2015/2016 Programma basisonderwijs Geschiedenis in het echt!
2015 Muiderslot Fotografie: Mike Bink, Beemflights, Endeloos Grafisch Ontwerp, Muiderslot Prijzen en tijden onder voorbehoud 2
Programma basisonderwijs 2015-2016 Inhoud Welkom! 4 Basisprogramma: rondje kasteel en vesting 7 Rondleiding Gouden Eeuw 9 Florisles De reiskist van Floris 11 Middeleeuwse spelletjes 13 Het raadsel van Floris de Vijfde 15 Muiderkinderkring 17 Kinderboekenweek: Het geheim van de smid! 19 Meespeeltheatervoorstelling De pen en het zwaard 21 Sinterklaas logeert weer in het Muiderslot 23 Waterschildpad 25 Programma op maat Speciaal onderwijs Informatie Muiderslot 27 Overzicht schoolprogramma 28 3
4
WELKOM! Met school naar een echt kasteel? U bent van harte welkom op het Muiderslot, een van de oudste kastelen van Nederland. Laat de kinderen de geschiedenis zelf meemaken. Een bezoek aan het Muiderslot is geschiedenis in het echt! Wij bieden een afwisselend programma, gericht op de cultuur en het erfgoed van de middeleeuwen, de 17 e en de 19 e eeuw. Kinderen leren door vooral zelf te ervaren, bijvoorbeeld hoe een kasteel verdedigd werd en hoe het leven in een kasteel eruitzag. En natuurlijk krijgen ze het verhaal van de beroemde graaf Floris de Vijfde mee, de bouwheer van het Muiderslot. Ook is hij één van de onderwerpen van de Canon van Nederland. Een andere beroemde naam die verbonden is aan het Muiderslot, is de 17 e -eeuwse schrijver P.C. Hooft. Met hem kunnen de leerlingen kennismaken in de Gouden Eeuw Rondleiding door het ingerichte museumdeel van het Muiderslot. Alle programmaonderdelen sluiten aan bij de kerndoelen basisonderwijs. U vindt ze aangegeven bij ieder onderdeel en in het overzicht op p. 28-31. Wij ontvangen u graag op het Muiderslot! Ook voor een voorbezoek ter oriëntatie bent u welkom. Muiderslot, april 2015 Ida Schuurman Educatie ida.schuurman@muiderslot.nl 0294-256278 (ma t/m do) 5
6
BASISPROGRAMMA: RONDJE KASTEEL EN VESTING Het basisprogramma bestaat uit maar liefst vijf onderdelen: de Toren- en de Ridderroute, de Valkenier, het Waterschild en de Tuinen. Elk onderdeel duurt ongeveer 30 minuten. De Torenroute door het voorste deel van het kasteel heeft als thema aanval en verdediging. Kinderen gaan op onderzoek in een interactieve speurtocht. De Ridderroute in het achterste deel is gericht op het leven van ridders en jonkvrouwen. Hoe leefden ridders in 1285, toen Floris V zijn kasteel liet bouwen? Kinderen beleven het zelf, verkleed als ridder of jonkvrouw. De Valkenier laat de kinderen de roofvogels van heel dichtbij zien. (Van 1 april 1 juli elke dag, van 1 juli 31 oktober niet op maandag.) In het Waterschild krijgen kinderen een korte animatiefilm te zien over de geschiedenis van het water als vriend en als vijand. En tot slot kunt u een rondje door de historische Tuinen maken, om te zien hoe mensen vroeger hun eigen kruiden en groenten verbouwden. Bij het basisprogramma kunt u nog extra s boeken ter verdieping of verlevendiging. Trekt u daar dan wel wat extra tijd voor uit. Groep 1 t/m 8 Duur ca. 3 uur (ca. 30 minuten per onderdeel), bij de boeking ontvangt u een programma met de gereserveerde tijden Wanneer hele jaar (zie p.28) Voorbereiding gratis lesbrief Leerdoel kennismaking met het leven op een kasteel in de middeleeuwen; Floris V Kerndoelen Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53 Prijs 6,50 per leerling/begeleider, incl. speurtochtboekje en riddermedaille 7
8
RONDLEIDING GOUDEN EEUW Rondleiding met een gids door het prachtig ingerichte 17 e -eeuwse deel van het Muiderslot. Hier woonde de schrijver P.C. Hooft ooit. De gids neemt de groep mee door vijf kamers en zalen, waaronder de indrukwekkende Ridderzaal. In elke kamer zijn voor de kinderen replica-voorwerpen om uit te proberen. Hier zien kinderen ook de herkomst van veel spreekwoorden en uitdrukkingen: op je geld zitten en de hond in de pot vinden. Groep 3 t/m 8 Duur 30 minuten Wanneer hele jaar (zie p.28) Voorbereiding gratis lesbrief Leerdoel kennismaking met de bewoners van het Muiderslot in de 17 e eeuw: P.C. Hooft en zijn gezin; spreekwoorden Kerndoelen Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53 Prijs 50,- per klas (+ entree) 9
FLORISLES DE REISKIST VAN FLORIS Interactieve les over de reiskist van Floris V (Canon!). Wat nam de graaf en ridder allemaal mee als hij op reis ging? Uit historische bronnen weten we dat hij complete zilveren serviezen bij zich had. En natuurlijk ook het nodige wapentuig en veel harnasstukken. Kinderen halen de voorwerpen uit de kist om er iets mee te doen. Ondertussen krijgen zij het spannende verhaal van Floris V te horen, tot de gevangenneming in 1296 en wat er daarna gebeurde. Groep 5 t/m 8 Duur 30 minuten Wanneer hele jaar (zie p.28) Voorbereiding gratis lesbrief Leerdoel leerlingen met behulp van voorwerpen bekend maken met het leven van Floris V Kerndoelen Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53 Prijs 50,- per klas (+ entree) 11
MIDDELEEUWSE SPELLETJES Voor een speelse toevoeging aan het Basisprogramma is het spelletjespakket een aanrader. Met elf oude spelletjes: hoepelen, steltlopen, planklopen, wielrollen, trou madame, tollen, zaklopen, ringwerpen, spijkerpoepen, labyrint en bloklopen. De spelletjes worden uitgezet op het toernooiveld en de vestingwal. Allerlei vaardigheden komen aan bod, dus de kinderen zijn wel even lekker bezig. Voor de kleuters kunt u eventueel een paar spelletjes weglaten. Groep 1 t/m 8 Duur ca. 60 minuten per klas Wanneer 1 april - 1 november Leerdoelen spelen en oefenen van vaardigheden met kinderspelletjes van vroeger Kerndoelen bewegingsonderwijs 57, 58 Prijs 50,- per 3 uur (+ entree) 13
14
HET RAADSEL VAN FLORIS DE VIJFDE Dit originele project bestaat uit een deel op school en een deel op het Muiderslot. Het project is een combinatie van erfgoed- en kunsteducatie. Het bestaat uit drie verrassende lessen over het leven van Floris V, een gastles beeldend of podiumkunst en een excursie naar het Muiderslot. De kinderen krijgen speciale vragen en opdrachten mee naar het Muiderslot, o.a. een tekenopdracht. Uiteindelijk lossen de kinderen het raadsel van Floris de Vijfde op. Groep 5 t/m 8 Duur ca. 2 uur op school (4 lessen) en 3 uur Muiderslot Wanneer hele jaar (zie p.28) Leerdoelen dieper ingaan op het leven van graaf Floris V, met een creatieve toevoeging in de vorm van een beeldende en/ of een podiumactiviteit Kerndoelen Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53; kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 Prijs vanaf 255,- per klas, incl. lesbrief, opdrachtenbladen, gastles + materialen en excursie Muiderslot. Te boeken via Globe CKC, Hilversum, www.globeckc.nl, 035-6886800 of via Stichting Kunstkrul, Amsterdam, www.kunstkrul.nl, 06-44976518. NB Voor Hilversumse scholen is er een specialisatie van dit project over de lokale middeleeuwse geschiedenis: Boerendorp Hilversum in de middeleeuwen van Stichting Omgevingseducatie. Meer informatie: www.nmegooienvechtstreek.nl, 06-12899514. 15
bram met kraag 16
MUIDERKINDERKRING Het jaar 2015 staat op het Muiderslot in het teken van het schrijvershuis P.C. Hooft. Tentoonstellingen en activiteiten zijn hieraan gewijd. Er verschijnt ook een verhalenbundel over de kinderen van P.C. Hooft! De Muiderkinderkring bestaat uit een workshop gedichten schrijven met een veren pen, een bezoek aan de tentoonstelling en werkkamer van P.C. Hooft en een presentatie in Ridderzaal, waar ooit Hooft en zijn vrienden van de Muiderkring hun gedichten lieten horen. Groep 5 t/m 8 Duur 1 uur Wanneer 29 september - 1 november Voorbereiding met gratis lesbrief en evt. op bestelling de verhalenbundel van de Schrijvers van de Ronde Tafel Leerdoel het literaire leven van P.C. Hooft en zijn vrienden; zelf gedicht schrijven en presenteren Kerndoelen Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53; kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 Prijs 50,- per klas (+ entree en indien gewenst 12,50 boek) 17
KINDERBOEKENWEEK: HET GEHEIM VAN DE SMID In het themajaar Schrijvershuis P.C. Hooft hoort natuurlijk ook een project rond de Kinderboekenweek! Startpunt is een fragment uit Schildknaap op het Muiderslot van Arend van Dam, over een kist. Kinderen maken het verhaal af en doen mee aan de verhalenwedstrijd. Ze gaan op zoek naar kisten in het Muiderslot, krijgen een interactieve les De reiskist van Floris en maken zelf een middeleeuws kistje. De prijsuitreiking is natuurlijk in de Ridderzaal! Groep 5 t/m 8 Duur ca. 2 uur Wanneer 8, 13 en 15 okotober Voorbereiding verhaal afmaken op school; insturen voor verhalenwedstrijd Leerdoelen functie en techniek van middeleeuwse kisten, zelf kistje maken en verhaal afmaken Kerndoelen Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53; - natuur en techniek: 44, 45; kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 Prijs 50,- per klas (+ entree) 19
IDA
MEESPEELTHEATERVOORSTELLING DE PEN EN HET ZWAARD Na groot succes vorig jaar, volgt dit jaar een nieuwe meespeeltheatervoorstelling De pen en het zwaard. Kinderen kunnen dus meedoen aan deze spannende voorstelling over de schrijver P.C. Hooft tijdens de 80-jarige oorlog. In huize Hooft speelt zich van alles af, waar Hooft niet altijd goed raad mee weet. Dan komt er ook nog eens een Spaanse soldaat naar het Muiderslot. Kinderen krijgen veel mee uit de geschiedenis, wat zij niet gauw zullen vergeten. Groep 5 t/m 8 Duur 45 minuten Wanneer 2-13 november (m.u.v. 4 en 11 november) Voorbereiding met gratis lesbrief Leerdoelen geschiedenis in theatervorm: leerlingen krijgen via spel het verhaal van P.C. Hooft mee, zelf meespelen Kerndoelen Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53; kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 Prijs 75,- per klas (indien ook bezoek kasteel: + entree) 21
22
SINTERKLAAS LOGEERT WEER IN HET MUIDERSLOT! Elk jaar komt de Sint een aantal dagen naar het Muiderslot. In zijn logeerkasteel wordt hard gewerkt. Overal liggen pakjes, zakken en briefjes. De kinderen krijgen een rondleiding door de kamers van Sinterklaas, waar zij o.a. de werkkamer van de Sint en de Pietenzolder kunnen bekijken. En Sint zelf heeft vast wel even tijd voor de kinderen. Hij vindt het leuk als de kinderen een liedje voor hem zingen. Voor ieder kind zijn er pepernoten en chocolademelk. Groep 1 t/m 4 Duur 1 uur Wanneer 30 november, 1 en 2 december Voorbereiding liedjes zingen Leerdoelen Sinterklaasverhaal in sfeervolle omgeving Kerndoelen kunstzinnige oriëntatie: 54,56 Prijs 50,- per klas (plus entree) 23
24
WATERSCHILDPAD Leuke buitenspeurtocht over de vesting, eindigend in het Waterschild. Groep 5 t/m 8 Duur 30 minuten Wanneer 1 april - 1 november Prijs 1,- per boekje (+entree) PROGRAMMA OP MAAT Heeft u wensen voor een speciaal project dat aansluit op uw lesprogramma of project? Of wilt u extra activiteiten, bijvoorbeeld met de kinderen gaan boogschieten of zwaardvechten, kaarsen maken of broodjes bakken? Het kan allemaal op het Muiderslot, tot en met de Koningsspelen aan toe. Wij denken graag met u mee. SPECIAAL ONDERWIJS Voor speciaal onderwijs zijn er altijd mogelijkheden voor een aangepast programma. Het kasteel is helaas niet toegankelijk voor rolstoelen, wel is er een kazemat op het terrein, een 19 e -eeuws fort dat gelijkvloers is. Voor kinderen in rolstoelen is er een leuke kijkwijzer voor buiten, om samen met de begeleiders te doen. Voor meer informatie neemt u contact op met Ida Schuurman van de afdeling educatie: ida.schuurman@muiderslot.nl; 0294-256278. 25
INFORMATIE MUIDERSLOT Informatie en reserveringen Rijksmuseum Muiderslot www.muiderslot.nl Herengracht 1 info@muiderslot.nl 1398 AA Muiden (0294) 25 62 62 Openingstijden Het Muiderslot is van 1 april tot 1 november van maandag tot en met vrijdag geopend van 10 tot 17 uur. Van 1 november tot 1 april, is het kasteel door de week gesloten. Maar voor grotere groepen, vanaf 50 (maandag en dinsdag) of 100 personen (woensdag tot en met vrijdag), is het wel mogelijk te boeken. Bereikbaarheid Met de auto of touringcar - Bij het kasteel is beperkt betaald parkeren mogelijk. U kunt gratis parkeren op parkeerplaats P1, aan de rand van Muiden, vandaar af is het ca. 10 minuten lopen naar het Muiderslot. Komt u met een touringcar: die kan parkeren op P1 of P2 (betaald). Zie verder www.muiderslot.nl/informatie/route. Met de fiets - Vanuit Amsterdam is het Muiderslot goed bereikbaar via Oost en Diemen of via IJburg en de Natuurboulevard. Vanuit Almere en andere plaatsen: plan uw route met de fietsplanner. Bij het Muiderslot is plek voor fietsen. Met openbaar vervoer - Plan uw route met de ov-planner. Er rijden bussen vanaf Amsterdam Amstel, Amsterdam Bijlmer, Naarden-Bussum, Weesp en Almere. Vanaf de bushalte volgt u de groene bordjes naar het Muiderslot, dit is ongeveer ca. 10 minuten lopen. Met de boot - Van 4 april tot 1 november vaart de Veerdienst Amsterdam dagelijks (behalve op maandag) vanuit de haven van IJburg naar het Muiderslot. Op verzoek vaart de Veerdienst ook vanaf Jachthaven Marina Muiderzand in Almere. Informatie en reserveren www.veerdienstamsterdam.nl. Voor scholen in Amsterdam: zie ook www.mocca-amsterdam.nl. Voor scholen in Almere: zie ook www.collage-almere.nl. 27
OVERZICHT SCHOOLPROGRAMMA MUIDERSLOT Programma Inhoud Leerdoel Vakken/kerndoelen Basisprogramma Rondleiding Gouden Eeuw Florisles De reiskist van Floris Middeleeuwse spelletjes Het raadsel van Floris de Vijfde Muiderkinderkring bezoek kasteel (Torenroute en Ridderroute), Valkenier, Tuinen en Waterschild rondleiding door het ingerichte 17 e -eeuwse deel van het kasteel interactieve les rond een kist met (replica-) voorwerpen van Floris V (Canon!) 11 middeleeuwse spelletjes voor buiten 4 verrassende lessen en excursie Muiderslot gedichten schrijven, bezoek deel tentoonstelling, presentatie in Ridderzaal het leven op een kasteel in de middeleeuwen; Floris V Het Muiderslot in de 17 e eeuw: P.C. Hooft en zijn gezin; spreekwoorden het roerige leven van graaf en ridder Floris V spelen en oefenen vaardigheden met kinderspelletjes van vroeger het leven van Floris V, met een creatieve toevoeging (beeldend of podium) het literaire leven van P.C. Hooft en zijn vrienden; zelf gedicht schrijven en presenteren Nederlands: 1, 2, 3, 12 Oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53 Nederlands: 1, 2, 3, 12 Oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53 Nederlands: 1, 2, 3, 12 Oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53 Bewegingsonderwijs: 57, 58 Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53; kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53; kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 28
Groep Aantal Duur Wanneer Prijs Extra informatie 1-8 onbeperkt (gereserveerde tijden in het kasteel) ca. 3 uur hele jaar* 6,50 per leerling/ begeleider 3-8 30 leerlingen 30 min. hele jaar* 50,- per klas (+ entree) gratis lesbrief, speurtochtboekje en riddermedaille met (replica) voorwerpen voor kinderen 5-8 30 leerlingen 30 min. hele jaar* 50,- per klas (+ entree) in Kazemat (fort op terrein) of in het kasteel 1-8 ca. 150 leerlingen 5-8 30 leerlingen 4 uur op school + 3 uur Muiderslot 3 uur 1 april 1 november 50,- (+ entree) op toernooiveld en vestingwal; leuke toevoeging voor een schoolreisje hele jaar* v.a. 255,- Te boeken via Globe CKC, Hilversum of via Stichting Kunstkrul, Amsterdam 5-8 30 leerlingen 1 uur 29 september 1 november 50,- per klas (+ entree) met uniek fotomoment in de Ridderzaal; sluit aan bij themajaar Schrijvers huis P.C. Hooft 29
Programma Inhoud Leerdoel Vakken/kerndoelen Kinderboekenweek: Het geheim van de smid kisten in het kasteel; Les De reiskist van Floris ; kist maken; verhalenwedstrijd functie en techniek van middeleeuwse kisten, zelf kistje maken en verhaal afmaken Nederlands: 1, 2, 3, 4, 12; oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53; kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 Meespeeltheater De pen en het zwaard spannende voorstelling over de schrijver P.C. Hooft tijdens de 80-jarige oorlog geschiedenis in theatervorm: leerlingen krijgen verhaal van P.C. Hooft mee Sinterklaas op het Muiderslot Waterschildpad Programma op maat Speciaal onderwijs kijkje in het logeerkasteel van de Sint, met o.a. de werkkamer en de Pietenzolder en de Sint in levende lijve buitenspeurtocht over vesting in overleg passend programma aangepast programma in overleg Sinterklaasverhaal in sfeervolle omgeving geschiedenis van het Muiderslot en het water aansluiten bij wensen en programma school naar wens kunstzinnige oriëntatie: 54, 56 oriëntatie op jezelf en de wereld tijd: 52, 53 *van 1 april 1 november dagelijks geopend, van 1 november 1 april op aanvraag: 30
Groep Aantal Duur Wanneer Prijs Extra informatie 5-8 30 leerlingen ca. 2 uur 8, 13 en 15 oktober 50,- (+ entree) met uniek fotomoment in de Ridderzaal; sluit aan bij themajaar Schrijvershuis P.C. Hooft 5-8 30 leerlingen (totaal max. 100 leerlingen + begeleiders per voorstelling) 45 minuten 2 t/m 13 november 1-4 1 uur 30 november, 1 en 2 december 75,- per klas 50,- per klas (+ entree) in de Ridderzaal; sluit aan bij themajaar Schrijvershuis P.C. Hooft met pepernoten en chocolademelk 5-8 onbeperkt, in groepjes van 8 ll. 1 april - 1 november 1-8 onbeperkt hele jaar* 1,- per boekje (+ entree) speurtocht eindigt in Waterschild 1-8 in overleg in overleg hele jaar op aanvraag Kijkwijzer/route voor kinderen in een rolstoel vanaf 50 (maandag en dinsdag) en 100 personen (woensdag vrijdag). 31