Geherstructureerd stedelijk gebied,

Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de 141 geselecteerde gebieden waar de meeste herstructurering plaatsvindt, is tussen 1998 en 2008 3 à 4 maal zo veel gesloopt landelijk gemiddeld. Het aandeel nieuwbouw in de herstructureringsgebieden ligt de laatste jaren net onder het landelijke gemiddelde. Met het laagste niveau rond de eeuwwisseling zijn sloop en nieuwbouw in herstructureringsgebieden in 2008 weer op het relatief hoge niveau van 1998. De woningvoorraad en de woningdichtheid zijn in de herstructureringsgebieden gelijk gebleven. De samenstelling van de woningvoorraad verandert wel en wordt langzaam diverser. Vooral het aandeel koopwoningen neemt gestaag toe.de gemiddelde WOZ-waarde van woningen in herstructureringsgebieden is lager dan elders. Deze is echter snel gestegen van 79 procent van het gemiddelde van gemeenten met herstructureringgebieden in 2000 tot ruim 84 procent in 2008.Bij het ontbreken van een duidelijke kwantitatieve doelstelling is het moeilijk vast te stellen in hoeverre de herstructurering "met kracht ter hand is genomen". [figuurgroep] Pagina 1 van 10

Download figuur [2] Download data (xls) [3] Download figuur [4] Download data (xls) [5] Pagina 2 van 10

Download figuur [6] Download data (xls) [7] Pagina 3 van 10

Download figuur [12] [/figuurgroep] Toelichting bij de figuur Bij deze indicator de volgende kaarten en grafieken beschikbaar. De genummerde tabs boven de figuur komen overeen met onderstaande lijst van figuren: 1: 2: 3: 4: 5: 6: woningvoorraad Aandeel nieuwbouw en gesloopte woningen Aandeel vooroorlogse en vroeg-naoorlogse woningen Aandeel koop- eengezins-, kleine en grote woningen Waarde onroerende zaken (WOZ) woningen Gebieden met veel herstructurering Pagina 6 van 10

Effect woningvoorraadontwikkelingen De woningvoorraad, en dus de woningdichtheid, in de herstructureringsgebieden is ongeveer gelijk gebleven. De samenstelling van de woningvoorraad verandert wel, maar dit gaat langzaam. Nieuwbouw en sloop van woningen In de herstructureringsgebieden vindt zowel sloop als nieuwbouw plaats. In de periode 1998-2008 lag de sloop met 0,5 tot 0,9 procent van de bestaande woningvoorraad duidelijk boven het landelijke gemiddelde. In dezelfde periode varieerde de nieuwbouw tussen 0,6 en 1,1 procent van de bestaande woningvoorraad en lag daarmee iets onder het landelijke gemiddelde. Hierbij moet rekening gehouden worden dat het landelijke gemiddelde sterk wordt bepaald door grote woningbouwprojecten zoals de VINEX-wijken. Zowel de sloop als de nieuwbouw in de herstructureringsgebieden variëren vrij sterk van jaar tot jaar. Beide kenden een dieptepunt rond de eeuwwisseling, voor sloop in 1999 en voor nieuwbouw in 2000. In 2008 lag de sloop iets hoger en de nieuwbouw iets lager dan in 1998. Verlies van woningen door verbouw, buitengebruikstelling of bestemmingswijziging en nieuwe woningen door splitsing, verbouw of bestemmingswijzigingen, komt in herstructureringsgebieden meer voor dan daarbuiten, en zijn de laatste jaren (grofweg sinds 2002) meer aan de orde dan voorheen. Vooroorlogse en vroeg-naoorlogse woningen De herstructureringsgebieden worden gekenmerkt door een hoog aandeel vooroorlogse en vroegnaoorlogse woningen. De aan de woningvoorraad onttrokken woningen in de herstructureringsgebieden vallen vooral in deze bouwjaarklassen, wat duidelijk is terug te zien in de dalende aandelen van deze klassen. Landelijk dalen deze aandelen trouwens ook, alleen ligt hier een andere oorzaak aan ten grondslag: buiten de herstructureringsgebieden wordt weinig gesloopt maar door de groei van de totale woningvoorraad neemt het aandeel woningen uit de periode voor 1970 wel gestaag af. Eengezinswoningen en koopwoningen Het aandeel eengezinswoningen en koopwoningen in de herstructureringsgebieden is laag. Dit geldt vooral in de G4, waar deze aandelen overigens ook buiten de herstructureringsgebieden lager zijn dan in andere steden. Het aantal eengezinswoningen is in de herstructureringsgebieden wel licht toegenomen. Deze toename was echter kleiner dan het landelijke gemiddelde. Opvallend is wel dat het aantal eengezinswoningen in de G4 sterker is gestegen dan elders, en in de herstructureringsgebieden van de G4 sterker dan in de herstructureringsgebieden elders. De grote steden zijn bezig hun achterstand in dit opzicht in te halen. Het aantal koopwoningen nam tussen 1998 en 2008 gestaag toe, zowel in de herstructureringsgebieden als daarbuiten. In de herstructureringsgebieden en in de steden gaat deze toename sneller dan daarbuiten; in de herstructureringsgebieden in de G4 gaat het om een toename van meer dan 60 procent in 10 jaar. Het aandeel koopwoningen is dan ook sterk toegenomen. Naast sloop van huurwoningen en nieuwbouw van koopwoningen zal dit ook voor een deel zijn gerealiseerd door omzetting van huurwoningen in koopwoningen, al dan niet na verbouwing. De ontwikkelingen in de herstructureringsgebieden zijn dus voor een deel in lijn met de doelstelling uit de Nota Ruimte van diversificatie van de woningvoorraad. Vooral de verdeling van koop- en huurwoningen wordt evenwichtiger. Op het vlak van woningomvang en bouwwijze gaat de ontwikkeling veel langzamer. Pagina 7 van 10

Kleine en grote woningen Herstructureringsgebieden worden onder meer gekenmerkt door een hoog aandeel kleine woningen (2 of 3 kamers). Dit aandeel is bovendien de laatste jaren in de herstructureringsgebieden toegenomen, terwijl het in Nederland als geheel constant is. In de grotere steden (G4 en G31) groeit dit aandeel wel, maar minder sterk dan in de herstructureringsgebieden. Herstructureringsgebieden kennen daarnaast een laag aandeel grote woningen (6 kamers of meer). Gemiddeld over alle herstructureringsgebieden neemt dit aandeel licht toe, maar minder dan het landelijke gemiddelde. In de herstructureringsgebieden in de G4 neemt dit aandeel juist af. WOZ-waardeontwikkeling in herstructureringsgebieden De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in herstructureringsgebieden is lager dan daaarbuiten. De WOZ-waarde in herstructureringsgebieden is echter tussen 2000 en 2008 relatief snel gestegen. Tussen 2000 en 2008 is de gemiddelde WOZ-waarde van de woningen in Nederland ongeveer verdrievoudigd. In de herstructureringsgebieden is de gemiddelde WOZ-waarde bijna 3.5 maal zo hoog geworden. De gemiddelde WOZ-waarde in de herstructureringsgebieden is daarmee toegenomen van 79 procent van het gemiddelde van de gemeenten met herstructureringsgebieden in 2000 tot ruim 84 procent in 2008. Dit zou erop kunnen duiden dat de woningen en woonomgeving in de herstructureringsgebieden wat aantrekkelijker zijn geworden in vergelijking met andere wijken. Of dit werkelijk het geval is, valt zonder nader onderzoek niet te zeggen. Ook andere factoren, zoals de toename van het aandeel eenpersoonshuishoudens, kunnen immers de vraag naar, en de prijs van, woningen in herstructureringsgebieden beïnvloeden. Beleid revitalisering, herstructurering en transformatie stedelijk gebied In de Nota Ruimte wordt gesteld dat de revitaliserings-, herstructurerings- en transformatieopgave in bestaand bebouwd gebied met kracht ter hand moet worden genomen. Dit wordt noodzakelijk geacht voor een verdere intensivering en versterking van de steden en het verbeteren van hun aanzien. Herstructurering, revitalisering en transformatie in de bestaande stad zijn van belang voor het vergroten van de diversiteit van het woningaanbod, het voorkómen van het ontstaan van achterstandswijken en voor het optimaal benutten van kansen om het grond- en oppervlaktewatersysteem op orde te brengen. Herstructurering is uitermate lastig in kaart te brengen voor woongebieden en de gemengde stedelijke gebieden. Deze indicator geeft daarom slechts een grove indicatie van herstructurering van woongebieden, en zegt niets over de omvang van de opgave op dit gebied. Deze indicator meet in globale zin waar herstructurering in de woningvoorraad heeft plaatsgevonden en zegt vooralsnog niets over de aanpak van de 40 wijken waartoe in 2007 is besloten. Definitie herstructurering woongebieden Deze indicator geeft inzicht in hoeverre herstructurering heeft geleid tot verandering (diversificatie) van de woningvoorraad. Die postcodegebieden zijn aangemerkt als herstructureringsgebied, waarbinnen minstens 25 woningen per km2 zijn gesloopt én binnen dezelfde zes positie-postcode weer herbouwd zijn en gelegen zijn binnen de begrenzing van het bebouwde gebied van 2000. Dit betreft in totaal 141 viercijferige postcodegebieden, kortweg aangeduid als herstructureringsgebieden, met in totaa; 609.432 woningen. Van deze 141 herstructureringsgebieden liggen er 63 in de G4, met een totaal woningaantal van 332.537 woningen. In de G31 (dus inclusief de G4) liggen er 100, met een totale woningvoorraad van Pagina 8 van 10

485.670. Relevante doelstellingen Nota Ruimte Uitvoeringsdoelstellingen: Realisatie van stedelijke vernieuwing, herstructurering en revitalisering. Operationele doelstellingen: Verbeteren van de leefbaarheid en de sociaaleconomische positie van de steden. Algemene doelstellingen: Krachtige steden. Technische toelichting Naam van het gegeven Geherstructureerd stedelijk gebied Omschrijving Deze indicator geeft inzicht in hoeverre herstructurering heeft geleid tot verandering (diversificatie) van de woningvoorraad in 141 herstructureringsgebieden Verantwoordelijk instituut Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) Berekeningswijze Voor de actualisering van deze indicator zijn de herstructureringgebieden niet opnieuw bepaald en vastgesteld. Dezelfde 141 gebieden vormen het uitgangspunt van deze indicator. Deze herstructureringgebieden zijn eerder bepaald aan de hand van de CBS woningbouwmutaties voor de jaren 1995 tot en met 2005. De volgende stappen zijn gevolgd om te komen tot een selectie van herstructureringsgebieden:1. Selectie van de zes positie-postcodegebieden waar minimaal één woning is gesloopt in de periode 1995-2005. Met deze selectie worden de gebieden uitgeschakeld waar alleen maar nieuwbouw is gepleegd en dit vaak (grootschalige) uitleg betreft.2. Van de sloop en de nieuwbouw in de periode 1995-2005 is de laagste waarde bepaald. Bijvoorbeeld sloop 2 woningen en nieuwbouw 4 woningen, dan is de laagste waarde sloop of nieuwbouw 2. Feitelijk wordt hiermee de nieuwbouw min de netto toename oftewel de vervangende nieuwbouw bepaald. Met deze vervangende nieuwbouw wordt het verdere selectieproces uitgevoerd. Buiten beschouwing is Pagina 9 van 10

gebleven of de nieuwbouw voor of na de sloop heeft plaatsgevonden.3. Selectie aan de hand van het zwaartepunt van elk zes positie-postcodegebied of dit binnen het bebouwde gebied van 2000 ligt. Hiermee worden de ontwikkelingen buiten het bebouwd gebied van 2000 buiten beschouwing gelaten.4. Vervolgens een selectie van de zes positie-postcodegebieden met een vervangende nieuwbouw van minstens 5 woningen in de periode 1995-2005. Hiermee worden de kleinste ontwikkelingen op zes positie-postcodegebieden buiten beschouwing gelaten.5. Aggregatie van deze set zes positie-postcodegebieden naar de 'bovenliggende' vierpositie postcodegebieden (sommatie van de vervangende nieuwbouw). 6. Per vier positie-postcodegebied is vervolgens de dichtheid berekend van de vervangende nieuwbouw. Met een ondergrens van vijfentwintig woningen per km2 betreft het in totaal 141 unieke postcodegebieden (zie kaart onder tab6).wanneer er in een vier positie-postcodegebied minder dan 10 woningen staan is de waarde op nul gesteld. De waardebepaling van de WOZ-woningen wordt gevormd door de WOZ-waarden van woning als hoofdverblijf (gebruikscode 10) en woning met praktijkruimte (gebruikscode 11). Bij berekening van de gemiddelde waarden per gemeenten of vier positie-postcodegebied zijn de woningen met WOZ-waarde nul uitgesloten. Basistabel Bij de berekening van de nieuwbouw en de sloop is gebruik gemaakt van de CBS woningmutatiebestanden, waarin de mutaties per jaar op adresniveau zijn opgenomen. De woningvoorraad naar eigendom, grootte, type en bouwjaar op vierpositie-postcodegebied is afkomstig van ABF Research - Systeem woningvoorraad (Syswov) via de CombiMonitor. De gemiddelde WOZ-waarden voor woningen per gemeente en vierpositie-postcodegebieden zijn door het CBS uit de afzonderlijke registers bepaald. Voor het standjaar 2000 was de peildatum 1995, voor 2002 en 2004 was dit 1999, voor 2006 was dit 2003 en voor standjaar 2008 was dit 2007. De status van de gegevens van 2008 is voorlopig omdat de gemeenten pas na twee jaar definitieve cijfers kunnen leveren Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2010). [13] (indicator 2019, versie 03, 20 mei 2010 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. Bron-URL: https://www.clo.nl/indicatoren/nl201903 Links [1] https://www.clo.nl/indicatoren/nl2019 [2] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/2019_002g_clo_03_nl.jpg [3] https://www.clo.nl/sites/default/files/datasets/c-2019-002g-clo-03-nl.xls [4] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/2019_003x_clo_03_nl.jpg [5] https://www.clo.nl/sites/default/files/datasets/c-2019-003x-clo-03-nl.xls [6] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/2019_007x_clo_03_nl.jpg [7] https://www.clo.nl/sites/default/files/datasets/c-2019-007x-clo-03-nl.xls [8] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/2019_009x_clo_03_nl.jpg [9] https://www.clo.nl/sites/default/files/datasets/c-2019-009x-clo-03-nl.xls [10] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/2019_017g_clo_03_nl.jpg [11] https://www.clo.nl/sites/default/files/datasets/c-2019-017g-clo-03-nl.xls [12] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/2019_001k_clo_03_nl.jpg [13] https://www.clo.nl/indicatoren/nl201903 Pagina 10 van 10