. Samenvattings Richtlijn Middelengebrik (opgenomen in de richtlijn). Wanneer, hoe? Samenvattings 1. Model voor middelengebrik 2. Middelengebrik bespreekbaar maken 3. Signalen van middelengebrik 4. Basishoding en competenties 5. Organisatie 6. Motiverende gespreksvoering Middelengebrik komt ter sprake: bij intake (standaard) in (vervolg)gesprekken met jongere en oders groepsgewijs Benodigde hoding in deze contacten: open, niet veroordelend motiverend Werkwijze, instrmenten Signaleren en bespreekbaar maken: zie hlpmiddelen Basisvaardigheid: motiverende gespreksvoering: hlpmiddelen Screeningsinstrmenten: SMA in combinatie met CRAFFT: zie hlpmiddelen 1a, 1b en 1c Indien middelengebrik normen overschrijdt maak gebrik van Vragenlijst Analyse Middelengebrik: zie hlpmiddelen 1c Gebrik overschrijdt niet leeftijdsgebonden normen: zie hlpmiddelen 1a, 1b, 1c Geef positieve feedback; pas motiverende gespreksvoering toe; kom later op het gebrik terg Rond contacten af/ evalatie: Ga na of jongere sten heeft in omgeving om gedrag vol te hoden Bespreek motivatie; bespreek wat jongere doet in sitaties waarin drang bestaat om te gebriken Gebrik overschrijdt leeftijdsgebonden normen: zie hlpmiddelen 1,1a, 1b Conslteer verslavingsdeskndige Jongere heeft geen stoornis in gebrik van middelen Start preventieve of selectieve preventie: zie hlpmiddelen 2 Monitor gedrag; pas motiverende gespreksvoering toe; bepaal periodiek of consltatie verslavingsexpert nodig is Jongere heeft stoornis in gebrik van middelen Conslteer verslavingsdeskndige; beslis gezamenlijk waar behandeling plaatsvindt (jegdverslavingszorg of jegdhlp) Behandeling binnen jegdhlp starten: zie hlpmiddelen 3 NEE Indicaties voor behandeling in verslavingszorg/ggz: Ernstige onthodingsverschijnselen bij stoppen of minderen van gebrik Ernstig, herhaaldelijk agressief gedrag samenhangend met middelengebrik Ernstige symptomen van psychopathologie in combinatie met stoornis in gebrik van middelen, zoals psychotische symptomen Behandeling biten jegdhlp door jegdverslavingszorg: zie hlpmiddelen 3 Contin: tergkoppeling door jegdverslavingszorg naar jegdhlp en andersom, in overleg met jongere en oders JA
Wat is risicovol middelengebrik en hoe stellen we het vast? SMA ( 4.2) 1a Stel via SMA vast of het middelengebrik dermate risicovol is dat verdere diagnostiek en monitoring nodig is. Omvang van het gebrik, rekening hodend met de leeftijd. NB: tot en met 12 jaar is elk gebrik (inclsief tabak) risicovol Aantal keer middelen gebrikt: Afgelopen maand (0-30) Maand daarvoor (0-30) Alcohol 1. Hoeveel dagen dronk je geen alcohol? 2. Hoeveel dagen dronk je 1 of 2 glazen alcohol? 3. Hoeveel dagen dronk je 3 of 4 glazen alcohol? 4. Hoeveel dagen dronk je 5 of meer glazen alcohol? Tabak 5. Hoeveel dagen rookte je (sigaretten, shag, e.d.)? Cannabis 6. Hoeveel dagen gebrikte je cannabis (hasj, wiet, e.d.)? Andere drgs 7. Hoeveel dagen gebrikte je een andere drg? (cocaïne, amfetamines (speed), XTC, GHB, paddo s, heroïne) Geen enkel middel 8. Hoeveel dagen gebrikte je geen enkel middel? (d.w.z. geen alcohol, cannabis of andere drgs (ds itgezonderd tabak)) 1. Wanneer is de omvang van het gebrik risicovol? Alcohol Adolescenten 13 t/m 15 JAAR: SMA SCREENINGSLIJST 5 dagen in de maand 1 of 2 glazen alcohol 3 dagen in de maand 3 glazen alcohol Cannabis 3 dagen/maand gebrikt Overige drgs 1 dagen/maand gebrikt Alcohol Adolescenten 16 t/m 18 JAAR: SMA SCREENINGSLIJST 12 dagen in de maand 1 of 2 glazen alcohol - meisjes: 5 dagen in de maand 3 glazen alcohol - jongens: 9 dagen in de maand 3-4 glazen alcohol - jongens: 5 dagen in de maand 5 glazen alcohol Cannabis 5 dagen/maand gebrikt Overige drgs 2 dagen/maand gebrikt
Wat is risicovol middelengebrik en hoe stellen we het vast? CRAFFT ( 4.2) 1b Stel via CRAFFT vast of het middelengebrik dermate risicovol is dat verdere diagnostiek en monitoring nodig is: Motieven, omstandigheden en gevolgen van het middelengebrik. Heb je ooit in een ato of op een brommer of scooter gezeten die bestrd werd door iemand (inclsief jij zelf) die onder invloed was, of alcohol of drgs had gebrikt? Gebrik je wel eens alcohol of drgs om je te ontspannen, om je beter over jezelf te voelen, of om erbij te horen? Gebrik je wel eens alcohol of drgs als er geen anderen bij zijn, als je alleen bent? Vergeet je wel eens dingen die je gedaan hebt terwijl je alcohol of drgs gebrikte? Zeggen je familie of vrienden wel eens tegen je dat je je alcohol- of drgsgebrik zo moeten verminderen? Ben je ooit in de problemen gekomen terwijl je alcohol of drgs gebrikte? Wanneer zijn motieven en gevolgen risicovol? Als je op een of meerdere van deze vragen ja antwoord, dan zijn de motieven en gevolgen risicovol. Scoort een jegdige binnen de jegdhlp op minstens één van beide instrmenten (SMA/CRAFFT) boven één of meer drempelwaarden, dan moet een gedragswetenschapper, arts of psychiater met verslavingsdeskndigheid worden ingeschakeld. Zie voor in te zetten interventies hlpmiddelen 2 en 3
Vragenlijst Analyse Middelengebrik ( 4.4) 1c Vaardigheden Kennis en begrip van de gevolgen van het gebrik Zelfreglerende vaardigheden Weten en begrijpen wat te doen om te veranderen In hoeverre is de jegdige in staat om het eigen gedrag te beïnvloeden? Wat weet de jegdige over de gevolgen van het gebrik? Begrijpt hij alle informatie? Welke vaardigheden (zoals iets anders gaan doen ) heeft de jegdige om het hoofd te bieden aan de verleiding? Kan hij deze vaardigheden in verschillende omstandigheden toepassen? Wat weet de jegdige over veranderingsstrategieën en de hlpbronnen die daarbij knnen worden gebrikt? In hoeverre begrijpt hij deze informatie en kan hij deze in verschillende omstandigheden toepassen? Gelegenheid, omgeving Beschikbaarheid van alcohol en drgs Triggers in de omgeving die aanzetten tot gebrik Kenmerken van de omgeving die aanzetten tot gedragsverandering Welke omgevingskenmerken werken bevorderend of belemmerend? Hoe gemakkelijk zijn alcohol of drgs verkrijgbaar? Kan de jegdige ze betalen? Ervaart de jegdige triggers in de omgeving die aanzetten tot gebrik (zoals middelengebrik door oders of vrienden)? Welke omgevingskenmerken zetten aan tot gedragsverandering (zoals middelenbeleid op en rond de school of op de werkplek)? Motivatie Ideeën over de voor- en nadelen van verslavingsgedrag Positieve kanten van verslaving(sgedrag) Wat zijn motiverende factoren voor gedragsverandering? Welke ideeën heeft de jegdige over de voor- en nadelen van verslaving(sgedrag)? Hoe itgesproken zijn deze? Wat zijn de positieve kanten van verslaving(sgedrag)? Denk aan het effect/de roes, sociale stats, fysieke effecten. Negatieve kanten van verslaving(sgedrag) Behoeftebevrediging door middelengebrik Positieve effecten van andere activiteiten dan middelengebrik Ervaren identiteit/zelfbeeld Ervaren identiteit/ zelfbeeld verss verslavingsgedrag Wat zijn de negatieve kanten van het verslaving(sgedrag)? Denk aan verminderde gezondheid, in aanraking komen met jstitie, bijwerkingen. Aan welke behoefte voldoet het gebrik van het middel (zoals het bestrijden van angst, depressie, verveling, eenzaamheid, onrst)? Of gebrikt de jegdige het middel om ontwenningsverschijnselen tegen te gaan? Wat zijn de positieve effecten van andere activiteiten dan middelengebrik (denk aan sport, sociale contacten, school)? In hoeverre conflicteren deze met het middelengebrik? Hoe ervaart de jegdige de eigen identiteit? Heeft hij een positief zelfbeeld? Welk gevoel heeft hij daarbij? Welke invloed heeft het verslavingsgedrag op het ervaren zelfbeeld? Welke gevoelens heeft de jegdige hierbij?
Preventie ( 5.2) 2 De richtlijn beveelt de volgende interventies aan. Zie voor meer info interventies hoofdstk 5 (itgebreid) en bijlage (kort). Maak bij een positieve score op de SMA gebrik van selectieve preventie Programma s voor school Programma s voor jegdhlp of LVB-zorg Leefstijl (O) De Cannabisshow Bekijk t Nchter Brochres Zonder Flawekl Spel TRIP Basisonderwijs: Leefstijl (O) Voortgezet onderwijs: SportMPower MBO: Aanbod ROC s Bekijk t Nchter Brochres Zonder Flawekl Spel TRIP Open en Alert (faciliterend Homeparty, KopOpOders, KOPP preventieprogramma s Homeparty, KopOpOders, KOPP preventieprogramma s Maak bij een positieve score op zowel de SMA als de CRAFFT gebrik van geïndiceerde preventie/ vroeginterventie Programma s voor school Lacne Wiet-Check Moti4 Triple P KopOpOders Programma s voor jegdhlp of LVB-zorg Lacne Wiet-Check Moti4 Triple P KopOpOders
Behandeling ( 6.2) 3 De Richtlijn Beveelt de volgende interventies aan. Zie voor meer info interventies hoofdstk 5 (itgebreid) en bijlage (kort). Amblant Gedwongen kader Vrijwillig kader Stay-a-way Pls Stay-a-way Leefstijltraining Pls Leefstijltraining Stay-a-way, Stay-a-way Pls Wraparond Care (zorgmodel) Residentieel Brains4Use individeel (in detentiesetting) Gedwongen kader Brains4Use Bekijk t Nchter, Minder drank of drgs Brains4Use Vrijwillig kader Pakje Kans (gericht op roken) Leefstijltraining