Informatie over de behandeling. Poliklinisch kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie

Transcriptie

1 Poliklinisch kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie Informatie over de behandeling Poliklinisch kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie

2 1 Inleiding 3 2 Wat is een hysteroscopie? 3 3 De hysteroscoop 4 4 Wanneer wordt een hysteroscopie geadviseerd? 4 5 Praktische gang van zaken 6 6 Voorbereiding en planning van de behandeling 7 7 Hoe gebeurt een poliklinische hysteroscopie? 7 8 Na een hysteroscopie 8 9 Complicaties 9 10 Contact 11 azm en UM werken samen onder de naam Maastricht UMC+

3 1. Inleiding U hebt van uw behandelend gynaecoloog van het academisch ziekenhuis Maastricht (azm) het advies gekregen een hysteroscopie te laten doen. Een hysteroscopie kan poliklinisch zonder narcose of klinisch met narcose plaatsvinden. Een hysteroscopie kan worden uitgevoerd voor onderzoek (diagnostische hysteroscopie) of als behandeling (therapeutische hysteroscopie). Deze folder gaat over de poliklinische hysteroscopie zonder narcose. Hierin staat beschreven waarvoor deze ingreep dient en wat u ervan kunt verwachten. De in deze folder vermelde informatie dient als aanvulling op het gesprek met uw gynaecoloog. 2. Wat is een hysteroscopie? Een hysteroscopie is een operatie in de baarmoeder via een kijkbuis (hysteroscoop). Dit instrument wordt via de vagina (schede) ingebracht. Bij een diagnostische hysteroscopie wordt alleen in de baarmoeder gekeken. Bij een therapeutische hysteroscopie wordt ook een behandeling uitgevoerd. Figuur 1. Baarmoeder met twee eierstokken

4 3. De hysteroscoop Een hysteroscoop is een smal kijkbuisje (van vijf millimeter dikte) waardoor de arts direct de binnenkant van de baarmoeder kan bekijken en een behandeling kan uitvoeren. De hysteroscoop wordt aangesloten op een camera zodat op een televisiescherm een afbeelding verschijnt van wat er te zien is. Via dit kijkbuisje kunnen kleine instrumentjes als een schaartje en een paktangetje in de baarmoederholte worden geschoven. Deze instrumentjes hebben een doorsnede van ongeveer twee millimeter. U kunt tijdens de ingreep meekijken op de televisie als u dat wilt. Figuur 2. Hysteroscoop ingebracht in de baarmoeder 4. Wanneer wordt een hysteroscopie geadviseerd? Er zijn verschillende redenen voor een hysteroscopie. Diagnostische hysteroscopie Een diagnostische hysteroscopie wordt verricht wanneer echoscopisch onderzoek onvoldoende informatie geeft over de baarmoederholte. Situaties kunnen de volgende zijn: twijfel over bijvoorbeeld de aanwezigheid van verklevingen, bij aanhoudende ernstige pijn tijdens de menstruatie of om te beoordelen of bijvoorbeeld het verwijderen van een grote vleesboom onder narcose mogelijk is. Bij deze ingreep wordt dus alleen gekeken in de baarmoeder en er wordt geen behandeling verricht. 4 Poliklinisch kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie

5 Verwijderen van een spiraaltje waarvan de touwtjes niet te vinden zijn Een spiraaltje wordt via de hysteroscoop in de baarmoederholte opgezocht en kan meestal gemakkelijk met een paktangetje verwijderd worden. Als het spiraaltje erg vast in de wand zit van de baarmoeder kan het verwijderen iets lastiger zijn. Verwijdering van poliepen Er kan op de polikliniek de verdenking op een poliep zijn ontstaan. Poliepen zijn meestal goedaardige woekeringen van de binnenbekleding van de baarmoeder. Een poliep in de baarmoeder veroorzaakt meestal klachten. Wanneer deze afwijking bij echo-onderzoek kleiner lijkt dan twee centimeter zal deze poliklinisch en zonder narcose kunnen worden verwijderd. Verwijdering van vleesbomen Vleesbomen zijn goedaardige spierknobbeltjes. Zij kunnen aanwezig zijn aan het buitenoppervlak van de baarmoeder, in de spierwand of aan de binnenkant van de baarmoeder, uitpuilend in de baarmoederholte. Een vleesboom uitpuilend in de baarmoederholte veroorzaakt vaak menstruatieproblemen. Vleesbomen die uitpuilen in de baarmoederholte kunnen hysteroscopisch geopereerd worden. Kleine vleesboompjes van één tot anderhalve centimeter kunnen poliklinisch zonder narcose worden verwijderd. Bij grotere vleesbomen is een ingreep onder narcose nodig. Bij de ingreep wordt een deel van de vleesboom verwijderd en opgestuurd voor onderzoek, de rest van de vleesboom wordt met een staafje zodanig verhit dat de cellen kapot knappen. Hysteroscopische sterilisatie (Essure) Bij een hysteroscopische sterilisatie via de baarmoeder worden in beide eileiders spiraaltjes ingebracht die in het midden bedekt zijn met een stof (dacron) die een zodanige littekenreactie geeft van de eileider dat deze afgesloten raakt. Er dient tot de nacontrole na drie maanden nog anticonceptie te worden gebruikt. 5

6 De controle of de eileiders goed zijn afgesloten is door middel van een echo-onderzoek. Bij twijfel over de echo is een röntgen onderzoek met contrast nodig om te controleren of de eileiders goed afgesloten zijn. Het verwijderen van het baarmoederslijmvlies (Novasure of ballontherapie) Het vernietigen van het baarmoederslijmvlies is een behandeling voor de klacht hevige menstruatie. De behandeling wordt alleen uitgevoerd als uit onderzoek blijkt dat er geen aantoonbare oorzaken zijn voor het hevige bloedverlies. Er zijn verschillende manieren om het slijmvlies te verwijderen. De Novasure methode gebruikt energie om de binnenste slijmvlieslaag van de baarmoeder te vernietigen. Bij de ballontherapie wordt een vervormbare ballon in de baarmoeder opgeblazen die door druk en warmte de slijmvlieslaag vernietigt. Het doel bij beide methodes is dat het bloedverlies tijdens de volgende menstruaties een stuk verminderd of geheel wegblijft. 5. Praktische gang van zaken Uw gynaecoloog heeft voor u een afspraak gemaakt op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie. U dient zich op het afgesproken tijdstip op de polikliniek Gynaecologie te melden. U wordt hier opgehaald door een verpleegkundige die u vergezelt naar een functiekamer waar de ingreep zal plaatsvinden. Na afloop van de ingreep (ongeveer 45 minuten) komt u weer terug op de polikliniek Gynaecologie, waar u nog even (ongeveer 45 minuten) ter observatie blijft. Als u zich goed voelt kunt u daarna naar huis. Het is belangrijk dat u iemand meeneemt die u naar huis kan brengen. U krijgt een controle afspraak mee voor bespreken van uitslagen en verder beleid. 6 Poliklinisch kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie

7 6. Voorbereiding en planning van de behandeling Planning De hysteroscopische operatie vindt bij voorkeur niet plaats tijdens de menstruatie, tenzij abnormaal bloedverlies de reden is voor het onderzoek. Als u een kinderwens hebt, wordt de behandeling in de eerste helft van de cyclus gedaan (voordat de eisprong heeft plaats gevonden). U mag niet zwanger zijn tijdens de behandeling. Wordt de behandeling in de tweede helft van de cyclus gedaan dan moet u of betrouwbare anticonceptie hebben gebruikt of geen samenleving hebben gehad anders kan de ingreep niet doorgaan. Pijnstilling De hysteroscopie kan een wat menstruatieachtige pijn geven. Om deze pijn te verminderen heeft u op de polikliniek van uw gynaecoloog een recept gekregen voor pijnstillers (naproxen). U dient één uur voor de ingreep één tablet in te nemen. Voor de behandeling waarbij het baarmoederslijmvlies wordt vernietigd (Novasure, ballontherapie) krijgt u aanvullend nog andere lokale verdoving. Bij deze ingreep is het nodig om de baarmoederhals een beetje op te rekken om voldoende ruimte te hebben om de behandeling uit te kunnen voeren. Uw arts kan u hier meer over vertellen. 7. Hoe gebeurt een poliklinische hysteroscopie? In de kleedkamer mag u uw onderlichaam vrij maken. Voor de ingreep is het belangrijk om goed uit te plassen op het toilet. Hierna neemt u plaats op een zelfde soort onderzoeksstoel als tijdens het gebruikelijke gynaecologische onderzoek. De arts doet meestal eerst een inwendig onderzoek met twee vingers in de vagina en een hand op de buik om de grootte en de stand van de baarmoeder te beoordelen. Vervolgens wordt de hysteroscoop in de vagina ingebracht. Om zicht te krijgen in de vagina en baarmoeder waar normaal gesproken de wanden tegen elkaar aanliggen spuit de gynaecoloog via de 7

8 hysteroscoop een zoutoplossing in de vagina en baarmoederholte. Als er goed zicht is wordt de hysteroscoop vanuit de vagina via de baarmoederhals in de baarmoederholte gebracht. Het passeren van de baarmoederhals kan een menstruatieachtige pijn veroorzaken. Wanneer de baarmoederholte is bereikt trekt dit gevoel meestal snel weg. Een diagnostische ingreep duurt in totaal ongeveer 20 minuten. Een therapeutische ingreep, dus een ingreep waarbij een behandeling plaats vindt duurt ongeveer 45 minuten. 8. Na een hysteroscopie Naar huis Na de ingreep dient u even ter observatie te blijven (ongeveer 45 minuten). Als u zich dan goed voelt kunt u naar huis. Alhoewel het merendeel van de vrouwen na afloop weinig klachten heeft hebben enkele vrouwen wat menstruatieachtige buikpijnklachten of voelen zich niet helemaal lekker. Daarom is het verstandig dat u regelt dat iemand u na afloop van de ingreep thuis kan brengen. Pijn Soms is er wat menstruatieachtige buikpijn. U kunt hier naproxen of paracetamol voor innemen. Bloedverlies Na de meeste hysteroscopische operaties is er enige tijd wat bloedverlies. Hoe lang dat duurt is moeilijk te voorspellen en verschilt erg per persoon. Afscheiding Na afloop van het bloedverlies is er vaak nog sprake van wat bruinige afscheiding. Met name bij de Novasure moet u rekening houden met enkele maanden vieze, soms riekende afscheiding. 8 Poliklinisch kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie

9 Samenleving Als er geen bloedverlies meer is, is er geen bezwaar tegen geslachtsgemeenschap (samenleving). Zolang de buik nog gevoelig is, kan dit wel pijnlijk zijn. Werk Het is verstandig op de dag van de ingreep zelf geen andere verplichtingen te plannen omdat moeilijk te voorspellen is hoe u zich direct na de ingreep voelt. De dag na de ingreep kunt u meestal uw gewone bezigheden weer hervatten. Nacontrole U krijgt een vervolgafspraak op de polikliniek Gynaecologie om uitslagen en het resultaat van de behandeling te bespreken. 9. Complicaties Zoals bij iedere operatie kunnen ook bij de hysteroscopie complicaties optreden. Gelukkig komt dit niet zo vaak voor. Mogelijke complicaties zijn: Veel bloedverlies De behandeling veroorzaakt vaak een wond aan de binnenkant van de baarmoeder. Er kunnen ook wondjes zijn in de baarmoederhals door een tangetje dat daar werd geplaatst. Als het bloedverlies meer is dan een flinke menstruatie kunt u contact opnemen met uw gynaecoloog. Beschadiging van de wand van de baarmoeder (perforatie) Soms ontstaat tijdens de behandeling een gaatje in de wand van de baarmoeder (perforatie). Omdat de baarmoeder een spier is die samentrekt, geneest een klein gaatje vanzelf. Een groter gat moet soms operatief gesloten worden. Na een perforatie moet over het algemeen gestopt worden met de operatie, ook al is deze nog niet klaar. Dit betekent dat een tweede operatie 9

10 noodzakelijk is. Een zeer zeldzaam gevolg van een perforatie is de beschadiging van de darm of blaas. Een dergelijke complicatie vergt extra zorg en een langere ziekenhuisopname. Ontsteking of infectie Koorts en hevige buikpijn wijzen op een ontsteking van de baarmoeder en/of de eileiders. Behandeling met antibiotica is dan noodzakelijk. Neem bij deze verschijnselen contact op met de gynaecoloog. Overgevoeligheid Sommige vrouwen zijn overgevoelig voor jodium. Als u weet dat u overgevoelig bent voor bepaalde stoffen moet u dat vertellen. De arts kan daar dan rekening mee houden. Verschijnselen die duiden op overgevoeligheid zijn huiduitslag, benauwdheid, ongebruikelijke duizeligheid, hartkloppingen of onwel bevinden. Zij treden soms pas na thuiskomst op. In dat geval is het verstandig contact op te nemen met het ziekenhuis. Wat te doen bij problemen na een hysteroscopie? U dient contact op te nemen als u hevig bloedverlies heeft (meer dan forse menstruatie), hevige buikpijn, koorts boven de 38 o of andere klachten die u niet vertrouwt. Overdag kunt u de polikliniek Gynaecologie bellen via telefoonnummer s Avonds, s nachts en in het weekend belt u het telefoonnummer van de Verloskamer: U vraagt dan naar de dienstdoende assistent-gynaecoloog. 10 Poliklinisch kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) op de Lichte Behandelpoli Gynaecologie

11 10. Contact De medewerkers van de afdeling Gynaecologie vinden het belangrijk dat er goede zorg wordt geleverd en dat u als patiënt tevreden bent over de behandeling en de verzorging. Aarzel niet uw vragen te bespreken met uw arts. Hij of zij is altijd bereid een en ander nader toe te lichten. Als u achteraf nog vragen of opmerkingen hebt, kunt u contact opnemen met de Poli Gynaecologie telefoonnummer