1 ECO² Landschappelijke buffering in de Gentse Kanaalzone 28 januari 2010 Stefan De Brabander Sylvie Fosselle 1
Inhoud Situering Fundamenten Landschapsontwikkeling in ECO² Financiering landschapsontwikkeling Procesverloop Tussentijdse bevindingen/conclusies 3 Situering ECO² 2
Economie x ecologie = EFRO-project Doelstelling 2 kenniseconomie en innovatie Samenwerking tussen Vlaamse Landmaatschappij Boerenbond agro aanneming met steun van Agentschap voor Natuur en Bos, Limburgs Steunpunt Rurale Ontwikkeling vzw Rurant vzw 3 luiken: Agro-beheersgroepen Agro-aannemingen Uitbouw landschappelijke buffering in de Gentse Kanaalzone 5 Landschap in de Gentse Kanaalzone Gentse Kanaalzone: behoud dorpen, goed wonen Enkele woonkernen slechte leefbaarheid Behoud dorpen, inspanningen i.f.v. leefbaarheid dorpen Gentse kanaalzone: Veel verstoringen Geen band meer met traditioneel landschap, ontwikkeling haven Koppelingsgebieden als buffer en overgang naar bedrijvenzones Aantrekkelijke koppelingsgebieden kunnen band met aanwezige open ruimte versterken 6 3
Koppelingsgebieden Klein Rusland-Oost Rieme-Noord Rieme-Zuid Rieme-Oost Doornzele-Noord Doornzele-Kanaalzijde Sint-Kruis-Winkel-Zuid Desteldonk-Noord Desteldonk-Zuid Langerbrugge-Zuid 7 Inrichting koppelingsgebieden (GRUP als basis voor inrichting) Avrijevaart en Molenvaardeken als ruggengraat voor ecologische infrastructuur Recreatief park Beboste zone als buffer voor Kluizendokcomplex Net van langzame verkeersroutes Bestaand landschap aangevuld met kleine landschapselementen 8 4
Inrichting Koppelingsgebieden Groene zones Hierover gaat het niet park, bosbuffer, ecologische infrastructuur e.a. (geen landbouw) Inrichting door overheid Gele zones = landbouwgebied Blijft landbouw = afstandsbuffer Intentie: visuele buffer met opgaand groen Hierover gaat het wel 9 Opwaarderen landschap in landbouwgebied Bestaande maatregelen: Beheersovereenkomsten Subsidies aanleg/onderhoud kleine landschapselementen (KLE) Subsidies aan particulieren via landinrichting Zoeken naar alternatieve oplossingen 10 5
Fundamenten ECO² Randvoorwaarden Uitgaan van lokale situatie Havencontext Landbouw Landbouwareaal daalt door uitbreiding haven hoge druk op grond Boeren wensen verder landbouw te doen zonder onteigeningen vrijwilligheid, invulling wordt bepaald door landbouwers Bewoners Wensen groene buffers Zijn geëngageerd Industrie Wensen goed ondernemingsklimaat Wensen goed imago, goed nabuurschap 12 6
Context biedt kansen voor landschapsontwikkeling Acute maatschappelijke vraag naar buffering vraag Economische potenties middelen Landbouwers mogelijks geïnteresseerd mits verdienen aan landschapsbouw aanbod Markt project 13 Project boeren, bewoners en bedrijven bouwen samen aan het havenlandschap 14 7
Principeschema Overheid: Goed leven/wonen/werken in leefbare Gentse Kanaalzone Initiator / facilitator / regisseur Participatief interactief beleid Intentieverklaring: doelstellingen, output, aanpak (startmoment) Procesbegeleiding Biedende partij Landbouwers / grondgebruikers Innovatieve financiering Appreciatie Overeenkomst Product Landschappelijke buffering Draagvlak Win-win zoeken Vragende partij Burgers/bedrijven Sponsoring 15 Ook bedrijven, maatschappelijke organisaties en bewoners wensen verantwoordelijkheid op te nemen 16 8
Synergie met Havenactiviteiten 17 Landschapsontwikkeling ECO² 9
Landschap, een visitekaartje Dit landschap wordt u gratis aangeboden door Mensen zijn graag trots op hun landschap Mensen voelen zich beter in een goed landschap Goede landschappen zorgen voor economische meerwaarde Goed woonklimaat, goed ondernemingsklimaat, 19 Landschapsontwikkeling ECO² - Wat is dat? Niet: Natuurontwikkeling (geen waardevolle graslanden, lage perceelsranden, bossen etc.) Aankopen grond en aanplanten bomenrijen/houtkanten door overheid Wel: landbouwteelten gecombineerd met kleine landschapselementen Door Heggen, Houtkanten, Bomenrijen in landschap Vrijwillig! Landbouwers uitnodigen zelf initiatief te nemen Landbouwers verdienen (minimum) evenveel met buffering als met traditionele gewassen 20 10
Huidige situatie Landschapsontwikkeling Ook kleine stukjes helpen! ECO² = combinatie landbouwgebruik en landschap 21 Landschapsontwikkeling - Perceelsrandbegroeiing 22 11
Financiering landschapsbouw Financiering: via 2 kanalen 1 Overheid: Beheerovereenkomsten Gemeentelijke vergoeding Conform EU Staatssteun + 2 Bedrijven Bewoners Geen Staatssteun 24 12
Financiering landschapsbouw Waarom zouden bedrijven en bewoners financieren? Vergoeding beheersovereenkomsten vastgelegd door Europa Er is een grote vraag naar buffering Bedrijven willen een goed imago Bedrijven willen goed nabuurschap Bewoners willen aangename leefomgeving, ze kunnen stukje bijdragen Fiscale aftrekbaarheid CAMPAGNE Engagement bewoners en bedrijven 25 Financiering landschapsbouw Hoe kunnen bedrijven en bewoners financieren? Oprichten van een gebiedsfonds Bij Koning Boudewijnstichting (fiscale aftrekbaarheid) Verzamelt geld van bedrijven en bewoners Beheer door afgevaardigden van bewoners - landbouwers bedrijven - Koning Boudewijnstichting Kan beheer op lange termijn financieren 26 13
Financiering:2 overeenkomsten Overheid Grondgebruikers Beheersovereenkomst Gemeentelijke subsidie ECO² Overeenkomst Bedrijven Bewoners Gebiedsfonds Koning Boudewijnstichting 27 Financiering Pas overeenkomsten afsluiten indien voldoende middelen in gebiedsfonds Enkel resultaat als iedereen samenwerkt 28 14
Procesverloop Procesverloop Fase 0: voorbereiding onderzoek procesbegeleiding Fase 1: productvorming landschapsontwikkeling Fase 2: productvermarkting campagne fonds Fase 3: productie uitvoering - opvolging 30 15
Procesverloop: Fase1 productvorming landschapsontwikkelingsplan Landbouwers Individuele benadering Collectieve benadering Ondersteuning vanuit VLM Ondersteuning vanuit lokale politiek 31 32 16
Ontmoetingsmoment te Desteldonk 33 34 17
35 Procesverloop: Fase1 productvorming Knelpunten Tijdrovend Niet iedereen te bereiken Moeilijk om iets te bespreken met niet aanwezige burenboeren Niet veel houtkanten of hagen Boeren hebben weinig tijd Nog geen zekerheid van financiering Argwanend t.o.v. bewoners, t.o.v. regels en procedures Resultaten Goede sfeer tussen aanwezige landbouwers en overheid Duidelijk engagement van landbouwers 4 km bomenrijen, heggen en houtkanten extra Besef van nood aan goede band met burger Opwaardering van bestaande elementen Doen zelf ook voorstellen, denken mee 36 18
Procesverloop: Fase2 productvermarkting fondsenwerving Voorstelling + feedback landschapsontwikkelingsplan Industrie Bewoners Fondsenwerving door campagne Engagement van bewoners/lokale verenigingen + industrie Ondersteuning vanuit lokale overheid, lokale verenigingen Oprichten fonds Koning Boudewijnstichting Beheerstructuur met landbouwers, industrie en bewoners Ondersteuning vanuit VLM en lokale overheid Afsluiten contracten 37 Procesverloop: Fase2 productvermarkting Fondsenwerving door campagne Korte intense campagne Nu middelen inzamelen om landschapsbouw komende 10-20 jaar te financieren Zoveel mogelijk door lokale actoren en socioculturele organisaties met ondersteuning VLM Ondersteuning door prominenten in politiek, haven, organisaties Fondsenwervingsbeurs Burgers/organisaties kunnen zich engageren om acties te ondernemen Bedrijven: beurs, rondetafel, Economische crisis 38 19
Procesverloop: Fase3 productie Contracten afsluiten Uitvoeren Landschapsbouw Beheer Opvolging en verbetering Landbouwers: administratie en beheer Fonds: werking + beheersstructuur 39 Tussentijdse bevindingen/conclusies Gebiedsgericht en op maat werken Bewoners & landbouwers: intensief, van onderuit Industrie: afgewerkt product, duidelijk Moeilijk bepalen van marktconforme vergoeding Landbouwers wantrouwig procedures/vergunningen (certificaat) Afstemming subsidiereglementen + één loket voor landbouwer Landschapsbouw niet te vrijblijvend zijn, op voorhand ambitieniveau duidelijk maken Veel energie in proces (overtuigingskracht) Nood aan goede trekkers Nood aan samenwerking tussen overheden Beter fonds met privaat én publiek geld Actoren zowel collectief als individueel benaderen 40 20
Meer weten? www.ecokwadraat.be www.planning.ugent.be www.nederlandmooi.nl www.vianatura.nl www.hetgroenewoud.com 41 21