POLENNIEUWSBRIEF Nieuwsbrief van de Polencommissie van de Immanuëlkerk te Barendrecht Nr. 15 12-10-2013 VOORWOORD Najaar. De tweede conferentie in Oene is gepasseerd. Het tweede bezoek van onze zustergemeente in Piotrków Trybunalski ligt voor ons. De voorbereidingen voor de schoenendoosactie zijn begonnen. Voor wie geïnteresseerd is in de Poolse cultuur: kijk snel op blz. 4! ACTUALITEITEN Conferentie in Oene (II) Rond het eerste weekend van september werd in Oene de tweede conferentie voor voorgangers en andere leidinggevende figuren uit gemeenten van de Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce (KECh) gehouden. 44 Polen hadden de verre reis naar Oene gemaakt, onder wie enkele bekenden van onze Immanuëlkerk: Henryk en Dina Dedo, Marek en Ewa Pyra, Tadeusz en Ewa Tołwiński. Daarnaast waren er bij de lezingen nog enkele Nederlandse bezoekers. Donderdagavond arriveerden de Polen in Oene in verenigingsgebouw De Ark, waar de conferentie werd gehouden. Na een welkomstwoord gingen ze met de gastgezinnen uit Oene en Wapenveld naar huis om uit te rusten van de lange reis. Op vrijdag werden drie lezingen gehouden, alle aansluitend bij het onderwerp van de conferentie Totdat Hij komt. In de eerste lezing kwam het lijden om Christus wil tot uitdrukking. Opvallend was dat dit veel herkenning opriep en (dus) ook vragen. In hoeverre kun je als christen meegaan met de wereld om je heen? De tweede lezing ging over de volharding aan de hand van noties uit de Hebreeënbrief. Christus zelf geeft ons als christenen, als kerk van Christus instructies hoe te volharden. En de derde over de plaats die de kerkelijke gemeente inneemt in haar omgeving. Hoe kun je als kerk contact krijgen met de mensen in je omgeving, iets voor hen betekenen en zo wervend bezig zijn? Meer over deze lezingen is te lezen in een artikel uit het RD, dat voor geïnteresseerden als bijlage is bijgesloten. Polennieuwsbrief 15 1
In de sfeervolle, oude dorpskerk van Oene was op vrijdagavond een zangavond. We zongen diverse liederen, niet tweestemmig maar tweetalig. Het prachtig zingende gospelkoor Alemet zong een aantal liederen voor ons en een jonge muziekdocente speelde met een groepje wat instrumentale muziek. Het laatste stuk daarvan was een bewerking van de melodie van het Poolse volkslied. Dit leidde tot enthousiaste reacties en het zingen van beide volksliederen. Op zaterdagmorgen waren er twee lezingen. Een lezing waarin lijnen tussen het Oude en het Nieuwe Testament werden getrokken wat betreft de priesterlijke dienst. En een lezing over de roeping en alles wat die met zich mee kan brengen, zowel wat betreft mooie als moeilijke kanten. Op zaterdagmiddag was er een recreatief programma in Elburg. We bezochten de prachtig gerestaureerde en ingerichte synagoge, waar een boeiende uiteenzetting werd gegeven over het leven van allerlei Joden voor, in en na de oorlog. We maakten een stadswandeling. We dronken koffie in het verenigingsgebouw bij de Grote Kerk en kregen in de Grote Kerk een uiteenzetting te horen over deze kerk en een klein orgelconcert. Op zondag waren de Poolse gasten verdeeld over de hervormde gemeenten van Oene, waar ds. Jacek Duda uit Lublin voorging, en van Wapenveld en Barendrecht waar we de verbondenheid in Christus ervoeren rond het woord en de avondmaalstafel. In Wapenveld was er na de avonddienst nog een samenkomst waarin met name Henyk Dedo het woord voerde. Hij gaf een presentatie van het werk van Voice of the Gospel. Daarover verscheen ook een artikel in het RD. Ook dat is als bijlage toegevoegd. Erg positief waren de reacties op de conferentie. Wij voelden ons als organisatoren van de conferentie erg gezegend. Een van ons schreef: Wij danken de Heere voor zijn weldaden aan ons bewezen. Alles liep goed en het waren goede lezingen. We waren één in Jezus Christus. Dan vallen bijzaken weg. Ik heb duidelijk ervaren dat de Heilige Geest werkte. Dat geeft vreugde en warmte in je hart. Polennieuwsbrief 15 2
Poolse gasten Op zondag 8 september hadden we in onze gemeente weer eens gasten uit Polen: Marek en Ewa Pyra, die twee jaar geleden na de conferentie ook in Barendrecht zijn geweest, en Mariusz Socha, de predikant van de gemeente in Szczecin waartoe ons Pools gemeentelid Romek Szymański behoorde, met zijn vrouw Ewa. De gasten vonden onderdak bij Wim en Karin Baartman en bij Paul en Lydia Verkade. Op zaterdagavond was er een ontmoeting van onze gasten met leden van de Polencommissie en ds. en mw. Floor. Op zondagmorgen vierden we gezamenlijk het avondmaal. Zondagmiddag bracht ds. Pyra de groeten van onze zustergemeente Hrubieszów over en liet ds. Floor onze gasten toezingen Psalm 134: 3. Dit heeft hen zeer ontroerd en bemoedigd. Piotrków Trybunalski In de afgelopen maanden is er heel veel gebeurd in en rond de kerk van Piotrków Trybunalski. Nadat er jarenlang was gespaard en niet al te veel gebeurde, zijn nu flinke stappen gezet. Het hele gebouw is van een pleisterlaag voorzien. De definitieve deuren zijn geplaatst. Alle ramen en dakkapellen zijn afgewerkt. De regenpijpen zijn aangebracht. De schuttingen zijn weggehaald. De trappen bij de entrees zijn afgewerkt en om het gebouw is de bestrating aangebracht. Maandenlang is een aannemer met zijn mensen aan het werk geweest en in september kwam een groep Amerikanen om hard aan te pakken. Wie het gebouw kende, zou het amper meer herkennen. Het resultaat is prachtig. Voor dit werk hebben kunnen bijdragen door opbrengsten van collecten en acties. Ook werden drie grote giften ontvangen, waarvoor zij en wij bijzonder dankbaar zijn. Bezoek uit Piotrków Trybunalski Over anderhalve week hopen we voor de tweede keer een groep uit de gemeente van Piotrków Trybunalski in ons midden te hebben. De groep bestaat uit 13 gemeenteleden onder wie zes jongeren. Zij hopen te arriveren op vrijdagmorgen 25 oktober en te vertrekken op maandagmorgen 28 oktober. Voor vrijdag en zaterdag staan onder andere op het (voorlopige) programma: de Maasvlakte, het strand, Brielle, Dordrecht, Kinderdijk. Op zondag 27 oktober zal de voorganger van Piotrków, ds. Daniel Krystoń, in de middagdienst preken in onze gemeente. Na de dienst kunnen in de hal broodjes worden gegeten en daarna is er een speciale uitvoering van het Immanuel Church Choir. We hopen gezamenlijk in het Nederlands en het Pools een aantal liederen te zingen, de Polen zingen enkele liederen voor ons en ds. Krystoń zal wat vertellen en laten zien van het werk aan zijn kerkgebouw van de afgelopen zomer. Deze zondag is de eerste collecte bestemd voor de kerkbouw in Piotrków, want nog niet alle kosten van het werk van deze zomer zijn betaald en hierna komt hopelijk de volgende stap: het afwerken van de kerkzaal. Polennieuwsbrief 15 3
Renovatie in Toruń In Toruń is ook dit jaar weer aan het kerkgebouw gewerkt. De renovatie gaat stap voor stap verder. Nu was de bovenverdieping met het gastenverblijf aan de beurt. Het aantal protestanten in Polen is erg klein en de afstanden zijn erg groot. Men zoekt elkaar regelmatig op onder andere rond conferenties en dan zijn gastenkamers nodig, waarvan ook wij gebruikmaken, als we s winters met de schoenendozen komen. Deze kamers worden soms ook verhuurd aan studenten die afkomstig zijn uit andere protestantse gemeenten. Lezing over Toruń en werelderfgoed in Polen De Poolse stad Toruń is al sinds 1988 zusterstad van Leiden. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de stedenband heeft de Universiteit Leiden een aantal lezingen georganiseerd. Op dinsdag 15 oktober is er een lezing over het werelderfgoed in Toruń en Polen. Toruń heeft een zeer fraaie historische binnenstad, die in 1987 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO is geplaatst als voorbeeld van een historische handelsstad die zijn oorspronkelijke stratenpatroon en historische gebouwen in opmerkelijke mate behouden heeft en daarmee een uitzonderlijk compleet beeld biedt van de middeleeuwse manier van leven. Hiernaast wordt in de lezing ingegaan op ander Unesco werelderfgoed in Polen, zoals Kraków met haar historische centrum en het Wawelkasteel, Warschau met het herbouwde stadscentrum, het historische centrum van Zamosc, de zoutmijnen van Wielicka, de nazi-concentratiekampen van Oświęcim (Auschwitz), het gotische kruisridderkasteel in Malbork, het heiligdom Kalawaria Zebrzydowska, de houten kerken in Zuid Klein-Polen, de Evangelische vredeskerken in Jawor and Świdnica, de Jahrhunderthalle in Wrocław (Breslau), het park Mużakowski (Muskauer park) en als laatste het woud van Białowieża wat natuurerfgoed is. De spreker is ir. Edwin Orsel, werkgroeplid van de Stichting Stedenband Leiden-Toruń en bouwhistoricus bij Erfgoed Leiden en Omstreken. Tijd en plaats: Dinsdagavond 15 oktober van 19.30 tot 21.00 uur Zaal 011, Lipsiusgebouw (1175), Cleveringaplaats 1, 2311 BD Leiden De toegang is gratis; iedereen is welkom. Wie belangstelling heeft, kan om eventueel samen met anderen te gaan een mailtje sturen naar paverkade@live.nl. Het kasteel in Malbork Polennieuwsbrief 15 4
Schoenendoosactie Dit jaar willen we opnieuw de schoenendoosactie organiseren. We hopen weer in samenwerking met de diverse kerken en basisschool De Ark een mooi resultaat te behalen. In Polen wordt deze actie bijzonder gewaardeerd. In onze gemeente kunnen de schoenendozen ook dit jaar worden ingeleverd tijdens de middagdienst van de dankdag. We weten dat niet alleen kinderen schoenendozen klaarmaken, maar ook volwassenen en zelfs opa s en oma s. We roepen iedereen op de komende tijd schoenendozen te bewaren en dingen opzij te leggen die daarin kunnen. Wie meer informatie wil over de actie of ook graag eens meegaat naar Polen om de schoenendozen weg te brengen, kan dat laten weten via polencommissie@live.nl. AGENDA 2013 data vr. 25/01 za. 16/02 vr. 22/02 do. 11/04 ma. 15/04 wo. 17/04 do. 18/04 do. 11/04 ma. 15/04 do. 28/06 zo. 30/06 za. 25/05 ma. 27/05 do. 05/09 ma. 09/09 ma. 16/09 ma. 14/10 di. 15/10 vr. 25/10 ma. 28/10 vr. 13/12 ma. 16/12 vr. 13/12 ma. 16/12 activiteiten 2013 reünie van de schoenendoosreizen werkvakantie in Piotrków Trybunalski delegatie brengt bezoek aan Hrubieszów en Piotrków Tryb. vergadering Polencommissie bespreking kerkbouw in Piotrków Tryb. (kleine) delegatie brengt bezoek aan Hrubieszów en Piotrków Tryb. Arnold Hoogenboom en Gerrit van Asselt naar Piotrków Trybunalski actiemarkt voor Polen vergadering Polencommissie tweede conferentie voor kader van Poolse gemeenten in Oene vergadering Polencommissie vergadering Polencommissie lezing in Leiden over werelderfgoed in Polen delegatie uit Piotrków Tryb. is een weekend in Barendrecht schoenendoosreis naar Toruń schoenendoosreis naar Piotrków Trybunalski in Barendrecht in Polen Stichting Hulp Oost-Europa WETENSWAARDIGHEDEN Geschiedenis van Polen 1 De prehistorie In deze rubriek zal in de komende afleveringen van tijd tot tijd een periode uit de Poolse geschiedenis worden beschreven. En later uit de geschiedenis van het protestantisme in Polen. Volgens historisch bronnen moet Polen al in de twaalfde eeuw voor Christus bewoond zijn geweest. Van die periode is niet veel bekend, omdat er weinig duidelijke bronnen zijn. De vele rampen en oorlogen die Polen door de eeuwen heen getroffen hebben, hebben er niet toe bijgedragen dat veel sporen van het verleden bewaard zijn gebleven. Een heel interessante plaats, als het gaat om de prehistorie in Polen, is Biskupin. In 1933 werden hier sporen gevonden van een nederzetting die rond 700 voor Christus is gebouwd. Op een gebied van veertig hectaren begon men met opgravingen, die onderbroken door de Tweede Wereldoorlog Polennieuwsbrief 15 5
hebben geduurd tot 1974. Met behulp van de vondsten hebben archeologen zich een redelijk beeld weten te vormen van bouwwijzen in Polen uit een heel ver verleden en van het leven in de IJzertijd. In de moerasbodem waren de houten overblijfselen perfect bewaard. Biskupin zal bestaan hebben uit een verzameling houten huizen, die elk twee kamers hadden. Ze lagen binnen een ovaalvormige palissaden omheining geordend in dertien straten. (Zie de foto van de maquette.) Er woonden ongeveer duizend mensen. Zij hebben de nederzetting verlaten toen het waterpeil van het meer ging stijgen. Een deel van het fort is gereconstrueerd. Jaarlijks komen veel bezoekers naar dit terrein, waarop zich ook een archeologisch museum bevindt. Er zijn ook gereconstrueerde woningen uit andere perioden van de prehistorie te zien. de ligging van Biskupin (lichtblauwe stip) een maquette van de prehistorische nederzetting bij Biskupin Polennieuwsbrief 15 6
de palissaden omheining met toegangspoort twee van de dertien straten Polennieuwsbrief 15 7
als een nieuwbouwstraat uit de jaren zestig: woningen naast en tegenover elkaar het interieur; twee enigszins van elkaar afgescheiden ruimten waarin mens en dier samenleefden Polennieuwsbrief 15 8
SCHILDERIJ Een schilderij en een tekening die aansluiten bij de vorige rubriek. jacht; een beeld van de prehistorie in het museum van Biskupin en nog een tekening van de nederzetting, zoals een kunstenaar zich die voorstelde Polennieuwsbrief 15 9