van levensonderhoud, juiste inspanning, juiste indachtigheid, juiste concentratie. Ook staat het wiel voor de cyclus van tijd en is het een symbool van de volmaakte schepping. Jodendom De davidster (in het Hebreeuws: mageen dawid) is een hexagram, een combinatie van twee gelijkzijdige driehoeken. De driehoek met de naar boven gerichte punt zou het mannelijke symboliseren, de driehoek met de punt naar beneden het vrouwelijke. Het verwijst naar de grootste joodse koning ooit : David. islam Het maan en ster symbool stelt de beginnende wassende maansikkel met daarin een ster (Jupiter) voor. Het is van oorsprong een Turks symbool, dat later het symbool voor de gehele Islam is geworden. Oranje Roos Het kruis is al een heel oud symbool, voor het een algemeen Christelijk symbool werd, was het het symbool van verzoening, synthese tussen hemel en aarde en de vier windrichtingen. Als Christelijk symbool wordt het in verschillende vormen aangetroffen. Het verwijst naar de kruisdood van Jezus van Nazareth. Paars Blauw Trek een pijl naar de juiste tekst. 37
De meeste gebedsruimtes in een moskee zijn rechthoekig. De mihrab, een nis in een muur, geeft de richting van de ka'ba aan. Rechts van de mimbar zijn meestal drie treden. Grotere moskeeën hebben hogere en veel grotere mimbars. De profeet spreekt van de bovenste trede van de mimbar, de imam houdt zijn preken op de middelste trede. In heel grote moskeeën in het Midden-Oosten staan moskeebeambten op een verhoging, een dakka, waarop ze de handelingen van de imam nadoen, zodat iedereen het goed kan zien. Naast de dakka staat een lessenaar (de kursi), waarop de qari de koran kan leggen. Buiten is een fontein voor het wasritueel. 38
39