Hysteroscopie Inleiding Deze brochure geeft informatie over een hysteroscopie. Hierin staat waarvoor dit onderzoek dient en wat u van dit onderzoek kunt verwachten. De in deze brochure vermelde informatie dient als aanvulling op het gesprek met de behandelend arts. Wat is hysteroscopie Hysteroscopie betekent: kijken in de baarmoeder. Het is een onderzoek waarbij de gynaecoloog de binnenkant van de baarmoeder bekijkt. Hysteroscopie vindt plaats op de polikliniek of in dagbehandeling. Als het alleen om onderzoek gaat, is narcose meestal niet noodzakelijk; dan wordt alleen een plaatselijke verdoving gegeven. Behandelingen (therapeutische hysteroscopieën) gebeuren meestal onder algehele narcose. Er is, in het algemeen, nauwelijks pijn na het onderzoek. Het onderzoek gebeurt met een instrument: de hysteroscoop (zie afbeelding 1). Dit instrument wordt via de schede ingebracht. afbeelding 1 De hysteroscoop De hysteroscoop bestaat uit een holle buis (de schacht) met een doorsnede van 4 of 5 mm. Door deze schacht wordt een tweede buis ingebracht met een kanaal
waar een lichtbundel door heen gaat. Er bevinden zich ook lenzen in dit kanaal en een ruimte om gas of vloeistof door te laten. De hysteroscoop is een kijkbuis waardoor de arts direct de binnenkant van de baarmoeder kan bekijken. De hysteroscoop kan worden aangesloten op een camera, zodat op een televisiescherm een afbeelding verschijnt van wat er te zien is. Soms kunt u ook zelf meekijken, als u dat wilt. Waarom hysteroscopie Diagnostische hysteroscopie Hysteroscopie wordt gebruikt bij het zoeken naar oorzaken van abnormale menstruaties, tussentijds bloedverlies uit de baarmoeder of bloedverlies in of na de overgang, onvruchtbaarheid, herhaalde vroeggeboorten of miskramen en ernstige menstruatiepijn. Zo nodig kan door een buisje weefsel worden opgezogen voor verder onderzoek, of er wordt een curettage gedaan. Therapeutische hysteroscopie Bij een therapeutische hysteroscopie wordt niet alleen gekeken (zoals bij een diagnostische hysteroscopie), maar wordt ook een behandeling uitgevoerd. Dit gebeurt met een operatiehysteroscoop. Bij deze hysteroscoop worden instrumenten door de holle buis in de baarmoederholte gebracht. Kleine ingrepen kunnen meestal poliklinisch plaatsvinden; voor de grotere ingrepen is vaak een dagopname noodzakelijk. Voorbeelden van kleine ingrepen zijn: verwijderen van een poliep of een klein gesteeld myoom (vleesboom), opheffen van geringe verklevingen in de baarmoederholte, verwijderen van een spiraal waarvan het draadje niet te vinden is. Voorbeelden van grotere ingrepen zijn: verwijderen van myomen, verwijderen van grotere poliepen, behandelingen van het baarmoederslijmvlies. Uw arts heeft met u besproken wat in uw geval de reden is om een hysteroscopie te verrichten. Voorbereidingen voor het onderzoek Planning van de hysteroscopie De hysteroscopie vindt bij voorkeur niet plaats tijdens de menstruatie, tenzij vloeien de reden is voor het onderzoek. In dat geval kan het wel plaatsvinden als u bloedverlies heeft. Als u een kinderwens heeft, wordt het onderzoek in de eerste helft van de cyclus gedaan (voordat de eisprong heeft plaatsgevonden), zodat u niet zwanger bent tijdens het onderzoek. Want onderzoek tijdens de zwangerschap kan schade geven. Houdt u hier rekening mee bij het maken van een afspraak.
Medicijnen Voorafgaand aan hysteroscopische behandelingen wordt soms een voorbehandeling van het baarmoederslijmvlies geadviseerd met antihormonen. Dit zijn medicijnen waardoor u tijdelijk in de overgang komt. Doordat de eierstokken geen hormonen meer maken, wordt het slijmvlies dunner. Het is dan makkelijker te behandelen. Na de ingreep kunt u met deze medicijnen stoppen. De werking van de eierstokken keert dan weer terug en de maandelijkse bloedingen treden weer op. Als hevig bloedverlies de reden voor de ingreep was, zullen de bloedingen naar verwachting minder hevig zijn dan voorheen. Na een behandeling van het baarmoederslijmvlies kan de menstruatie soms helemaal wegblijven. Maatregelen tegen klachten na het onderzoek De hysteroscopie kan krampen van de baarmoeder opwekken. Dit voelt als menstruatiepijn. Om deze pijn te verminderen krijgt u 2 tabletten Naprosyne mee. U dient deze tabletten 1 uur vóór het onderzoek in te nemen. Als u onder narcose wordt gebracht, dient u nuchter te zijn. Bij een plaatselijke verdoving is dit niet nodig. Hoe verloopt het onderzoek of de behandeling U neemt plaats op een zelfde soort onderzoekstoel als tijdens het gebruikelijke gynaecologische onderzoek. Dan volgt eerst een inwendig onderzoek (om de grootte en de stand van de baarmoeder te beoordelen). Ten slotte brengt de arts een eendebekspeculum in. De verdoving of narcose De arts pakt de baarmoederhals met een tangetje vast. In het geval van een diagnostische hysteroscopie of een kleine ingreep wordt een plaatselijke verdoving met een dun naaldje op een paar plaatsen in de baarmoederhals gespoten. De meeste vrouwen vinden dit niet of nauwelijks pijnlijk. Wel kan het een kleine bloeding veroorzaken. Bij grotere ingrepen middels een therapeutische hysteroscopie wordt er meestal een ruggenprik gegeven (spinale of epidurale anesthesie). U bent dan wakker en u kunt het verloop van de ingreep eventueel volgen op het televisiescherm. Uw gynaecoloog kan adviseren over de mogelijkheden en ervaringen met deze soorten verdoving. Soms wordt er tijdens de ingreep met behulp van een laparoscoop in de buikholte gekeken. De laparoscoop is evenals de hysteroscoop een kijkbuis.
Als de hysteroscopie gecombineerd wordt met een laparoscopie, zult u volledig onder narcose worden gebracht. Uw gynaecoloog zal meestal vooraf bespreken of er ook een laparoscopie gepland wordt. Soms blijkt de noodzaak echter pas tijdens de ingreep. Het inbrengen van de hysteroscoop De arts brengt na de verdoving of narcose de hysteroscoop door de schede en de baarmoederhals in de baarmoederholte in (zie afbeelding 2). De voor- en achterwand van de baarmoeder liggen tegen elkaar aan. Om goed zicht te krijgen, wordt daarom wat vloeistof of gas door de hysteroscoop in de baarmoederholte ingebracht. Dit uitzetten van de baarmoederholte kan wat kramp veroorzaken. Het is mogelijk om met behulp van de hysteroscoop een stukje weefsel uit de baarmoeder te nemen voor nader onderzoek. Dit heet een biopsie. Dikwijls wordt na de hysteroscopie met behulp van een dun buisje wat weefsel opgezogen voor microscopisch onderzoek. Dit is een soort curettage en kan pijnlijk zijn. Het duurt echter korter dan 10 seconden. Afbeelding 2 Wanneer en hoe naar huis De hysteroscopie voor onderzoek of een kleine ingreep duurt 10 tot 30 minuten. Als u een plaatselijke verdoving heeft gekregen, kunt u 10 à 20 minuten later weer naar huis. Hoewel u gewoon kunt lopen, fietsen en autorijden, vinden wij het wenselijk dat iemand met u mee komt en dat u wordt thuisgebracht. Grotere hysteroscopische ingrepen onder algehele narcose kunnen in dagbehandeling plaatsvinden. U kunt dan dezelfde dag als de ingreep naar huis. In
sommige gevallen vindt de arts het echter noodzakelijk dat u een nacht in het ziekenhuis doorbrengt. Als dat voor u geldt, zal de behandelend arts dat met u overleggen. Welke klachten kunnen er zijn na een hysteroscopie Bij een therapeutische hysteroscopie kunt u bij een kleine ingreep de eerste dagen na de behandeling een gevoelige onderbuik hebben. Bij grotere ingrepen kan dit wat langer duren. Na de meeste hysteroscopische ingrepen heeft u enige tijd wat bloedverlies of bruine afscheiding. Hoe lang dit duurt, is moeilijk te voorspellen: het kan variëren van enkele dagen bij kleine ingrepen tot enkele weken bij de grotere ingrepen. Complicaties Complicaties bij een hysteroscopie zijn zeldzaam. De hysteroscopie is de enige methode waarmee de binnenkant van de baarmoeder goed onderzocht kan worden. Het is minder belastend dan een curettage en narcose is zelden noodzakelijk. Bloeding Het onderzoek kan de baarmoeder beschadigen. Er kunnen wondjes ontstaan in de baarmoederhals door het tangetje, dat daar wordt geplaatst. Het bloedverlies of bruine afscheiding gaat meestal binnen enkele dagen over. Indien het meer is dan een forse menstruatie is het verstandig contact op te nemen met de arts, de polikliniek of het ziekenhuis voor advies. Infectie Koorts en hevige buikpijn wijzen op een infectie. Deze kan in de baarmoederwand, maar ook in de eileiders optreden. Behandeling met antibiotica is dan noodzakelijk. Aangeraden wordt om bij deze verschijnselen direct contact opnemen met de arts of het ziekenhuis. Deze complicatie komt weinig voor. Hoe verder Werk en huishouding Indien het onderzoek onder plaatselijke verdoving is gedaan, kunt u de dag zelf of de volgende dag weer aan het werk. Als u een ingreep in dagopname heeft ondergaan, moet u over het algemeen enkele dagen uittrekken voor uw herstel. Voor een grotere ingreep moet u zeker op een herstelperiode van een week rekenen. Extra hulp in de huishouding is niet noodzakelijk. Samenleving Als er geen bloedverlies meer is, is er geen bezwaar tegen geslachtsgemeenschap.
Nazorg U neemt in ieder geval contact op indien u na de hysteroscopie last heeft van: hevig bloedverlies (meer dan een forse menstruatie) hevige buikpijn koorts (38 graden of meer) duizeligheid, hartkloppingen en onwel bevinden Meestal wordt een afspraak na 2 à 4 weken gemaakt op de polikliniek. U kunt dan de resultaten van het onderzoek of de behandeling bespreken. Contactgegevens Als u vragen heeft, kunt u contact opnemen met de polikliniek Gynaecologie, bereikbaar: van maandag tot en met vrijdag van 8.00 16.30 uur locatie Leyweg (070) 210 2398 locatie Sportlaan (070) 210 6432 Buiten deze uren kunt u alleen in spoedgevallen contact opnemen met de dienstdoende arts van de afdeling Gynaecologie: (070) 210 7560. Met dank aan de Commissie Patiëntenvoorlichting van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie HagaZiekenhuis locatie Leyweg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag locatie Sportlaan, Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag www.hagaziekenhuis.nl H11.011-02