MODEM Communicatie en computercentrum voor personen met een handicap Bijscholingsaanbod Najaar 2012

MODEM Communicatie en computercentrum voor personen met een handicap Bijscholingsaanbod Najaar 2012 Doornstraat 331 2610 Wilrijk 03 / 820 63 50 modem@vzwkinsbergen.be www.modemadvies.be

Inhoudsoverzicht Inleiding Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 Module 5 Module 6 Module 7 Module 8 Module 9 Module 10 Module 11 Module 12 De computer in het Woonzorgcentrum dinsdag 9 oktober 2012 Simpelweg surfen op internet en mailen voor volwassenen met cognitieve problemen dinsdag 9 oktober 2012 Aan de slag met de computer voor mensen met een matige verstandelijke beperking dinsdag 23 oktober 2012 Ipad spelen, leren en bedienen dinsdag 23 oktober 2012 Communiceren zonder taal dinsdag 6 november 2012 Van actie-reactie tot eenvoudige communicatiehulpmiddelen dinsdag 6 november 2012 Tijdsvisualisaties met pictogrammen dinsdag 13 november 2012 Agenda s, dagschema s, stappenplannen, maken en gebruiken met PC, internet, GSM, ipad, smartphone? dinsdag 13 november 2012 Software om met pictogrammen te werken dinsdag 4 december 2012 in Wilrijk of dinsdag 20 november 2012 in Brugge of donderdag 22 november 2012 in Kortrijk Ipad om te praten dinsdag 4 december 2012 in Wilrijk of dinsdag 20 november 2012 in Brugge of donderdag 22 november 2012 in Kortrijk Ondersteunde communicatie bij personen met dementie donderdag 22 november 2012 in Kortrijk De computer kleurt mijn leven: zelf levensboeken maken donderdag 22 november 2012 in Kortrijk Praktische informatie over de modules Bijscholingen op maat

Inleiding Modem pakt dit najaar weer uit met nieuwe bijscholingsmodules. Allerlei communicatie- en computerthema s komen aan bod. We herhalen ook enkele toppers van het voorjaar. Deze keer bestaat het bijscholingsaanbod uit 16 modules waarvan we er 6 op een andere locatie geven. Om onze West-Vlaamse collega s te sparen van verre verplaatsingen, geven we op dinsdag 20 november 2012 en op donderdag 22 november 2012 6 modules op verplaatsing, in Brugge en Kortrijk. Kijk verder in deze brochure voor de juiste data. Ben je op zoek naar een meer specifieke bijscholing voor de leerkrachten van je school, voor de logopedisten van je MPI of voor een oudervereniging,? Wil je een vorming organiseren binnen je organisatie? Ook dan kan je beroep doen op Modem. Achteraan deze brochure vind je enkele voorbeelden van onderwerpen rond communicatie- en computerhulpmiddelen. We organiseren deze bijscholingen zowel bij ons in Wilrijk als op verplaatsing. Praktische informatie over locatie, tijdstippen, prijzen en betalingswijze, vind je op de laatste pagina van deze brochure. Voor meer informatie. Voor verzoekjes naar toekomstige bijscholingen kan je contact opnemen met het Modemteam.

Module 1: De computer in het woonzorgcentrum Anno 2012 is de computer niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Kinderen leren spelenderwijs met de computer omgaan, maar voor ouderen is dit niet zo van zelfsprekend. Maar ook voor hen biedt de computer tal van mogelijkheden. Zou het niet leuk zijn om op de computer spelletjes te spelen, het weerbericht te bekijken, de aanbiedingen van de supermarkt te bestuderen of e-mails van de kleinkinderen te lezen en te beantwoorden? Soms zijn echter de muis en het toetsenbord net iets te moeilijk te hanteren: de muiscursor is te klein of beweegt te snel, de toetsen van het toetsenbord mogen net iets groter zijn of ze repeteren ongewenst, enz. We gaan in deze module op zoek naar oplossingen voor deze problemen. We bekijken ook hoe je de computer zo eenvoudig mogelijk kan gebruiken. Dit begint bij het overzichtelijk maken van het bureaublad met duidelijke knoppen. Hier plaatsen we de nodige links naar bruikbare programma s zoals eenvoudige manieren om te e-mailen, het beluisteren van muziek, bekijken van foto s, maar ook leuke spelletjes zoals Sudoku, kaartspelen, puzzelen, enz. Tevens tonen we software waarmee je op een prettige manier kennis kan maken met het gebruik van het toetsenbord en muis. Datum: Dinsdag 9 oktober 2012 9:30 u tot 12:30 u Marleen Meermans Therapeuten, begeleiders,verpleegkundigen, vrijwilligers,

Module 2: Simpelweg surfen op internet en mailen voor volwassenen met cognitieve problemen Iedereen wil wel surfen op internet en of mails versturen naar vrienden en familie. Jammer genoeg is deze digitale wereld soms nogal complex, zeker voor personen die niet (meer) of beperkt kunnen lezen en schrijven. En toch kan het! Modem ging op zoek naar programma s die op een gebruiksvriendelijke manier toegang geven tot het internet. Programma s met een rustige lay-out, grote knoppen met een duidelijke tekst en afbeelding. In één oogopslag zie je welke websites voor je beschikbaar zijn. Met slechts één klik kan je makkelijk springen naar de gewenste site. Ook voor het e-mailen zochten we naar een makkelijke manier om mails te versturen. E-mails kennen we allemaal in de vorm van tekst. Deze tekst kan je op een eenvoudige manier laten voorlezen. Maar je kan ook mailen met een gesproken boodschap of zelfs een videoboodschap, zodat schrijven overbodig wordt. Zowel voor het surfen als voor het e-mailen leggen we de nadruk op eenvoud. De bedoeling is dat de persoon met cognitieve problemen zo zelfstandig mogelijk internetsites kan opstarten en mailen. Tijdens deze sessie gaan we concreet aan de slag. Datum: Dinsdag 9 oktober 2012 13:30 u tot 16:30 u Marleen Meermans Therapeuten, begeleiders, leerkrachten,

Module 3: Aan de slag met de computer voor mensen met een matige verstandelijke beperking Verstandelijke handicap en computer Passen deze woorden bij elkaar? Wij zijn hiervan alvast overtuigd! Nu jullie nog Wist je bijvoorbeeld dat je mits enkele eenvoudige aanpassingen makkelijker kan werken met de muis of het toetsenbord? Wist je dat er betaalbare alternatieven voor de muis of vereenvoudigde toetsenborden bestaan? Wist je dat er best leuke spelletjes op de computer bestaan die er cool uitzien en bovendien makkelijk te spelen zijn? Wist je dat er toegankelijke websites bestaan speciaal ontworpen voor deze doelgroep? Wist je dat de mogelijkheid bestaat om te mailen ook al kan je niet schrijven? De software die we laten zien is steeds te bedienen met een gewone muis, een aangepaste muis of een ander alternatief voor de muis. Kunnen lezen is zeker geen vereiste voor de gebruikers van deze software. Het toetsenbord kan dan weer gebruikt worden om letters of woorden na te typen. De nadruk ligt op het fungehalte en niet op het educatieve aspect. We geven jullie dan ook tips mee om zelfstandig de juiste website te kunnen opstarten en veilig online te spelen. Wil je nieuwe ideetjes hoe je het computeratelier of de computer in de klas voor deze doelgroep kan inzetten, kom dan zeker kijken, luisteren, ervaren. Datum: Dinsdag 23 oktober 2012 9:30 u tot 12:30 u Marleen Meermans Therapeuten, ouders, leerkrachten,

Module 4: Ipad: spelen, leren en bedienen Heel wat ouders, therapeuten, geloven dat een Ipad iets is voor hun kinderen of voor de mensen die ze begeleiden. Soms koopt men zelfs een Ipad om zich pas daarna af te vragen wat men er mee kan doen. Modem volgt de mogelijkheden en beperkingen van de ipad al lang op. We proberen bij te houden welke apps (programma s) er verschijnen en welke aanpassingen er mogelijk zijn. Tijdens deze module opverlopen we verschillende apps. We zijn vooral enthousiast over de mogelijkheden voor personen die op een laag cognitief niveau functioneren, daar leggen we dan ook de nadruk op. Apps om te leren lezen, schrijven, rekenen, zullen nauwelijks aan bod komen. Naast informatie over de inhoud, besteden we ook ruim aandacht aan de bediening van de ipad. Voor wie is het aanraakscherm geschikt? Kunnen de gebaren op het aanraakscherm wat eenvoudiger? Kan je een aangepast toetsenbord of muis aansluiten en wat met bediening met schakelaars? We geven ook enkele websites mee waar wij onze inspiratie en informatie vinden. Datum: Dinsdag 23 oktober 2012 13:30 u tot 16:30 u Wim De Backer Therapeuten, ouders, leerkrachten

Module 5: Communiceren zonder taal Als je één van volgende zaken herkent, dan is deze module op zeker iets voor jou! Janne kan niet duidelijk maken dat ze graag in de hangmat ligt. Pieter knijpt telkens in zijn hand als hij koffie krijgt, hij drinkt liever thee. Ook als communiceren niets om handen heeft, kan ondersteunde communicatie een hulp zijn. Klinkt dit als Chinees in je oren? Dan is dit misschien even onherkenbaar als pictogrammen en foto s voor personen bij wie communicatie erg moeizaam verloopt. Communiceren zonder taal is niet eenvoudig. Wanneer je geen gebruik kunt maken van foto s, picto s is de drempel naar succesvolle communicatie hoog, maar gelukkig niet onmogelijk. Het inzetten van voorwerpen als concrete verwijzers komt ook aan bod. Tijdens deze module bespreken we methodes die communicatie willen ondersteunen of zelfs verbeteren. We kijken naar video s en praktijkvoorbeelden. We staan ook stil bij de implementatie van zo n methode binnen een organisatie. We geven hierover praktische tips. Naast methodieken kan de computer ook communicatie en interactie uitlokken bij deze doelgroep. Invloed uitoefenen op je omgeving is immers een basisvoorwaarde voor communicatie. Datum: Dinsdag 6 november 2012 9:30 u tot 12:30 u Ruth Schelfhout Therapeuten, ouders, leerkrachten

Module 6: Van actie-reactie tot eenvoudige communicatiehulpmiddelen De rode draad in deze module is het actie- reactie principe: na het drukken op een knop (actie) volgt er een prettige reactie (licht, muziek, zeepbellen, ). Hierbij krijgt de persoon met beperkte mogelijkheden toch controle over zijn omgeving: zelf drukken op een knop, zelf initiatief nemen, zelf bewust een reactie uitlokken. Het doel is om te komen tot zelfstandige activiteiten (vb zoals het zelf doorlopen van een verhaaltje op de computer) en communicatie uitbouwen via het duidelijk maken van eenvoudige keuzes. We bespreken tijdens deze module de aanpak: welk zijn de te volgen stappen, hoe ga je te werk, hoe leer je iemand kiezen? de toestellen: bediening van speelgoedjes, radio, ventilator, computer, eenboodschapknoppen, de software: van zuiver actie-reactie tot software die specifiek leert werken met scanning en dus het maken van keuzes, de techniek: hoe sluit je die dingen aan, waar moet je op letten, wat zijn de mogelijkheden, aandachtspunten: waar plaats je de knop, welke knop, welke activiteit, zijn communicatieve symbolen zinvol, en andere praktische aspecten actie- reactie in een communicatief jasje We richten deze module vooral naar ergotherapeuten, logopedisten, die werken met kinderen en volwassenen met ernstige motorische en verstandelijke beperkingen die op zoek zijn naar praktische, technische informatie over het (leren) werken met actie reactie principe in verschillende stappen. Datum: Dinsdag 6 november 2012 13:30 u tot 16:30 u Karen Vermeire en Wim De Backer Therapeuten, begeleiders, ouders,.

Module 7: Tijdsvisualisaties met symbolen Het invullen van een agenda en het maken van een planning is een bijna dagelijkse taak in de klas, leefgroep, thuis, Een planning maken voor mensen die niet of beperkt kunnen lezen is niet altijd vanzelfsprekend. Het gebruik van pictogrammen en foto s maakt een planning ook veel tijdrovender. Vaak moet je zoeken naar een gepersonaliseerde oplossing. Zo n oplossing bestaat dan uit vele kleine onderdelen die van belang zijn om een goede planning te kunnen maken. Het vinden van pictogrammen en foto s is vaak een eerste stap. We tonen verschillende mogelijkheden, van databanken tot het zoeken op internet. We staan ook stil bij het bepalen van de hoeveelheid tijd die gevisualiseerd wordt en de mate van gedetailleerdheid waarmee men dit weergeeft. Het kiezen van de vorm is een volgende stap die in deze module natuurlijk ook aan bod komt: kies je voor een boekje, een bord, de computer, de ipad, Wanneer je dan een goed systeem hebt bedacht, moet je dit operationeel maken, uitwerken en aanleren. Daarbij horen ook de nodige afspraken over gebruik, aanpassen, up to date houden. Op het einde van deze module weet je hoe je handig aan de slag kan gaan om een planning op maat te maken. Datum: Dinsdag 13 november 2012 9:30 u tot 12:30 u Wim De Backer, Ruth Schelfhout Therapeuten, ouders, persoonlijk assistenten, leerkrachten,

Module 8: Agenda s, dagschema s, stappenplannen, maken en gebruiken met PC, internet, GSM, ipad, smartphone? Een begeleider plant in de leefgroepagenda op internet een zwemactiviteit volgende week vrijdag om elf uur. Als een bewoner enkele minuten later op zijn gsm de agenda van volgende week bekijkt, dan leest hij al dat hij gaat zwemmen. Op donderdagavond om acht uur rinkelt zijn gsm en herinnert hem er aan dat ze op vrijdag gaan zwemmen en dat hij zijn zwemgerief niet mag vergeten. Diezelfde avond om tien uur krijgt hij, zoals elke avond, nog een berichtje dat hij zijn medicatie nog moet nemen voor hij gaat slapen. Dit is zeker geen sciencefiction, bij vele mensen is dit heel gewone dagelijkse praktijk. Je hebt er ook geen extreem dure aangepaste hulpmiddelen voor nodig. Een gsm van ruim 100 is al voldoende, de rest is gratis. Maar hoe kan je dit nu inzetten voor mensen met verstandelijke beperkingen, ASS, met geheugenproblemen, NAH, zelfs dementie,? Tijdens deze module overlopen we verschillende programma s, toestellen en toepassingen die je hiervoor kan inzetten. Hoogtechnologische aanpassingen komen aan bod, maar we vergeten zeker de papieren agenda en dagschema niet. We bekijken wat Word, maar ook PictoSelector en andere software kan bieden voor mensen die geen symbolen nodig hebben. Datum: Dinsdag 13 november 2012 13:30 u tot 16:30 u Wim De Backer Therapeuten, leerkrachten, begeleiders, en ouders

Module 9: Software om met pictogrammen te werken We ondersteunen niet-sprekers vaak met pictogrammen. We maken er allerhande communicatie- en visualisatiemateriaal mee. Maar welke pictogrammen en afbeeldingen kies je? En doe je dit in een tabel in Word of gebruik je aanpasbare software? Anno 2012 zijn de meeste programma s ook zo uitgebreid dat ze andere leuke en handige toepassingen hebben zoals agendaplanning, een brief schrijven, een nieuwsberichtje opstellen, In meerdere computerprogramma s kunnen we met pictogrammen werken. De meest bekende zijn Mind Express, Grid, BETAsoftware, Symwriter. Er zijn ook gratis toepassingen zoals Pictoselector, Maar ze verschillen onderling sterk. We zoeken samen voor welke toepassingen elk van deze programma s het meest geschikt is. We bekijken de mogelijkheden van de programma s en of ze toegankelijk zijn voor het gebruik van om het even welke afbeelding? Kan je er eenvoudig mee werken? Kunnen de gebruikers er ook zelf mee aan de slag? Kunnen we ook andere toepassingen maken waarbij de opdracht wordt ondersteund met tekst en symbolen? Iedereen die al een beetje ervaring heeft met deze programma s zal ze nog beter leren gebruiken en mee kunnen afwegen wat de voor- en nadelen zijn van deze programma s. Ook zal men kunnen vaststellen wat de mogelijke meerwaarde is van de anderen. Voor iedereen die werkt met personen (kinderen en volwassenen) die gebaat zijn bij het werken met pictogrammen. Datum: Dinsdag 4 december 2012 in Wilrijk Dinsdag 20 november 2012 in KHBO in Brugge Donderdag 22 november 2012 in KATHO Kortrijk 09:30 u tot 12:30 u Karen Vermeire Therapeuten, ouders, leerkrachten, thuisbegeleiding,

Module 10: Ipad om te praten De ipad is tegenwoordig niet meer weg te denken. Ook als je zelf geen ipad hebt, kan je wel een beetje meepraten over dat magische toestel. We krijgen regelmatig de vraag of een ipad ook gebruikt kan worden om de communicatie te ondersteunen. Modem is nog voordat er veel vragen kwamen- op zoek gegaan naar apps die een antwoord kunnen bieden op deze vraag. Er is een ruim aanbod en het is niet eenvoudig uit te zoeken welke apps kwaliteitsvol zijn. Tijdens deze module geven we een overzicht van bruikbare communicatie-apps. We staan stil bij de ipad als éénboodschapstoestel, de ipad als sprekend fotoalbum, de ipad als statisch communicatiehulpmiddel, de ipad als dynamisch communicatiehulpmiddel en de ipad als teksttoestel. Zeggen al deze termen je niet direct iets, maar heb je toch vragen bij het gebruik van een ipad om de communicatie te ondersteunen, dan is deze module zeker interessant voor je. We verkennen tijdens deze module de mogelijkheden en beperkingen van de ipad als communicatiehulpmiddel. Tijdens deze module geven we een overzicht van verschillende communicatie-apps die gebruikt kunnen worden in het Nederlandse taalgebied. We bespreken de voor- en nadelen ervan. We geven ook enkele websites mee waar wij onze inspiratie en informatie vinden. Datum: Dinsdag 4 december 2012 in Wilrijk Dinsdag 20 november 2012 in KHBO in Brugge Donderdag 22 november 2012 in KATHO Kortrijk 13:30 u tot 16:30 u Karen Vermeire en Ruth Schelfhout Therapeuten, ouders, leerkrachten,

Module 11: Ondersteunde communicatie bij personen met dementie Is de inzet van niet-technische en technische hulpmiddelen voor ondersteunde communicatie zinvol voor personen met dementie? Deze vraag vormt de rode draad doorheen deze sessie. Verwacht geen pasklare antwoorden want het gaat hier echt over een moeilijk domein. MODEM krijgt regelmatig vragen over dit onderwerp en er we zoeken steeds naar een oplossing op maat. We geven alvast de conclusie prijs: ondersteunde communicatie bij personen met dementie is een ontzettend ruim begrip. Wanneer we dit aanvullen met de verwante technische hulpmiddelen omvat dit een hele rijkdom van materiaal, methodes en hulpmiddelen. Meestal gaat het hier over vereenvoudigingen van de complexe gesproken of geschreven communicatie en van de informatie uit de omgeving. Personen met dementie hebben nood aan vereenvoudiging en verduidelijking van de informatie/communicatie die tot hen gericht wordt. De gekozen oplossing dient mee te groeien met de mogelijkheden van de persoon met dementie. Omdat het allemaal zo nieuw is, nemen we ook tijd om ervaringen uit te wisselen en eventueel een casus te bespreken. Datum: Donderdag 22 november 2012 in KATHO, Kortrijk 9:30 u tot 12:30 u Ruth Schelfhout Partners, familie, therapeuten, begeleiders, verpleegkundigen,

Module 11 De computer kleurt je leven Digitale sjablonen voor levensboeken Het levensboek is een communicatiehulpmiddel tussen een persoon en zijn familieleden of andere personen uit de omgeving. Het huidige papieren levensboek is bruikbaar, maar voor velen wat verouderd. De computer kan dit aangenamer maken. We zetten de computer in als hulpmiddel bij het visualiseren, inkleuren en structureren. Dit om het verleden, het heden en de toekomst van de persoon met een beperking in kaart te brengen. We staan tijdens deze sessie kort stil bij de opbouw van een levensboek. We vertellen hoe je eraan begint en welke zaken belangrijk zijn. Naast de inhoud besteden we veel aandacht aan de vorm. Een levensboek moet gemakkelijk hanteerbaar zijn door de gebruiker. Het mag ook niet teveel inspanning vragen om het levensboek te maken. We illustreren dit aan de hand van voorbeelden van levensboeken op de computer. Deze sessie zit vol praktische tips zodat je nadien zelf op de computer gebruiksvriendelijke levensboeken kunt maken. Datum: Donderdag 22 november 2012 in KATHO Kortrijk 13:30 u tot 16:30 u Ruth Schelfhout Partners, familie, therapeuten, begeleiders, verpleegkundigen,

Nog veel meer bijscholingen op maat Hierbij een overzicht van andere bijscholingen die we ook op maat aanbieden. Neem gerust contact op als je interesse hebt of zelf een voorstel wilt doen. Samen zoeken we naar het juiste concept. Communicatiemodules 1. Hoe maak ik zelf handige en functionele communicatieboeken? 2. Hulpmiddelen om tijd, activiteiten, handelingen, te visualiseren voor personen met autisme. 3. Welk communicatiehulpmiddel kies ik? 4. Pictogrammen en visualisaties. 5. Communicatiehulpmiddelen: vanaf wanneer start je daarmee? 6. Tekstcommunicatie in alle vormen. 7. Hoe vul ik een communicatiecomputer? 8. Communicatiehulpmiddelen zelf maken. 9. Van actie- reactie tot eenvoudige communicatie. 10. Ondersteunde communicatie bij NAH. 11. Computermodules 1. Als de computer eenvoudig moet zijn 2. Software voor personen met verstandelijke beperkingen. 3. Computeraanpassingen voor personen met autisme 4. De computer aanpassen voor personen met een motorische handicap. 5. Eenvoudige aanpassingen in MS Word voor personen met lees -en schrijfproblemen. 6. Zelf oefeningen maken in PowerPoint 7. Computers en DCD: gratis aan de slag. 8. De computer als pen en papier. 9. Compenserende hulpmiddelen voor kinderen met ernstige lees -en spellingsproblemen. 10. Software voor cognitieve training. 11. Zelf aangepast speelgoed maken 12. De tarieven voor deze bijscholingen hangen af van groepsgrootte, vervoer, sessies aan de computer, Vraag daarom vrijblijvend een prijsofferte op maat van je organisatie: karen.vermeire@vzwkinsbergen.be.

Praktische informatie Inschrijvingen Inschrijven kan via het formulier op de website www.modemadvies.be Je kunt je inschrijven tot uiterlijk 8 dagen voor de datum van de module. Annuleren kan via mail uiterlijk vijf werkdagen voor de module. Het aantal deelnemers per module is beperkt. Als er minder dan vijf inschrijvingen zijn, wordt de module geannuleerd. Personen die ondersteuning krijgen van een PAB-assistent kunnen eventueel via deze weg bijscholingen betalen. De inschrijving is slechts definitief na betaling van het inschrijvingsbedrag op rekeningnummer 001-1794656-38 met als mededeling de naam van de deelnemer en het nummer van de module. Voor buitenlandse betalingen: de IBAN code is BE24 0011 7946 5638 en de BIC code is GEBABEBB. Voor de betaling van deze bijscholingen kan je opleidingscheques gebruiken. De regelgeving rond opleidingscheques werd in augustus 2010 gewijzigd. Voor alle voorwaarden en voor het bestellen van opleidingscheques verwijzen wij naar de site www.vdab.be/opleidingscheques. Je kunt ook bellen naar: 0800/30700, elke werkdag van 8 tot 20 uur of naar een VDAB-kantoor of een werkwinkel gaan (http://vdab.be/contact/contact.jsp). Waar en wanneer? Elke voormiddagmodule start om 09:30 u en eindigt om 12:30 u. Elke namiddagmodule start om 13:30 u en eindigt om 16:30 u. De meeste modules gaan door in Wilrijk in het Gouverneur Kinsbergencentrum. Een wegbeschrijving voor de reis met de auto of met het openbaar vervoer vind je op www.modemadvies.be. Er zijn ruime parkeermogelijkheden. De modules van dinsdag 20 november gaan door in KHBO, Xaverianenstraat 10, 8200 Brugge. De modules van donderdag 22 november gaan door in KATHO, Doorniksesteenweg 145, 8500 Kortrijk. Elke deelnemer ontvangt een attest van deelname. Voor bijkomende informatie over de modules of voor andere vragen: Doornstraat 331 2610 Wilrijk Tel. 03 / 820 63 50 Fax 03 / 828 69 64 modem@vzwkinsbergen.be www.modemadvies.be

Noteer alvast in uw agenda onze bijscholingen voor het voorjaar van 2013 Module 1 Schrijven met de computer dinsdag 5 maart 2013 Module 2 Invullen van werkblaadjes en formulieren op de computer dinsdag 5 maart 2013 Module 3 Welk communicatiehulpmiddel kies ik? donderdag 14 maart 2013 Module 4 Zelf communicatiehulpmiddelen maken donderdag 14 maart 2013 Module 5 I pad spelen, leren en bedienen donderdag 28 maart 2013 Module 6 I pad om te praten donderdag 28 maart 2013 Module 7 Software voor de begeleiding van personen met autisme dinsdag 23 april 2013 Module 8 Zelf stappenplannen maken dinsdag 23 april 2013 Module 9 Dyslexiesoftware als hulpmiddel bij ernstige lees- en spellingsproblemen dinsdag 7 mei 2013 Module 10 Computerhulpmiddelen voor personen met dyspraxie (DCD) dinsdag 7 mei 2013