Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en nog veel meer. Veel ideeën werden vaak ontleend aan de Grieken, die op het gebied van sierlijkheid erg in de smaak vielen. Maar voor de rest is het totaal verschillend. In de toepassing van materiaal waren de Romeinen ook vernieuwers. Het Romeinse beton (Opus Caementicium) bestond uit een mengsel van steengruis van steenblokken met kalk, zand en Pozzolana-aarde, dat gestort werd en vervolgens tot een steenharde massa uithardde (beton). Beton was een handige uitvinding, want het was sterk, goedkoop en gemakkelijker dan steenblokken. Kortom, de Romeinen hebben ook het beton uitgevonden. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. 1. 2. 4 5. 3. pagina 1 van 6
Het Romeinse leven. Het verschil tussen arm en rijk was erg groot. Dat was ook goed te zien aan het woongenot. De rijke mensen bezaten een goed gegroepeerd huis met rondom een open binnenplaats, het atrium. Hier kon je tot rust komen en je terug trekken van al het lawaai en de drukte van de stad. Deze manier van bouwen is goed uitgedacht, want er worden nu nog een groot aantal van zulke soortgelijke woningen gebouwd. De arme mensen huurden een huis, of een gedeelte ervan. Het was altijd zo, dat hoe minder geld je had, hoe hoger je kwam te wonen. De hele armen werden ondergebracht in kazernes. Dat zijn grote bouwblokken van soms wel vijf hoog. Sommige mensen waren zo arm, dat ze niet eens een zolderkamertje of zelfs een hoek ervan konden betalen. Kon je echt niet aan onderdak komen, dan sliep je op de stoepen van gebouwen, op heuvels of onder de bogen van bruggen. Het aquaduct. Onze waterleidingen en rioleringen hebben wij aan de Romeinen te danken. De aanvoer van water naar bijvoorbeeld badhuizen (thermen), de huizen van de rijke Romeinen, naar de fonteinen of de waterbekkens ging als volgt: Het water stroomt door een geul in de bovenkant van de aquaducten naar de watertorens die nodig waren voor de druk op het water. Vervolgens werd het water vervoert door ondergrondse leidingen die van aardewerk of lood waren. pagina 2 van 6
In de vierde eeuw v.chr. zorgden veertien aquaducten voor gemiddeld zo n 500-600 liter per dag per persoon. En in die tijd had Rome al 1,5 miljoen inwoners! De woonkazernes waren meestal niet aangesloten op de waterleiding. Met een beetje geluk had alleen de benedenverdieping water. Een aquaduct was gemaakt van bak- of natuursteen. Deze aquaducten waren soms wel tien kilometer lang, dus daarom zocht men naar de zo goedkoop en praktisch mogelijke bouwmethode die geschikt was voor deze constructie van halfcirkelvormige bogen. Ook voor de afvoer van het water werd gezorgd. Het water ging door een riolering, de cloaca, die uitmondde in de rivier. Deze bevond zich ook onder de grond, maar was niet altijd overal goed afgesloten. En omdat niet iedereen toen even schoon was, hebben sommige steden verschrikkelijk onder de stank geleden. Vraag 2a. Inmiddels heb je al heel wat Romeinse woorden gelezen. Schrijf de betekenis achter de woorden. Aquaduct =.. Opus Caementicium = Thermen = Cloaca = Kazerne = Vraag 2b. Waarvan is het aquaduct een voorloper? Vraag 2c. Waar kennen wij tegenwoordig de kazerne nog van? pagina 3 van 6
Religieuze gebouwen. De woningen van de goden waren vanzelfsprekend ook de mooiste woningen. De tempels die voor de goden werden gebouwd waren vaak afgeleid van de Griekse bouwkunst. Toch probeerden de Romeinen hun tempels nóg mooier te maken. De woningen van de goden moesten als het ware uitblinken in vergelijking met de gewone woningen. Een tempel stond op een podium en bestond uit marmer, hoewel baksteen goedkoper en praktischer was. Daarom werd een tempel meestal gebouwd van baksteen, en afgedekt met platen van marmer. Tegen die muren werden zuilen, vaak als halve steunzuilen aangebracht. Het Romeinse rijk. De Romeinen kwamen uit Rome. De keizers van Rome wilden veel macht. Daarom veroverden de Romeinen zo'n 2000 jaar geleden grote delen van Europa en Noord Afrika. De Romeinen legden veel stenen wegen en bruggen aan. Hierdoor konden de soldaten makkelijk over grote afstanden door het Romeinse Rijk lopen. Ook ons land werd door de Romeinen veroverd. Maar niet helemaal. De Germanen die in het noorden woonden waren te sterk. De Rijn werd de grens van het Romeinse Rijk. De Romeinse soldaten bewaakten die grens heel goed. Langs de oevers van de Rijn bouwden zij op verschillende plaatsen forten. Zo'n fort noemden de Romeinen een castellum. Daar woonden zo'n 500 soldaten. Vraag 3. Welke landen hoorden allemaal bij het Romeinse rijk? pagina 4 van 6
Sporen van de Romeinen in Nederland. In heel Nederland vind je nog steeds resten van de Romeinen. Veel oude gebouwen zijn in de Romeinse stijl gebouwd. Bijvoorbeeld in Leeuwarden, het gerechtsgebouw. Deze staat, net zoals de Romeinse tempels, op een soort podium. Ook bevindt zich een trap aan de voorkant. Verdere uiterlijke kenmerken zijn de kapitelen. Maastricht was een van de grootste Romeinse steden in ons land. Mosa ad Trajectum is de Latijnse naam voor Stad aan de Maas. Je kunt er nog veel gebouwen vinden die door de Romeinen gemaakt zijn. Het belangrijkste is de St. Servaasbrug. Dit is een nagebouwde brug van de Romeinse brug die er heeft gestaan. Maastricht was geen belangrijke plaats voor de Romeinen. Maar er was wel een Romeins fort. In Maastricht zie je nog heel goed de stadswallen, die door de Romeinen gebouwd zijn. Deze stadswallen hebben Maastricht beschermd tegen belegeringen. In de provincie Utrecht liep de grens van Wijk bij Duurstede via Utrecht naar Woerden. Dat weten we omdat archeologen daar oude Romeinse voorwerpen in de grond hebben gevonden, zoals potten, gereedschap en wapens. Een paar jaar geleden werd in Leidsche Rijn een wachttoren en zelfs een heel schip opgegraven. Ook zijn er op verschillende plaatsen resten van wegen gevonden, waaronder grenspaaltjes. Vraag 4a. Welke sporen van de Romeinen hebben we in Nederland allemaal teruggevonden? pagina 5 van 6
Vraag 4b. In welk deel van Nederland worden door archeologen vooral voorwerpen opgegraven? o Nederland ten noorden van de Rijn o Nederland ten zuiden van de Rijn Vraag 4c. Waarom juist daar? Romeinse letters en cijfers. De Romeinen verspreidden hun alfabet over heel Europa. Wij schrijven er nu nog steeds mee. Maar er zijn verschillen. De Romeinen maakten geen verschil tussen de I en de J en tussen de U en de V. De letters W en Y bestonden toen nog niet. Vraag 5a. Hoe heet de taal van de Romeinen?.. Vraag 5b. Kun je ook landen noemen, waar ze niet met het Romeinse alfabet schrijven? Sommige letters werden door de Romeinen ook gebruikt om getallen mee te schrijven. Weet jij wat deze Romeinse cijfers betekenen? L = C = V = D = X = M = pagina 6 van 6