Ministerie van Infrastructuur en Milieu T.a.v. Staatssecretaris mevrouw W. Mansfeld Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Leidschendam, 10 juli 2013 Ref: 13.033/MJ/LH/ME Betreft: oplossing voor conflicterende maatregelen nieuwe criteria duurzamer varkensvlees Excellentie, Op 23 mei jl. presenteerde de Nederlandse supermarktenbranche samen met de varkensvleessector, Dierenbescherming en Natuur & Milieu nieuwe criteria voor duurzamer varkensvlees (zie bijlage persbericht en factsheet). De criteria richten zich op verbetering van dierenwelzijn, milieu en volksgezondheid. Vanaf 2015 ligt het duurzamere varkensvlees in de schappen van de Nederlandse supermarkten. Om dit te realiseren werken de verschillende partijen aan het borgen van de criteria binnen het kwaliteitssysteem GlobalGAP. Onderdeel hiervan is het testen van de praktische uitvoerbaarheid van de criteria. In dit proces van uitvoering lopen we tegen een ook bij u al langer bekend cruciaal probleem aan. Door een aantal voorwaarden dat wordt gesteld op het gebied van dierenwelzijn, kan de varkenshouder namelijk problemen met de milieuvergunning krijgen. Eén van de belangrijkste punten is het feit dat in de criteria is opgenomen dat de varkens meer ruimte krijgen. In de praktijk zal dit leiden tot minder mest en derhalve minder ammoniakuitstoot. Bovendien zorgen de criteria over ammoniakuitstoot die zijn afgesproken en op worden genomen in de inkoopvoorwaarden van de supermarkten er sowieso voor dat de ammoniakuitstoot afneemt. Maar volgens de gangbare criteria van de milieuvergunning (groter emitterend oppervlak) zullen varkens op papier wel meer ammoniak uitstoten. Daardoor zou de milieuvergunning aangepast moeten worden. Wat ons hier vooral zorgen baart is dat in veel situaties het vergunning technisch niet mogelijk is uit te breiden waardoor ons ingezette proces van verduurzaming van de vleesketen tot stilstand kan komen te staan. Samen met de Dierenbescherming heeft LTO Nederland dit probleem al eerder bij uw Ministerie aangekaart. Dit probleem doet zich namelijk ook voor bij varkens gehouden volgens de criteria van 1 ster Beter Leven kenmerk. Uw Ministerie heeft al aangegeven dat hier iets aan gedaan moet worden, maar helaas is er tot op heden geen oplossing voor geboden. Om die reden willen wij u namens onderstaande partijen vragen om voor 1 oktober 2013 een oplossing te vinden zodat onze stappen naar duurzamer varkensvlees niet door de wet- en regelgeving worden belemmerd. Ons voorstel is de norm van 1,4 kg ammoniakuitstoot per varken op 0,7 m2 in de berekeningen ook te laten gelden voor 1 varken op 1 m2.
Een kopie van deze brief is verstuurd naar de Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken. Zij heeft de nieuwe criteria voor duurzamer varkensvlees toegejuicht. Wellicht is het daarom goed om hier gezamenlijk met haar in op te trekken. Wij zien uw reactie graag tegemoet. Hoogachtend, Mede namens de Centrale Organisatie voor de Vleessector, Dierenbescherming en Natuur & Milieu Ir. M.J.B. Jansen, CBL
Nieuwe criteria duurzamer varkensvlees Dierenwelzijn Zowel de big als het vleesvarken krijgen meer leefruimte. Dit betekent voor het vleesvarken dat de eis van 0,8m² (wettelijk) naar 1m² gaat en voor een big van 0,2m² /0,3m² (wettelijk) naar 0,4m² uiterlijk gerealiseerd uiterlijk 1 juli 2015. Om naast absoluut ook relatief meer bewegingsruimte te creëren worden bij nieuwe-en verbouw en uiterlijk 2025 alle varkens in groepen van 20 of meer dieren gehuisvest. Dichte vloeroppervlakte bij biggen is minimaal 40% per 1 januari 2015 (bij vleesvarkens en zeugen is dit al het geval). Er wordt gezorgd voor afleidingsmateriaal en nestbouwmateriaal zoals bijvoorbeeld stro of juten zak. Dit is om verveling te voorkomen. Dit is uiterlijk per 1 juli 2015 gerealiseerd. Couperen mag alleen indien er toestemming van de dierenarts is (wettelijke norm). Daar bovenop gaan varkenshouders vanaf 2014 werken aan een plan van aanpak om de staart langer te houden. In 2015 moet het Plan van aanpak geïmplementeerd zijn en de staart van de big minimaal 2,5 cm en van volwassen varken minimaal 10 cm lang zijn. Elke vorm van castratie is vanaf 1 januari 2014 uitgesloten. Dit is een jaar sneller dan eerder is afgesproken in de Verklaring van Noordwijk in 2007. Ingreep van tanden slijpen is per 1 januari 2015 uitgesloten op enkele uitzonderingen na. Dan is er een attest en een plan van aanpak van de dierenarts nodig. Transport van biggen en vleesvarkens duurt per 1 januari 2015 maximaal 6 uur aaneensluitend. Per 1 januari 2015 vindt transport nog alleen plaats in auto s met laadlift of verstelbare laadvloer en worden op het varkensbedrijf, tijdens transport en op het slachthuis geen elektrische veedrijvers gebruikt. Vanaf 2020 wordt alleen nog gewerkt met gesloten vrachtauto s die beschikken over de juiste klimaatvoorzieningen. Het tijdstip van spenen gaat van gemiddeld 25 dagen naar een gemiddelde van 28 dagen vanaf 1 januari 2015. Zeugen worden per heden 4 dagen na dekking of kunstmatige inseminatie weer in de groep gebracht. De varkens, uitgezonderd de zeug in de dek-of kraamstal, krijgen extra schuurvoorziening. Bij nieuw-en verbouw, uiterlijk in 2020 moet het lichtdoorlatend oppervlak in muren en daken minimaal 2% zijn van het vloeroppervlak. Ook andere technieken die een gelijkwaardige hoeveelheid daglicht in de stal brengen worden erkend. Mens/gezondheid Verdere verlaging van het antibioticagebruik bij varkens door hieraan strengere eisen te stellen. Hier zijn al afspraken over gemaakt die per 1 januari 2013 gelden: per jaar vindt er reductie in het gebruik plaats. In 2013 moet het antibioticagebruik zijn gehalveerd ten opzichte van het gebruik in 2009. Hieraan is al in 2012 voldaan door de varkenshouders. Per 1 januari 2015 moet het gebruik met 70% zijn gereduceerd ten opzichte van 2009. Het gebruik is vanaf dan incidenteel: alleen als dierenwelzijn in het geding is, in geval van ernstige ziektesymptomen, wordt nog antibiotica verstrekt. De antibiotica die als zeer relevant voor de volksgezondheid is aangemerkt en waarvan het gebruik in de dierhouderij als ongewenst is aangemerkt wordt versneld uitgefaseerd. De verbeteringen op dierenwelzijn en op gezondheid ( extra controle op kwaliteit van water) zullen ook bijdragen aan vermindering van gebruik van antibiotica. Op bedrijfsniveau wordt aangesloten bij de normen van de Autoriteit Diergeneesmiddelen. De varkenshouder voert samen met de veearts periodiek een benchmark uit en indien het gebruik hoger is dan het streefniveau van de SDA dienen maatregelen getroffen te worden om het gebruik op of onder het streefniveau van 10 dd/jaar te brengen. De kwaliteit van water wordt vanaf 1 januari 2014 beter gecontroleerd. Dit betekent dat er 4 x per jaar een kwaliteitscontrole plaatsvindt aan de drinknippels, in plaats van bij de bron. Hierdoor wordt
voorkomen dat het drinkwater van de varkens schadelijke bacteriën bevat. Dit levert verbeteringen voor mens, dier en milieu. Voor een gezonde en schone omgeving is er een duidelijke ambitie om de hoeveelheid fijnstof terug te dringen. Het streven is de norm van 31g/dier/jaar in 2020. In 2013 wordt verkend hoe de normen haalbaar en betaalbaar ingevoerd kunnen worden. Milieu Duidelijke ambitie om ammoniakemissie in de stal en rondom het bedrijf te reduceren. Per 1 januari 2015 betekent dit in aanvulling op de wettelijke bepalingen dat bij nieuwbouw of verbouw een bedrijfsreductie van minimaal 70 % ten opzichte van de norm per diercategorie wordt gerealiseerd. Voor bestaande bedrijven geldt een reductie van tenminste 55% waarbij uitsluitend technieken worden toegepast die zijn erkend via de RAV-lijst. In 2013 wordt verkend welke haalbare en betaalbare normen er voor het traject richting 2020 ingevoerd kan worden, ook voor reductie van emissies in de stal. Dit in samenhang met het terugdringen van geur en fijnstof. In het kader van mest toepassen in kringloop geldt per 1 januari 2015 afzet bedrijfsoverschot mest gebeurt conform mestwet. Per 1 januari 2015 wordt er een fosfaatefficiency geboekt van 41% voor vleesvarkens en 37% voor zeugen, beren, opfokzeugen en biggen. Fosfaat wordt wereldwijd schaarser en het is belangrijk om hiermee in de varkenshouderij zo efficiënt mogelijk om te gaan. Sturen op fosfaatefficiency werkt ook gunstig uit op voerbenutting in algemene zin. Betere voerbenutting betekent ook een forse winst in het kader van Carbon Footprint. Uiterlijk 2015 100% gebruik van verantwoorde soja in veevoer (RTRS). Vanaf 2015 gebruiken varkenshouders alleen nog duurzame stroom, bijvoorbeeld via eigen opwekking, of door groene stroomcertificaten. In het kader van transparantie laat per 1 januari 2015 25% van de varkensbedrijven minimaal eens per jaar burgers een kijkje nemen in de bedrijfsvoering (bijv. open dag, rondleiding groepen of scholen, live webcam). Vanaf 2020 geldt dit voor 100% van de bedrijven. Daarnaast werken partijen aan: Het gericht terugbrengen van de CO² footprint met als eerste stap bekijken of het transparant maken van de Carbon Footprint van de op het bedrijf aangevoerde diervoerders haalbaar is (streefdatum januari 2015). Het verhogen van het aandeel van Europese eiwitten en alternatieven in het diervoer, daar waar dit duurzamer is. Streefdoel is 50% eiwit uit Europa (conform afspraak Verbond van Den Bosch). Het verduurzamen van de energie voor verwarming (o.a. via warmteterugwinning op het bedrijf en groen gas in 2020). Het zo minimaal mogelijk houden van de afstand van het afzetten of exporteren van onbewerkte dierlijke mest. Ook wordt gewerkt aan het verhogen van de kwaliteit van mest. Een mogelijkheid is het mestoverschot op het bedrijf te scheiden, liefst aan de bron. In 2013 wordt verkend welke haalbare en betaalbare normen voor het traject richting 2020 ingevoerd kunnen worden onder andere op basis van het carbon footprint rekenmodel.
PERSBERICHT Varkensvleessector en supermarkten bereiken akkoord over duurzaam varkensvlees Duurzamer varkensvlees nieuwe standaard in Nederlandse supermarkten De Nederlandse supermarkten, verenigd in het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, hebben overeenstemming bereikt over de verdere verduurzaming van al het verse varkensvlees met de Nederlandse varkensvleessector, vertegenwoordigd door LTO en de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). Hiermee geven de partijen invulling aan het streven om het gangbare vlees te verduurzamen, zoals in juni 2012 aangekondigd door het CBL. Dit is een uitvoeringslijn van het Verbond van Den Bosch. De maatregelen die worden genomen om het verse varkensvlees in de Nederlandse supermarkten te verduurzamen gaan over mens, dier en milieu. Er is nadrukkelijk gezocht naar een balans tussen deze verschillende duurzaamheidsaspecten, zonder de kostenfactor uit het oog te verliezen. De nieuwe eisen worden dusdanig ingericht dat een rendabele productiewijze in de varkensvleessector mogelijk blijft. De belangrijke stappen op dierenwelzijn zijn dat uiterlijk in 2015 de varkens meer ruimte en afleidingsmateriaal krijgen. Vleesvarkens krijgen 25% meer ruimte en biggen tot 50%. Hierdoor wordt verveling voorkomen en ontstaat er minder onrust in de stal. Ook voor een ingreep als het couperen van staarten worden eisen gesteld om de staart zo lang mogelijk te houden en zo natuurlijk gedrag te bevorderen. Ingrepen zoals slijpen van tanden worden zo goed als uitgesloten. Het vervoer van varkens mag maximaal 6 uur duren en de biggen mogen langer bij hun moeder drinken (gemiddeld 28 dagen). Met castratie wordt vervroegd helemaal gestopt (2014 in plaats van 2015) en er vindt strengere kwaliteitscontrole plaats op het drinkwater van de varkens. Doordat de kwaliteit van het drinkwater verbeterd, worden de dieren minder snel ziek. "Het is geweldig om te horen dat al over twee jaar het varkensvlees in de supermarkten op het niveau zit van ons Beter Leven kenmerk met een ster", zegt Frank Dales, directeur van de Dierenbescherming. "Bij de introductie van ons kenmerk in 2007 hadden wij de ambitie om belangrijke welzijnsverbeteringen voor dieren in de intensieve veehouderij te realiseren.toen Albert Heijn in 2011 als eerste overstapte op diervriendelijker geproduceerd varkensvlees ging het al om 1 miljoen varkens. Met de nu aangekondigde stap hebben maar liefst bijna vier miljoen varkens een beter leven!" Op het gebied van gezondheid wordt sterk ingezet op verdere beperking van het antibioticagebruik. Dit dient per 2015 verlaagd te zijn met 70% ten opzichte van 2009 waardoor antibiotica nog maar incidenteel gebruikt wordt. Op milieugebied is onder andere afgesproken dat voor het voer van de varkens uiterlijk in 2015 100% verantwoorde soja wordt gebruikt (volgens de specificaties van de Round Table on Responsible Soy). Ook zijn er samen met Natuur& Milieu normen gedefinieerd voor het verminderen van ammoniakemissie, broeikasgassen en fijnstofuitstoot en het gebruik van groene stroom. Sijas Akkerman, hoofd voedsel bij Natuur & Milieu "Supermarkten, slachterijen en varkensboeren zetten met deze normen een ambitieuze duurzaamheidsstap die er voor zorgt dat de lucht rond varkensstallen gezonder wordt en de natuur in Nederland mooier." Maarten Rooijakkers, LTO Varkenshouderij: Deze voorwaarden sluiten aan bij de visie Duurzame Vleesvarkensketen van COV, NVV en LTO. Daarin stellen we dat Nederlandse varkenshouders professionele ondernemers zijn, die veel aspecten van duurzaamheid al hebben geïntegreerd in hun bedrijfsvoering. Zij produceren kwaliteitsvlees dat gezond en lekker is. Onze leden zullen de CBL inkoopvoorwaarden op waarde weten te schatten en de hogere eisen als een kans zien om voor een betere prijs voor hun varkensvlees te krijgen van de Nederlandse supermarkten. Die willen zich graag onderscheiden door vlees met een duidelijke plus, onze leden kunnen dat leveren. Richard van de Kruijk, Algemeen Secretaris COV: "Wij zijn als Nederlandse varkensvleessector een van de koplopers in Europa als het gaat om de kwaliteit en duurzaamheid van onze producten. Met dit nieuwe pakket aan maatregelen, dat wij samen met onze partners in de keten hebben ontwikkeld, zetten we een belangrijke
volgende stap in het vergroten van het onderscheidend vermogen van duurzaam geproduceerd Nederlands varkensvlees." Marc Jansen, directeur van het CBL: "Doordat wij nu na afspraken over de verduurzaming van kip ook met de varkensvleessector goede afspraken hebben gemaakt, komt een duurzaam stukje vlees voor iedere consument binnen handbereik. We zorgen er dankzij goede samenwerking voor dat de dieren een beter leven krijgen. Het is uniek in de wereld dat er in Nederland dankzij die goede samenwerking zulke duurzame stappen kunnen worden gezet." Via bestaande certificeringssystemen, zoals IKB en GlobalGAP, controleren onafhankelijke partijen of de afgesproken criteria voor duurzamer varkensvlees zijn ingevoerd. Hiermee wordt de nieuwe standaard voor varkensvlees geborgd. Via een openbare website kan de consument in de toekomst controleren of het stukje varkensvlees dat in het schap ligt ook daadwerkelijk geproduceerd is bij een bedrijf dat aan de gevraagde normen voldoet. Naast deze nieuwe standaard blijven supermarkten zich inspannen om het marktaandeel van nog duurzamere soorten zoals scharrel en biologisch varkensvlees, verder te vergroten. Eerder dit jaar maakten de pluimveesector en het CBL ook afspraken over de verduurzaming van kip. -------------- einde persbericht --------------- Noot voor de redactie: Voor meer informatie en/of interviewverzoeken kunt u terecht bij: Centraal Bureau Levensmiddelenhandel: Miranda Boer, 06-51502772 LTO: Maarten Leseman, 06-55366856 COV: Richard van de Kruijk, 06-20955823 Dierenbescherming: Niels Dorland, 06-55754510 Stichting Natuur & Milieu: Jolanda van Zwieten, 06-46843537