Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen niet aan de gewenste kwaliteit in de KRW beoordeling, vooral de ecologische kwaliteit is matig tot slecht. Dit komt door de biologische beoordeling en verschillende stoffen. [figuurgroep] Download figuur [2] Download data (xls) [3] Pagina 1 van 7
Download figuur [4] Pagina 2 van 7
Download figuur [5] [/figuurgroep] Kwaliteit onvoldoende Het eindoordeel van de KRW beoordeling voldoet slechts bij 3 waterlichamen. De chemische kwaliteit op basis van de prioritaire stoffen voldoet bij 75% van de waterlichamen wel, maar de ecologische kwaliteit is maar bij 3 van de 720 waterlichamen goed. Chemische kwaliteit De chemische kwaliteit wordt vooral bepaald door tributyltin, cadmium en enkele PAK's. Tributyltin leidt tot morfologische veranderingen bij slakken. De belasting met cadmium is sterk afgenomen sinds 1990, maar voldoet in 10% van de gemeten waterlichamen nog niet aan de norm. Pagina 3 van 7
[indicator=nl1104] [indicator=nl0114] Ecologische toestand De ecologische kwaliteit is bijna overal matig tot slecht, de score 'zeer goed' wordt nergens gehaald. Deze onvoldoende ecologische kwaliteit komt door de beoordeling van de overig relevante stoffen, de fysisch-chemische beoordeling en de biologische beoordeling, die respectievelijk in 25%, 17% en 3% van de waterlichamen voldoen. De 'overig relevante stoffen' zijn stoffen die per stroomgebied vastgesteld worden. Dit zijn in totaal ongeveer 100 stoffen voor Nederland. De belangrijkste stoffen waarvoor de kwaliteit niet voldoende is, zijn koper, zink, ammonium en de PCB's (153, 138, 101, 118, 180 en 28). PCB's leiden tot door vergifteging in de voedselketen. Voor de paling is een vangstverbod in de grote rivieren vastgesteld door de hoge gehalten aan PCB's in de paling. De fysisch-chemische beoordeling wordt vooral bepaald door de nutriënten stikstof en fosfor. De gehalten van stikstof en fosfor zijn de afgelopen decennia gedaald, maar de laatste jaren zijn de gehaltes stabiel gebleven. De biologische beoordeling is gebaseerd op de maatlatten voor algen, waterplanten, macrofauna en vis. De biologische kwaliteit voor macrofauna neemt maar heel langzaam toe. In de beoordeling differentieert de maatlat hydromorfologie alleen tussen de klassen zeer goed en goed en daarom hier niet uitgewerkt. [indicator=nl0252] [indicator=nl0344] [indicator=nl1435] [indicator=nl1350] Doelstellingen van de KRW In de KRW is een beoordeling opgesteld voor de chemische en ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater. Deze beoordeling is voor elk type oppervlaktewater vastgesteld, zodat de natuurlijke verschillen tussen meren en rivieren niet bepalend zijn voor de beoordeling. De beoordeling is opgesteld op basis van de 'natuurlijke referentie' voor de natuurlijke wateren (bijvoorbeeld beken en meren) en 'de maximaal haalbare ecologische kwaliteit (MEP)' voor de kunstmatige wateren (sloten en kanalen). Omdat de meeste natuurlijke wateren sterk veranderd zijn, is de natuurlijke referentie meestal niet haalbaar. Voor de 'sterk veranderde wateren' en de 'kunstmatige wateren' kan per oppervlaktewater (waterlichaam) een lager doel vastgesteld worden: het 'Goede Ecologische Potentieel' (GEP). Voor een deel van de waterlichamen is vooral bij de biologische maatlatten een lagere grenswaarde vastgesteld. [indicator=nl1401] [indicator=nl1412] Belangrijke oorzaken De belangrijkste oorzaken voor de matige tot slechte kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater zijn: persistente stoffen waarbij de concentraties te hoog zijn door emissies in het verleden. De beoordeling van de chemische toestand en de beoordeling van de overig relevante stoffen zijn vooral onvoldoende door persistente stoffen of emissies uit de afgelopen decennia. vermesting met de nutriënten stikstof en fosfor. Deze zorgen voor algengroei. inrichting van het water. De meeste beken zijn recht getrokken en hebben een strakke oever Pagina 4 van 7
met weinig natuurlijke habitats voor planten en dieren. De meeste meren en kanalen hebben een harde oever van steen, waardoor het oeverecosysteem nauwelijks tot ontwikkeling komt. Het waterpeil is vrijwel altijd een vastgesteld peil, wat de natuurlijke dynamiek beperkt. versnippering door de aanwezigheid van gemalen en stuwen. Vissen kunnen nauwelijks migreren. Vispassages worden aangelegd om dit te verbeteren. bestrijdingsmiddelen zorgen voor sterfte, vooral door piekbelasting sterven watervlooien. Interactieve kaart waterkwaliteit Door op de knop met pijltjes rechtsboven te klikken kunt u de kaartviewer in een volledig scherm bekijken. U kunt de ecologische, chemische, biologische en fysisch-chemische kwaliteit selecteren. Ook de grenzen van waterschappen en deelstroomgebieden zijn te selecteren, zodat u kunt inzomen naar uw gebied. NL/MXD/CLO_NL_1438_KWR Referenties http://www.kaderrichtlijnwater.nl [6] http://www.rijkswaterstaat.nl [7] Min. V. en W. (2009). Stroomgebiedbeheerplan. Rijndelta, Maas, Schelde, Eems. Ministerie van Verkeer en Waterstaat. MNP (2008). Kwaliteit voor later. Ex Ante evaluatie Kaderrichtlijn Water [8], Milieu- en Natuurplanbureau, Bilthoven. STOWA (2007). Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water. Rapport Stowa 2007-32, RWS-Waterdienst 2007-018. Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, Utrecht. STOWA (2007). Omschrijving MEP en maatlatten voor sloten en kanalen voor de Kaderrichtlijn Water. Rapport Stowa 2007-32b, RWS-Waterdienst 2007-019. Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, Utrecht. RIVM (2004). Van inzicht naar doorzicht. Beleidsmonitor water, thema chemische kwaliteit van oppervlaktewater [9]. Milieu- en Natuurplanbureau, Bilthoven. www.stowa.nl [10] Relevante informatie [indicator=nl0503] [indicator=nl0552] [indicator=nl0249] [indicator=nl1350]! Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater!titel! [11] [indicator=nl0200] Technische toelichting Pagina 5 van 7
Naam van het gegeven Kwaliteit oppervlaktewater in de KRW Omschrijving De beoordeling van de KRW voor het Nederlandse oppervlaktewater. Het eindoordeel is opgebouwd uit de chemische toestand en de ecologische toestand. De chemische toestand wordt bepaald aan 33 prioritaire stoffen. De ecologische toestand aan de 'overig relevante stoffen', de fysischchemische kwaliteit en de biologische toestand. De belangrijkste stoffen voor de chemische toestand zijn tributyltin, cadmium, PAK's (som van som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen) en kwik. De belangrijkste stoffen voor de beoordeling van de overig relevante stoffen zijn koper, diverse PCB's (nr 153,138,101,118, 180 en 28), zink en ammonium. De belangrijkste stoffen voor de fysisch-chemische beoordeling zijn stikstof en fosfor. Verantwoordelijk instituut PBL Berekeningswijze Beoordeling conform de KRW maatlatten systematiek. Zie documentatie Stowa, 2007. Basistabel Beoordeling van de waterlichamen voor alle maatlatten. Rapportage voor de Europese unie. Geografisch verdeling Nederland Verschijningsfrequentie Eens per 6 jaar wordt gerapporteerd. Achtergrondliteratuur Stroomgebiedbeheerplan Eems, Maas, Rijn, Schelde. Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat. 2009. Betrouwbaarheidscodering Dit zijn de resultaten van de Stroomgebiedbeheerplannen. Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2012). [12] (indicator 1438, versie 04, 6 maart 2012 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. Pagina 6 van 7
Bron-URL: https://www.clo.nl/indicatoren/nl143804 Links [1] https://www.clo.nl/indicatoren/nl1438 [2] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/1438_001g_clo_04_nl.jpg [3] https://www.clo.nl/sites/default/files/datasets/c-1438-001g-clo-04-nl.xls [4] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/1438_002k_clo_04_nl.jpg [5] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/1438_004k_clo_04_nl.jpg [6] http://www.kaderrichtlijnwater.nl/ [7] http://www.rijkswaterstaat.nl/ [8] http://www.pbl.nl/nl/publicaties/2008/kwaliteitvoorlater.exanteevaluatiekaderrichtlijnwater.html [9] http://www.pbl.nl/publicaties/2004/van_inzicht_naar_doorzicht Beleidsmonitor_water thema_ch emische_kwaliteit_van_oppervlaktewater [10] http://www.stowa.nl/ [11] https://www.clo.nl/i-nl-1438-03.xmlhttp%3a%5cwww.compendiumvoordeleefomgeving.nl%5cin dicatoren%5cnl1435-natuurkwaliteit-macrofauna.html%253fi%3d2-76 [12] https://www.clo.nl/indicatoren/nl143804 Pagina 7 van 7